Katalog

8TEMMUZ 1999 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishaba cumhuriyetcom.tr 11 Tinochet solun kurbanı' • LONDRA(AA)-Eski lngiltere Başbakanı Margaret Thatcher, eski Şili Devlet Başkanı General Augusto Pinochet'nin, "organize hareket eden ve öç almaya susamış uluslararası solun" kurbanı olduğunu öne sürdü. Pinochefnin tutuklanmasinı, "insanhk dışı" olarak niteleyen Thatcher, tutuklama işleminin tngiltere'nin "'tarafsızlık ve dürüstlük" gibi değerlerine büyûk oranda zarar verdiğini ileri sürdü. Thatcher, Pinochet'nin, politikalannın başanlı olduğunu, Şili'de komünizmin tamamen yenilgiye uğratıldığını ve demokrasiye dönüşün gerçekleştirildiğini öne sürdü. Çeçen sımrında çatişma • MOHAÇKALE (AA) - Çeçenistan sınınndaki Rus askeri kontrol noktasına kimliği belirsiz kişiler tarafından düzenlenen saldında, 4 Rus askerinin yaralandığı bildirildi. Kimliği belirsiz saldırganlann önceki gece Çeçenistan ve Dağıstan sınınndaki bir köprüde bulunan Rus askeri kontrol noktasına açtıklan ateş sonucu çıkan çatışmada yaralananlardan birinin durumunun ağır olduğu belirrildi. İran'da basına sansüpyasasj • TAHRAN (AA) - tran'da basm özgürfüğünü kısıtlayıcı değişiklikler getiren basm yasasını düzeltme kanun tasansı, dün meclis tarafından kabul edildi. Mecliste dün sabah yapılan oylamaya katılan 215 milletvekilinin 125'inin oylan ile değişiklik tasansının geneli kabul edilirken Meclis'in bundan sonra tasannın maddelerini tek tek görüşerek kabul etmesi bekleniyor. ABO'de 6 kişi sıcaktan öMii • VVASHINGTON (AA) - ABD'nin kuzeydoğusunu vuran son yıllann en şiddetli sıcak hava dalgasında ilk belirlemelere göre 6 kişinin, bu nedenle yaşamını yitirdiği bildirildi. ABD'nin Pennsylvania ve Nebraska eyaletlerinde kapılan kapalı otomobillerde unutulan iki küçük çocuk, güneş altındaki arabalann içinde sıcaklığın 50 dereceye çıkması sonucu can verdi. Philadelphia kentinde ise yaşlı bir kadın ile bir erkek, sıcaklığın 40 dereceye yaklaştığı sırada sokakta yürürken kalp krizi geçirerek öldü. Lfbya'ya yaptmmlap kalonıyop • NEW YORK (AA) - ABD. Libya'yal992 yılmdan bu yana BM tarafından uygulanan yaptınmlann, toptan kaldınlması girişimini "zamansız" bularak engelledi. BM Güvenlik Konseyi'nde Libya'ya uygulanan ambargoya ilişkin dün yapılan toplantıda ABD, bağlantısız ülkeler tarafından hazırlanarak Güvenlik Konseyi'ne sunulan ve ambargonun kesin olarak kaldınlmasını içeren bir karar tasansına karşı çıktı. ABD'nin BM daimi temsilcisi Peter Burleigh, toplantı bitiminde yaptığı açıklamada, "yaptınmlan kaldırma girişimlerini erken bulduklannı" belirtti. Irak Dışişleri Bakanlığı, Türk ordusunu derhal Kuzey Irak'tan çekilmeye çağırdı Bağdat'tan ıııisifleme tehdidiDtş Haberler Servisi - Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'ta PKK'ye karşı sürdürdüğü operasyona Bağdat sert tepki gösterdi. AFP haber ajan- sının dün duyurduğu bir habere göre Bağdat. Türk ordusu Kuzey Irak'tan hemen geri çekilmediği takdirde, mi- silleme yapacağı tehdidinde bulundu. Türk Dışişleri yetkililen ise bu ko- nuda kendilerine iletilen resmi birbil- ginin bulunmadığını söylediler. Irak Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı bir açıklamada, Kuzey irak'ta sürdürülen operasyon, "Irak'm egemenliğuıe ve toprak bütünlüğüne sakhn" olarak nitelendı. Açıklama- • Irak'ın misilleme tehdidinin ardından Türk Dışişleri yetkililen, Irak yönetiminin kendilerine bu konuda resmi bir yazı iletmediğini bildirdiler. da, zırhlı araç ve uçak desteğindeki 10 bin kadar Türk askerinin 3 Tem- muz tarihinde Kuzey Irak'ın 15 kilo- metre kadar içine girdiği belirtildi. Irak'ın egemenüğinin ihlaB Irak Dışişleri Bakanlığı, Anka- ra'nın. operasyonun bölgedeki PKK kamplannın yok edilmesine yönelik yapıldığı yönündeki açıklamasını red- dettiğini bildirdi. Bağdat'ın açıkla- masında, "PKK militanlannın izüıin sürühnesi, Irak'ın egemenliğini ihlal hakkı tanımryor. Irak'ın egemenük ve büfünlüğünün ihlali olan bu yeni sal- dınyı şiddetk kınıvor ve Türk hükü- metinden güçlerini acilen geri çekme- sini istiyonız" denildi. Bağdat, Kuzey Irak 'taki operasyo- nu, Türkiye'nin 1991 'den bu yana Irak "a yaptığı "bir dtrî saldınnın so- nuncusu" olarak nitelendırdı.Bağ- dat'ın açıklamasmda, "son saldırı- nın" Türkiye, Suudi Arabistan ve Ku- veyt'teki üslerden havalanan ABD ve lngiltere uçaklannuı Irak a yönelik sal- dınlanyla aynı zamana denk geldiği- nedikkat çekıldı. Türk Dışişleri Bakanlığı ise Irak tarafından kendilerine bu tür bir me- sajın ulaştınlmadığını açıkladı. IKDP'den destek Öte yandan Irak Kürdistan De- mokratik Partisi (IKDP), Türk Si- lahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'ta sürdürdüğü operasyona tam destek verdiğini kaydetti. Mesut Barzani'nin liderliğini yap- tığı IKDP'nin Washington'daki tem- silciliğinden bir yetkili, PKK militan- lannın, Türk ordusu önünde hiçbir şey yapamayacaklannı bildikleri içinça- tışmadan kaçınıp kaçmayı tercih et- tiklerine dikkati çekti. IKDP yetkilısi, operasyonda sıcak çatışmanın sadece Türkiye-Irak sını- nna yakın Haftanin bölgesinde mey- dana geldiğini, Türk ordusu ve IKDP güçlerinin yollanna devam ettığini ve PKK militanlannın kaçmakta ol- duğunu söyledi. ^SURİYE'YE SİLAH SATMA' ABD yönetimi Rusya'yı uyardı • Suriye lideri Esad'ın Moskova temaslannın ardından ABD,' Suriye'ye silah satarsanız Rusya'ya yardım programlan askıya alınabilir' dedi. Dıs Haberler Servisi - ABD, Rusya'yı Suriye'ye silah satmaması konusun- da sert şekilde uyararak, aksi takdirde Washing- ton'ın Moskova'ya yap- ması planlanan mali yar- dım programlanmn tehli- keye girebileceğini bildir- di.' ABD Dışişleri Bakanlı- ğı Sözcüsü James Foley, gazetecilere açıklamasın- da. "Rusya'nın Suriye'ye veya terorizmi destekieyen başka bir ülke>e silah sat- ması bizi fena halde endi- şdendirir" dedi. Foley, ABD yasalannın, terorizme destek veren devletlere silah satan ülke- lereekonomikyardım sag- lamasına imkân vermedi- ğini hatırlatarak, Mosko- va'nın Şam'a silah deste- ği sunmasının, Mosko- va'nın alacağı mali yardı- , mı elJuieyeceğını diplo- matik lisanla dile getirdi. Washington'daki göz- lemciler, ABD'nin Rus- ya'ya bu uyansının çok ciddi olduğu yorumunda bulundular. Suriye, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın son yıllarda yayımladığı teröre destek veren ülkeler listesindeki yerini koruyor. Moskova'da temaslar- da bulunan Suriye Devlet Başkanı Hafiz Esad, Rus- ya'dan 2 milyar dolar tu- tannda modem silahlar al- maya yönelik görüşmeler yapıyor. Bu silahlar arasın- da gelişkin T-80 tanklan ve S-300 fîizelen de bulunu- yor. Rusya, eski Sovyet döneminden Suriye'nin kendisine 12 milyar dolar silah borcu bulunmasma karşın, Şam'a yeni silah satışına. bu defa peşin pa- rayla olması şartıyla sıcak bakıyor. Devir îeslim Eski Başbakan Netanyahu ve eşi ile yeni Başbakan Barak ve eşi, dün yapıian resmi devir teslim töreninde biriiktekadeh kaldırdılar, Barak, Netanyahu'nun aksinc, Ortadoğu banş sürecini canlandırmak istiyor. (Fotoğraf: REUTERS) Barak'tan Iran 'a dostluk mesajı KUDÜS (Ajanslar) - tsrail'in yeni başbakanı Ehud Barak'ın, Iran'a yönelik tavır değişikliği- ne hazırlandığı ve iki ülke ilişki- lerinde yumuşama sağlanması- nı istediği bildirildi. tsrail'de yayımlanan Haaretz gazetesmde dün çıkan habere gö- re, önceki gün yemin ederek gö- reve başlayan Barak, tran'da Cum- hurbaşkanı Muhammed Hate- mi'nin iktidara gelmesı ve ABD ile Tahran arasındaki ilişkilerin normalleştirme süreci dikkate alınarak bu ülke ile temaslann yeniden başlatıiması gerektiğini düşünüyor. Selefı Benyamin Ne- tanyahu'nun uyguladığı sıyase- ti geçersiz sayan Barak'ın, artık. îran'ın "İsraİ'inentehtikettdüş- nunT olarak damgalanmaması gerektiğini düşündüğü belirtili- yor. Barak, 1991 -1995 yıllan ara- sında Genelkurmay Başkanhğı görevinde bulunduğu sırada Iran'ı değil. Irak'ı lsrail'in başlıca düş- manı olarak değerlendiriyordu. Arafafla görüşecek Kampanyası sırasında Ortado- ğu banş sürecıni canlandırma sö- zü veren Başbakan Ehud Ba- rak'ın, yann Mısır Cumhurbaş- kanı Hüsnii Mübarek ile ve pa- zar günü de Filistın Devlet Baş- kanı YaserArafat'labirarayage- leceği bildirildi. Barak, önceki gün yemin töreni öncesinde par- lamentodaki konuşmasuıda, Or- tadoğu ülkeleri lıderlerine banş çağnsı yapmıştı. Barak'ın. sele- fi Benyamin Netanyahu'nun as- kıya aldığı Wye River anlaşma- sını uygulayacağı bildirildi. Ehud Barak, aynca Ürdün Kra- lı Abdullah ve ABD Başkanı Bill Clinton ile de onümüzdeki gün- lerde biraraya gelmeyi planlıyor. ABD'li Makovsky 'Kıbns, ilişkileri bozabilir' • Alan Makovsky, 'Son yıllarda ABD ile Türkiye'nin Kıbns'ta bu kadar birbirine ters düştüSû hiç olmamıştr dedi. WASfflNGTON(AA)- ABD'nin en önemli Türkiye uzmanlanndan Alan * Makovsky, Ankara ile Washington'ın Kıbns konusunda son yıljarda hiç bu kadar birbinne ters düşmediğini belirterek, bu sorunun iki ülke ilişkilerine ciddi şekilde zarar verebileceği uyansmda bulundu. Son bir aydır Türkiye'de inceleme ve temaslarda bulunduktan sonra ABD başkentine geri dönen, The \Vashington Institute adlı önde gelen düşünce lcuruluşunun uzmam Makovsky, AA muhabirine yaptığı açıklamada. kongrenın de Ankara aieyhinde ciddi faaliyet içinde olduğunu bildirdi. Türidye'ye baskı Makovsky, "ÖzeBikle kongrenin Türkiye'ye karjı tutumu Ueri boytitiarda. Türkiye'ye karşj bir karar çdcarabilirier. Y önetimden, Tnrkiye've baskı için elindeki bütfin imkânlan kuUanmasnı irteyebDirter" dedi. Alan Makovsky, Başkan BiB CKnton yönetiminin konuya daha ihtıyatlı yaklaşmak istemesine karşın Ankara ile Washington'm Kıbns'a yaklaşımlan arasında bir uçurum bulunduğunu kaydederek "Son >ıllarda ABD ile Türkiye'nin Kıbnsta bu kadar birbirine ters düştüğü hiç ofanamışt]'' dedi. Makovsky. "tşin kötü yam, iki taraf da andanndaki sonınun ciddiyetinin \e iki ülke ffişktterine ne kadar zarar vereceğinin tam farkmda değtt" diye konuştu. OR UŞ / NAZMİ AKIMAN Emekli Bûyûklçl Ecevit Diplomasisi Bilinen bir atasözüne göre, nasıl tarih, yinelemelerden oluşuyorsa Türk - Yunan ikili ilişkileri de dönüp dolaşıp aynı noktaya gelmelerle doludur. Nitekim, geçen haftalarda iki ülkenin terörte mücadele, orga- nize suçlar ve uyuşturucu kaçak- çıhğı, turizm, küitür, çevresorunla- n ve yasadışı göç konulannda ikili görüşmelere karar vermeleri ve bu- na kaşutolarakyaz ayiannda Ege'de askeri tatbikat yapılmamasını da içeren güven arttırıcı önlemleri 1 Temmuz'dan itibaren iki ay sürey- le uygulamaya koymaları ilk kez vukua gelmemektedir. İkili ilişkile- rinin 1987/88 döneminde de Tür- kiye ile Yunanistan, hatın sayılır bir krizin ertesinde aynı türden karar- lara, hatta fazlasıyla varmışlardı. Anımsanacağı üzere, Mart 1987'de Ege Denizi'nde krta sa- hanlığı meselesi bağlamında pat- lak veren ciddi buhranın yatıştınl- masını izleyerek iki ülke, sadece yukanda saydığımız konulan de- ğil, krtasahanlığı, FIR hattı, havasa- hası gibi çetin siyasi sorunlar dahil tüm sorunlan -üstelik önkoşulsuz olarak- masayayatırmayı kabul et- mişlerdi.Bu konularda ikili ticaretin geliştirilmesi imkânlannın araştınl- ması maddesi de eklenmişti. Bu konulann herbiri için iki tara- fın heyetler halinde katıldıklan müs- takil komrteler kuruldu. Bu komite- lerAnkara'da ve Atina'da toplantı- laryaptılar. Gerçi, biryıla varmadan bu komitelerin çalışmalan evvela kesintiye uğradı, sonradan da ta- mamen durdu. Fakat bu yazımız- da incelemeye çalıştığımız husus, iki ülkenin hangi girişimler sonu- "emokrasilerde olduğu gibi diplomaside de "çareler" veya yöntemler "tükenmez". cunda, daha doğrusu hangi yön- temlerle ve nasıl bir diplomasi ne- ticesinde bu npktalara vardıklandır. Başbakan Özal, Türk Yunan iliş- kileri konusunda uyguladığı diplo- maside bilinen bir yöntem kullan- mıştı: Türkiye'nin her bakımdan da- ha güçlü ve pozisyonu bakımın- dan daha sağlam olduğu gerçe- ğinden kuvvet alan bu yöntem, Yu- nanistan'ın iç siyasi tüketim ama- cıylatırmandırdığı krizlerden azami ölçüde yararlanarak yıllardır Türki- ye ile diyaloğa yanaşmayan Yuna- nistan'ın, hemen hemen tüm siya- si, ekonomik, sosyal nitelikli konu- lan üstelik önkoşulsuz müzakere etmek amacıyla masaya oturması- nı sağlamayı hedeflemişti ve 1987 Mart krizini takiben başanlı da ol- du. Demokrasilerde olduğu gibi dip- lomaside de "çareler" veyayöntem- \er"tükenmez". Bu kez Başbakan Ecevit de aynı amaca -yani Yunan tarafını müzakere masasına oturt- mak amacına- yönelik hareket et- mekle beraber kendine özgü bir yöntem kullanmaktadır. Sayın Ece- vit'in bu girişimininde de ülkemizin her bakımdan üstünlüğü saklıdır, erorizm konusunda işbirliği, mükemmel bir zamanlamayla ustaca oturtulmuştur. fakat bir hareket noktası olarak or- taya konmamış ve girişimin hare- ket noktasına "terorizm konulann- da işbirliği", iki ülkenin ortak çıkar- lan çerçevesinde mükemmel bir zamanlamayla ustaca oturtulmuş- tur. Başbakan Ecevit geçen hafta Yunanistan'dakı Mega televizyo- nuna verdiğı mülakatta her ne ka- dar "diyaloğun hemen her konu- da olması gerektiğini" vurgulamış olsa da bunun -yani ikili siyasi ko- nulann da görüşülmesi gereğinin- şimdilik birtemenni niteliğinde ol- duğu hissi uyandınlmakla yetinil- miştir. Kanımızca bu, isabetli bir davranış olmuştur. Zira, özellikle Öcalan'la ilgili gelişmelerden son- rave Yunanistan'ı ete güne karşı çok müşkül durumda bırakan bu geliş- meler henüz zihinlerde sıcakken Simitis hükümetinin Türkiye ile si- yasi müzakerelereyanaşması, bun- dan evvelki tecrübelerin gösterdi- ği üzere Yunan muhalefetini büyük ölçüde güçlendirecektir ve iktidarı kolaylıkla hırpalamalarına yol aça- caktır. Dolayısıyla Türkiye için şu anda siyasi konulann müzakeresinde ıs- rairlı davranmak girişimin akim kal- masına yol açabilecektir. Işte bu nedenle Sayın Ecevit girişiminin ıçeriğini sınıriı tutmakla isabetli ha- reket etmiştir. Bu da birtarzdır, bir yöntemdirve -Osmanlı Imparator- luğu'nda geçirdiği dört yüzyılın Yu- nan tarafında yaratt^ı tabii hisler dü- şünülürse- üstün olan tarafın mu- hatabına, onu bir nevi kollayarak yaklaşması yöntemin hedefe var- ma şansını bence arttıracaktır. Bu noktada anımsamak gerekir ki 1974'te Başbakan Ecevit'in direk- tifiyle üstelik kıta sahanlığı gibi çet- refil bir siyasi konuda yürütülen iki- li müzakereterde, teknik düzeyde de olsa, çok önemli aşamalar kayde- dilebilmişti. Buna dair bilgiler dı- şişleri arşivlerinde mevcuttur. Ümit ederiz ki bu defa öngörülen ikili mü- zakerelerde daha da olumlu ilerle- meter kaydedilir ve bu gelişmeler zaman içersinde ikili siyasi sorun- lann da ele alınmasına ve kuşkusuz birçok alanda ortak çıkarlan bulu- nan iki ülke arasındaki tüm anlaş- mazlık konulannın etraflı olarak gö- rüşülmesine ve çözümlenmesine yol açar. öyle sanıyorum ki Türki- ye, daha üstün olan durumunun bilincı içersinde ve bu gerçeğin ver- diği rahatlıkla Yunan tarafmın ruh ha- letıni de dikkate aiarak onun biraz üzerine düşmekte sakınca görmez- se ve hangi konu olursa olsun mü- zakere istemini ısrarla sürdürürse, hedefine ulaşacaktır. Türkiye bu şekilde davranmakla bir şey kay- betmez. Bilakis birçok alanda ra- hatsızlık yaratan önemli bir enge- lin etkisini ortadan kaldırmakla da- ha da güçlenir. Yukanda yazdıklanm bağlamın- da şunu da eklemek istiyorum: Yi- ne anımsanacağı üzere, Sayın Ece- vit 1974'teki Kıbns harekâtı sıra- sında ise yukandakinden de deği- şik bir yöntem uygulamıştı, biryan- dan askeri güce öteki yandan ant- laşmalara ve müzakere pozisyon- lanna dayanan bu yöntem başan- lı sonuç vermişti. Siyasetin şartlara göre ayariana- bilmesi diplomasinin bahsettiği en değerii imkânlardan biridir. Bu itibarla Ecevit hükümeti, et- Jfkitaraftada gûçlü hükürnetlerin bulunması olumlu bir firsat olarak algılanmalıdır. kin birdiplomasiyte bu defa da ba- şanlı olabilir. Üstelik şu anda iki ta- rafa da oldukça güçlü hükümetle- rin ve tecrübeli, ileri görüşlü lider- lerin bulunması olumlu bir firsat olarak algılanmalıdır. Yunanistan'ın eski cumhurbaşkanlanndan Sayın Karamanlis'ın ifade ettığı gibi iki ül- ke geçmişte birçok kez ciddi aşa- ma sayılabilecek noktalara erişmiş- ter, fakat taraflann birinde güçlü bir hükümetin bulunmaması bu nok- talardan öteye gidilmesi imkânla- nnı ortadan kaldırmıştı. Bu o za- man için gerçek olsa dahi bu defa böyle olmamalıdır. NURİ ÇOLAKOGLU YÖNETİYOR YAB URKIYEDE t\ SERMAYE BOYUNA da ABD BUYUKELCISI MARC PARRIS TÜSİÂD YÖNETİM KURULU BAŞKAN YARDIMCISI VE DIŞ ILIŞKILER KOMİSYONU BAŞKANI ALDO KASLOWSKY ING BANK YÖNETİCİSİ VE TÜSİAD ÜYESİ JOHN MC CARTHY www.ntv.com.tr BU AKŞAM 1:05