Katalog

4MAYIS1999SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ / ekonomi(a cumhuriyet.com.tr 13 Çalışanlar 2 milyar lira, işadamı, doktor, avukat ve kuyumcular ise 657 milyon lira vergi veriyor Emekçiııiııvergisi patrondan çok • Mart ayında verilen beyannameler, vergi adaletsizliğinin boyutlannı ortaya koyuyor. Merkezi îstanbul'da olan ve 3.2 milyar lira gelir beyamnda bulunan holdinglerin yalnızca 1.3 milyar lira vergi verecekleri tespit edildi. Ekonomi Servisi- Türkiye'de binlerce işçi ve memur 1998 yılında 2 milyar lira peşin \ergi öderken. mart ayı beyanna- melerine göre yıllık 1.8 milyar lira kazanç gösieren işadamı, doktor. a\nkat ve ku- yumcular ise dev lete sadece 657 milyon lira vergi ödüyor. Mart ayında verilen be- yannameler. vergı adaletsizliğinin boyut- lannı ortaya koyuyor. Merkezi Îstanbul'da olan ve 3.2 milyar lira gelir beyamnda bu- lunan holdinglerin yalnızca 1.3 milyar lira vergi verecekleri tespit edildi. Mart ayında. işadamı. doktor. avukat. mûhendis. mimar ve kuyumcu gibi ser- E n c o k k a z a n a n l a r İ s t a n b ı ı l ' d a n Bildirimlere göre, beyannameli gelir vergisi mükelleflerinin en çok kazandığı il tstanbul oldu. Bu ilde beyanname veren 277 bin 344 mükellefin yıllık kazancı 904 trilyon 432.8 milyar lira, bunun vergisi de 373 trilyon 471.3 miryar lira şeklinde saptandı.İşadamlan, serbest meslek erbabı ve rantiyenin en az kazandığı ili ise toplarn 739 milyar 872,5 milyon liralık gelir ile Hakkâri oluşturdu. Bu ile tahakkuk eden vergi de 214 milyar 144 milyon lira olarak hesaplandı. Beyannameli mükelleflerin mart ayında verdikleri gelir vergisi beyannamelerine göre, 80 ilden 65'inde kişi başına ortalama yıllık vergi, 500 milyon liranın alhnda bulunuyor. Bu şekilde, söz konusu illerde işadamlan, serbest meslek erbabı ve rantiyenin bir yıl içinde ödeyecegi toplam vergi, hemen hemen asgari ücretlinin ödediği vergi seviyesinde kalıyor. Ankara'da beyanname veren 86 bin 924 bin mükellefin bildirdiği toplam gelir 210 trilyon 70 milyar, yıllık vergi 68 trilyon 890.2 milyar, Izmir'deki 82 bin 403 mükellefin yıllık toplam geliri 164 trilyon 645 milyar, vergisi ise 58 trilyon 849.3 milyar lira olarak belirlendi. best meslek erbabı ile 1998 yılında 11.7 milyar liranın üzerinde faiz geliri elde edenlerden oluşan 1 milyon 209 bin 843 kişi gelir vergisi beyannamesi verdı. Söz konusu kişiler. dev İete geçen yıl 2 katril- yon 264 trilyon 795 milyar 99 milyon li- ralık gelir elde ettiklerini bildirdiler. Söz konusu mükelleflerin 1998 yılı gelirleri için bu yılın mart, haziran ve eylül ayla- nnda 3 taksitte ödeyecekleri gelir vergi- si tutan da 795 trilyon 408 milyar 725 mil- yon lira olarak hesaplandı. Vatandaşlar, 1998 yılında elde ettikle- ri kira gelirleri için de ocak ayında 294 bin 2 adet beyanname verdiler. Ev sahip- lerinin toplam kira geliri 146 trilyon 961 milyar 855 milyon lira, buna tahakkuk eden vergi de 44 trilyon 170 milyar 555 milyon lira olarak belirlendi. Bu şekilde. 1998 yılı gelirleri için verilen gelir ver- gisi beyannamelerinin toplamı 1 milyon 503 bin 845, beyan edilen toplam gelir 2 katrilyon 411 trilyon 756 milyar, bunun vergisi ise 839 trilyon 579 milyar lira ola- rak gerçekleşti. Çok kazananlardan az vergi Türkiye'de çok kazananlan oluşturan ve büyük bölümü günde milyarlara im- za atan işadamı, doktor, avukat, kuyum- cu gibi serbest meslek erbabı ile rantiye- nin yıllık ortalama kazancı 1 milyar 603 milyon 727 bin lirada kalıyor. Beyanla- nna göre, bu grubun aylık ortalama ka- zancı 133 milyon 644 bin lira, günlük gelirleri de 4 milyon 454 bin lira düze- yinde seyrediyor. Söz konusu mükellef grubunun yıllık ortalama vergisi ise 558 milyon 288 bin lira olarak belirleniyor. Buna karşıhk binlerce işçi ve memu- run geçen yıl hem de peşin olarak öde- diği ortalama gelir vergisi 1.5-2 milyar lira düzeyinde bulunuyordu. Enflasyon, beklentilerin üzerinde • Yıllık ortalama enflasyon TÜFE'de yüzde 73.5 olarak gerçekleşirken perakende fiyatlar aylık yüzde 4.9 oranında arttı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Petrol fiyatlannda mart ayı sonlarında başlayan yükseliş, nisan ayı enflasyo- nunu tırmandırdı. Aylık tüketici fiyat endeksı(TÜFE)artışıyüzde4.9'aula- şırken. toptan eşya fiyat endeksinde (TEFE) artış yüzde 5.3 oldu. Beklen- tilerin üzerinde gerçekleşen nisan ayı enflasyon rakamı. yıllık ortalama TU- FE'de yüzde 73.5. TEFE'de yüzde 59.2"ye ulaştı. Yıllık ortalama TÜFE artışı yüzde 73.5. geçen yılın ayru ayma göre ise yüz- de 63.9 oldu. Yıllık ortalamada en yük- sek artışı gösteren bölge yüzde 74.5'le Marmara olurken en düşük artış yüz- de 69'la Güneydogu'da yaşandı. Iller bazında en yüksek yıllık artış yüzde 75.8'le Konva'da, en düşük artış da yüzde 68.4"le Zonguldak'ta görüldü. *" • • Seçilmiş en yüksek fiyat artışı gös- 93.6 (—;L, •—^* 83.3 /v* ,1, NBV'38 Tüketici » 91.4 •o- i—^_ /KMays 90.6 •c^ 76.7*' ^» M t N Haz. O Topfan ^85.3 N-LI 814 72.1 *>Ch» 67.4 Tem. *ö- 80.4 Eyö 76.6 Bom 72.8 581? Kasm Yıllık 69.7 "i 1 50.0 enflasyon 63.9 63 5 Ar^K OcA-99 Şub. Mai r*s» j i Harcama grupları teren ürünler şöyle: "Badanacı-boya- cı ücreti,dma, ceket(erkek). gömlek (er- kek), şoıör eğirim kurs ücreti. kalorifer yakıt ücreti, benzin, magazin dergüeri, Marlboro filtreli sigara." DlE'nin yüzde 5.3 olarak açıkladı- ğı aylık TEFE artışının 1,6'sı devletten, 3.7'sı ise özel sektörden kaynaklandı. Yıllık ortalama TEFE, yüzde 69.2'yle en yüksek artışı elektrik, gaz ve su sek- töründe gösterdı. Aylık TEFE'de fiyat düşüşü gösteren ürünleri- de "iuunsi, dietilen glikoi. yumurta, patates, poiyes- ter, cips, ekmek" oluşturdu. lstanbul Tıcaret Odası 'na göre. tstan- bulda perakende fiyatlar, nisan ayın- da yüzde 5.2, toptan fiyatlar da yüzde 4.0 oranında arttı. Yıllık ortalama ar- tışlar ise perakende fiyatlarda yüzde 71.7, toptan fiyatlarda yüzde 53.5 şek- linde gerçekleşirken, bir önceki yılın aynı dönemine göre perakende fiyat- lar yüzde 61.3, toptan fiyatlar ise yüz- de 39.3 arttı. Grup Aylık değişim Gıda, içki, tütün Konut Giyim Ev eşyası Ulaştırma Eğlence ve kültür 1.7 1.4 0.9 0.3 0.3 0.1 Lokanta, pastane ve otel 0.1 Çeşitli hizmetler 0.1 Seçilmis ürünler (TEFE) Ürün Aylık < Portakal Ham petrol Erkek takım elbisesi Iç çamaşın Elma değişim 57.7 34.8 18.8 17.0 16.0 Phılip Morris/Sabancı DUYURU ŞİRKETİMİZİN TORBALI SİGARA FABRİKASI'NDA İMAL EDİLEN ÜRÜNLERİNİN . • PERAKENDE SATIŞ FİYATLARI, 4 MAYIS 1999 SALI GÜNÜNDEN İTİBAREN AŞAĞIDAKİ GİBİ BEÜRLENMİŞTİR: ABD, haksız ticaret uygulamaları iddiasıyla Avrupa Birligi. Hindistan, Güney Kore, Kanada ve Arjantin'i V\TO'va şikâvet etti. WTO'mın şunarık çocıığu Serbest pazar ekonomisini savunmasına karşın ABD. korunmacı politikalar uygulayarak dünya ekonomisindeki hâkimiyetini sürdürüyor. Avrupa Birliği'yle (AB) muz kavgasını kazanan ABD, şimdi de Avrupa. Hindistan. Güney Kore, Kanada ve Arjantin'i haksız ticaret uygulamalannda bulunduğu iddiasıyla Dünya Ticaret Örgütü'ne (Vv'TO) şikâyet etti. ABD. VVTO'ya toplam yedi şikâyette bulunurken, şeffaflıktan yoksun ve demokratik olmadığı eleştirilerinin yoğunluk kazandığı VVTO'nun bu davalarla ilgıli alacağı kararlann endişe yarattığı belirtildi. VV'TO 'yu arkasma alarak gücüne güç katan ABD, Airbus fırmasının yeni uçuş yönetim sistemlerinin geliştirilmesi için • AB'nin Airbus firmasına yaptığı teşvikler nedeniyle WTO'ya şikâyette bulunan ABD, gıda ve tanm ürünlerinde de haksız uygulamalara maruz kaldığını ileri sürerek AB'ye meydan okudu. AB'nin Fransa'ya teşvikte bulunması nedeniyle birliğe dava açtı. Aynca, ABD. gıda ve tanm ürünlerinınin haksız uygulamalara maruz kaldığını ileri sürerek AB'ye meydan okudu. Bu arada, Güney Kore'nin havaalanı inşasında Amerikan inşaat firmalannın haksız yere sınırlandınldığı için VVTO'ya şikâyette bulunan ABD, bu ülkeye yaptığı sığır eti ihracatının da kısıtlandığını öne sürerek dava açtı. Öte yandan, Hindistan'da Amerikan otomobil üreticilerinin faaliyetlerinin kısıtlandıgı yönünde şikâyet eden ABD, Kanada ve Arjantin'in ABD ürünlerine patent uygulamalan sağlayamadıklan için de VVTO'ya gitti. Marlboro Lights 100's Asya, krizi 'e-ûcaretle aşacak Krizden kurtulmanın çeşitli yollannı arayan Asya'da elektronik ticaret hızla bir alternatif pazar haline geliyor. Kredi kartları alanında yaygın ve büyük bir iş hacmine sahip olan Visa International'ın verilerine göre. 2002 yılında 100 milyar dolara ulaşacak elektronik ticaret hacminin yaklaşık onda biri, yani 10 milyar dolarlık bölümü Asya- Pasifik bölgesinde gerçekleşecek. Bu rakam. bölge için 1998'de 300 ve bu yıl için de 900 milyon dolar düzeyinde olduğundan, önümüzdeki birkaç yıl içinde çok hızlı bir yükseliş beklendiği ortaya çıkıyor. Fakat rakamlar, bankalar, işyerleri ve hükümet kuruluşlan arasındaki ticaretin sıradan tüketicileri kat kat geride bıraktığını da ortaya koyuyor. Visa yetkililerine göre. 2003 yılında işyerleri arasındaki elektronik ticaret hacmi 1 rrilyonu aşacak ve bunun yüzde 20'si de Asya-Pasifik bölgesinden yapılacak. Visa'nın bölge yöneticisi Mark Cuflimore. Asya'nın, hızlı kalkınma hamlelerine alışık olduğunu, bölgede Singapur gibi PC kullanımına alışkın nüfus ağırlıkta olduğu için bu tür bir gelişimin beklendiğini belirtti. Türk-ABD ilişkileri masada VVASHENCTON (AA>Türkiye ile ABD ara- sındakı ilışkılenn bütün yönleri, Washing- ton'daperşembevecumagünleri,buyıl 18'in- cisi yapılacak "Türkiye-ABD Yıiık Konferan- sı"nda aynntılanyla ele ahnacak. Konferansın bu yılki gündeminin ilk sıra- lannı enerji ve savunma konulan oluşturur- ken, toplantılara Türkiye'den, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ziya Aktaş. çok sayıda üst düzey bürokrat ve işadamı da katılacak. Ame- rikan-Türk Konseyi (ATC), Türkiye'nin Ame- rikalı Dostlan Derneği ve Dış Ekonomik lliş- kiler Kurulu (DEİK) çerçevesinde faaliyet gösteren Türk-Amerikan Iş Konseyi'nce or- tak olarak düzenlenecek konferansta, ABD yö- netimi ve Kongre'nin önde gelen bazı isim- lerinin yanı sıra. Amerikan şirketleri ve dü- şünce kuruluşlannın temsilcileri de yer ala- cak. Konferansta konuşma yapması beklenen isimlerarasında, ABDGenelkurmay Başkan Yardımcısı Orgeneral Joseph Ralston, Sena- törChuckHagel, Savunma Sanayiı Müsteşa- n Yalçın Burçak ve Enerji ve Tabıi Kaynak- lar Bakanlıgı Müsteşan Yurdakul Vlğitgüden de bulunuyor. // 450.000 TL 450.000 TL Marlboro Box Sl 450.000 TL 450.000 TL 400.000 TL 425.000 TL Marlboro Lights Box Parliament 100's Parliament Special Box 400.000 Tİ 425.000 TL 3 450.000 TL 450.000 TL 450.000 TL 450.000 TL Parliament Lights Special Box H 450.000 TL 450.000 TL Chesterfield Box Beyaz Paket 250.000 TL 275.000 TL Chesterfield Lights Box Beyaz Paket L&M uzun L&M Lights uzun L&M kısa kutu L&M Lights kısa kutu 250.000 TL 275.000 TL 275.000 TL 250.000 TL 250.000 TL 275.000 TL 300.000 TL 300.000 TL 275.000 TL 275.000 TL PHILSA Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük Sanayi ve Ticaret A.Ş. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Sınır Çizgisi Doğrusu demokrasiyi demokrasi karşıtı amaç- lar için sonuna kadar kullanma oyununda on üs- tünden on puan alırlar. FP, iş hesap vermeye ge- lince, "Hanımefendinin kendisinin bileceği iş, onun vicdani sorunu. Kendi hak ve özgürlüğünü kullanıyor" diye işin içinden sıyrılmaya bakıyor. ANAR DYP, MHP onları ilgilendiren hiçbir şey yokmuş gibi seyrettiler. Hiç kuşkum yok. Türbanlıyı Meclıs'e yerleştir- meyi başarırlarsa, zafer kazanmış komutan eda- sıyla hepsi birden kendilerine pay çıkarmaya ça- lışacaklar. Inançlar dünden bugüne değil, çok uzun yıllardır, her gün bir adım daha ileri gidilerek siyaset pazannda alınıp satılmakta. Yok işler ters teperse, herkes bir yerlerden çark edebilmek üzere kendisine açık kapı bırakıyor. Yeni seçimden çıkılmış ülkede, daha yemin töre- ni aşamasında siyasetçi, toplumun güvenini te- mellerden sarsacak, sonuçları çok büyük küçük oyunları, gözlerimizin önünde oynamakta bir sa- kınca görmüyor. Cumartesi günkü 1 Mayıs sevincim, pazar gü- nü Meclis yemin törenini izlerken kursağımda kal- dı. Dile kolay. 1976 yılından bu yana, yasaksız, olay- sız I Mayıs yaşayabilmenin özlemı içindeydik. Türkiye'nin bu gerilimli günlerinde. seçim sonuç- lannın olumsuz etkilerinin üstüne, Türk-iş ve Hak- Iş meydanlardan kaçmışken, hazırlıksız 1 Mayıs kutlamalarmın altından kalkılabilecek miydi? Seçim sonuçlan sağı ne kadar sorumsuz, den- siz bir sınır çizgisine, şımarıklığa sürüklediyse, solda tersine olumlu sonuçlar getirmiş gibi. En azın- dan seçimde yenen ağırtokadın üzerine, sol yel- pazedeki renkler "Direne direne kazanacağız", "Faşizme karşı omuz omuza" demeyı, yeniden bir- likte slogan atmayı anımsamışlar. Gerçi 1 Mayıs kalabalıkları Türkiye'nin sol po- tansiyelinin, dinamiğinin çok gerisinde. Yine de bek- lentinin sıfıra indiği bir süreçte, sol yelpazenin "Ölmedik, vanz" anlamında bir araya gelmeleri, farklı kimlikleri ile bir diğerlerini tanımaları. seçim yenilgisinden alınmış önemli birders gibi geldi. Sol- da geçmiş yıllann provokasyonlara yatkın siyaset- çikleri bile 1 Mayıs geleneğine uygun davranma zorunluluğunu duymuşlar, taşkınhklardan özenle kaçınmışlardı. Sağda, parlamentoyu merkez sağdan çok da- ha geride bir çizgide, büyük bir çoğunlukla ele ge- çirmenin, solu tasfiye etmiş olmanın taşkınlığın- da sınırlan zorlama eğilimi ağır basıyor. Din ve ırk sömürücülüğünde, sağ ideolojilerin topluma hıç- bir şey veremiyor olmasının kamuflajında, yeni denemelere girmeleri, toplumu oyalayacak yeni tartışma konuları yaratmalan kaçınılmaz. Demok- rasimizin geleceği açısından kaygı verici bir du- rum. Düşünün ki bir biçımde yeniden var olmanın yol- lannı bulamazsa yok olmaya, unutulmaya mah- kûm bir Erbakan. Oy kaybetmiş bir Fazilet. Lide- ri tartışılıyor. Alternatif lideri hapisteki Tayyip Er- doğan ile bağlantılı büyük bir yolsuzluk patlak ver- miş. ANAP ve DYP'de hem liderler hem de partile- rin geleceği, hatta varlığı tartışılıyor. MHP seçim zaferi ile çıkmış, ancak kitlelere denenmemiş ola- rak vitrin yapmış olmasına karşın, ekonomiye, ik- tidara yöneiik, partizanca kadrolaşmanın ötesin- de hiçbir öngörüsü yok. Her an çetelerle olan bu- laşıklığı, temiz imajını yok edebilir. En önemlisi, ara- lannda halka verebilecekleri anlamında hiçbir şey ve de fark yok; sınır çizgisinde oynamaktan. din ve ırk duygularını sömürmekten başka. Dünya krizlerinin etkisi Ihracat stratejisi revize ediliyor • Dış Ticaret Müsteşan Ege, hedefin geriye çekilip çekilemeyeceğine ilişkin soruya. "O aynntıda yapılmış bir çalışma yok. Büyüklükten ziyade politikalar önemli ve önlemler önem taşıyor" yanıtını verdi. •ov777/////// T" 1 " tw _ . • '// / / / ////////'/ y/////////// / ,' / s / BANU SALMAN ANKARA - Uzakdoğu Asya ülkeleriyle başlayan, Rusya ve Latin Amerika ül- keleriyle tüm dünyayı etki- si altına alan bunalımlann. dünyadaki büyüme \e dış ticaretteki daralma beklen- tileri Türkiye'nin ulusal ih- racat stratejisini re\ize et- mesine neden oldu. Dış Ti- caret Müsteşan Yavuz Ege, ulusal ihracat stratejisiyie il- gili çalışmalann mayıs ayı sonunda bitirilebileceğini belirtirken, yeni hükümetin programının da önemli oldu- ğunadikkat çekti. Hedefyenilenhor Türkiye'nin ulusal ihra- cat stratejisinde ortaya konu- lan 85 milyar dolarlık hede- fin yenilenerek geri çekil- mesi bekleniyor. Ege, ulusal ihracat stra- tejisi üzerinde çalıştıklannı belirtirken, "Onu her yıl re- vize etmeyi düşünüyoruz" dedi. Ege, hedefin geriye çekilip çekilemeyeceğine ilişkin soruya, "O aynnnda yapıfaııış birçahşmayok. Bü- yüklükten ziyade politika- larönemli veönlemlerönem taşıyor" yanıtını verdı. Bütün firmalann işletme fınansmanı sıkıntısı yaşadı- gını belirten Ege. "10-15-20 milyar dolarlık fon girişi. 6 ay, 10 a>, 1 yıl zarnnda olur- sa faizler düşer, ekonomik aktivite artar. Hazine'nin borclannıa gereği azalır, fa- iz ödemesi azalır* dedi. Ege. fon ginşmın ıstıkra- nn sağlanmasına \e ilerinin görülnıesine bağlı olduğunu vurgularken. "Belirsizlikle- rin asgari>c inmesini sağla- vacak en temel faktör sivasi irade. Şu anda Türkiye için gerekli olan si\asal istikrar" dıye konuştu. Yavuz Ege. Japon Exim- bank'tan gelecek kaynağın 3-5 ay içinde kullanılabile- ceğini belirtti. Ege. Rus- ya'yla ılişkiler konusunda. yeni hükümetin kurulma- sından sonra daha kapsam- lı v e aynntılı görüşmeler ola- cağını belirtirken bunun tem- muz ayında Karma Ekono- mik Komisyon"da gerçek- leştirilebıleceğini söyledi. Türkiye'nin ulusal ihra- cat stratejisıne göre. "teks- til ve konfeksivon (nıoda ve markava dönükgiyini^elekt- rikli veelektronik makint ve cihazlar, otomoti\ ana-van sanavii. makine inıalat sa- nayii, bilişim, demir-çelik (yassı ve kaliteli ürün), gıda, topraksanayü" ön plana çı- karken, saptanan hedef böl- geler de şöyle: "Bağımsız DevteÜer Topluluğu (Rusya, Ukrmiıa, Türk cumhumet- leri). merkezi ve Doğu Av- rupa ülkekri Kanada,ABD, Çin bloku.Japonya, Hindis- tan, Endonezyu, Malezya ve Singapur, Meksika. Brezil- va,ArjantBL G. Afrika Cum- huriyeti."