Katalog

19MAYIS 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / ekonomi(« cumhuriyet.com.tr 13 Merkez'den tek hesaba itiraz • ANKARA (ANKA)- Merkez Bankası. tek Hazine hesabının ışleyiş biçımine itiraz ettı. Vergi tahsilatlannın Ziraat Bankası'na kaymasınm, Hazine'nin Ziraat Bankası nezdindeki mevduat hesabını büyüttüğü, bu hesabın bakiyesinin izlenmesınin olanaksız olduğu savunuldu. Tek Hazine hesabının amacından uzaklaştığı ifade edildı. Merkez Bankası tarafından. Merkez Bankası. TBMM tç Borçlan Araştırma Komisyonu'na gönderiien yazıda, tek Hazine hesabı sisteminde yaşanan sorunlara yer \erildi. Sanayici huzunsuz • ANKARA (ANK.A) - Sanayı sektörü, imalat sanayiinde fiyat artışının hızlanacağı beklentisinde. Sektör, imalat sanayii fiyatlannm mayıs ayında yûzde 4.3 oranında artacağını tahmin ediyor. Devlet lstatistik Enstitüsü'nün (DlE) mayıs ayına ilişkin beklentileri belırlediği imalat sanayii egilim anketi sonuçlanna göre, imalat sanayiinde toplam üretimin yüzde 69.5'ini gerçekleştiren işyerleri. mayıs ayında satış fiyatlannın artacağını, yüzde 0.2'sı azalacağını, geri kalan bölüm ise aynı kalacağını ıfade etti. Muş'un ilk tekstil fabrikası • MUŞ(AA)-Muşun ılk tekstil fabrikası üretime geçti. Fabrika sahibi Mehmet Kotan. 45 kadın ışçınin çalıştığı fabrikada ayda 40 milyar liralık üretim gerçekleştirildiğini söyledi. 100 milyar liraya mal olan fabrika için 30 milyar da teşvık kredisi alındığını anlatan Kotan. kısa süre sonra işçi sayısını 100'e çıkaracaklannı bildirdi. Kotan, günde ortalama 9 bin parça çeşitli giyim eşyasınm üretildiğinı ve ûretilen mallann Doğu ve Batı bölgelerinde pazarlanacağını kaydetti. Buğday dış ticaretinde sorun • lZMİR(AA)-izmir TicaretBorsası(tTB) Başkanı Hasan Özmen, Türkiye'nin buğday dış ticaretinin istikrarsız bir yapı gösterdiğini belirterek "Türkiye'nin buğday dış ticareti açık vermektedir. Yani Türkiye net ithalatçı konumundadır'" dedi. Özmen, "Borsada buğday fıyatlan cari olarak artsa da reel olarak yüzde 21 oranında gerilemişrir" diye konuştu. IMF'den Japonya'ya övgii • TOKYO(AA)- Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Michael Camdessus, Japonya'nın. Asya ülkelerinin ekonomik krizden çıkması için yaptığı yardımlan övdü. Asya gezisi kapsamında Tokyo'da bulunan Camdessus. "Kendisi ciddi güçlükler yaşamakta olmasına rağmen Japonya'nın, Asya ülkelerine yardım etmenin yolunu bulduğunu" söyledi. Enerji santrallannı yok pahasına özelleştiren devlet, 360 trilyonluk yatınma hazırlanıyor Saülacak TEAŞ'a yaürımHAZAL ATEŞ ÇAK1R Türkiye'nin büyük paylaşım alanlann- dan biri haline gelen enerji sektöründe ya- tınm yapılmadığı gerekçesiyle özelleştir- meler sürerken, dev let başta üretim tesisle- ri olmak üzere. iletım ve ışletme çalışmala- n için 360 trilyon lira ayırdı. Türkiye Elekt- rik Üretim AŞ'nin (TEAŞ) 1999 yılında 207 trilyon lira değennde üretim tesisinin yanı sıra iletim. işletme ve etüt yatınmlan için de 153 trilyon liralık kaynak aktanla- cağı belirtildi. Enerji iletim ve dagıtım hatlannın özel- leştirilmesine ilişkin ihaleler "arapsaçına" dönerken devlet bir yandan da sektöre taze kan aktarmaya çalışıyor. TEAŞ'tan alınan bilgiye göre iletim, dağıtım hatlan yok pa- hasına elden çıkanlırken, 1998 yılında elek- trik üretim. iletim tesislen için toplam 246 trilyon lira yatınm yapıldı. Yetkililer, 1998 yılında 111.2 milyar kilovatsaatlik bir elek- • Enerji sektöründe, özelleştirmeye gerekçe olarak "yatınm yapılamaması" gösterilirken bir yandan da büyük kaynak aktanlıyor. Bu durum yetkililer tarafından "Türkiye'de ekonomiyi düzeİtmeye değil, yağmalamaya yönelik politikalar izleniyor" şekJinde yorumlanıyor. trik üretimi olduğunu belirterek 114.2 mil- yar kilovatsaatlik birtüketim olduğunu anım- sattılar. Üretim fazlası 3.3 milyar kilovatsa- atlik tüketimin ise yurtdışından alındığı bil- dirildi. Yetkililer, 1970 yılında kişi başına elektrik tüketiminin 244 kilovatsaat olduğu- nu kaydederek bu oranın 1998 yılında 1784 kilovatsaate çıktığına dikkat çektiler. TEAŞ'tan üst düzey bir yetkili, enerji sektöründeki özelleştirmeleri tekellere kay- nak aktanmı olarak nitelendirirken "Yaünm- lan özelleştirip kamuoyuııu devre dışı btra- kıyorlar. Türkiye'de ekonomiyi düzeİtmeye yönelik değil,yağnudamaya yönelik politfta- İar izfcniyor. TEAŞ ve TEDAŞ'ın zarar et- öği söylendi. Bugün trilyonlarca lirahk ya- önnı yaptiklan ortada. Bu iddiaiardoğru ol- saydı künse bu sektör ihaielerine talip ol- mazdT diye konuştu. Çukurova beklemede Bu arada Danıştay tdari Dava Daireleri Genel Kurulu, 10. Daire'nin Çukurova Elek- trik AŞ'nin elektrik üretim. iletim, dağıtım ve ticaretiyle görevlendirilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu karan ile imtiyaz ve işlet- me hakkı sözleşmelerine görev genişleten kısmı için yürütmeyi durdurma karannı esa- sa ilişkin verilecek karara kadar kaldırdı. Danıştay 10. Dairesi'nin 3096 sayılı Çu- kurova Elektrik AŞ ile Enerji ve Tabıi Kay- naklar Bakanlığı arasında 1998'de imzala- nan imtiyaz sözleşmesinin iptali ve yürüt- menin durdurulması istemiyle açılan dava- da verdiği kısmen yürütmeyi durdurma ka- ranna itiraz edildi. Danıştay 10. Dairesi, ıp- tal istemıni daha sonra esastan karara bağ- layacağını açıkladı. Danıştay 10. Daire, 1988'dekı Bakanlar Kurulu karannın Çuku- rova Elektrik AŞ'nin görev alanını belırle- diği görevlendirme alanı ve buna bağlı ola- rak imzalanan imtiyaz ve işletme haİdcı de- vir sözleşmelerinin yürütmesini durdurma istemi ile reddetmişti. Danıştay, aynı görev bölgesi içinde 500 kılovatsaati aşan tüketim- ler dışında elektrik dağıtım, işletmesi ile ti- caretinin yapılması konusunda görevlendi- rilmesine ilişkin kısmının ve 1998 tarihli im- tiyaz sözleşmesine ilişkin hükümlerine iliş- kin imzalanan 1998 tarihli işletme hakkı devir sözleşmelerinin yürütmesinin dur- durulmasına karar vermişti. DPPden piyasalara moral ANKARA (AA)- Devlet Planlama Teş- kilatı (DPT), yılın ikinci yansında yurti- çi üretim ve talepte nispi bir canlanma- nın beklendiğini bildirdi. Raporda, ham petrol fiyatlanndaki artış ile kamu kesi- minin maaş, ücret ve tanmsal destekle- me politıkalan üze- rindeki baskıların. enflasyondaki düşüş eğilimini olumsuz et- kilediğı belirtildi. DPT tarafından üç ayda bir yayımlanan Konjonktür Rapo- ^^^™ ru'na göre, talep yönünden incelendiğin- de 1998 yılında büyüme hızındaki dü- şüşte en önemli etken: özel tüketimdeki durgunluk ve sabit sermaye yatmmlann- daki gerileme oldu. Bununla birlikte, sa- nayi üretim endeksi. kapasite kullanım J'ılın ikinci yansında yurtiçi üretim ve talepte nispi bir canlanmanın beklendiği belirtiliyor. oranlan ve üretim bekleyişlerine ilişkin göstergelerdeki aylık gelişmelerde şubat ayından itibaren nispi bir toparlanmanın başladığı kaydedildi. Tüm buolumlubek- leyışlere karşm, yılın ilk aylanndaki da- ralma dikkate alındığında, 1999'un ikin- ^ — ci yansında gayri sa- fımillihasıla(GSMH) artış hızının, program- da öngörülen yüzde 3 oranmın altına düşebi- leceği kaydedildi. Şon altı ayda Türk ^ ^ ^ ~ Lirası'nın reel değer kaybı dikkate alındığında da, gelecek dö- nemde ihracatın nispi bir artış sürecine gireceği tahmin edilmesine karşın, nomi- nal ihracat artışının programda öngörü- len yüzde 9.l'lik oranın önemli ölçüde altında kalabileceği belirtildi. Avrupa'da telekom savaşı Ekonomi Servisi - Fran- sa telekom şirketinin, Al- manya telekom şirketin- den milyarlarca euro tu- tannda zarar tazminatı is- teyeceğı bildirildi. Fransa telekom şirketı. Almanya ile ftalya tele- kom şirketleri arasındakı birleşme planmın. Fransa ve Almanya telekom şir- ketleri arasında daha ön- ce sağlanan işbirliği an- laşmalarını ihlal ettiğını savundu. Fransa tazminat isteyecek Fransa telekom şirketi tarafından yapılan açıkla- mada. "Fransa telekom şirketiyfeenufakrjirgörüş- me bile yapıbnadan, Al- manya ve İtalya teiekom şirketlerinin bir birieşme planı oluşturmalan, Fran- sa ile Abnanya tetekom şir- ketleri arasındaki işbirti- ğjndegüvenizettetenüştir" ifadesine yer verildi. Planın yarattığı zarann tutannm mahkeme süreci sırasında belirleneceği kay- dedilen açıklamada, Al- manya telekom şirketi aley- hindeki şikâyetin, Uluslara- rası Ticaret Odası Ulusla- rarası Tahkim Mahkeme- si'ne iletildiği belirtildi. Antalya Celirler Bolge Mudurlugu nun incelemesi Lüks konut yapan müteahhitler vergi kaçırdı AJSTALYA (AA) - Antalya Gelirler Bölge Müdürlüğü'ne bağlı vergi denetim ekipleri tarafından Antalya'nm lüks semt- lerinde konut yapan müteahhitlerin mu- hasebe kayıtlannda yapılan denetımler so- nucunda, yaklaşık 50 trilyon lira vergi ka- çırdıklan belirlendi. Antalya Gelirler Böl- ge Müdürü İsmail Kökbulut 1 Eylül 1998 tarihınden itibaren bölgenin özelliği ne- deniyle inşaat sektöründe denetimlere ağırlık verdiklerini kaydetti. Kökbulut. Antalya'nın lüks semtleri Lara ve Kon- yaaltı bandında konut yapan müteahhit- lerin defterlerinin incelemeye alındığını söyledi. Müteahhitlerin muhasebe kayıt- lanndaki 3 yıllık hesaplann incelendiği- ni anlatan Kökbulut, özellikle lüks konut yapan müteahhitlerin daireleri en az 100- 150 bin Alman Markı'na sattıklannı, Ta- pu Idaresi'ndeki satış bedellerinin ise da- ha düşük gösterildiğinin tespit edildiği- ni bildirdi. Kökbulut, muhasebe kayıtla- nnın incelenmesi sonucunda, Antalya'da- ki müteahhitlerin yaklaşık 45-50 trilyon lira vergi kaçırdığının tespit edildiğini kaydetti. A n t e n l e r i n i z i B D P ' y e ç e v i r i n Artıfc yurtıçı pıyasalan ızleyeb • İMKB Hisse Senedi Piyasası Her hisse senedınin 28 adet fiyat bilgisi.TL ve $ bazında grafikleri. • 15 en yaygın gösterge ile teknik analiz.'Hareketli ortalamalardan Fibonnaccı' lere trend gzgılerine kadar uzanan gostergeler. • İMKB şirketlerinin mali tab4o ve bazı finansal oranları Üç, altı, onikışer, aylık tablolar, sirket bilgileri • İMKB Tahvil-Repo Piyasası • Bankalararası Döviz ve Faiz Piyasası • Serbest Piyasa Döviz ve Altın Piyasası • BDP Haber Ajansı kaynaklı haberler. •Gelismis naber tarama özellikleri ılmek ıçın bır TV antenı ve bılgısayar yeterlı. BDP sızler için BDPLINE'ı hazırladı - . • ^ ™ ^ P * f ^ ^ M W W W H • Excel ve DDE aktanmı ArtıkhftîJIIBH var Üsteltk tum bu bıtgılen en uygun ortam ve malıyette etde etmenız mümkûn Daha ayunblt bılgt ve BDfUNE' yakından tanımak ıçın boı arayın P' ur.un urunlei rt teknık hızmet guvencesı>ie bır lcez daha tançm • Metastock'a veri aktanmı, • Otomatik sıralama, döngü, alarm, • Hisse senetlerine ait tüm fiyat bilgilerinin toplandığı ve son 10 islemın görüntü- lendiği ayrıntı pencereleri • Anlık Portföy izleme (Accountvvatch) • Anlık Zaman-Satıj (Time & Sales) tabloları • Işlemlerinizi hızla gerçekles- tirmenizi saûlayan sürükle- bırak (drag & drap) özelliği • Ve VVindovvs ortamının ge- tırdiği di^er birçok kullanım kolaylığı İllerin kurumlar vergisi rekortmenleri her VBPJI rekortnKfii Ödeyeceği vergi (MityonTL) Adana Temsa Ankara Türk Telekom Aydın Aydın Tekstil A.Ş. Balıkesir Etıbor Bartın Bartın Kireç San. Batman TEDAŞ Bursa Oyak Renault Çanakkale TEDAŞ 173.350 Çorum TEDAŞ 79.900 Denizli TEDAŞ Denizli Elektrik DAŞ. 354.443 Edirne Yıldırımlar Ltd. Şt. Elazığ Etıkrom Eskişenir T. Uçak Motorlan San. Gaziantep TEDAŞ Içel Çımsan istanbul Akbank Izmir Petkım Karabük Saka Demirçelik Karaman Bumas Bulgur San. Tıc. A.Ş Kaysen Kayserı ve Cıvan Elektrik D A Ş 1.033.990 Kocaeli Malatya Muğla Osmaniye Tokat Uşak Sivas TÜPRAS < & TEDAŞ TEDAŞ r " CimalaYi Armanda L _ CHcaGıdaSan. JjM TEDAS fm Estaş ^ ~ 1 5.058.162 146.354 411.701 18.876 46.114 1556.875 171.577 ZongOdak KEDAŞKaraBm^ElektikDj 331.587 TEDAŞ'ın gücü vergide belli oldu Ekonomi Servisi - Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ'ye (TEDAŞ) bağlı 17 bölgenin özelleştirme süreci devam ederken, venmsiz olduğu ileri sürülen elektrik dağıtım tesisleri. Kurumlar Vergisi rekortmenleri listesinde başı çekiyorlar. Batman, Çanakkale, Çorum. Denizli, Gaziantep, Malatya, Muğla ve Uşak'ta faaliyette bulunan TEDAŞ 'lann il bazında vergi rekortmenleri sıralamasında birinciliğe oturması, enerjide dayatılan özelleştirmenin asıl amacının ne olduğu konusunda kuşkulan yeniden gündeme getirdi. Dünya Bankası ve IMF'nın de baskılan ile tüm siyasi partiler tarafından özelleştirilmesi gündemden düşürülmeyen KlT'lenn gücü Kurumlar Vergisi rekortmenleri listesi açıklandığında bir kez daha gözler önüne serildi. Özelleştirilmesi gûndemde olan Türk Telekom, 111 trilyon liralık vergi ile ilk sıraya otururken en fazla Kurumlar Vergisi ödeyen 20 kuruluşun 15'inin kamu kurumlan olması dikkat çekti. Bu arada son dönemde art arda ihaleye çıkartılan elektrik dağıtım tesisleri de kârlan ile "zarardalar, yaünm yapdmryor" açıklamalannın gerçeği yansıtmadığını ortaya koydu. Batman, Çanakkale, Çorum, Denizli, Gaziantep, Malatya, Muğla ve Uşak'ta görev yapan TEDAŞ kurumlan il bazında vergi rekortmeni olurken yıllar önce özelleştirilen ÇEAŞ ve AKTAŞ'ın sürekli zarar açıklamalan da dikkat çekti. ÇÎFTÇİ DOSTU SADULLAH USUMİ Çiftçi Gene UnutuUu Batılı ülkelerin birçoğunda erken seçimlere gidil- di. Hükümetler kuoıldu, bozuldu. Siyasi krizler ya- şandı. Ama bugüne kadar hiçbirinde işler aksamadı. Ge- reken bütün hizmetterzamanında yapıldı. Milletin hiç- bir kaybı olmadı. Çünkü, o ülkelerde devletin etkisi ve yetkisi vardı. Hükümetlere bağımlı değildi. Türkiye'de hâlâ devlet ile hükümetlerin görevle- rini birbirinden ayıramadık. Bu yüzden hükümetler- de bir sorun çıkınca devlet çarkı tamamen duruyor. Nitekim bugün devleti küçümsemenin, hor görme- nin, bir kenara itmenin sıkıntılannı yaşıyoruz... . Seçimler yapılalı tam bir ay oldu. Yeni hükümet kurulamadı. Gelişmelere bakılırsa, daha bir süre li- derler arasındaki görüşmeler devam edecek. Bu arada, en büyük darbeyi tanm kesimi yedi. Ak- deniz bölgesinde buğday hasadı, Doğu Karade- niz'de çay toplama ışlemi başladı. Çukurova ve Antalya'da, yılın ılk ürünü olan buğ- daylannı satanlar bile var. Bir iki güne kadar buğ- day yüklü kamyonlar Toprak Mahsulleri Ofisi'nin önünde uzun kuyruklar oluşturursa kimse şaşma- sın... Buna rağmen buğday, arpa, yulaf gibi önemli kış- lık ürünlerin fiyatlan hâlâ açıklanamadı. Eğer, bu haf- ta sonuna kadar buğday alım fiyatlan açıklanmaz- sa, parasızlıktan kıvranan çiftçiler, tüccar ve sana- yicilerin kapılanna dayanacak, ucuz, pahalı deme- den ürününü elden çıkaracak... Nitekim, dün Adana'nın Yüreğir ilçesinde bir çift- çi, arazisinin 10 dekarlık bölümünü biçti ve çıkan ürü- nü tüccara 52 bin liradan sattı. Halbuki, aynı cins buğdayın geçen yılki fiyatı 53 bin liraydı. • • • Ürün alımfiyatlankonusunda da belirsizlik var. Hü- kümet içinde bile fiyat konusunda tam bir anlaşma yok. Tanm Bakanlığı'nın maliyet hesaplannı dikka- te alarak açıklanmasını istediği fiyata, Hazine Müs- teşariığı'nın itiraz ettiği ileri sürülüyor. Hatta, Hazi- ne'nin geçen yılki fiyatlann aynen korunmasında ıs- rar ettiği belirtiliyor. Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı'nda ger- çekten böyle bir yaklaşım varsa, milyonlarca çiftçi- miz yeni bir facia daha yaşayacak demektir. Zira geçen yıl Anadolu kırmızı sert buğdaya 53 bin lira, kırmızı yan sert buğdaya da 47 bin lira verilmiş- ti. Ancak mevcut enflasyon yerine, hedef enflasyo- na göre verilen bu fiyatlar çiftçiyi memnun etmemiş- ti. Yüz binlerce çiftçinin zarar etmesine, bankalara olan borçlannı ödeyememesine yolaçmıştı. Bu yıl da bu rakamlara göre fiyat verilirse çiftçi isyan edecek- tir. Genelde çiftçilerin ve kuruluşlannın fiyat beklen- tisi Anadolu kırmızı sert buğday için 115 bin 758 li- ra... Kırmızı yan sert buğday için de 103 bin lira... Manisa (Nuri Sorman), Aydın (Kemal Çetin), Söke (Kemal Kocabaş), Adana Yüreğir (Hüseyin Soyubelli), Adana Seyhan (Rrfat Kodal), Akhisar (Naci Özkara), Denizli (Rıza Ertuğrul Şen), Ger- mencik (Ali Aslan), Tekirdağ (Şerrf Baykut) Ziraat Odası başkanlan ile Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Cumali Doğru, Ziraat Odalan Biıiiğı'nın istediği 115 bin ile 103 bin liralık alım fiyatlanna sıcak bakıyor- lar. • • • Çiftçilerimizi sıkıntılanndan kurtarabilmek için sa- dece iyi bir fiyat vermek de yeterli olamaz. tatmin edici bir fiyatla birlikte yapılması gereken işleri şöy- le sıralayabiliriz: 1- İhracat kaydı ile bile olsa, buğday ithalatı ta- mamen durdurulmalıdır. Böylece, tüccar ve sana- yicinin de piyasaya girmesi sağlanmış olacaktır. 2- Hububatta da 'prim sistemi' uygulamasına mutlaka geçilmelidir. Böylece, hem iç ve dış piya- salardaki fiyat dengeleri oluşacak hem de ekmek fi- yatlan düşecektir. Prim sistemi vergi kaybını önle- diği için devletin de kasasından para çıkmayacak- tır. 3- Ürün bedelleri mutlaka peşin ödenmelidir. Ay- nca, Toprak Mahsulleri Ofisi geceli-gündüzlü alım yapmalıdır. 4- Fiyatlar en çok iki gün içinde açıklanmalıdır. 5- Fiyat tespitinde Tanm Bakanlığı'nın görüşleri dik- kate alınmalıdır. Ekmeklik buğdaya ıstenen 115 bin lirayı çok gö- renler ve gene "dünya fiyatlannın çok üstünde" di- yenler çıkacaktır. Bunun yanıtını şimdiden vermek- te yarar vardır. Avrupa Birliği üyesi ülkelerde enflas- yon olmadığı için maliyetler son derece düşüktür. Verim ortalaması Türkiye'nin en az beş veya altı ka- tıdır. Buna rağmen, Avrupalı çiftçinin bir kilo buğ- day karşılığinda eline geçen para 110 bin lira ile 170 bin lira arasında değişmektedir... i I k n u Tahakkuk var, tahsilat yokî li sorunlarımız— " • -^ ^ — , t - _ . ^ ^M r% E 4 M rt^ « J YEMİNLİ MALİ MÜ i S 1_ A M Birtürlü anlayamadık. anlatamadık vergi refor- munu. Bu yapılamayınca herkes farklı yorumladı. Yükümlüler, bu belirsizlik ortamında kendi yarar- lanna olan düzenlemelere bile karşı çıktılar. Ver- gi reformunun "ev>aaah!" dedirtecek düzenleme- lerinden birisi "geçiciv«rgir 'dir. Maliye Bakanlığı, işverenlerle mali müşavirlerin yakanşianna ku- lak asmadı. Inadım inat dedı ve uygulamayı baş- lath. Böylece "cariyü" üç aylık kazançlar üzerin- den hesaplanacak geçici vergi "kaha" oldu. Ge- çici \ergı beyannamelerinin 17 Mayıs 1999 tari- hine dek vergi dairelerine verümesiyle konuya yö- nelik tartışmalar da şimdilik noktalanmış oldu. tşte geçici verginin ilk sonuçian: 16 Mayıs günü fatura basımı için yükümlüsü bu- lunduğum Çankaya Vergi Dairesi "ne uğradığun- da, dosyama bakan bayandan, geçici vergi uygu- lamasının ilk sonucunu aldım: Tahakkuk var tah- silat yok. "tşyoğunluğundanöldüktKttikhocam" demese de bulunduklan durumu görmekteyim. tşte geçici verginin ilk üç sonucu: • Tahakkuk var, tahsilat yok. • Vergi dairesi çalışanları yorgunluktan ölüp bitmiş. • Mali müşavırlerin yorgunluklan hazirana dev- retmiş. Geçici verginin uygulanması neden zor? Geçici vergi u>gulaması kesinleşti ya, bu vergi ile ilgili eleştiriler, sorunlar, tartışmalar sürüp gi- decek; makaleler, konferanslar. kitaplar yazılacak, yorumlar yapılacak. Geçici verginin uygulaması- nı zorlaştıran nedenler çözümlenmedikçe, yazışma- lar, tartışmalar, yargı kararlan sürüp gidecek, yor- gunluklar hep geleceğe devredecek. Işte sorunlar: • Ülkemizde yanılhcı belge düzenlenmesinin ya- nmda, belge ve bilgi akışı da sağlıklı ışlememek- tedır. Bu konuda yeni düzenlemeler gerekmekte- dir. • Geçici verginin hesaplanmasi ve alınması ko- nusunda mali sistem (vergi yasalan) yeterli değil- dir. Vergi Usul Yasası'nın değerlendirmeye yöne- lik düzenlemeleri yeniden tanımlanarak üçer ay- lık dönemleri kapsayacak şekilde yazılmalıdır. • Geçici vergi oranlan yüksek tutulmuştur. Ge- lir vergisi tarifesinin ilk diliminin yüzde 15 olma- sına karşın bu vergi yükıimlülerinde geçici vergi oranı da yüzde 15'tir. Bu uygulamayla düşük ge- lır grubundaki yükümlülerde yüksek vergi ortaya çıkacak, sonuçta, vergi haksızlığı ve vergi ıadele- ri gündeme gelecektir. Aynı şekilde, kurumlarda- ki yüzde 25 geçici vergi oranı da yüksektir. Bu oran- lar yüzde 10 ve yüzde 15 düzeyine çekilmeüdir. • Geçici vergi beyannamelerinin tahakkuku, kontrolü ve tahsili için Maliye örgütü hızla otomas- yona geçmeli ve çalışanlan bu- an önce teknik eği- tünden geçirilmelidir. Olanaklar a>™ ölçüde do- ğudaki vergi dairelerine de ulaştınlmalıdır. • Geçici vergi uygulaması ile işletmelerde yıl sonunda yapılan çahşmalar her üç ayda bir yapıl- mak durumuna gelmıştir. Muhasebe meslek ele- manlannın iş yükü arttığına göre, muhasebe bü- rolannın bu ışi götürecek donamma kavuşturulma- sı ve bu kesimde ağırlaşan işe göre ücret dengesi- nin kurulması gerekiyor. Sonuç olarak: Geçici verginin kalıcı olabilme- si, bekJenen yaran sağlaması, amacına ulaşması, >oıkanda sıralanan sorunlann kısa sürede çözüm- lenmesine bağlıdır. Bu yapılamazsa yorgunluklar hep devredecek, yine de tahakkuk var, tahsilat yok denecek. Beyanname vermeyenlere ceza ANKARA (Cumhuriyet Bürosa) - Geçici vergi beyannamestni vermeyen kurumlar ya da gerçek kişiler, vergi cezası dışında ayhk yüzde 12 oranında gecikme zaınmıyla karşı karşıya kalacak. Hükümetin, 1.5 katrilyon lira gelir beklediğı geçici vergi beyannamelerinin ilk dönemi için tanınan süre sona erdi. Beklenen 1.5 katrilyon liralık gelırin yansının bile tahsil edilmesinin başan olacağı belirtilirken, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odalan Birliği (TÜRMOB) Başkanı Mratafr Özyürek, bu tahminin ancak 3'te I'İDİ oluşturan 500 trilyon lirahk tahsilat yapılabildiği tahmininde bulundu. Yeni yasaya göre 3'er aylık dönemler haiinde geçici vergi beyannamesi verilmesi gerekiyor. Yasada, 3'er aylık dönemi izleyen ikinci aym 15'ine kadar beyanname verilmesi için süre tanınıyor.