Katalog

24 KASIM 2000 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ /ekonomitğ cumhuriyetcom.tr 13 • PREMAMAN, bu yılki sonbahar kış koleksivonunda kendi giyim tarzuu belirlemek isteven 2-8 yaş grubu çocuklara çeşitli alternatifler sunuyor. Yeni kokksiyonda rahatkk, kullanım kolayhğı ve esneklik ön planda yer ahyor. B www.yepnew.com, müzik dünyasındaki gelişmeleri, ünlülerden son haberleri, röportajlan, yeni albümleri müzikseverlere arunda duyuruyor. Ixir portalından yepnew.com sitesine erişim sağlayan direkt link bulunuyor. • DARDANEL, dondurulmuş ürünlerine iki çeşit daha ilave etti. Dondurulmuş Soğan ve Dondurulmuş Ispanak, ışık geçirmeyen özel ambalajlarda piyasaya sunuluyor. • INTEL, Pentıum 4 ışlemcısini piyasaya sûrdü. 1.5 ve 1.4 GHz sürümleri ile seri üretimi yapılan Pentium 4, üç boyutlu grafık, ses ve vıdeo aktanmında hız ve performansı en üst seviyeye çıkarmayr • • <"-•-•. amaçhyor. "»"r 1 • DIŞBANK. bugünden itibaren kullanıcılara www.disbank.com.tr adresinden hizmet verecek. Sitede, tûm bankacüık hizmetierinin yanı sıra özel günleri önceden hanrlatma servisi de bulunuyor. • HP'nin yeni fotoğraf makineleri, amatör ve profesyonel kullanıcılara uygun fiyat, kalite ve kullanım kolayhğı sağhyor. HP PhotoSmart 315 ve HP PhotoSmart 215, görüntülen dıjital olarak bellek kartında saklıyor. • ELECTROLUX'ûn modern tasanmlı ve en son teknolojhle üretilen no frost btızdolabı "ER 3260 BN Eurocombi" satışa sunuldu. Eurocombi, Avnıpa'nın en az enerji tüketen no frost buzdolabı unvanına sahip. • PROFtLO, 7 farklı modelden oluşan yeni elektrikli süpürge serisi ile sadece temizliğe değil sağlığa da özen göstermeye çalışıyor. Yeni modellenn hepsınde hijyenik filtre sistemi bulunuyor. • TROY, light bira sevenler için ürettiği Troy Lighfı satışa sundu. Troy Light diğer biralara göre yüzde 40 daha az kalorili ve alkol oram daha düşük. Ek vergiler ve hayat standardı esası 2000 ve 2001 yılı gelirleri için uygulanacak i yiiküemekçideİSTANBUL /ANKARA (Cumhuriyet) - Kurumlar Ver- gisi beyanlan Türkiye'de firma- lann işçiden daha az vergi öde- diğini ortaya koyarken şirketle- rin düşük vergi ödeme eğilimi- ni sürdürmesi, hükümetin ka- yıtdışına önlem almaması ve banka boşaltmalann faturası emekçıye çıkıyor. Beyanlara göre Türkiye'deki şirketler, ayda ortalama 2 mil- yar 361 milyon lira kazanıyor; bu rakam 400-500 milyarlık da- ireleri satan inşaat firmalan için 535 milyon, özel hastaneler için de 312 milyon lirada kahrken aylık ücreti 90 milyon lirayı bi- le bulmayan asgari ücretli yılda 146 milyon lira, imalat sanayi- inde çalışan bir işçi ise 686 mil- yon lira vergi ödüyor. Özelleştirilen ve içi boşaltı- lan bankalan katrilyonlarca ma- liyetle "doldurarak" yeniden özel sektöre devretmeye hazır- lanan hükümet ise vergideki bu adaletsizliği ve kaçağı gider- mek yerine çahşanlar ile esna- fa yeni yükler getiren vergi pa- ketini yaşama soktu. Deprem vergilerinden özel • Hükümet, IMF'nin istemi üzerine, 2001 yılında 31 katrilyon 777 trilyon liralık vergi gelir hedefıni sağlama almak için hayat standardını TBMM Genel Kurulu'nda önergeyle yasaya ekletti. işlem ve özel iletişimın yanı sı- hayat standardını TBMM Ge- ra eğitime katkı payı kesilmesi- ne 2 yıl için daha devam edilme- sine ilişkin tasan, TBMM'de banka birleşme-devirlerine ver- gi istisnalan ve hayat standardı getirilerek yasalaştı. Gelir hedefi için çare Hükümet, IMF'nin istemi üzerine. 2001 yılında 31 katril- yon 777 trilyon liralık vergi ge- lir hedefıni sağlama almak için nel Kurulu'nda önergeyle ya- saya ekletti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Başkanı Ze- keriya Temizel"in Maliye Ba- kanlığı döneminde çıİcanlan kapsamlı vergi yasası çerçeve- sinde, "kaynağı ne olursa obun ber türlü kazanç ve iratian" ge- lir kapsamına alarak, mali mi- ladın ardından "nereden bul- dun" sorusuyla kontrol meka- nizması kurulacaktı. Ancak mali miladı 2002 yıl- sonuna kadar erteleyen hükü- met, kazanç olmadan vergilen- dirmeye de yol açan hayat stan- dardını, 1 Ocak 2000-21 Ara- lık 2001 tarihlerine ilişkin ge- lirler için yeniden yürürlüğe koydu. Böylece, 2000 yılı ge- lirleri 2001 yılında, 2001 yılı gelirleri de 2002 yılında beyan edilirken yaşam standardı gös- tergelerine göre çıkanlacak vergi tutanmn altında ödeme yapılması engellenmiş oluyor. Hayat standardının getirilme- si, hükümeti oluşturan 3 parti milletvekillerinde de rahatsız- lıklara neden oldu. AYATSTANDARDI GÖSTERGELERİ Hayat standardıyla, kazamlmasa bile vergilendirmede esas alınacak en az yıllık gelir tutarlan asgari ücretin katlan yerine mıktar olarak belirlendi. Buna göre hayat standardı temel gösterge tutarlan: • Binnci suuf tüccarlar için 3.5 milyar lira (asgari ücretin 2.5 katı), • tkinci sınıf tüccarlar için 2 milyar lira (1.5 katı), • Ticari kazancı basit usulde belirlenenlerden birinci dereceye intibak ettirilmiş olanlar için 1 milyar lira, ikinci dereceye intibak ettirilmiş olanlar için 650 milyon lira, üçüncü dereceye intibak ettirilmiş olanlar için 300 milyon lira, • Serbest meslek sahibi için 2 milyar 200 milyon lira olacak. Hayat standardı gösterge tutarlan, büyükşehir , belediye sınırlan içinde '" -„ yüzde 25, kaflanmada öncelikli yörelerde ise yüzde 50 oranında indirilerek dikkate <--- •• • alınacak. Hayat standardı göstergeleri: • Mükellefin kendisine, eşine, çocuklanna ve bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilere ait özel binek otomobillerinin herbiri için (işletmelerinde kayıtlı olanlar dahil) silindir hacmi 1600 cc'ye kadar olanlarda 450 milyon, silindir hacmi 1601 cc'den 2000 cc'ye kadar olanlarda 700 milyon, silindir hacmi 2001 cc'den fazla olanlarda 1 milyar 200 milyon, • Birden fazla olan binalann her biri için yıllık emsal kira bedelinin yüzde 25'i, • Hava taşıtı, yat, kotra, sürat teknesi için 4 milyar 600 milyon, • Özel hizmetlerde devamh ve ücret karşıhğı çalıştınlan şoför, mürebbiye, aşçı, hizmetçi, bahçıvan ve benzerlennin her biri için 900 milyon, • Turistik amaçlı yurtdışı gezileri için 900 milyon lira olarak uygulanacak. ' Deprem bölgesi kapsamdışı TBMM Genel Kurulu'nda, deprem bölgesinde yaşayan mükeHeflerin hayat standardı esasına tabi olmaması benimsendL Ek vergiye 'ek'süreTBMM'den geçen ek vergilere ilişkin yasayla, eğitime katkı payı yasasında yapılan değişiklikle, 2002 yıl sonuna kadar özel işlem, özel iletişim ve eğitime katkı paymm alınması öngörüldü. Ön ödemeli kart satışlanyla işleyen cep telefonlan da Özel lletışım Vergisi'ne tabi oldu. Yasayla Bakanlar Kurulu'na Özel İşlem Vergisi miktar ve oranlannı 10 katma kadar arttırma yetkisi verildi. Sermaye Piyasası Kurulu, Istanbul Menkul Kıymetler Borsası, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu ve Rekabet Kurulu'ndan alınan paylar da kalıcılaştınldı. Taşıtvergileri 20 katartabilecek Yasayla otomobıl, taksı, arazi taşıtlan, motorlu kara taşıtlan, yat, kotra, motorhı tekneler, uçak ve helıkopter için belırlenen vergi mıktarlanndaki arbş yetkisi genişletilıyor. Bakanlar Kurulu, Motorlu Taşıtlar Vergisi ve Taşıt Alım Vergisi'nin arttınlmış tutannı, 20 katına kadar da çıkarabilecek. KDV matrahma göre belirlenen Ek Taşıt Alım Vergisi'nin yüzde 12 olan oranı da 3 katına kadar çıkanlabilecek. Yasayla, yargı karan nedeniyle beklenen gelın getirmeyen yatınm indirimi stopajı da düzenlendi. Esnaftan tepMyükseliyor ANKARA/İSTANBUL (Cumhuriyet) - Hayat standardı uygulamasına tepki gösteren esnaf hükümetin geri adım atmaması durumunda etkili eylemleri yaşama geçirmeyi planlarken Türkiye Serbest Muhasebecı Mali Müşavirler ve Yeminlı Mali Müşavırler Odalan Birliği (TÜRMOB) hayat standardı esasına yeniden dönülmesinin, gerçek gelirin vergilendirilmesinden uzaklaşılmasına neden olacağı yönünde görüş bildirdi. TÜRMOB'un açıklamasında, hayat standardı esasma dönmek yerine kayıt dışı ekonomi ile mücadele edilmesi, sağlıklı belge düzeninın TÜRMOB: Hayat standardı esasına dönüş, gerçek gelirin vergilendirilmesinden uzaklaştınr. Esnaf örgütleri: Üretmeyenden 500 milyon vergi almak dükkânını kapat demektir. özel işlem ve özel iletişim vergilerinin 2 yü uzatılmasının ve taşıt vergüerinin kat kat yükseltilmesinin vergi sisteminin bütünlüğünü bozacağı kaydedildi. TESK Genel Başkanvekili Bendevi Palandöken, esnaflann kötü ekonomık koşullar nedeniyle çok zor durumda bulunduklannı belirterek hayat standardı uygulamasının yaşama geçirilmesi durumunda birçok işyerinın kapatılacağı uyansında bulundu. Palandöken, Türk vergi sisteminin "Kazanç ûzerinden vergi ödemeye dayandığınr vurgulayarak "Şimdi hükümet küçük esnafa, 'Sen zaten zor Banka birleşmesine teşvik Yasayla banka birleşme ve devirlenne de geniş vergi istisnalan getınldı. Buna göre, bankalann devir ve birieşmeleri sırasında doğan kazançlar lcurumlar vergisinden istisna olacak. Bu tutar ûzerinden gelir vergisi de ahnmayacak. Devır ve birleşmelerde bankalann zararlannın da 5 yıl boyunca kurum kazancından indirilmesi olanağı tanındı. Böylece zarardaki bankalann ve fondaki bankalann zararlanyla bırlikte satılabümesi için teşvik veriliyor. Oral: Düşük beyan zorladı yerİeştinlmesi, vergi yönetiminin etkinleştirihnesi ile vergi sisteminin hayata geçinlmesi gerektiği ifade edildi. TÜRMOB'dan yapılan açıklamada, bir defaya mahsus olarak çıkanlan olağanüstü vergılerin yürürlüğünün 2 yıl daha uzatılmasının doğru ohnadığı belirtilerek durumdasuı daha da küçüT diyor" dedi. TESK Genel Başkanvekili Ali Paşa Aksu da "Gerekirse kontakt kapaunz" dedi. Ankara Esnaf ve Sanatkârlar Odalan Birliği Başkam AK Rıza Ercan yaşama geçirilmek istenen uygulamanın esnafuı durumunu daha da çıİanaza sürükleyeceğini ifade etti. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Maliye Bakanı SümerOraL ilke ola- rak hayat standardının benimsene- cek bir kurum olmadığını kabul ederken geri getırilen bu düzenle- mcyı, "serbest meslek sahiplerinin çok düşükvergi beyanlarına gftmesL ekonomikprogram çerçevesindeön- görülen hedeflere vanlması" gerek- çeleriyle savundu. Oral, Türkiye'de yükümlülerin yalnızca yüzde 2-3'ünün incelene- bildiğini itiraf ederken hayat stan- dardıyla 2001 yılında 400 trilyon li- ralık gelir beklediklerini açıkla- dı.Bakan Oral, hayat standardı kalk- tıktan sonra 1.5 milyon yükümlüden 500 bininin gelir beyan etmedikleri- ne dikkat çekti. Oral, hayat standardı esasma göre kimlerin ne kadar vergi ödeyeceğini şöyle ortaya koydu: Birinci sınıf tacirier: Yılda 750 milyon lira, ayda 62 milyon lira. tkinci sınıftacirien Yılda 400 mil- yon lira, ayda 33 milyon lira. Serbest meslek erbabı: Yılda 640 milyon lira, ayda 53 milyon lira. ÇİFTÇİ DOSTU SADULLAH UStM 12Ey1ül0apbecierini Klmlep Kopumak İstiyor? Anayasa değişikliği yeniden gündeme gelince sevinmiştik. Hele, geçici 15. maddenin de deği- şiklik önerileri arasında yer alacağını öğrendiği- miz zaman sevincimiz bir kat daha artmıştı. Zira, 18 yıldan beri çekilen çileler artık sona ere- cek ve 12 Eylül darbecilerinden hesap sormak mümkün olabilecek diye düşünmüştük. Yanılmışız... Meğer, geçici 15. maddenin sadece bir tek fık- rası değiştirilecekmiş... 12 Eylülcülerin yargı önü- ne çıkanlmasını engelleyen maddeler ise aynen kalacakmış... Okuyuculanmızın konuyu daha iyi değeriendi- rebilmeleri için geçici 15. maddeyi aynen yayım- lamakta yarar görüyoruz. Maddenin ilk iki fıkrası aynen şöyle: "12 Eylül 1980 tarihinden, ilk genel seçimlerso- nucu toplanacak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin başkanlık divanını oluşturuncaya kadar geçecek süre içinde, yaşama ve yüriJtme yetkilerini Tün\ milleti adına kullanan 2356 sayılı kanunla kurulu Milli Güvenlik Konseyi'nin, bu konseyin yönetimi döneminde kurulmuş hükümetlerin, 2485 sayılı Kurucu Meclis hakkında görev ifa eden Danışma Meclisi'nin her türlü karar ve tasarruflanndan do- layı haklannda cezai, mali veya hukuki sorumlu- luk iddiası ileri sürûlemez ve bu maksatla herhan- gi bir yargı merciine başvurulamaz. Bu karar ve tasarruflann idarece veya yetkili kı- lınmış organ, merci ve görevlilerince uygulanma- sından dolayı karar alanlar, tasarrufta bulunanlar ve uygulayanlar hakkında da yukandaki fıkra hü- kümleri uygulanır." Hazırlanan değişiklik önerisine göre bu iki fıkra aynen kalacak. Değiştirilecek üçüncü fıkra ise şöyle: "Bu dönem içinde çıkanlan kanunlar, kanun hükmünde kararnameler ile 2324 sayılı anayasa düzeni hakkında alınan karar ve tasarruflann ana- yasaya aykınlığı iddia edilemez." 12 Eylülcülere yargı yolunu kapatan hükümler birinci ve ikinci fıkralardır. Bu iki fıkra kaldınlmadık- ça yıllarca kapalı kapılar ardında yaşanan olayla- nn aydınlığa kavuşması mümkün değildir. ••• Darbecilerin astığı astık kestiği kestik üç yıllık dönem içinde neler olmadı ki... 12 Eylül, Türkiye'de "kokuşmuşluğun" başladı- ğı tarihtir. Asla unutulamaz ve unutulmamalıdır. Zi- ra, darbecilerin döneminde Türkiye'nin kaderi de- ğişmiştir. Ülkenin gelişmesi engellenmiştir. Halkı- mız iç ve dış sömürüye teslim edilmiştir. Bu dönemde tam bir yağma düzeni başlamış- tır. 65 milyon insanımız soyulmuştur. Halkımız fa- kirieşmiştir. 12 Eylül'den bu yana ülkemiz yangın yerine dönmüştür. Kaçakçılar, vurguncular, çete- ler devlete baş kaldınr hale gelmiştir. Kısıtlı kay- naklanmız dış ülkeler tarafından yağmalanmıştır. Bütün bu gerçekleri yaşayan Türk milleti, me- muru, işçisi, emeklisi, esnafı ile anayasamızın ge- çici 15. maddesinin kaldınlmasını ve 12 Eylül dar- becilerinin yargılanmasını istemektedir. Cumhurbaşkanımız Ahmet Necdet Sezer de daha Çankaya'ya adımını attığı ilk günlerde geçi- ci 15. maddeden duyduğu rahatsızlığı şöyle açık- lamıştı: "12 Eylül darbecileri ile askeri müdahale döne- mindeki uygulamalara yargı yolunu kapatan ana- yasamızın geçici 15. maddesi mutlaka değiştiril- melidir." Cumhurbaşkanımız bu sözleri laf olsun diye söylememiştir. Amacı hukuka, insan haklannasay- gılı temiz bir toplum yaratmaktır. Aynı düşünceyi paylaşanlar cumhurbaşkanımıza destek vermek zorundadır. Hatta, 12 Eylül darbecileri bile... • • • 1982 Anayasası, Avrupa Birliği'ne girmek için çırpınan Türkiye'ye yakışmıyor. Hele, geçici 15. madde hiç yakışmıyor. Eli kanlı hükümdariann ül- kesinde bile böylesine yasalar yok. Bazı konsey üyeleri hakkında ileri sürülen iddi- alar, yasadışı davranışlar açıklık kazanmalıdır. Suç- lan yoksa aklanmalı, varsa cezalannı çekmelidir- ler... Örneğin, konsey üyesi Tahsin Şahinkaya ile il- gili çeşitli iddialar ortaya atıldı. Konu Meclis'e ka- dar getirildi. Ağır suçlamalar oldu. Şahinkaya ay- larca gazetelerin manşetlerinden düşmedi. Buna rağmen, anayasanın geçici 15. maddesi yürüriük- te olduğu için Şahinkaya hakkında takibata geçi- lemedi. İddialar doğru mu, değil mi hâlâ bilemiyo- ruz... Ama, Türk milleti gerçekleri bilmek istiyor. ikti- dar veya muhalefet partilerine önerimiz, geçici 15. maddenin toptan kaldınlmasıdır. 12 Eylül'ün üs- tüne örtülmek istenen sis perdesi ancak bu yotla açıiabilecektir. Güney Kore Devlet Başkanı reformların gecihnesinden kaygı duyduğunu belirtti Güneydoğu Aşya'da 'ikinci kriz' endişesi 24 ?nnn Banka borçlanmn bmümesi ve borsalarm düşmesi kriz korkusunu güçlendirfvt)r. Ekonomi Servisi - Güney Kore Devlet Başkanı Kim-Dae Jung'un Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) zirve- sinde, liderleri, Asya'da yeni bır ekono- mik krize karşı uyaracağı belirtildi. Güneydoğu Asya'da reformlann ge- cikmesi, banka borçlanmn büyümeye devam etmesi ve buna koşut olarak borsalarm bu yıl içinde önemli düşüş- ler yaşaması, bölge- de ekonomik krizin geri geleceği korku- sunu güçlendiriyor. Güney Koreli yet- kililer, hafta sonun- da zirvenin yapıldığı Singapur'a gidecek olan Devlet Başkanı Jung'un olası ekonomik krize karşı bölgede işbirli- ği yapılması ve ortak mücadele edil- mesi gerektiğini belirteceğini ifade et- tiler. Devam eden ASEAN zirvesinde liderlerin genel olarak serbest ticaret anlaşması görüşmelerine girmekten kaçındıklan, buna karşın Çin'in birli- • Güneydoğu Asya ülkelerini Çin HaÛc Cumhuriyeti ûzerinden Avrupa'ya bağlayacak demiryolu hattı inşa edilmesine ilişkin proje gerçekleşme yolunda. ğe olan ilgisini memnuniyetle karşıla- dıklan belirtiliyor. ASEAN üyeleri daha önceden 2003 yılına kadar oluşturacaklanm karar- laştırdıklan vergi tarifelerindeki indi- rimin geciktirilmesi için bir protokol imzaladılar. Grubun en güçlü ekono- misi olan Singapur, serbest ticaret an- laşması konusunda tek başına ve birliğin ileri- sinde hareket etmekle eleştiriliyor. Öte yandan Güneydo- ğu Asya ülkelerini Çin Halk Cumhuriyeti ûzerinden Avrupa'ya bağlayacak demiryolu hattı inşa edilmesine ilişkin yüz yıllık düş gerçekleşme yo- lunda. İlk kez ASEAN üyesi Malez- ya'nm Başbakam MahaÜıir Muham- med tarafindan 1995 yılında önerilen söz konusu demiryolu hattının 10 ül- keli ASEAN'da 5 ülkeden geçmesi ve 2 ülkeye daha uzantılannm olması planlamyor. Bugün depremin - - - •• •• gunu Profesyonel gönüllülerimiz hâlâ depremzedelerin vanındal Deprem çalışmalarımız bitmek bilmiyor. Şimdi de Frito-Lay kuruluşu, ÇYDD ile işbirliği içinde, Kocaeli Derince'ye yeni bir okul yaptırıyor. Çağdaş Yaşam Frito-Lay İlköğretim Okulu'nun temeli yakında atılacak ve üç ay içinde bitmiş olacak. Çok mutluyuz. Teşekkürler Frito-Lay... • • Yardımlannız Içfcı: (0212) 292 87 27 - 292 08 01 (I; gunlerı saal 10 00/17 00 arası)