Katalog

S4KAS1M2000CUMA CUMHURİYET SAYFA l U i \ kultur@cumhuriyet.com.tr 15 Jiol özel efektli avantürlerle tanınan Robert Zemecfds 'korku 'yu da başanyor *Hitchcock usta'ya saygılarla... ÖJMHURCANBAZOĞHJ Hollyvvood'a özel efektçi olarak girdikten sonra çekirdekten yetişip yirmili yaşlannda kameranın arkası- na geçen ve kendini hep bu işin za- naatkân olarak kabul eden Zemec- lcis, sonunda korkuya da el attı ve Hitchcock'a adadığı Gfcdi Gerçek'le OVhat Lies Beneath) 'Contack'tan üç yıi sonra geri döndü. 'Korkn' öyle her yönetmenin kolay- lıkla yol alabileceği ve altından kal- kabileceği bir kulvar değil; bu dalda kumaşınız yoksa ne kadar önemli isim olursanız olun aniden kapılan vur- durma, rüzgâr yardımıyla perdeleri havalandırma, camlan kırma ya da hızlı kamera hareketleri gibi son de- rece beylik malzemenin tuzağına dü- şûp komik olma riskiniz çok fazla. Doğrusunu söylemek gerekirse Ze- meckis'in fîlmine giderken de böyle bir endişe taşıyorduk içimizde; sine- masıru genelde özel efektlerin üzeri- ne inşa eden ve kolay tüketilen öykü- ler anlatmaya alışmış birinin korku- da neler yapacağı kocaman bir soru işaretiydi. Ancak Zemeckis bizi utan- dınp son derece kaliteli, hoş ve iyi öl- çülüp biçilmiş bir filmle çıktı karşı- mıza; özellikle bir ikinci yan var ki hiç fazlası olmayan sahnelerle, çok iyi ayarlanmış gerilimiyle, son dönemde rastlanmadık ölçüde nitelikli, puriten korku tutkunlannı bile tatmin edebi- lecek ölçüde başanlı bir iş . Konu ise özetle şöyle: DoktorNor- man Spencer ûniversitede önemli bir araştırma yürûten orta yaşlı bir pro- fesör; birçok kadının hayallerini süs- Clzll Gerçek - What Lies Beneath / Yönetmen: Robert Zemeckis / Senaryo: Clark Gregg / Görüntü: Don Burges / Müzik: Alan Silvestriw / Oyuncular: Harrison Ford, Michelle Pfeiffer, Diana Scarvvid, Joe Morton / 2000, ABDyapımı 130 dakika. leyecek kadar yakışıkh ve karizma- tik. Kansı Claire ise büyûk bir aşk so- nucu ikinci evliliğini Spencer'layap- mış ve aktif müzik yaşamını bırakıp ev kadmlığını tercih etmiş. Göl kenanndaki evlerinde çok mut- lu bir yaşam sürüyorlar; ta ki kızlan Caitlin'in yatdı okula gidip Claire'i koskocaman evde yalnız bırakması- na dek. O günden sonra Claire'in ya- şamına korku ve gerilim egemen olu- yor; evde gezinen ve banyoyu mekân edinen genç bir kızın hayaleti, kom- şu evdeki gizemli çift ve etrafında olup biten gariplikler sonucu ağır bu- nalıma düşen Claire, hayaletin izini sürüp sonunda mazbut İcocasıyla il- gili korkunç bir gerçekle karşı karşı- yakalıyor... Filmin büyük bölümünde Zemec- kis'in kamerası sürekli MkbeUe Pfe- iffer'ın suratında; PfeifFer da kariye- rinin en iyi performanslanndan biri- ni vererek Harrison Ford'u basûnp fil- me sahip çıkıyor; Ford ise bizce bu ro- lün adamı değil.Yeni yetme Clark Greggs'in yer yer şok eden, hayli so- remeckis, iyi ölçülüp biçilmiş korkuyla çıkıyor karşımıza; özellikle bir ikinci yan var ki hiç fazlası olmayan sahnelerle, çok iyi ayarlanmış gerilimiyle, son dönemde rastlanmadık ölçüde nitelikli, korku tutkunlannı bile tatmin edecek ölçüde başanlı bir iş. fıstike senaryosu ve Spidberg'in ha- miliğinde su, kan, ayna gibi tipik mal- zemeler, donuk renkler, iyi makyaj ve de Hitchcock'un Arka Pencere ve Sapık'taki banyo sahnesine gönder- me yapan kareleriyle cinayet ve ge- rilim etiketlerini aşıp sanat sineması boyutlannda bir değerlendirmeyi hak ediyor tt GizH Gerçek". Charlie'nin kızlan işbaşındaHolrywood'daki konu sıkın- tısı yapuncılan sık sık tele- vizyonda büyük kabul gör- müş dizilere doğru yönlendi- riyor. Önce Uzay Yotu, ardın- dan Kaçak ve GörevinnzTeb- like derken stra bir başka ek- ran klasiği Charfie'nin Me- fekieri'ne geldi. Aksiyon fılmlerinde kadı- nın varhğı, genelde ya korun- ması gereken zayıf bir kişilik ya da erkeği rahatlatan bir ob- jeyle özdeşleştirildiğinden, yönetmen McG birbirinden güzel üç bayanı bu dünyanın içine sokarken işin mizah ve abartı yönüne aşın yüklene- rek bu rizikoyu gidermeyi de- nemiş. Aynca konuyu sanal dünyaya uyarlayıp serüveni elektronik ortama çekerek en azından cinslerarası fiziksel farklılığı bir ölçüde gıdermiş. Tabii bu arada, Farah Faw- cett, KateJackson ve JackJyn Smıtiı'in yerine seçtikleri Ca- meron Diaz, Lucy Liu ve ET'nin minik kızı olarak ta- nınmış Drew Barrymore'un güzelliklerinden olabildiğin- ce yararlanmayı da ihmal et- memiş. Silaha hiç el sürme- yen kızlanmız bu kez dövüş sporlannda çok yetkin, bilgi- sayan adı gibi bilen ve korku nedir tanımayan bir ekip; gi- zemli patronlan Charlie için çalışırken yanlannda yine sa- dık Bosley (Bfll Murray) var. Yeni görevleri ise sesleri ta- nıyıp hatasız kimlik saptama- sı yapabilen bir bilgisayar programını icat etmiş Eric Knovv'u (Sam Rockweİl) ka- çıranlan bulmak. Kâh geyşa, Charlie'nin Metekferi'ni beyazperdeye McG aktarmış. kâh dansöz, kâh formula ya- nşçısı rolünde kötü adamlann peşıne düşüyorlar ve izler on- lan dünyanm en yaygın uydu iletişim ağmı kurmuş Roger Corvin'e (Thn Curry) götü- rüyor. Ancak konu o kadar oyun içinde oyun şekünde ge- lişiyor ki gerçek suçluyu arar- larken başladıklan yere dö- nüyorlar... Reklam fılmleriyle işe baş- layan, aralannda Offspring'ın parçalannın da bulunduğu el- liden fazla videokliple 'küp si- hirbazı' unvanını alan McG bu ilk uzunmetrajh deneme- sinde yanına Titanik'in Os- Ctıarlle'nln Melekler! - Chartie's Angels / Yönetmen: McG / Senaryo: Ryan Rowe, Ed Solomon, John August / . Görüntü: Russell Carpenter / Müzik: Edward Shearmur / Oyuncular: Cameron Diaz, Drew Barrymore, Lucy Liu, Bill Murray, Sam Rockvvell, Tim Curry, Kelly Lynch / 2000, ABD yapımı/ 98 dakika carlı görüntü yönetmeni Rus- sdl Carpenter'ı alarak müt- hiş tempolu. Japon çizgi film- lerini anımsatan bir iş çıkar- mış. Apollo 440'ın günümü- ze uyarladığı özgün müziğiy- le, cart renkleriyle, dizinin ba- zı demirbaş nesne ve mekân- lanna harfıyen uyan çevre dü- zenlemesiyle son derece şi- rin, koiay tüketilir, karikatü- rize yanı bol bir 'eğlencetik' Charlie'nin Melekleri. Bir not daha aktaralım; son haberlere göre fılm ABD'de iki haftada 100 milyon dolar- dan fazla hasılat toplayınca Columbia şirketi, meleklerin yeni serüvenlerini yazdırma- ya başlamış bile; ancak baş- rollerde kimin oynayacağı ko- nusu daha netlik kazanama- mış. 1999-2000 sezonuıtuıt dökümü bir arada TURSAK Sinema Yıllığı yayımlandı TÜRSAK, yıllık konusunu gelenek haline dönüştürmeye kararlı; türlü zorluklara karşın vakıf bu sezon da geniş birdö- kümün bir araya getirildiği TÜRSAK Sinema Yrihğı 1999- 2000'i (Cinema Yearbook) çı- karmayı başardı. Yedinci kez yayımlanan yıl- lığın (250 sayfa) bu yıl içeriği- ni Okan Ormanta hazırlamış ve geçen yıllann konu başlıklannı muhafaza etmiş. Yapıt TÜR- SAK'ın(Türkiye Sinema ve Audi- ovisuel Kültür Vakfı) 1999- 2000 raporuyla açılıyor. Ardın- dan gelen Türk sineması bölü- münde gösteri- me girmiş fıhn- ler, fılm eleştirileri, çeşitli söy- leşiler, yitirdiğimiz sanatçılar- la ilgilı bilgiler ve festivaller- de değıtılmış ödüller, yeni ya- yınlar ve sektörle ilgili çeşitli adresler yer alıyor. Yapıtın ikinci bölümünde ise aynı başlıklar altında dünya si- nemasıyla ilgili bilgiler değer- lendiriliyor... Bizde sınemarun tarihini tut- ma ve kaynak yapıt oluşturma işi başta Agah Özgüç ve AtiHa Dorsay olmak üzere bir avuç insanm sırtındadır. Böyle önem- li bir görevin kurum çatısı al- İZLEYİCİ GÖZÜYLE tında yürütülmesi ise hep özle- nen bir ginşim plmuştur. Işte bu işi artık rutin haline dönüştür- meyi beceren TÜRSAK'm st* nemaseverler tarafından des- teklenmesi, bizde de sinema- nın tarihini birkaç koldan tut- ma arzusunu güçlendirecek, di- ğer kuruluşlann da harekete geçmesini sağlayacaktır. Yıllıkla ilgili birnot daha ak- taralım; belge ve bellek açısından son derece zayıf olan sinema cami- amız için bu yapı- tın ne derece önemli olduğu bu \ıl 12. Uluslarara- sı Ankara Film Fes- tivali'nde yıllığa verilen Kitle îleti- şim Ödülü'yle bir kez daha kanıtlan- dı. Ödülün veriliş gerekçesi yıllığın işlevini açık açık ortaya koyuyordu: "1993 vıhndan bu yana Türk sinema- sında önemli bir bilgi açığuu karşdadığı, Türksinema tarihi için önemli bir kaynak oluştur- duğu, sinema olaylan. sinema istatistikleıi seçme sinema ya- zılan ve füm eleştirfleri içeren bügi venfiğüçhu." TÜRSAK'm Istanbul Beyoğ- lu'ndaki (Tel: 0 212 244 52 51) merkezinde yirmi milyon lira- ya satılan yapıt için öğrencile- re ve sektörde çalışanlara yüz- de 20 indirim uygulanıyor. ERDAL ATABEK Büyük kentlerîıı 4 şey'leştirdigi iıısaıılar Gene bir büyük kent öyküsü. Büyük kentlerde insanlan çeken bir şey olmalı. Aslında büyük kentler- de birden çok şey var insanlan çe- ken. Büyük kent öyküleri başlı ba- şına bir sinema türü sayılmah. Amerika'mn büyük kenti de, ço- ğu kez olduğu gibi gene Los An- geles. 'Meleklerkeoti' anlamına ge- len adıyla bu kent, bir kara mizah öyküsü gibi. Her türden şeytanlı- ğin yaşandığı bu kentte üç erkeğın iç içe geçen öyküsünü anlatıyor 'Senli Benli - Hurtv Burly' Eddie (Sean Penn),Mickey (Ke- vin Spacey), Phıl (Chazz Fabnin- teı), Bonnie (MegRyan)hem bir- birine benzeyen hem de birbirine hiç benzemeyen kişilikler. Bu bü- yük kentte varolmaya çalışıyorlar. Büyük kentlerde yaşayan mih/on- larca insan gibi onlar da kendile- rini öğüten bu çarklan pek de fark etmeden hayatlannı yaşamaya ça- lışıyorlar. Hepsi de bir yerlere tu- tunmaya çahşan insanlar. En çok da bırbirlerinin dostluğuna rutun- mayaçalışıyorlar. Birbirlerine kı- zıyorlar, birbirlerini seviyorlar, hepsi de sanki bir oyunun parça- lanymış gibi da\Tanıyorlar. Ama bütün bu parçalar bir araya geldi- ği zaman gene de eksik kalan bir şey oluyor. Bu boşluğu uyuşturu- cuyla, sigarayla, içkiyle, seksle doldurmaya çalışıyorlar, ama bo- şuna. Bunlarla dolmayan büyük bir boşluk hayatlanna egemen ve onlar daha ne yapmalan gerekti- ğini bir türlü bulamıyorlar. Ashnda izleyiciye günümüzde- ki hayatlan düşündürten bir fılm bu. Tipler, gözümüzün önünde ya- şayan tiplere çok benzemese de Amerikan rüyasımn perde arka- srnı gösteriyor. Sinemadan çok ti- yatro oyunu gibi. Seçilen oyuncu- larçok iyi, filmin karakterlerini ger- çekten de çok iyi anlatıyorlar. In- sanlann ne aradığını bilmeden ara- yışlannı, her şeyin metalaştığı bir yaşam biçimini, insan bedenleri- nin bile can sıkmtısımn gideril- mesüıe hizmet ettiğini, seksin na- sıl agzına bir çiklet atmak biçimi- ne geldiğini görüyorsunuz. Nere- deyse durmadan kokain çekip du- ran Eddie, Amerika'mn neden bir uyuşturucu batağma döndüğunü çok iyi anlatıyor. Hayatlanna bir anlam kazandıramayan milyon- larca insanm bir şeylere tutunma- ya çahşarak bir yaşama değeri ara- dığı büyük kentler. Insanlann ken- dilerinin bile "şey"lestiği bir insan- lık trajedisi. Ama büyük oyuncu- lan bile filmi sıkıcılıktan kurtara- mamış. Anthony Drazan'ın yö- nettiği filmde 'Smoke' ya da 'Ame- rikan Güzeti'nin yarattığı özel du- yarlıhklara pek yer verilmemiş. Bütün bunlar izleyicinin derinle- mesine bakan gözlerine bırakıl- mış. Eğer yıldız falma bakılırsa ikiyıldız. 'Senli Benli' Los Angeles'ta yaşanan iç içe geçmiş birçok öyküyü anlatıyor. YENİ BAŞLAYANLAR. Brlnp It On/ cençllk Ateşl Peyton Reed'ın yönettiği, Kirsten Dunst, Eliza Dushku, Gabrielle Union, Jesse Bradford, Clare Kramer ve Nicole Bilderback'ın başrollennı paylaştığı •Genclik Ateşi'nde San Diego'daki Rancho Canre Lısesı rutbol takımı amigo kızlar grubunun maceralan anlatılıyor. Bir gençlik komedisi olan filmde, yaptıklan danslar ve koreografilerle seyirciyi büyüleyen ve ülke çapında düzenlenen yanşmada üst üste beş kez birincilik kazanan grup, altıncı zafere ulaşmak için mücadele veriyor. Beyond The Mat/ Rlngln Otest Yönetmenliğini Barry W. Blaustein ın yaptığı belgesel filmde Mick Fole>, Temr Funk, Jake 'The Snake" Roberts, The Rock, Chyna rol alıyor. Yönetmenin güreş sporu üzerine hazırladığı samimi ve eğlendirici bir belgesel çalışma niteliği taşıyan filmde, ringlerin dünyasma bir yolculuk yaparken tüm yaşamlannı bu spor dalına adamış kadın ve erkek profesyonel güreşçılenn kışisel ve profesyonel yaşamlan arasmdaki çatışma konu edıliyor. Pad Simon yılm adamı1 seçildi I Kültür Servisi - Paul Simon, Musıcares tarafından 'yılın adamı' seçildi. 2001 Grammy ödüllerinin dağıtımından iki gün önce, Simon onuruna Los Angeles'ta bir gala düzenlenecek. Onlü şarkıcı ve söz yazan, müzik endüstrisinç yaptığı katkılann yanı srra insani yardun Prt çabalanyla da tanınıyor. Çocuk sağlığı fonunun kuruculanndan olan müzisyen aynca, kanser araştırmalan, şiddete maruz kalan kadınlar ve cezaevindeki çocuklar için de aktif olarak çahşmayı sürdürüyor. 33 kez Grammy adaylan arasına giren sanatçının 16 Grammy ödülü bulunuyor. V. Avrupa Rlmleri Festivali' • BURSA (AA) - '6. Avrupa Filmleri Festıvali- Gezici Festival' Ankara ve Izmir'in ardından bugün Bursalı sanatseverlerle buluşuyor. Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı'nın düzenlediği festival Bursa'da, Luc-Jean Pierre Dardenne'nin 'Rosetta' ve Zeki Ökten'in 'Düşman' adlı fılmlerinin gösterimiyle başlayacak. Türk ve yabancı birçok sinema adamırun gözlemcı olarak katılacağı festivalde, 'Avrupa. Avrupa', 'Türk Sinemasında Sansür', 'Sinemanın Şairi', 'Avrupa'nın En lyileri', 'Bağımlıhk Yapan Maddelere Karşı 24 Senaryo' gıbı başlıklar altında Tayyare Kültür Merkezi'nde yaklaşık yüz film izlenime sunulacak. 'Rosetta' adlı filmin başrol oyuncusu Emilie Dequenne'nın de katılacağı festival kapsamında, yann 'Türk Sinemasında Sansür' konulu bir açık oturum düzenlenecek. Açık oturuma Atilla Dorsay, Agah Özgüç, Burçak Evren, Işıl Özgentürk, Behiç Ak ve Vedat Türkali konuşmacı olarak katılacak. Festival 29 Kasım'a dek sürecek. NazUerin ele geçMği taMo îade edüecek B Kühür Servisi - Naüonal Gallery, tkinci Dünya Savaşı sırasında Naziler tarafindan el konulan bir tabloyu sahiplerine iade edecek. Flaman sanatçı Frans Snyders imzalı tablo 'Meyve ve Oyunlu Natürmort' adını taşıyor 1941 'de Naziler tarafından Paris'tekı Stern koleksıyonundan çalınan tablo birçok kez el değiştirdikten sonra, 50. kuruluş yıldönümünde galeriye hediye edilmiş. Stern ailesi, galerinin web sayfasında keşfettikleri tabloyu geri almak için Natıonal Gallery'ye başvunnuş. Galerinin müdürü Earl A. Powell, üç yıldır koleksiyonlan arasında bulunan tkinci Dünya Savaşı döneminden kalma diğer yapıtlann sahıpleri konusunda da araştırma yaptıklannı söyledı. BUGÜN • BABYLON'da Fujifilm Music Week-Ends- Latin Explosion etkinliği içinde saat 23.00'te Greg Osby Quintet izlenebilır. (292 73 68) • ARKADAŞ KtTABEVt'nde Atilla Büidye 'Yaşanun Kendisidir Aşk' adlı kitabuıı imzalayacak. (528 35 78) • IŞSANAT'ta saat 19.30'da Tango Turco'nun gösterisi gerçekleşecek. (316 00 00) • ÇİNtLl CAFE'de saat 20.00'de Şirin Pancaroğhı'nun dınleti ve söyleşisi gerçekleşecek. (0 216 346 37 20) • AVUSTURYA KÜLTÜR OFİSl'nde 19.30'da Trio Impossiblie'm konseri izlenebilır. (223 78 43) • BtLGt ÜNtVERSİTESİ'nde '2. Amerikan Avangard Filmleri Haftası'nın 20.30'da başlayan açılış gecesinde Amy Greenfield'ın 'Tldes' ve 'Corporeal Music', Maya Deren'in 'Ritual İn Transfigured Time', Hilary Harris'in 'Highway' adlı filmleri gösterilecek. (216 22 22)