Katalog

0)1O"7.4 RAovoCumhuriyet S"ANBILVEÇEVRESİNDE YAYINDAYIZ Cumhuriyet k JSMTKESftlttZHfZMET ) M SAAT «ROE KtHV TE8ÜM // tuaftrakumü Uk SAAT KfDU» tinufe OLANAâ f SAAT UUCStTLf KÎDlP SATŞI ptabuı adım, kredı karîmjzm numarası ve son kuilaama tanhı Sıldıno. btap cMnızcte olsua Admızı, soyadınızı ve le^efoD da bıldırmey unutmayın Cye değılsenız. dıîersenız u\c de i olun >a da uyelığııuzı venıleyın JEM BİR TELEFO\LA:0212 514 01 96 YIL SAYI: 26887 / 200-000 TL (KDVıçmde) KURUCUSU: Y U N U S NADt (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 19 MAYIS 1999 ÇARŞAMBA Emperyalizme karşı mücadele 80 yıl önce bugün başlamıştı Bağunsızlık günü119 Mayıs Ataîürk 'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, Samsun da bağımsızlık ateşinin yakılmasının 80. yıldönümünde, gerici ve ayrılıkçı hareketlere karşı gelişen îepkiyle kutlanıyor. I Yurdun dört biryanında kutlanacak olan bayram nedeniyle ilköğretim okullan ve liseler, gençlerin törenlere katılmalan nedeniyle yarın da tatil olacak. ) Cumhurbaşkanı Demirel, mesajında "75. yıldönümünü büyük bir coşku ve gururla kutladığımız Cumhuriyet, en büyük devrim, başlı başına bir çağdaşlaşma hamlesidir " dedi. Giin Bize Ne Diyor?.. Seksen yıl önce 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Sam- sun'a çıktı. Atatürk o gün ülkeninnedu- rumdaolduğunu "Büyük Nu- luk'un ilk sayfatarında sapta- mıştır. "Vazıyet ve manzara-ı umumıye" düşünülemeyecek ve inanılamavacak kadar kö- tüydü: hiçbir umut ışığı yoktu. Nasıl olsun ki?.. Ülke 1912'den beri sürege- len savaşlaria yıkılmış; en de- ğerii gençleri cephelerde şehit diişmüş; dünva egemenieri Tiirklere ilişkin idam fermaıu- nı ilan etmişler; \atan dört bir yandan kuşahlmış ve işgal edil- miş; başkent düşmana teslim olnıuş; zanıane de> letinin başı padişah, sarayında bir zavallı- ya dönüşmüş; halk perişan, bi- çare™ 19 Mayıs 1919'dan 9 Eylül 1922'ye geçen süre, belki de yüzyıldan uzundur. • L'lusal Kurtuluş Savaşı'na katılmak için pavitahttan ka- çarak Anadolu'ya geçen Yunus Nadi, zaferden sonra Istan- bul'a dönerek Cumhuriyet'i ÇK karırken yaşananlara inana- maz; gazetemizin ilk sayısında durumunu şöyle anlatır: ". .Zaman zaman kendimi gerçeğin ve hayalin büyük sa- vaşına bırakmaktan alamıyo- rum Özellikleolaylanniçınde yuzmüş olmanın verdıgı şaş- kınlıkla şu yakın geçmişin müthış ve büyük safhalanna karşı adeta sudan çıkmış baJik durumunda bulunuyorum Acaba dört beş yıl süren baş- tan başa rüyalarla dolu bir uy- kudan mı uyandım 0 .. Yoksa gerçekleşmış rüyalar karşısın- da mı bulunuyorum?.. Canım. daha dün şu tstanbul Lima- m'nı yabancı ve düşman ge- mileri; sokaklannı, kışlalannı. evlerinı yabancı ve düşman as- kerleri doldurmuyormuydu?.. Canım, daha dün bu tstanbul değil miydi kı sokaklannda tn- giliz kırbaçlanndan ve palikar- ya kabadayılanndan geçılmı- yordu? Canım, şu Cumhun- yet'e yönetım merkezı yaptı- ğım bina bile daha dün tngiliz ve Fransız zabıtasının Istan- bul'a zulüm yağdırdığı ve da- yak altında Türk öldürdüğü yer değıl mıydır) ." 19 Mayıs 19I9'da Ata- türk'ün Samsun'a hangi koşul- lar altında çıktığuu anlatacak bundan daha çarpıcı bir yazı nasılyaalabilir?_ Olaylan için- de yaşamış görgii tanığı konu- şuyor. • 19 Mayıs'ın sekseninci yüdö- nümünü kutiarken tiim umut- suzluklardan kurtulmanın yo- lu, geçmişi öğrenmek ve bugii- nümüzü değerlendirmekten geçer. O günlerin koşullannda Atatürk'ün onderliğini beninv seyen Anadolu halkının nele- rin üstesinden geldiğini ivi bili- yoruz. Halk yaşamak btiyorsa, var oluşunun gerekçesini algı- lamışsa, yapamavacağı şey yoktur. Bugün TürkiyeŞi kap- sayan karamsarlığı üstümüz- den atmak için 19 Mayıs'ı an- lamaya çalışmalıyız. Hiç kuşkusuz seksen yıi ön- ceki koşullarla bugünkü ara- sında dünya kadar fark vardır. Bugün ulusumu/, tüm engelle- re ve baltalamalara karşuı eriş- tiği düzeyde, uygar ve çağdaş vaşam koşullannın gerektirdi- ği kararlan elbette alabüecek birikime sahiptir... Kimsenin bundan kuşkusu olmasuıL Büyük Atatürk'ü saygıyla anarken, 19 Mayıs Bayramr- nın ulusumuza kutlu olmasını diüyoruz. Cumhuriyet 80. Yıl 19 Mayıs'tır dört yönü kapsamış gün Yüreğini kocaman bir çiçek gibi sun da Soluğunu duy Katsın yaşamana büyük geleceğini Ata'nın anıtı Samsun'da 19 Mayıs'tır bayraklar yüceltmiş göğü Dağ göğüslü davullar vursun da 70 milyon Türk'ün alkışlarıyla Daha daha ağarsın Ata'nın anıtı Samsun'da Fazıl Hüsnü Dağlarca İhap Hulusi'nin Atatürk posteri bugün Cumhuriyet'le biriikte— Haber Merkezi - Mustafa Kemal ın, emperyalist ışgale karşı ulusal bağım- sızlık mücadelesini başlatmak üzere Samsun'a çıkışınm 80. yıldönümücoş- kulu etkinhklerle kutlanıyor. Cumhur- başkanı Süleyman Demirel. 19 Ma- yıs'ın, tükenmek üzere olan umutla- nn, özgürlük ve ba- ğımsızlık ıdealı et- rafında bir ınanca dönüşerek harekete geçtiği günün adı oldugunu belirterek "Böylece, dört bir yanı işgal edilen kut- sal v atan topraklan- nı düşmandan kur- tarmak amacıyla başlatılan onurlu mücadelenin ateşi vakılmışür" dedı. 19 Mayıs Ata- türk'ü Anma Genç- lik ve Spor Bayra- mı, Samsun 'da bağımsızlık ateşinin ya- kılmasının 80. yıldönümünde, gerici ve aynlıkçı hareketlere karşı gelişen tepkiyle kutlanıyor. Ankara'dakı kutla- malar, Atatürk'ün Samsun'a çıkjş sa- ati olan 07.00'de yapılacak top atışının ardından saat 09.00'da Anıtkabir'de düzenlenecek devlet töreni ıle başlaya- cak. 19 Mayıs Stadı'ndakı töreninbaş- lama saatı ıse 10.00. Millı Eğıtım Ba- kanı'nın ve gençlik adına yapılacak konuşmalann ardından, Samsun 'dan getirilen bayrak Cumhurbaşkanı De- mirel'e sunulacak, daha sonra öğrencı gruplanmn tören ge- çişi yapılacak. Türk Hava Kurumu'nun paraşüt gösterisı iie katılacağı kutlama- larda. ögrencıler de çeşitli göstenler su- nacaklar. Ankara Valilığı'nden yapı- lan açıklamada. Anıtkabir'in halkın ziyaretine saat 11.00'de açılacağı, 08.00-12.00 saatleri arasında 19 Mayıs Stadyumu ve Anıt- kabir üzennde hava araçlan için uçuş yasağı konulduğu bildirildi. llköğretim okullan ve liseler de gençlerin bayram törenlenne katıl- malan nedeniyle yann için tatil edıldi. Milli Eğitim Bakanhğı yetkılileri, 21 MArkasıSa. 19,SÜ.3'te Atatürkiçin0 lstanbul Üniversitesi öğretim üyeleri ve öğrencilerinden oluşan 3 bın kişilık grup, "Atatürk'ü Anma ve Gençlik Yürüyüşü" gerçekleştırdi. Bir konuşma yapan Rektör Kemal Alemdaroğlu. "Üniversitemizin irticai hareketlere karşı her zaman uyanık \e ödün vermez bir yapıya sahip oldugunu herİcese hatırlatınm" dedi. İstanbul Haber Servisi - lstanbul Üniversitesi ögretım üyeleri veöğren- cilerinden oluşan yaklaşık 3 bin kişı, 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı nedeniyle "Venika- pı "dan Beyazıt'a "Atatürk'ü Anma ve Gençlik Yürüyüşü" gerçekleştırdi. ls- tanbul Üniversıtesı Merkez Kampu- su'nda son bulan yürüyüşün ardından düzenlenen törende konuşan 10 Rek- MArkasıSa. 19,Sü.8'de ŞİMŞlR: ATATÜRK 19 MAYIS Yenikapi'dan başlavan ve İÜ Merkez Kampusu'nda son bulan yûrüyüşe yaklaşık olarak 3 bin kişinin katüdı. YürüyTİşe yurttaşlanıı da 188İDE DOĞDU • 19. Sayfada destek verdiği gödendL Onuncu Yü ve Gençtik Marşı'ıu söyieyen gençter, 'Türkiye laiktir laik kalacak' sloganlan atb. (UGUR DEMİR) .TMBULIMIVERSfTESI Hükümet çalışmalannda son durum: DSP-MHP ilişkilerinde 'yumuşama' başladı Demirel devreye girdi Ecevit: Bahçeli'ye katılıyorum # Demirerin "Geçmişe takılıp kalmayın; bırbınmizi incitmeyelim" demecinin ardın- dan Ecevit'in de ayru yönde açıklama yapma- sıyla DSP-MHP ilişkisinde yumuşama süre- cine girildi. Ecevit, Bahçeli'nin "Geçmişe saplanma- yalım, ama geçmişten gerekli dersleri alahm" açıkla- masına "yürekten katıldığını" belirtti. Bahçeli'nin dün akşam Köşk'e çıkmasının ardından MHP'de de gece boyunca değerlendirmeler yapıldı. I 7. Sayfada MHP: CecmiSG saplanmayalım # Bülent Ecevit ve eşini "seviyesizlikle" suçlayan Bahçeli, DSP'yi de "önyargılı ve antidemokratik" olarak nitelendirdi. "Tür- kiye'nin kısır çekişmelere, geçmişe saplanıp kalmaya ve siyasette seviyesizliğe tahammülü yoktur" diye konuşan Bahçeli, uzlaşma ve diyalog sürecinin di- namitlendiğini belirtti. Bahçeli, "Ülİcemizin derin eko- nomik ve sosyal problemleri önemini korurken insanı- mız çözümler beklemektedir" dedi. • 5. Sayfada ANAP lideri Yılmaz: Uzlasın • Koşullann DSP ik MHP'nin birlikte hü- kümet sorumluluğu almalaruıı gerektirdiği- ni öne süren Yılmaz, "karşıhklı iyi niyetle aşılamayacak temel ihtiJaf olmadığmı" söy- ledi. Yeni MC'lere kapalı olduğu mesajını da veren Yıl- maz, "anayasayı değiştirebilecek bir hükümet" oluştur- mak için "hakJılık" tartışmasının bırakılmasını istedi, Yılmaz, MHP'nin muhalefete itilmesi durumunda sorunlann çözülemeyeceğini savundu. • 5. Sayfada GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK Zaransız Hale Getinmek için! Cumhurbaşkanı Demirel'in, DSP ile MHP'nin uz- laşarak bir hükümette yer almalannı istemesinin çe- şitli nedenlerı olabilir. Kimilerinin öne sürdüğü gibi, iki partinin TBMM'de- ki toplam sayıları üçüncü bir partiyle desteklendiği zaman, anayasa dahil pek çok yasayı kolaylıkla de- ğiştirme olanağı doğuyor. Üç parti arasındaki olası uzlaşma, Demirel'in özle- • Arkası Sa. 19, Sü. 1 'de POR8A ûDun 5703 Oncfc 5544 DOİAR MAPK ûû Dun 217.600 Ocate 21HM0 ALT1N Dun 3.525.000 Oncafc 3J30.000 CHP'DE ÖYMEN VE GÜNAY DA ADAY H 4. Sayfada SATILACAK TEAŞA YATIRIM • 13. Sayfada BASKETTE TOFAŞ ŞAMPİYON MSpor'da C U M H U R I Y E T ' J N K Ü L T Ü R H I Z M E T 1 GAZI MUSTAFA KEMAL 1919 YILI MAYISI'NIN 19'UNCUGÜNÜ SAMSUN'A ÇIKTIM "1919 Yılı Mayısı'nın 19'uncu Günü Samsun'a Çıktım" adlı kıtap, Gâzi Mustafa Kemal'in Cumhuriyet Halk Partisi'nin 15-20Ekim 1927 tarihleri arasında toplanan İkinci Buyuk Kongresi'nde soylediği Nutuk'tan alınmıştır. Gâzi Mustafa Kemal, ölümsüz eseri Nutuk'ta Ulusal Kurtuluş Savaşımızın başlangıcmı ve tarihsel akışını vermiştir. Nutuk, Gâzi Mustafa Kemal'in "Ulusal varlığı sona ermiş sayılan bir ulusun, bağımsızlığını nasıl kazandığını; bilim ve tekniğin en son ilkelerine dayanan ulusal ve çağdaş bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalıştım" dediği tarihsel bir belgedir. Ayrıca Nutuk. Gâzi Mustafa Kemal'in "Bugün ulaştığımız sonuç, yüzyıllardan beri çekilen ulusal yıkımların yarattığı uyanıklığın ve bu sevgıli yurdun her köşesini sulayan kanların karşılığı" saydığı olümsüz bir anıttır. Bu ölümsüz anıt, Türk bağımsızlığını ve Türk Cumhuriyeti'ni sonsuza değın korumak ve savunmak görevini verdiği Türk gençliğinin de vazgeçilmez tarihsel kaynağıdır. Her Turk gencinin okuması gereken bu çok önemli siyasal ve tarihsel kaynağı, orijinal metin ve günümüz Türkçesiyle tek kitap olarak, Atatürk'ün Samsun'a çıkışınm 80. yılında okurlarımıza sunmaktan büyuk kıvanç duyarız. Cuma günü Cumhuriyet 'le îsrail 'in yeni başbakanı Barak'tan 'barış'sözü # Israil'de önceki gün yapılan genel seçimlerde oylann yüzde 56.1 'ini alarak yeni başbakan seçilen Işçi Partisi Genel Başkanı Ehud Barak, eski başbakanlardan îzak Rabin'in banş yolunu izleyeceğini söyledi. # Tel Aviv'de 4 Kasım 1995 tarihinde düzenlenen banş toplantısında yobaz bir Israilli gencin kurşunlanyla suikasta kurban giden eski Işçi Partisi lideri ve başbakan Izak Rabınin katledildiği meydanda konuşan Barak, "îsrail yurttaşlan, size yemin etmeye geldim. Bugün gerçekten yeni bir güne şafak sökmektedir" dedi. • 11. Sayfada Oral Çalışlar'a 13 ay hapis Çalışlar: Bölücülük pro- pagandası yapmadım. tstanbul Haber Servisi - ts- tanbul 1 No'lu DGM, gazete- miz yazan Oral Çahşlar'ı u Öcalan ve Burkay'ia Kürt So- runu" adlı kitabında "bölücü- lük propagandası yaptığı" ge- rekçesiyle 1 yıl 1 ay 10 gün ha- pis cezasına çar|)hrdı. Kitabın yayımcısı MuzafTer Erdoğdu hakkında açılan dava ise 4304 sayılı yasa uyannca ertelendi. lstanbul 1 No'lu DGM'deki duruşmaya sanıklar Oral Ça- lışlar, Muzaffer Erdoğdu ile avukatlan Fikret llkiz katıldı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Başkanı Nafl Gürefi, ga- zetemiz Genel Yaym Yönet- meni Orhan Erinç, Basın Kon- seyı Başkanı Oktay Ekşi, eski CHP milletvekili Aydın Güven Gürkan. tstanbul Barosu Baş- kanı Yücel Sayman'ın da ara- lannda bulundugu çok sayıda politikacı, sanatçı ve gazeteci- nin izlediği duruşmada söz alan Çalışlar, savunmasını, DGM'lerde değişiklikler ger- çekJeştirildikten sonra yapmak istediğinı belirtti. Anayasa Mahkemesı Başkanı Ahmet Necdet Sezer'in düşünce öz- gürlüğü ile ilgıli açıklamalan- nı anımsatan Çalışlar. Sezer'in TMY ve DGM'lerle ilgili yasa- lann uluslararası anlaşmalara aykın oldugunu söylediğıni m Arkası Sa. 19, Sü. l'de