Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 MART 1999 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER Öğretim Birliği Yasası Neden Uygulanmıyor? Prof. Dr. MAHMUT ADEM Inkara Unn Eğt Bıhmlen Fak B ugun kabul edılışının 75 vılını kutladığımız Oğ- retım Bırlığı Yasası yurur- lukte mı° Bu soru. ılk ba- kışta kımılenne çok an- lamsız gelebılır Çunku Ogretım Bırlıgı Yasası uç çeyrek yuz- yıldır yururluktedır, avnca anayasanın 174 maddesıne gore korunacak devnm yasalannın da ılkıdır Turk toplumunu çağdaş uy gariık duzeyının ustune çıkar- ma\ ı \e cumhunyetımızın temel nıtelık- len, ozellıkle laıklık nıtelıgını konıma- yı amaçlayan bu devnm yasası yururluk- te de uvgulanıyor mu9 Oğretını Birliği Yasasf nın devrimci nitelıği: Ogıetım Bırlığı iasası nın bız- ce asıl gerekçesı tam bağımsızlıktan \a na olun başta Ataturk olmak uzere Cumhum etımızı kurnnlar eğüimin din- sel değıl, ulusal olmasını ıstnorlardı Bu bağlamdaAtatürk löTemmuz 1921 lanhmde Ankarada toplanan Maarıf Kongresı ne şo\le seslenmıştır "Bu- gune kadar ızlenen eğıtim ve oğretim >ontemknnin, mılletimiziıı gerilemesin- de en onemlı etken oldtığu kanaatinde- yim. Onun için bir milli eğitim progra- mından soz ederken eski devrin hurafe- lerinden. toplumsal vapımızla hiç de il- gısi olmayan vabancı fikırlerden, Do- ğu'dan ve Batı'dan «elebılen tum etkıler- den tamanıen uzak, nııllı ozeUıklenmız- le bağdaşabilen bir kultür kastediyo- rum." 75 vıl once kabul edılen ve tumu 7 maddeden olusan bu yasa neler getın- yor"? Tuıkne dekı tum bılım \ e oğretını ku- rumları Mıllı Eğıtim Bakanlığı na bağ- lanmıştır (\fad I) Buna gore tumuyle dınsel eğıtim ve- nlen mahalle mekteplen ve medreseier kapatılmış. ılkokul programından Kuran derslen, ortaokul ve Iıse programından dın, Arapça \e Farsça derslen çıkanlmış. ulusal eğıtımımız dogmatık yapıdan anndınlrruştır Ayncayabancıdıldeoğ- retım yapan genelhkle somurge ülke- lennde yaygın olan ve tumü>le yaban- cı kuJturu Türk ınsanına aşılamav ı amaç- lavan 'misvoner okuUan', Mıllı Eğıtim Bakanlığı'nın gozetımı ve denetımı al- tınaalınmıştır Buazınlıkokullanprog- ramına tanh coğrafya, yurttaşlık bılgı- sı Turkçe derslen konulmuştur Soralım Gunümüzde yasanın bınn- cı maddesı yururlukte ıse Kuran kurs- lan neden Dıyanet Işlen Başkanlığf na bağlanmıştır"' Bugun Dıyanet Işlen'ne bağlı 6154 Kuran kursunda 177 120 ço- cuk oğrenım görmektedır Bu, Sekız Yıllık Kesıntısız llkoğretım Yasası'na (4306) karşın yaz aylannda bu kursla- ra katılan mılyonlarca ılkokul oğrencı- sı \e tankatçı vakıflarca açılan kursla- nn oğrencılennı ıçermemektedır Böy- lece çoğu şenatçı düzene ozlem duyan 'militaıı' yetıştınlmektedır O zaman 1965 tanh ve 633 sa>ılı Dı- yanet Jşlen Başkanlığı Kuruluş Vasası Oğretim Bırlığı Vasası ıle çelışmıyor mu9 Anadılımız dururken yabancı dıl- le oğretim yapan ılk ve ortaoğretım okul- lan ıle unıversıtelere ne demelı' Gunu- muzde yabancı dı! eğıtırrune karşı olan var mı° Ama çocuğun anadılı varken - kı bızım dılımız çok zengın ve bılım dı- lıdır- yabancı dılle oğretıme ne gerek var7 Şerıat \e Vakıflar Bakanlığı \a da ozel \akıflarca vonetılen tum medrese ve okullar Mıllı Eğıtim Bakanlığı 'na bağlanmıştır (Mad 2) Yasanın bu maddesı yururlukte ıse. 1965 tanh ve 625 sayılı Ozel Oğretim Kurumlan Yasası uvannca kurulan ozel okullann ve vakıf unıversıtelennın ku- rulması Öğretim Bırlığı Yasası ıle çe- lışmıyor mu1 Oğretim Birliği Yasası şu gerekçe ile kabul edilmıştır' Bir ulus bıre\lerı ancak bir turlu eğıtim gorebılır Bir ulkede ıkı turlu eğı- tim ıh turlu ınsan \etıştırır Bu ıse duvgu \e duşunce bırhğını \edayanış- ma amaçlarım butunu\le \ok eder Bu gerekçe temel alındığında ozel- lıkle tankatçı vakıflarca kurulan yatılı ve gunduzlu ozel okullar, yurtlar, kurs- laraçılması, Oğretim Bırlığı Yasasf nın ıkıncı maddesıy le taban tabana ters düş- müyor m\P Tankatçı vakıflarca açılan bu ozel oğretım kurumlannda, dogma- tık dınsel bılgılerle korpe beyınlenn yı- kandığını vebuna 6-7yaşlanndabaşlan- dığını 'sağır sultan' bıle duymadı mı0 12 Evlıil şeriatçılığı: Kiülı Eğıtim Ba- kanlığı \uksekdın uzmanlan \etıstır- mek uzere unıversıtede bir ılahnatfa- kultesı ıle ımamlık ve hatıphk gıbı dın- selhızmetlerın \enne getırılmesnle go- re\h memurlarm \etışmesı ıçın a\rı okullar açacaktır (Mad 4) (*) 1959 vılında ımam-hatıp okulu me- zunlanna yuksekoğrenım olanağı sağ- lamak amacıyla kurulan yuksek Islam enstıtulen bir yana, bu maddede ongo- ruldüğü gıbı 1982 yılına değın Turkı- ye'de bırtek ılahıvat fakultesı vardı Ancak 'sozdeAtarurkçu' 12 Eylul as- ken yonetımınde koktendıncı akımlar ozellıkle şenatçı eğıtim, gelışmek ıçın çok uygun bir ortam bulmuştur Bu do- nemde eğıtımde gelışen başlıca şenat- çı kadrolaşmalar şunlardır Ilk ve ortaoğretım kurumlannda dın kulturü ve ahlak bılgısı dersı anavasal olarak zorunlu kıhnmıştır Bövlece Tür- kıyegenelınde toplam 263 848 (**) sa- atlık buyenı ders vukunu okutacak \ak- laşık 10 bm oğretmen kadrosu varatıl- mıştır Bu 10 bın dın kulturu \e ahlak bılgısı oğretmenını vetıştırmek uzere 'sözde 'Vtaturkçü' asken \onetım tum vuksek îslam enstıtulenm 1982 yılın- da ılahıvatfakultesıne donuşturmuştur Oğretim Bırlığı Yasasf nda bir ılahı- yat fakultesı ongorulmesıne karşın, 1998- 1999 oğretim yılında ıkıncı oğretım ıle bırlıkte toplam ılahıyat fakultesı saytsı 28'e (21+7), 1998 yılı bınncı sınıf oğ- rencı kontenjanlan da 1888'e (1362+526) yukselmıştır Buna göre 21 ılahıyat fa- kultesı az gorulmuş olacak kı, 7 fakûl- tede de ıkıncı oğretım surdurülmekte- dır Buna ekolarak 8 ılahıvat fakûltesın- de de llkoğretım dın kultürü ve ahlak bılgısı öğretmenlığı bolümu açılmıştır Bu bolümlenn 1998 yilı öğrencı konten- janı da 476'dır Bu bolümlenn açılma- sıvla dın kultürü ve ahlak bılgısı dersı- nın dal (branş) oğretmenlennce okutul- masına karar verılmıştır O zaman YOK'çe hazırlanıp eğıtim fakultelenne dayatılan sınıf öğretmenlığı program- lannda zorunlu dersler arasında venlen dın kulturu ve ahlak bılgısı dersıne ne- den gerek duyulmuştur7 Boylece ana- yasal olarak ılk ve ortaoğretımde zo- runlu olan dın külturü ve ahlak bılgısı dersı, V OK karan ıle yuksekoğretımın bir kesımınde de zorunlu kılınmıştır Ulusal eğıtımımızın 'medreseleştirüme- si',yeterlı görülmemış olacak kı. 6 unı- versıtede toplam bınncı sınıf oğrencı kontenjanı 320 (1998) olan ılahıyat mes- lek vuksekokulu açılmıştır Bu durum Oğretım Bırlığı Yasası 'nın ozüne ve so- zune taban tabana ters düşmektedır (***) 12 Eylul yonetımı ogune değın yal- nızca yetıştınldıklen yönde unıversıte- lere, akademılere ya da yüksekokulla- raı gırebılen meslekı- teknık Iıse me- zunlanna, bu arada ımam hatıp hsesı mezunlanna, 16 Hazıran 1983 tanhın- de 1739 sayılı Mıllı Eğıtim Temel Ya- sasf nda yapılan bir değışıklıkle tum yuksekoğretım programlanna gırme hakkı tanımıştır Daha açık bir deyışle. bu tanhe değın, orneğın ılkoğretmen okulu mezunu yalnızca eğıtim enstıtu- sune, endustn meslek lısesı mezunu er- kek teknık yuksekoğretmen okuluna, ımam-hatıp hsesı mezunu yuksek Is- lam enstıtusüne (ılahıyat fakultesıne de- ğıl) gırebılıyordu Boylece asken >öne- tım ımam-hatıp lısesı mezununa oğret- men, hâkım, savcı, emnıyet muduru kaymakam, valı, muhendıs, doktor. vb olabılme yolunu açmıştır Ku^kusuz bu nedenle bugun hem llkoğretım sınıf öğ- retmenhğı, hem de ortaoğretım dal öğ- retmenlığı bolumlenneyerleşen ımam- hatıp lısesı mezunlan, oğretmen lısesı mezunlanndan bırkaç kat daha fazla- dır Hatta oransal olarak, oğretmen aday- lannın çoğu, ımam-hatıp lısesı çıkışlı- dır Boylece 76 yıllık Cumhunyet tan- hımızde ılk kez 'sözde \tatürkçu'ler ımam adayı olarak yetışenlere oğretmen olma hakkı tanımıştır Boylece Oğre- tım Bırlığı Yasası delık-deşık edilmış- tır Şeritçı kadrolaşma: 12 Eylul asken yonetımı, bir başka şenatçı kadrolaş- maya, 1981 tanh ve 2547 sayılı Yukse- koğretım Yasası ıle YOK'u kurarakye- şıl ı$ık yakmıştır Çünku Cumhunyet donemının hıçbırevresınde, unıversıte- lerde YOK donemındekı denlı şenatçı kadrolaşma yaşanmamıştır Türkıye 28 Şubat 1997'ye boşuna gelmedı^Soylemesıbızden Bugun ge- lınen noktadâ durum gerçekten vahım' Bızce Cumhunyetımızın sonsuza dek surmesı. demokrasımızın guçlenmesı ıçın Öğretım Bırlığı Yasası'nın eksıksız uygulanması zorunludur Bugorev he- pımızındır (*) yasanın oteh maddelen uxgulama\a değgın noktalar ıçermektedır C*i Bu sa\ı 31 11 1996 tanh ıtıbarnla (•**) Bu saular ÖS'lM 1998 Ikıncı Basa mak Kıla\ uzu ndan almmıştır (1) Ebru Toktar Cumhumet IH 12 1998 ARADA BİR PROF. DR. MUSTAFA ALTEVTAŞ Cumhumet Unıversıtesı IİBFDekam Öğretim Birliği Yasası'nın 75. Yılında... Yururlukte olan 1982 Anayasası'nın 174 madde- sınde "devnm yasalannınkonjnması"başlıklıbeşın- cı kısımda 8 yasa sıralanmaktadır Turk sıyasal tarı- hınde "28 Şubat" olarak yer alan MGK kararlannda da onemlı bir yer tutan ve uygulanması ıstenılerek parlamentonun varhğınadokunulmaksızın hukumet değışırnıne neden olan bu yasaların başında "430 Sayılı Oğretım Bırlığı Yasası" bulunmaktadır Ana- yasanın anılan maddesınde "Türk topktmunu çağ- daş uygarlık duzeyının ustune çıkarrna- ve- Turktye Cumhurıyetı'nın laıklık nıtelıgını koruma amacını gu- den" ve devrım yasaları olarak tanımlanan bu yasa- lann anayasaya aykın olduğu bıçımınde anlaşılma- SJ ve yorumlanması olanaklı değıldır Bundan tam 75 yıl one cumhunyetın ılanının uze- rınden 4 ayı aşkın bir sure geçtıkten hemen sonra, 3 Mart 1924'te. art arda uç onerı TBMM'den geçe- rek yasalaşmıştı Bu yasalar, 429 Sayılı "Şenye (dın ışlen) ve EvkafBakanlığı ıle Erkânı Harbıye-yı Umu- mıye Bakanlığı 'nın (Mıllı Savunma) Kaldınlmasına llış- kınYasa" 430 sayılı "Öğretim Bırlığı Yasası" ve431 Sayılı "Hılafetın Sona Erdınlmesıne ve Osmanlı Ha- nedanının Türkıye Sınırlan Dışına Çıkartılmasına llış- kın Yasa "dır Gunumuzde de onemını konjyan ve ana- yasada 'devnm yasası" olarak tanımlanan "Öğre- tim Bırlığı Yasası" uzennde durmak ve yenıden du- şunmek gerek Saruhan Mılletvekılı Vasıf (Çınar) Bey ve ellı yedı arkadaşının ımzalan ıle 2 Mart 1924'te Meclıs'e su- nulan ve ertesı gun uzennde goruşme yapılmaksızın ve oybırlığı ıle kabul edılen yasa, anayasal koruma altına alınmış olmasına karşın ozellıkle Ikıncı Dunya Savaşı sonrasından (1946'dan) başlanarak en çok çığnenen yasa ozellığını taşımaktadır Yasanın one- mını kavrayabılmek ıçın gerekçesıne bakmakta bu- yuk yarar bulunmaktadır Gerekçe şoyle demekte- dır "Bir devletın genel eğıtim ve kultur polıtıkasın- da ulusun duşunce ve duygu butunluğunu sağla- mak ıçın oğrenım bırlığı en doğru en bılımsel ve her yerdeyaran ve olumlüluğu gorulmuş bırılkedır 1839 Gulhane Fermanı'ndan sonra açılan Kutlu Duzen- leme (Tanzımatı Haynye) donemınde oğrenım bırlı- ğıne başlanmak ıstenmış ıse de, bunda başanlı olu- namamış ve tam tersıne bu alanda bir ıkılık yaratıl- mıştır Bu ıkılık eğıtim ve oğretım açısından bırçok olumsuz sonuç yarattı Bir ulusun bıreylerı, ancak tek bir eğıtim (terbıye) görebılır Ikı turlü eğıtim, bir ulkede ıkı turlu ınsan yetıştınr Bu ıse duygu, duşun- ce ve dayanışma bırlığı amaçlanna tumu ıle aykın- lık taşımaktadır Yasa onenmızın kabulu durumun- da, Türkıye Cumhurıyetı 'ndekı her çeşıt eğıtım-oğ- retım kurumlannın tek bağlanacaklanyer Egıtım Ba- kanlığı olacaktır Cumhunyetın külturpolıtıkasından ve külturumuzu duygu ve duşunce bırlığı ıçınde ıler- letmede gorevlı olan Eğıtim Bakanlığı, müspet ve butunleşık bir eğıtim polıtıkası uygulayacaktır " 430 sayılı Oğretım Bırlığı Yasası asıl olarak 4 mad- deden oluşmaktadır Bu yasaya gore butun eğıtim ve bılım kurumlan Eğıtim Bakanlığı na bağlanmış 129 saylı yasa ıle kaldırılmış bulunan Şenye ve Evkaf Ba- kanlığı ya da ozel vakıflar tarafından yonetılen hertur- den medrese ve okullar ıle Mıllı Savunma ve Sağlık Bakanlığı'na bağlı okullar Eğıtim Bakanlığı'na akta- nlarak bağlı kılınmışlardır Istanbul Unıversıtesı'ne bağ- lı ve yuksek dın bılgınlerını yetıştırecek bir ılahıyat fa- kultesı ıle ımamlık ve hatıphk benzerı dın gorevlen- nın yerıne getırılmesı ıle yukumlu memurlann yetış- tırılmesıne yonelık ayn okullann açılması gorevı de, Eğıtim Bakanlığı'na verılmıştır 75 yıl oncesınden bu yana varlığını ve onemını ko- ruyan uzennde yoğun tartışma ve çekışmelenn ya- şandığı bu yasa yukarda da belırttığımız gıbı kev- gıre dondurulmuş (delık-deşık edılmış) bulunmakta- dır Once toplumunınançvetapınmalannaılışkıngo- revlerın yerıne getırılmesı ıle dın kurumlarımn yone- tımınden sorumlu Dıyanet Işlen Başkanlığı'nın ıkın- cı bir eğıtim kanalı açması ozel vakıflann yenıden eğıtım-oğretım ışlevı yuklenmelen kevgıre donuş- turmenın ılk orneklendır Ikıncısı ve asıl onemlısı ve laık rejım açısından olumsuz sonuç doğuranı ıse, hemen tum unıversrtelerde dın eğıtımı ve oğretımı ve- ren fakulte, yuksekokul ve enstıtu benzerı yuksekoğ- retım kurumlan ıle yıne eğıtımın bir parçasına, ayn bir kanalına donuşturulen ımam-hatıp okullarıdır Öğretim Bırlığı Yasası'nın 75 yılında, bu durum- dan ders çıkartılmalı ve ışlemış olduğumuz ıhanetın ozeleştırısı yapılarak yenıden cumhunyetın devrım yasalarının ozune ve sozune donmelıyız Yaralı Hukuk, Yaralı Yargı Olamaz... II YEKTA GUNGOR OZDEN D un bu başlık altındakı vazımı, "...davaların uzamasından, çe- lişkilı \e gerekçesız kararlanlan, karaıiann venne gehnlememe- sındcn vakınmalar her gun art- makta. kaba guce başvurmak. hakkını kendi almak yolunu izlemek geçerli sa- yılmaktadır" tümcesıyle bıtırmıştım Konuyu surduruyorum Kjmı yargı yerlennde 6 yıldır yazılmayan kararlar, hakkındakı karann ıncele- mesıne İcatılacağı sanıkla roponaja çıkma baş- kanı "yok" gostenp yasaya aykın oturum yapa- rak karar alma. şımdılık soylenebılecek üzOcu durumlardan kımılendır Bırgunde 55yüksek "mahkeıtte OyÜSİ'Seçıle'btlmış. yOTCseTrTBnkeme- ye anayasal njtelıklen taşımayan üyeler atana- bılmıştır Bırçok kımse, mesleğe yakışmayan tutumlanyla ünlenenlen (') karşılaştıklan çar- pıklıklan anlatmakta, hukuka ıçtenlıkle bağlı olanlar denn uzuntü duymaktadırlar Yargıya etkı yapmak. yargıç tanıyan avukat aramak gü- numüzun sık duyulan rahatsızlık nedenlenn- dendır Laık cumhunyet yanlılan, Atatürk'un Anka- ra Hukuk Okulu'nu açış soylevınde vurguladı- ğı amaç ve ozlemle, açıkladığı mutlulukla he- pımızı gonendırecek atılımlan gerçekleştırme- lıdır Bu doğrultuda yasama ve vürütme organ- lanna buyuk sorumluluk düşmektedır 1 Insan haklanna dayanan hukukun ustun- luğu ılkesıne saygılı, tüm ışlem ve eylemlen ba- ğımsız yargmın denetımıne açık bır devlet ya- pıstnda demoktasınm tumuyleyaşanması ıçın baş- ta anayasa. Sıyasî Partıler Yasası, seçım yasala- n ve öbur temel yasalardeğıştınlmelıdır Partı- lere Hazıne yardımı yapılmamalı, mılletvekılı sa- v IM azaltılmalı, Cumhunvet Senatosu kurulma- hdır 2 Bır "mestek'" olmayan mılJetvekıllığının gereğınce yapılması ıçın yasama sorumsuzluğu korunmalı, yargıya ılışkın dokunulmazlık kal- dınlmalıdır Yargılanan mılletvekılının kesınle- şen cezasının sının ve suç turü, anayasanın on- gorduğu mılletvekıllığı koşullanna aykın ıse mılletvekıllığı kendılığınden düşüp cezasmı çek- melı, değılse çekılıp, ertelenmesı TBMM nın ka- ranna bırakılmalıdır Mılletvekıllen başka ışle uğraşmamalıdır 3. Hukuku sıyasallaştırmak yenne sıyasetı hukuksallaştırmak yeğlenmelı, adaletçı sağlan- madan adaletın saglanamayacağı bılınerek eğı- tıme, staja önem vermelı, Osmanlı donemınden kalan 26 kadaryasa yurürlukten kaldmlmalı, yap- tınmlardan cezaevlenne ve salıvenlmeye değın tum çağdaş etkınlıkler uygulamaya konulmalı- dır Adaletkolluğukurulmalı,kollukguçlennın yansızlığı tam olarak sağlanmalıdır "Memur- lann Yargdanmasına İlişkın Geçki Vasa" gunun gereklen gözetılerek yenılenmelı, unıversıte ıl- gılılennın yargıya doğrudan çıkmasını onleyen smırlama kaldınlmalıdır Partılenn kapatılma- sı belırgın nedenleredayandmlmalı, kapatılma- ya neden olanlar hakkmda gerçekçı kurallar ge- tınlmelıdır 4 Hâkımler ve Savcılar Yuksek Kurulu'nda Adalet Bakanı ıle bakanlık müşteşannın bulun- masına son venlmelı, Yargıtay ve Danıştay'dan gelen uyelerden kımılennın ozlenen bıçımde durmalan sağlanmalıdır Teftış Kurulu, kurula bağlı olmalı, sekretarya bakanlıktan alınmalı, yük- sek mahkemeler kurula ve Anayasa Mahkeme- sf ne doğrudan uye gondermelıdır Yurütmenın de başı olan cumhurbaşkanına Anayasa Mahke- mesı ıçın tanınan kontenjan azaltılarak TBMM'de de kontenjan aynlmalıdır Anayasa yargısında yurttaşa doğrudan başvurma hakkı temel konu- lar ıçın tanınmalı, tum mahkemeler, anayasaya uygunluk denetımı dışında, uluslararası anlaş- malara ıç hukuk kuralı sayarak dayanmalıdır Yar- gıç ve savcı açığı kapatılmalı. bahanelen orta- dan kaldırmak, hukuka uygunluğu kuşkusuz sağlamak ıçın DGM'lenn gorevlen Ağır Ceza Mahkemelen'ne venlmelıdır Yargı kararlan- nın savsaklanmadan yenne getınlmesını sağla- yacak gerçekçı ve etkın yaptınmJaryururluğe ko- nulmalı, hak arama bılıncı guçlendınlmelıdır Hakkını aramayanın hakka yaraşırolmadığı bı- lınmelı, hak arama paraya bağlı olmamalı, gı- derler sonuçta haksız çıkana yuklenmelıdır 5 Çok Yanlı Yatmmlar Anlaşmasf yla Türk hukukunun ve yargısınm dışlanması onlenme- lıdır 6 Bına, araç-gereç gereksınımı karşılanma- lı, bırmahkemede ıkı yargıç uygulamasmdan do- nulmelı, Anayasa Mahkemesf nde yedek uyelı- ğe son venlmelıdır Özlük haklan ayncalık ve aykınlıklan son bulmalı, bılırkışı saltanatı dur- durulmalıdır Adlî Tıp Kurumu ıle noterlık mes- leğı, kendı ozgünluklen ıçınde ozerk olmalı, ba- rolann bağımsızlığı sağlanmalıdır Seçıme ka- tılanlann mesleğe dönmelenne otanak tanınma- malı, başbakanlık ve bakanlıklarda yuksek yar- gı organı uyelennın çalıştınlması durdurulma- lıdır Gereksız ve sık sık çıkanlan genış kapsam- lı af yasalan sıyasal getın aracı olmaktan çıka- nlmalıdır 7 Sıyasal temızlığe, sıyasal ahlakaonemve- nlmelı, sakıncali durumlaronemle ızlenmelıdır Yasama, yurutme ve yargı erklennın bırbın- ne guçlükçıkarmadan, karşıhklı saygıylaçalış- malan uygar devlet anlayışının temelı, ırası \e geçerhk koşuludur Yargıya saygı, devlete, ulu- sa saygı, ulkeye bağhlıktır CuMHURİYET M AHALLESÎ'NDEN D UYURULAR O^lumsuz hava koşullan nedeniyle şubat ayında yapılması planlanan ağaç dikimi günümüz 7 Mart 1999 Pazar günü gerçekleştirilecektir. Daha öncede duyurduğumuz gibi mahallemizın kurulacağı arazide buluşacak, tanışacak, arsalanmıza fidanlarımızı kendi ellerimizle bir şenlik havasmda dikeceğiz. Dikimde yardımcı olacak elemanlan ve bedelinı ödeyerek satın alabileceğıniz fıdanlan biz sağlayacağız. Cumhuriyet mahallesı "Doğayla uygarlık buluşuyor BEYOGLU 2. SULH HUKUK HÂKİMLİĞİ'NDEN 1998'807 Mahkememızın 23 2 1999 tanh ve 1998'807 esas 1999/111 sayılı karanyla Istanbul Beyoğlu Sütluce Mahallesı cılt 0036-09 sayfa 15 kütük 759'da nufusa kayıtlı Oğuzhan Baba'nın hastalıf ı nedeniyle M K nın 355 maddesı uyannca hacır altına alınmasma, halen annesının velayetı altında olduğu anlaşıldığından aynca vası atanmasina yer olmadığma karar verılmıştır llan olunur 25 2 1999 Basın 8187 PENCERE Tarihsel Ozet ve Gündemdeki Soru... Soru Tanzımat ıle Cumhunyet arasındakı en buyuk ay- nm nedır? Yanıt - Tanzımat'ta 'Aydınlanma' yok1 'Aydınlanma Devnmı'nn olmadığı yerde Batı taklrtçılığı var demektır 'Aydınlanma Felsefesı' ınsanlığa laık devletı ka- zandırdı Demokrası ancak laık devlette gerçekleşır • Karmaşık bır konuyu saydamlaştırmanın çeşıt- lı guçluklerı vardır, ancak Turkıye'nın 1946'dan sonra yaşadığı çok partılı deneyımın ıçerığındekı 'karşı devnm' boyutu, zaman ıçınde açık seçık or- taya çıktı Bu tanhsel surecın çarpıcı ozetı nasıl ya- pılabılır'? önce saptamalar 1) Sıyasal sozluğe 'sol' kavramı, Avrupa'da de- mokrası oluşumuyla gırdı, Batı'da demokrası 'so- la açılış'\a gerçekleştı • Türkıye'de çok partılı rejım, sola yönelışi yasakladı; sağa açıldı. 1950'de ıktıdara geçen Demokrat Partı ılk iş olarak solu cezalandıran yasakJan ağıriaştırdı. 2) Batı'da demokrası, Hırıstıyan şerıatına karşı laık devlet modehnın kuruluşu demektır • Türkiye'de çok partili rejım, laıklığe karşı savaşım sürecini başlattı, şeriatçılığı pompa- ladı. 3) Avrupa'da demokrası 'sanayı burjuvaztsı'nı ıktıdara getırdı • Türkıye'de çok partili rejım, tanm kesimın- dekı en gericı toplum güçlerini ıktıdara tırman- dırdı; toprak ağalan ve aşıret reıslen sıyasal ık- tidara ağıriıklannı koydular. 4) Avrupa'da demokrasının oluşumu 'bıreyr \r\or- taya çıkmasını sağladı Insan haklan duşuncesı- nın merkezınde bırey var, cemaat ya da tarıkat de- • Türkıye'de çok partili rejim, bıreyın bağım- sızlaşmasına değıl, cemaat ve tarikatlann için- de kımlığını entmesine yol açtı. 5) Avrupa'da demokrası devnmı 'yurttaş' kım- lığını yarattı • Türkiye'de çok partili rejım, etnik kimlik- lerin körüklenmesiyle toplumu çatışmalara sürükiedı; yurttaşlık kavramı gerıye ıtıldı. 6) Avrupa'da burjuva devrımıyle kurulan 'sıya- sal demokrası' emekçı halkın yonetıme katılımıy- la 'sosyal demokrası'ye donuştu • Türkiye'de çok partili rejim 'lıberal demok- rası'ye bile dönüşemedi. • Avrupa'da demokrası uygarlık tanhının uç aşa- masından sonra kuruldu Italya'da 'Rönesans' * *• Almanya'da 'Refonm'. Fransa'da 'Aydınlanma' Batı uç ayaklı oluşumun bıreşımınde sanayfBev-l nmıyle demokrasıye geçtı Sanayı devnmı burjuvazıyı yarattı, msarrtik'tari^ hınde yenı bır sınıf doğuyordu Sınıfsal ayrımlann ınsan haklan potasında bağ- daşmasıyla demokrası gerçekleşır, bu oluşumun çağdaş partılerı parlamentoda buluşur Türkıye bu aşamalardan geçmemış bır tanm toplumu duzenınde demokrası deneyımme geç- tığı ıçın, çok partılı re]im 1923 Cumhunyetı'nın 'Ay- dınlanma Oevnmı'ne tepkı olarak yaşandı Ve yaşanıyor 2000 yılında bu kısır donguyu aşabılecek top- lumsal guçlerımız toparianabılecek mı' • '7923 Cumhurıyetı'n\n, tabandan tavana bır devnmle demokrasıyı yakalayabıleceğıne ınanıyo- rum. Sevgılı NEZİHHALİM NEYZİ'nm beklenmedık kaybıyla uğradığımız buyuk acıyı paylaşmak ıçın cenaze torenıne katılan, değerlı yazılanyla onun güzel kışıhğını anan, hayır kurumlanna bağışta bulunan, duyuru yapan, son yolculuğunda çıçek yollayan, evımıze ve PEVA'ya gelen, telefon, telgraf ve fakslanyla bızlere guç vermeye çalışan vefakâr akraba ve dostlanmıza, meslektaşlanna, oğrencılenne, derneklere, kuruluşlara ve Cumhunyet gazetesının değerbılır yönetıcılenne en ıçten teşekkurlenmızı sunanz. AİLESİ TYS GENEL KURUL ÇAĞRISI Türkıye Yazarlar Sendıkasfnın II Genel Ku- rulu 6-7 Mart 1999 Cumartesı-Pazar gunlen saat 10 00-18 00 arasında Besıktaş Barbaros Bulvarı Yıldızsarayı Dışkarakol bınasındakı toplantı salo- nutnuzda yapılacaktır Sendıkanın tum uyelen Ge- nel Kurul'un doğal uyesıdır Sendıkanın tanhınde ılk kez Genel Merkez Lokalf yle aynı yerde bulu- nan kendı toplantı salonumuzda gerçeİdeşecek bu genel kurulumuzda en buyuk katılımla yer alalım (Aynntılı bılgı ıçın 0212 259 74 74'e telefon edı- lebılır) TÜRKİYE YAZARLAR SENDtKASI YÖNETİM KURULU