Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmenı Orhan Erinç
9 Genel Yayın Koordınatorü Hikmet
Çetinka>aO Yazıı^len Müdunı tbrahim
Vıldız • Sorumlu Müdür Fikret tlkiz
# Haber Merkezı Muduru. Hakan
Kara # Görsel Yönetmen. Fikret Eser
Istıhbarat Cengiz \ ıldınm • Ekonomi Ö/lem
> üzak • Kultür Handan Şenköken • Spor
Abdülkadir Yücelman # Makaleler Sami
Karaören • Düzelane Abdullah Yazıcı •
Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu # Bılgi-Belge
Edibe Buğra • Yurt Haberlerv Mehmet Faraç
Yayın Kurulu llhan Selçuk
(Başkanl Orhan Erinç. Oktay
Kurtbbke. Hikmel Çetinkaya.
Şükran Soner, tbrahim Yıldız,
Orhan Bunuh. Vlustafa Balba).
Hakan Kara.
Ankara Temsılcisı. Mustafa Balbay Ataturk Bulvan
No 125, Kat.4, Bakanlıklar-Ankarâ Tel. 4195020 (7
hat), Faks 4195027 •tzmırTemsılcisı SerdarKızık,
H.ZıyaBlv. 1352 S.2 3Tel.4411220. Faks 4419117
• Adana Temsılcisı: Çetin Yiğenoğlu, lnonuCd. 119
S No 1 Kat 1. Tel: 363 12 11, Faks. 363 12 15
Muessese Müduıu Üstün Akmeıı #
Koordmator .\hmet Konüsan # Muha-
sebe Bülent VenerCldare Hüseyüı
Gürer* Bılgı-lşlem Nail tnal • Bılgı-
sayarSıstem Vlürib et Çiler # SaBş
FaaletKura
MEDYA C: • Yonetım Kunılu
Başkam - Genel Mudur Gulbin
Erduran # Koordınator Reha
Işıtman • Genel MudurYardımcısı
S«vdaÇoban Tel 514 07 53 -
5139580-5138460-61.Faks 5138463
^ a>ımU)UQ *e Bdsan: \ eii Gun Haber ^lansı, Bas:n \e Vayıncılık \ ^
Turkocaİı Cad 39 41 CağaloğU 34334 Utanbul PK 246 - Sırkecı 34435 tstanbul
Tel (tl2!2)512O5U5 ı20haıl
Faks (0 2121 513 S5 95 •NvwNv.cumhunvet.com.tr 19MAYIS1999 tmsak:3.46 Güneş: 5.36 Öğle: 13.08 tkindi: 17.02 Akşam: 20.25 Yatsv. 22.07
Karaca'dan
'Asnn son yazT
• Haber Merkezi -
Karaca, 'Asnn Son Yazı
19991
adını verdiği yaz
koleksiyonunu dünyaca
ünlü top modeller Camilia
Manole ve Marc Leroy'la
tanıttı Çekimler.
Karadeniz kıyısında, denız
ve kayalıklann buluştuğu
Kerpe'de gerçekleştirildi.
Koleksıyonda şıklığın ve
fonksiyonelliğın ön planda
olması dikkati çekti.
Kemik iliği
bankasına
destek isteği
• İstanbul Haber Servisi -
Dr. Oktar Babuna'nın
arkadaşlan. Istanbul Valisi
Erol Çakır'ı dün
tnakamında ziyaret ederek
kurulacak ulusal kemik
iliği bankası için maddı
destekte bulunmasını
istediler. Türkiye
genelinde başlatılan
kampanyanın büyük bir
hızla ılerlediğini ve 1.5
ayda 134 bin kişinin kan
taramasından geçirildıği
belırtilerek Çakır'ın
kampanyava her türlü
d»stek ve (stanbul'da bir
kemik ilıgı bankası
kurulması ıçin gereklı
çahşmalan ba^latacağı
bıldınldı.
Göz hastanesine
lazer merkezi
• İstanbul Haber Servisi -
Türkıye'nın ilk \e tek özel
göz hastanesı olarak üç
yilı aşkın bir süredir
Istanbul-Levenfte faaliyet
gösteren Dünya Göz
Hastanesı'nın yeni lazer
merkezı dün hızmete girdı.
Dünya Göz Hastanesı
Müdürü Gülfen Meral
Yıldınm. gözlerinde
mıyopi, hipermetropi,
astıgmat gibi kırma kusuru
olduğu halde gözlük ve
lens kullanmak
istenıeyenler ıçın çözümün
E\cimer Lazer operasyonu
olduğunu belirterek
"İazerin gözdeki kırma
kusurlannın düzeltilmesı
konusundaki başan oranı
yüzde 97'nin üzerindedir"
dedi.
YÖK'ten yeni
harç' kararı
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Yükseköğretım
Kurulu (YÖK.). şehıtlenn
üni\ersıtelerde okuyan
çocuklanndan harç
(öğrencı katkı payı)
alınmamasını kararlaştırdı.
klonuyla ilgili karar,
Bakanlar K.urulu"na
sunuldu.
Müzelen Hattası'
• İstanbul Haber Servisi -
'Müzeler Haftası'
nedenıyle, dün İstanbul
Arkeolojı Müzesı'ndebır
tören yapıldı. Törende
konuşan. İstanbul
Arkeolojı Müzeleri
Müdürü Alpay Pasinlı.
Türkiye "de müzelenn en
büvük sorunun personel
yetersizliğı olduğunu
belirterek "Personeh
olmayan bir müzeyi
zıvaretçiye açmak marifet
değıldir" dedi. Pasinler.
1891 "de kapılannı
zıyaretçilere açan İstanbul
Arkeoloji Müzesı'nın.
Türkiye'nın ilk Türk
müzesv olduğunu ve bu
müzenin. dünyadaki
bırçok müzeye örnek teşkıl
ettiğinı bildırdı.
THY 66 yaşında
• İstanbul Haber Servisi -
Türk HavaYollan (THY).
yann 66. kuruluş
yıldönümünü kutlayacak.
THY'den yapılan
açıklamada. kutlama
etkınlıkleri çerçevesinde
yarın saat 09.30"da THY
üst yönetımi, kaptan pılot
ve hosteslenn. Taksım'deki
Cumhuriyet Anıtı'na
çelenk koyacağı belırtıldi.
Her tür doğa sporu olanağı sunan doğu kenti yeni turizm merkezi olmaya aday
Farkh bir doğa: Erzîncan• Vali Recep
Yazıcıoğlu, "12 ay
spor ve turizm"
sloganıyla doğa
sporu tutkunlannı
Erzincan'a çağınyor.
ALPERTLRGUT
ERZİNCAN - Erzîncan.
gölleri, karlı yalçın dağlan,
doğa harikası yaylaları ve
vadileri ile raftıng. su kaya-
ğı, yamaç paraşütü. dağ bı-
sikleti. trekking. donmuş şe-
lale ve kaya tirmanışlan. kar
sporlan ile mağaracılık \e
kanyon turlanna kucak açı-
yor. Erzîncan Valisi Reeep
Yazıcıoğlu, kentin Doğu
Anadolu Bölgesi'nde ve
Türkiye"de, geleceğin doğa
sporlan merkezı olması ıçın
yatınmlannı sürdürdüğünü
belirterek "Parolamız; 12ay
spor ve nırizm" dedi.
Erzincan'ı turizm ve spor
merkezı yapmak ıçin 8 yıl-
dır çalışan Vali Recep Yazı-
cıoğlu'nun kendisi de raftıng, yamaç pa-
raşütü ve su kayağının da aralannda bulun-
duğu çok sayıda spor yapıyor. Turizm Ba-
kanlığı başta olmak üzere tüm yerlı ve ya-
bancı sporcu, gezgin, turisı ve işadamını Er-
zincan'a yardıma çağıran Yazıcıoğlu.
u
Kı-
yı kentlerinde 4 ay süren turizm mevsimi-
nin ardından ölü sezon başüyor. Biz Türki-
ye genelinde az bilinen 11 doğa sporuna ku-
cak açarak turizm mevsimini 12 aya çıkar-
mayı hedefliyoruz" diye konuştu.
Erzincan spor cenneti
Rafting sporuyla uğraşanlar tarafından
"Çoruh Nehri'nden sonraki en zor parkur"
diye adlandınlan Erzincan Fırat Nehn
Rafting Parkuru'nda zorluk derecesi 4
olan "vali banran'" ve 5 derecelik "paşa
düşüren" etaplan bulunuyor. Bırzaman-
Erzincan'a 29 kiiometre uzaklıkta bulunan Girievik Çağlayanı yaz aylannda
mesire olarak kullanılırken kjşın sulann donmasıvla dağcılar için donmuş şe-
lale tırmanma alanına dönüşüyor (solda). Yerin 600 mctre altından çıkan ve ısı-
sı 33 dereceve ulaşan Ekştsu'daki doğal kaplıcanın romatizma,cilt, damar sert-
liği ve kalp rahatsızlıklanna şifa olduğu belirtilhor (üstte). (Fotoğraflar: AA)
lar otobüs yakmalar, pusular ve çatışma-
larla kendinden söz ettiren Sansa Boğa-
zı'ndan başlayan rafting yanşlan 35 kilo-
metrelik büyük, 20 kilomerrelikortave 13
kilometrelik kısa parkurlardan oluşuyor.
Geleneklerini sürdüren Doğu Anadolu in-
sanı ata sporu ciritten vazgeçmıyor. Gü-
nümüzde sadece Orta Asya ve Anado-
lu"da oynanan cirit sporu. Erzincan'da 19.
yüzyıl ortalanndan bu yana sürdürülüyor.
Tercan, Keban ve Erzincan baraj gölleri
su kayağı, K.emalıye ve Kemah mağara-
cılık ve gezı rurlan. sarp Munzur ve Ke-
§i§ dağlan da trekking, kaya tırmanışı. ya-
maç paraşütü. dağ bisikleti gibi sportif et-
kinjikler ıçin ıdeal
Uygarlıklar geçidi
Tarihi Erzincan ili. Cumhunyetten ön-
ce Med, Pers. Helen, Roma, Bizans, Men-
gücek, Selçuklu. Eretna ve Osmanlı dö-
nemlerini yaşadı. MÖ 8. yüzyıla ait fildi-
şi ve madeni eş> alar, miğfer ve kalkanlar.
seramik ve duvar resimleri çıkanlan, gü-
nümüze ulaşan en sağlam Urartu kentle-
rinden Altıntepe ile Roma döneminden
kalma çok sayıda kalıntı bulunan Altıntaş,
Erzincan'ı tarihle bütünleştıriyor. Keşiş
Dağf ndaki krater göllerinden Aygır Gö-
lü ile Büyük Yayla Gölü, Yedi Göller ve
A. Kartallı Gölü alternatif gezı turlan için
öneriliyor. Erzincan'ın Kemah ilçesınde-
kı Kemah Tuzlası ve buz mağaralan ile Ot-
lukbeli ilçesindeki maden sulanndan olu-
şan dünyanın tek gölü olan Otlukbeli gö-
lü de turizm merkezlığine aday.
Erzincan'ın tarihle iç içe geçmiş doğal
güzellıklen ile günümüze dek ulaşan ya-
pılanndan Çadırcı Hamamı, N'afız Paşa Ha-
mamı. Terzibaba. AIi Baba. Melik Gazi tür- *
beleri. Ala ve Şeyh Karpuz mağaralan. En-
diçi ve Topkapı Kalesi, Roma Mezarlığı,
Pigan. Arsenias, Kutlutepe ve Hasgel ka-
lınhlan. Tugay Hatun, Behramşah ve Gül-
cü Baba kümbetleri, Hıdır Sultan Abdal
Ocağı, Kötür Köprüsü, Kutsal Kaya, Pers
Kefrenci Tapınağı yerlı ve yabancı turist-
lerin ziyaretini bekliyor. Kentin en büyük
ve en lüks oteli, 3 yıldızlı Büyük Erzin-
can Oteli. llde aynca çok sayıda küçük otel
ve pansıyon bulunuyor. Görkemli Munzur
Dağlan'nın oluşturduğu set nedeniyle Er-
zincan Havalimanf na ancak küçük uçak-
lar iniş yapabiliyor. Erzincan'a uçakla git-
mek isteyenler Erzurum Havalimanı'na
ıniş yaptıktan sonra 2.5 saatlik otobüs yol-
culuğunun ardından kente ulaşıyorlar.
Tiyatrofestivali ödüllerle başladı
11. Uluslararası İstanbul Tiyatro Fesitvali dün gece
Ataturk kultür Merkezi'nde. Katalan tivatn)
topluluğu La Fura dels Baus'un 'Faust Siirüm 3.0' adlı
oyunuyla açıldı. Festivalin açıhşında, Tivatro Onur
Ödülleri de sahiplerini buldu. Bu yd 11. Uluslararası
İstanbul Tiyatro Festivali'nin Onur Ödülleri, oyuncu
olarak Türk tiyatrosuna verdiği hizmetlerden ötürü
tivatromuzun unurulmaz ovuncusu Necdet Mahfi
Ayral'a ve dünya tiyatro sanatına öncü çalışmalanvla
vaptıği katkılar nedenivle Robert VVilson'a verildi.
Ayral'a ödülünü Zuhal Olcav, VMIson'a ise İstanbul
Kultür Sanat \akfi Yönetim Kurulu Başkanı Şakir
Eczacıbaşı verdi. Törende, son üç yıldır Uluslararası
İstanbul Tivatro Festivali'nin festival sponsoriuğunu
üstlenen Henkel AŞ'nin y^nı sıra gösteri sponsorlanna
ve Kultür Bakanlığı Devlet Tıyatrolan ile Istanbul
Büvükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolan'na da birer
plaket verildL (Fotoğraflar: UGUR DEMÎR)
Fazla başvuruda uygulanacak
Oğretmen
atamalarmda
smava dönüş
• Milli Eğitim Bakanlığı, belirlenen
kontenjandan fazla başvuru olan
branşlarda 'Sıralama Sınavı' yapacak ve
atamalar sıralamaya göre yapılacak.
ANKARA (ANKA) -
Öğretmenler sınavla ata-
nacak. 1991 ynlındayeter-
lilik sınavını kaldırarak,
oğretmen atamalannda bil-
gisayar kurası dönemine
geçen Milli Eğitim Bakan-
lığı, yenıden sınavla atama
dönemine geri dönüyor.
Belirlenen kontenjandan
fazla başvuru olan branş-
larda 'Sırabma Sınavı'' (Ya-
nşma Sınavı) yapılacak.
Sınav; -genel kühür".k
alan
bilgisi" ve "pedagojik for-
raasyon1
konulanndan olu-
şacak ve sınav sonucun-
daki başan sıralamasına
göre atamalar yapılacak.
Bakanlık. ilk uygulamayı
1999 atama döneminde
gerçekleştirecek.
Bakanlık, eğitim kalite-
sıni arttınnak ıçin daha
nitelikli adaylann öğret-
menliğe atanmasını sağ-
lamak amacıyla sınav uy-
gulama karan aldı. Karar-
da. YÖK'ün oğretmen ye-
tiştınne sisteminde yaptı-
ğı düzenleme de etkili ol-
du. Bakanlık, başvııran öğ-
retmenleri bilgisayar ku-
rası ile atayıp. kontenjan
fazlası öğretmenlen de sı-
nıföğretmeni olarak görev-
lendırirken YÖK'ün, alan
dışmdan atanacak sınıf öğ-
retmenlen ıçin 'İlköğre-
tim SuufOğretmenliği Ser-
tifika Progrann'nı tamam-
lamış olma koşulu getır-
mesı. bu yolu tıkadı. Bu
doğnıltuda da kontenjamn
üzerinde başvuru olan
branşlarda, atanacak öğ-
retmenlerin sınavla belır-
lenmesi kararlaştınldı.
Sıralama Sınavi
Yeni düzenleme kapsa-
mında, belirlenen konten-
janın üzerinde başvuru
olan branşlarda. öğretmen
atamalan. düzenlenecek
'Sıralama SınavT sonuç-
lanna göre yapılacak. Öğ-
retmenler branşlanna gö-
re 'genel kultür1
. 'alan bil-
gisi' ve 'pedagojik formas-
yon' konulanndan oluşa-
cak sınava alınacak. Sınav
sonucunda en yüksek pu-
an alan adaydan başlana-
rak bir sıralama yapılacak
ve kontenjan kadar aday,
öğretmen olarak atanacak.
Kalan adaylar ise isterler-
se bir dahaki atama döne-
mini bekleyebilecek ya da
llköğretim Sınıf Oğret-
menliği Sertifikası alarak.
kontenjan olması duru-
munda sınıf öğretmenliğı-
ne atanmak için başvuru
yapabilecekler.
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
'Demokratik Sol'u, Başka Türlü Anlamak!
YÖK'ten lisans programlarındaki yığılmayı önlemek için yeni düzenleme
Üniversite kontenjanları belirlendi
ANKARA (Cumhurivet Bürosu) -
Yükseköğretım Kurulu (YÖK) Yüriit-
me Kurulu, 1999 yılı üniversıte kon-
tenjanlanm belırledı. İlahiyat meslek
yüksekokullannı kapatan YÖK. 4 yıl-
lık devlet üniversitesi lisans progTam-
lannm kontenjanını yüzde l azaltır-
ken ikı yıllıkönlisans programı kon-
tenjanlannı da yüzde 14 1 arttırdı.
YÖK. lisans programlanndakı yı-
ğılmayı önlemek üzere kontenjanla-
n yenıden düzenledı. Önlisans prog-
ramı kontenjanlannı yüzde 14.1 'İik ar-
tışla 82 bin 695'ten'94 bın 360'a çı-
karan YÖK. öğrencı bulamayan
KKTC ünıversiteleri kontenjanlannı
ise yüzde 14 azalttı. YÖK'ün yeni
düzenlemelen şöyle:
• Dev let üniversitesi lisans program-
ian 1998kontenjanlan 128bin990'den
127 bın 956'ye düşürüldü. Kontenjan-
lan yüzde 1 'm alnnda azalnldı. Bu aza-
lış, ziraat fakültelenndeki yenıden ya-
pılanma nedeniyle gerçekleşti.
• Özel yetenek ile öğrencı alan dev-
let üniversitesi kontenjanlan yüzde
6.2 arttınldı.
• KKTC üniversite kontenjanlan
yüzde Mazaltıldı.
• Diğer ülke kontenjanlan vüzde
143.9 arttınldı.
• Toplam yükseköğretim progra-
mı kontenjanlan yüzde 5.6 arttınldı.
En büyük çevre ödülü
Stockholm Su Ödülü
Morgan ve Stumm'm
STOCKHOLM (Cum-
huriyet)-1991 "den beri her
yıl verilmekteolan Stock-
holm Water Pnze (Stock-
holm Su Ödülü) bu yıl
Amerikalı profesör James
J. Morgan ile tsv içreli pro-
fesör VVerner Stunun ara-
sındapaylaştınldı. 150 bın
dolartutanndakı ödül, ha-
len dünyaran en büyük çe% -
re ödülü olma özelliğını
taşıyor.
Ödül. her yıl dünyada-
ki su kaynaklannın temiz
tutulması ve adil dağılımı
için kalıcı katkıda bulunan
kişilere ve kurumlara ve-
nlmekte. Aynı adı taşıyan
vakıf tarafından verılen
ödül, Isveç Kralıyet Bilım-
ler Akademisi ve çeşıtlı
uluslararası kurumlarca
desteklenıyor. Prof. Stumm
ve Morgan. ortak projele-
nyle içme suyuna ve atık
sularakimyasal ve fizıksel
bakımdan daha olumlu so-
nuçlar alacak şekilde yak-
laşmaya katkıda bulunduk-
lan ıçin ödüle layık görül-
düler. Ödül komitesinin
başkanı Prof. Anders Sti-
gebrandt. su kimyasının
yalnızca doğal su kaynak-
lannın seviyesıni ve içeri-
ğıni ölçmeye yönelık bir
sistemolmadığını.su kay-
naklannın yerinde ve anın-
da değerlendınlmesı so-
nucu bu kaynaklann glo-
bal ve toplumsal etkilen-
ni saptamayı kolaylaştır-
dığını söyledı. İkı araştır-
macıya ödüllen Stock-
holm'de. 12 Ağustos'ta
Dünya Su Hattası kutla-
nırken tsveç Kralı Carl 16.
Gustaf tarafından verile-
cek.
e-posta : tan (a prizma. net. tr
Akşamları beni, 19.10 vapurunda bulabilirdiniz.
'Manşeti' tesbit edip, 'birincisayfayı' bağladık-
tan sonra, çıkıyordum; gazete, 'nöbetçi' gece mü-
dürüneteslim! Güneş, Körfez'ı adeta kana bulaya-
rak, Çatalkaya'nın ardına devrilmıştır; deli bir rüz-
gâr, vapurun açık pencerelerindeki perdelen tokat-
lıyor; sıcaktan 'börtmüş' Karşıyaka yolcuları, ya
gazetelerine eğilmişler; ya yorgun bir dalgınlığın, lâ-
birentinde kayıp! Bense, gün boyunca içimi dışımı,
tıkabasa doldurmuş olan 'gündelik'Xen arındırıp,
bazen bir romana (Pavese mi, Semprun mü?) da-
lanm; bazen de, o gün yaşanmış bir tartışmanın, muh-
temel sonuçlarını hesaplarım:"-... acaba 'Demok-
ratik Sol'u yerine koyalım derken;... Kemal (Bil-
başaıj ağbiyle, biraz ileri gıtmedik mi?"
Ikimizin havsalası da, Sol'un S'i yüzünden nıce
parti kapatmış, gazete dergi dağıtmış; kitap topiat-
mış, nice şairi yazarı, mapusane mapusane sürün-
dürmüş CHP'nin, sıhirlı değnek dokunmuş gibi, bir
gecede 'solcu' olabileceğini almıyordu. CHP her-
halde bildiğımiz CHP idi de, besbelli, TlP'in 'zu-
huru', daha da önemlisi, ülkenin koşullanna uy-
gun ve 'dış ipoteksiz' bir solcu platform getir-
mesi, CHP yönetimini ürkütmüştü: Ismet Paşa,
partisinin 30'lu yıllann ortasında yitirdiği 'solcu'
kimliğini, -son derece ihtiyatlı- bir 'Ortanın So-
lu' etiketiyle öne çıkararak; galiba, TlP'i usulca
'aşın sola' yâni 'yasadışı'na itmeyi deniyordu.
27 Mayıs 'devrımcıleri'nm çabası. 'Ortanın So-
lu'nu, zaman içinde 'Demokratik Sol'la; ismet Pa-
şa'yı, Bülent Ecevit'le değiştırmiştır; fakat CHP'de,
'imaj' hariç, aslında çok şey değişmez, ama bu da
yeterlidir: TİP -biraz bunun, biraz Moskova 'viriı-
sünün' etkisiyle- küçülür; CHP, -aynı sebeplerden-
büyür; halk -oyunu ziyan etmesin diye- onu kala-
balık ve daha tanınmış olana vermiştir, oysa Burju-
vazi'nin asıl 'babası'nı ve 'ilk ortağını', yeniden
iktidar yapıyordu.
Anlaşılmasına anlaşılmıştır ya, hayli geç!
Ne büyük hayal, ama hayal'!..
Fransa'dan döneli çok olmamıştı; ondan mı ne-
dir, 'Demokratik Sol' kavramına, daha farklı
bakmak eyilimini taşıyordum.
Çünkü Paris'te aîttan alta uğuldayan 1968 Ha-
reketi, çok başka bir perspektivi tartışıyor: 'De-
mokratik Sol' Sovyetler'deki Totaliter Sol'un
asıl altematrfidir; yâni nedir, özgüriükçü ve öz-
yönetimci, 'hakiki' sosyalizm! Başka bir deyiş-
le, Sovyet ihtilâli'nden beri, Rusya'da ve Rusya
dışında tartışılıp geliştirilen; geliştirilmesi,
SSCB'nin 'bürokratik merkeziyetçi' diktasının
eleştirisine dayanan, 'ideal Sosyalizm!' Doğu'da
Josip Broz Tito (Yugoslavya), Imre Nagy (Maca-
ristan), Aleksandr Dubçek (Çekoslovakya); Ba-
tı'da Santiago Carillo (Ispanya), Enrico Berlin-
guer (Italya) gibi liderierin 'çıkışları' ve 'eleştirileri';
komünistler arası bir 'Akdeniz Enternasyonalı'
söylentisi: Marksist düşüncenin önüne, yeni ufuk-
lar açmıştır. 'Demokratik Sol', ancak böyle Mark-
sist düzeyde tasarlanmış bir 'aşama 'nın adı olabi-
lirdi; ya da olmalıydı: Sosyalist olmayan bir 'De-
mokratik Sol', önünde sonunda, Bat'daki Hıristi-
yan Demokrat kesimındeki, bazı partilere benzemez
mi?
llginçtir; bugün ltalya'da, Palmirio Togliatti'nin
eski ve ünlü italyan Komünist Partisi, 'Demok-
ratik Sol Parti' diye anılıyor.
Türkiye'deki Hareket'in de, bir ara, TİP'in ve
DlSK'in -hatta Türk-lş'in- katılımıyla; yeni, atılgan
ve adamakıllı doğurgan bir inkılapçılığa dönüşebi-
leceğini düşünmüştüm. Hadisenin çapını ve öne-
mini, bir an, göz önüne getirir misiniz: 'Sosyalist Sol'
ile 'Demokratik Sol', el ele, omuz omuza! Ne
büyük hayal!.. Evet, büyük ama, hayal: Konuşa-
cağınız ilk TİPTı, DlSKIi, ya 'Demokratik Sol'
milrtan; hayalin büyüklüğünü de, imkânsızlığını
da, o dakika size kanıtlardı: inanılmayacak ka-
dar 'küçük' hesaplar içindeydiler; Türkiye'nin
geleceğine ilişkin bir gelişme ve yükselme pro-
jeksiyonu, akıllanndan bile geçmiyordu; o seçi-
mi, o seçim çevresini, o belediyeyi, en iyi bir ih-
timalte -o 'iktidar ı kurtarsınlar, oniara yetiyor. Ge-
lecek seçime, Allah kerim!
Muhayyelesi dar politikacıdan, büyük atılımlar
beklemek nafiledir Gâzi Mustafa Kemal, Samsun'a,
mağlup Osmanh'nın sıradan bir ordu müfertişi
olarak mı inmişti acaba? Öyle olsa, daha Erzu-
rum Kongresi öncesinde, Mazhar Müfrt'e gizli-
ce, sonunda 'Cumhuriyet'i ilân edeceğimizi,
söyleyebilir miydi? 'Demokratik Sol', Türkiye
Cumhuriyeti'ni baştan başa 'yenilemek' fırsatj-
nı, kimbilir, belki de 'muhayyelesizliğinden' kay-
betmiştir.
Sistem'in otomatiğine' bağlı
Son seçım kampanyasının. en calıb-i dikkat un-
suru, aynı hayal gücü noksanlığı olmadı mı? Ik-
tidara 'konacağından' emin, bir liderin, ekranda bü-
tün dişlerinı göstererek; en büyük aklın, Çokulus-
lu Şirketler'in bilmem kaç trilyonluk parasını, Tür-
kiye'ye çekmek için pazan açmak dediğini, kulak-
larımla duydum. Oyleyse nıye Istiklâl Savaşı yap-
mıştık? Savaşı bitirir bitiımez. 'Ulusal Ekonomi Sa-
vaşı'na girmiş: o Çokuluslu Şirketlerin ülkemiz-
deki köprübaşlannı, birer birer kamulaştırmıştık?
Koca Türkiye'nin geleceğini yönetmeye tâlip
olanlar, yeni ve heyecan uyandıncı, tek 'projeksiyon'
üretemiyorlar: dön dolaş, hep aynı cılkı çıkmış, yâ-
velerdesin! Neden? Yaratıcı güçlerinin olmayışın-
dan mı; mevcut koşullan, 'olabileceğe' dönüştür-
meyeteneğinden yoksun oluşlanndan mı? Muhak-
kak, her ikisinden de! Kuşkusuz, bunun payı büyük;
çünkü öğretim sistemimiz, 'yaratıcı'kafaüretmiyor;
hatta artık 'yurttaş' bile üretmiyor. O yüzden de, ko-
nuşan hangi parti lideri olursa olsun, 'koca' Tür-
kiye'nin 'geleceğini', daha o dakika, 'Sistem'in
'reçeteleri'ne bağlıyor sağcısı solcusu, ülkeyi -do-
layısıyla onun gelecek projeksiyonunu-, yanm yüz-
yıldır Bat'nın -yâni NATO'nun, AB'nin vs.- 'otoma-
tiğine' bağlamış; görevi, önceden betli, sınıriarı çi-
zilmiş programlan uygulamak! Kim gelirse getein, bun-
lar degişmeyeceğine göre, köklü atılımlar içeren ge-
lecek projeksiyonlarına ne gerek var: seçim bildir-
gesi yerine, o yüzden, bir sürü maval...
Dikkat isterim: o sade suya tirit kampanyada, en
büyük, en sağlıklı projeksiyonlan umduğumuz kişi-
ler, 'dutyemişbülbül'\ken; 'Sistem'in Türkiye'de-
ki 'işçi muhalefeti' yerine koyduğu, 'Etnik' ve 'Di-
ni' muhafelet, 'projeksiyon' deneyen, 'yegâne'
siyasi kadrolar olarak dikkati çekiyordu: Islâm
. Cumhuriyeti, Şeriat Devleti, Federasyon, vs!
Ayıptır, ayıp! Bereket versin Türkiye halkı, inanılmaz
sağduyusuyla, hem onlan çökerttı, hem de 'Sistem'in
'reçeteleri'nl yanm yüzyıldır -üstelik kötü sonuçlar-
la- 'memur gibi uygulayan' 'Merkez Sağ/Merkez
Sol partilerini!
'Kredi', şu ya da bu şekilde 'milliyetçi tavırkoy-
muş', iki ucaaçılmıştır; halk, hem istikameti gös-
teriyor, hem de onlardan tam bağımsız', 'lâik ve
demokratik' Türkiye'nin, 'gelecek projeksiyonu-
nu' bekliyor: 'kişilikstz' ve 'kimliksiz' iktidariardan,
illallah dediğini, daha nasıl göstersin?
http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm