Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
12 MART 1999 CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI 13
TÜPkiye-AB
Karma İstişare
Komitesi
• Ekonomi Servisi -
Türkiye-Avrupa Birliği
Ekonomik ve Sosyal
Karma tstişare
Komitesi'nin önümüzdeki
2 yıllık dönem boyunca
görev yapacak yeni eş
başkanlan, komitenin 9
Mart 1999tarihinde
Brüksel'de
gerçekleştirilen 7.
toplantısında belli oldu.
Buna göre tSO Başkanı
Hüsamettin Kavi,
Komitenin Türkiye kanadı
eş başkanlığına yeniden
seçildi.
SOPOS bu kez
Eura'yu vupdu
• Ekonomi Servisi - Para
sihirbazı olarak da anılan
ünlü spekülatör George
Soros, Euro'nun Avrupa
Para Birliği'nın bugünkü
bölük pörçük yapısı
içinde güçlenme şansı
olmadığını savundu.
Guardian gazetesinde
önceki gün yayımlanan
söyleşisinde Soros,
Euro'nun en temel
sorununun, genel bir mali
politikası olmayan bir
parasal birlikteki doğal iç
gerilimler oldugunu
kaydetti.Soros'un sözleri.
Euro üzerinde beklenen
olumsuz etkiyi gösterdi
ve Euro, sterlin karşısında
en düşük düzeyine
gerilerken dolar
karşısında da değer
kaybetti.
AB'de toprak
reformu
• BRÜKSEL(AA)-
Avrupa Birliği'ne üye
ülkelerin tanm bakanlan,
birliğin tanm sektörünûn
uluslararası rekabet
gücünü arttırmak için
kapsamlı reformlar
öngören ve Avrupalı
çiftçiler arasında büyük
tepki doğuran tartışmalı
tasanyı kabul ettiler.
Haftalar süren sert
tartışmalann ardından,
tanm bakanlannın
Srüksettk-yaptigt ^ h ^ - ^
toplantıda dün kabul
edilen plan, 24-25 Mart
günlerinde Berlin'de
yapılacak AB zirvesine
sunulacak
Pamuk üreticisi
20 cent istiyor
• tZ.MİR(Cumhuriyet
Ege Bürosu) - Egeli
pamuk üreticisi, daha
önce 10 cent olarak
açıklanan primin 20 cente
çıkanlmasını istiyor.
Söke'de bir araya gelen
ûreticiler. DSP azınlık
hükümetinin bu konuda
bir an önce karar almasını
isterken, "Aksi durumda
son söz seçim sandığında
söylenecektir" dediler.
Ege Çiftçiler
Derneği'nden yapılan
açıklamada, Söke"de
önceki gün yapılan
toplantıda pamukla ılgilı
gelişmelerin ele alındığı
belirtildı.
Otomotîvde
2. el pahatladı
• BURSA (AA) - 'Global
kriz' ve otomoriv
sektöründeki sıkmtılar
nedeniyle uzun süredir
durgunluk yaşanan ikinci
el otomobil satışlannda,
yaklaşan Kurban Bayramı
nedeniyle hareketlilik
gözleniyor. Oto
galericileri, ikinci el
satışlannda son yıllann en
kötü sezonunun
yaşandığını belirtereL
firmalannın düzenlediği
cazip kampanyalar ile
döviz, faiz ve repo
oranlannın yükselmesinin,
kullanılmış otomobıle
ilgiyi azalttığını söylediler.
ABD heyeti
Tiirkiye'de
• İSTANBUL(AA)-
ABD'nin 9 eyaletinden 14
işadamını içeren bir heyet,
Türk işadamlanyla
görüşmek üzere
Türkiye'ye geldi. Tanm
makineleru havalimanı
teçhizatı, inşaat
malzemeleri, çevTe
teknolojileri, tıbbi
malzemeler ve güvenlik
hizmetleri gibi değişik
sektörleri temsil eden
ABD'li işadamlan
Istanbul'dakı temaslan
sırasında Türk
işadamlanyla temsilcilik,
satış ve ortak yatınm
konulannı görüşecek.
Ortalama 503 milyar liraya bitirilmesi planlanan iş, yaklaşık 1.5 trilyon liraya mal oldu
TEKEL ınüteahhide çahşıyor
FATMA KOŞAR
TEKEL Genel Müdürlüğü'nün
iki ihalede keşif artışı yöntemiy-
le müteahhitlere rant sağladığı ile-
ri sürülüyor. TEKEL Genel Mü-
dürlüğü, Diyarbakır ve Kilis fab-
rikalannın modernizasyonunu,
onaylanan ihale bedellerinden kat
kat daha pahalıya yaptınyor.
inşaat ve inşaat tesisatı işleri
Bayındırlık ve Iskân Bakanlığı bi-
rim fiyat esaslanna göre. makine
teçhizat işleri ise teklifalma yön-
temiyle gerçekleştirilen ihaleler.
işi alan müteahhitlere yüzde 100'ü
aşan oranlarda keşif artışlanyla
tamamlandı.
Keşif artışı. "iş esnasında. hat-
ta işin sonuna yaklaşıldığında ön-
cedcn düşünülemeyen, ancak ya-
• TEKEL Genel Müdürlüğü, Diyarbakır ve Kilis fabrikalannın
modernizasyonunu, onaylanan ihale bedellerinden yüzde yüzü aşan oranda keşif
artışma izin vererek kat kat daha pahalıya yaptınyor.
pılması kaçınılma/otan küçük bo-
yuttaki işler için kullanılan bir
yöntem" olarak bilinirken iyı ha-
zırlanmış projelerde bu denli bü-
yük sapmalara yol açmıyor.
TEKEL' in açtığı söz konusu
ihalelerde bu denli yüksek keşif
artışlan "ihale öncesinde gereksi-
nimlcr saptanamadı mı" sorusu-
nu gündeme getirirken, ihaleleri
alan firmalara henüz şantiyeleri-
ni kurmadan bu keşif artışlannın
sağlandığı ifade ediliyor.
Diyarbakır Fabrikası Suma Mo-
dernizasyonu ihalesi, toplam 137
milyar 889 milyon 888 bin 336 li-
ra karşılığında Lımak İnşaat şir-
ketine, Kilis Fabrikası Suma Mo-
demizasyonu işinin yapımı toplam
365 milyar471 milyon 663 bin 892
lira karşılığında Epsilon Sanayı
ve Ticaret Şirketi'ne veriliyor.
3 katına mal oldu
Ihalelerin sözleşmeleri 1997
yılı içinde onaylanarak kesinlik
kazandıktan sonra Diyarbakır
ihalesine 402 milyar, Kilis ihale-
sine de 512 milyar liralık keşif ar-
üşı yapılıyor. Böylelikle ortala-
ma 503 milyar liraya bitirilmesi
planlanan iş, yaklaşık 1.5 trilyon
liraya mal oluyor.
TEKEL Genel Müdürü Meh-
met Akbay. yüzde 150'ye varan
orandaki keşif artışlannı çeşitli
nedenlere bağlayarak, "TEKEL
suma ürefimini aksarmamak Di-
yarbakır Suma fabrikasını gecici
olarak durdurup atıl işgücünde
güvenlik problemi ile üretim kay-
bı yaşamamak. ihtiyaç bulunan
fizüm ambarlannın bir an önce te-
sisi ile stoklama proMemini çöz-
mek, yüzde20stokmaHyetini,yüz-
de 20 taşıma maliyetini aşağıya
çekmek ve çok kısa bir sürede ya-
ünmın geri dönmesini sağlamak
amacıyla" Diyarbakır fabrikası
modernizasyonu işi kapsamına 5
bin metrekare kuru üzüm amba-
n ile yeni proses binalan yapımı
ahndığını, bu nedenlerle 402 mil-
yar liralık keşif artışı yapıldığını
söyledi. Akbay. ihalenin teklif be-
delinin çok düşük olduğu için he-
saplanan amş oraranın yüksek gö-
ründüğünü savundu.
Kilis fabrikası işi kapsamına da
10 bin metrekarelik kuru üzüm
amban yapılmasma sonradan ay-
nı nedenlerle karar verildiğini
belirten Mehmet Akbay, yakla-
şık 400 milyar liralık ihaleye 512
milyar lira keşif artışı yapılma-
sını da savunarak Devlet Planla-
ma Teşkilatı tarafından onaylan-
dığını ve yasalara uygun olduğu-
nu ileri sürdü.
Hükümetin açıkladığı tütün b<zşfıyatına siyasiler ve tüccar da dahil herkes karşı çıhyor
Ne üretici ne IMF memnun olduANKARA (Cumhurhet Bürosu) - Hükü-
metin. tütün fiyatlanna, enflasyonun gerisin-
de, yüzde 55'lik artış vermesi tepkilere ne-
den oldu. Üretici, koşullannın bu fiyatlarla
daha da olumsuzlaştıgını belırtirken ekono-
mi bürokratlan da Uluslararası Para Fonu'na
(IMF) sunulan güvencede yer alan 1999 yıl
sonunda yüzde 35 olarak öngörülen gelecek
enflasyon hedefine bağlı kalınmamasını
eleştirdiler. CHP. üretıcilere yüzde 20'lik
prim verilmesıni isterken, tütün üreticisinin
tüccara peşkeş çekildiğini savundu.
Türkiye Ziraatçılar Demeği Genel Bas.ka-
nı İbrahim Yetkin, son 1 yılda gübre harca-
masınm yüzde 60. füketici fıyatlannın yüz-
de 80 arttığına dikkat çekerek. açıklanan
yüzde 55'lik artışın düşük kaldığını bildir-
di. Yetkin, üretıcinin yaşam koşullannın
1998 yılındakı düzeyini koruyabilmesı içm
tütün fiyatının 1 milyon 400 bin lira yerine
1 milyon 650 bin lira, 1996 yılındaki koşul-
lan yakalayabilmesı için de 1 milyon 750 bin
lira olarak açıklanması gerektiğinı kaydet-
ti. Yetkin, *Bu fiyat pofitikası. tütün ve siga-
ra sektöründeki özelleştinne çahşmalan ile
doğrudan bağlanühdır*' dedi.
CHP Genel Sekreteri Adnan Kesldn. dün
Manisa ve ilçelerinden gelen tütün üretici-
lenyle genel merkez önünde basın açıklama-
sı yaptı. Başbakan Bülent Ecevifi ve hükü-
meti sert bir dille eleştiren Keskin, daha ön-
ce pamuk ve zeytin üreticilerinin uğradığı
haksızlıgın ardından. şimdi de tütün üreti-
cilerinin "idam fermanının imzalandığını"
söyledi.
Keskin. "Açıklanan başfiyatlaria tütün
ürericileri tüccara peşkeş çekilmiştir" dedi.
Tütün başfiyanrun dahaönce uzmanlarca sap-
tanan rakamın 200 bin lira altında belirlen-
diğini kaydeden Keskin, 350 bin tütün üre-
ticisinin aileleriyle birlikte perişan edildiği-
ni söyledi. Keskin. ürün bedellerinin 31 Ni-
san 1999 tanhine kadar mutlaka ödenmesi
gerektiğini vurguladı.
Keskin aynca, 17 Mart'ta Akhisar'da tü-
tün üreticilerine destek olmak amacıyla bir
miting düzenleyeceklerini de duyurdu. Ma-
nisa-Turgutlu Tütün Satış Kooperatifi 2.
Başkanı Hüseyin Ekiıı de. tütün fıyatlannın
kendilerini çok zor durumda bıraktığını be-
lirterek "Halkçı Ecevit btd 1974'te korudu.
Şimdi de konısun" dedi.
AYAYDIIV'A GÖRE SUÇLAMALAR StYASAL AMAÇLI
' Bir değil, 45 dava
açsalar geri döner'
TARIKY1LMAZ
"Errjakbank'ta, İ994-1995 yıllann-
J
"
daki genel müdürlüğü döneminde,
bankayı zararettirdiğı ve görevini kö-
tüye kullandığı gerekçesiyle hakkın-
da suç duyunısunda bulunulan Aydın
Ayaydın, siyasete girdiği için bu suç-
lamalann tekrar gündeme getirildıği-
ni ilen sürdü.' Ayaydın. "1 değü 45 dava açsalar
hepsi geridöner" diyerek bugün de olsa aynı ım-
zalan atacağını belirtti. Ayaydın. ıddialarla il-
gili sorulanmızıyanıtladı.
- Hakkınızda henüz dava açdmadığını söylü-
yorsunuz...
- Başbakanlık"ın onayıyla suç duyunısunda
bulunulmuş. Savcılık bizi çağıracak ve dava
açılıp açılmayacağına karar verecek.
- Suç duyurusundaki rakamlan nasıl
değerlendiriyorsunuz?
-Rakamlardogru, ancak onlann rapora girmesi
yanlış.
- Peki bu rakamlar nereden çıkn?
- Bahsedilen olaylarla ılgili Beylikdüzü ve
Mavişehir 2. etap gibı daha önce başlanmış bu
projeler. Bugün de bankanın genel müdürü
olsam aynı işi yapardım. Şimdi
Mavjjşejbir Rrojesinin 1. etabı benden
önceki dönemde ihalesiz olarak 4
müteahhide verilmiştır. Benim
dönemimde ilk defa ihaleyle konut
yapımı verilmiştir. 1. ve 2. etapta
genelde zarar edilir. Sonra kâra
geçilir.
-1994-1996yilanndaki raporlann
ibra edilmemesi konusunda ne diyorsunuz?
Dönemin başbakanı Tansu ÇiDer tarafindan
Hazine'ye. KİT Komisyonu'na ve YDK'ye suç
unsuru bulamadığını birer yazıyla bildiriyor.
1993 yılında ibra edilen konu. sonraki yıllarda
tekrar gündeme getiriliyor. Bu usulsüz. ibra
edilmeme sıyasi bir olay.
- Bu saydığınız kişilerin tii mü DYPIi ve siz
bankadan istifanınn ardından DYP'den aday
oldunuz..
- Devlette devamlılık esastır. DYP kendine
yakın bürokratlann yaptığı usulsüzlükleri kabul
edecek. Böyle bir şey olmaz.
- ANAP'taki mületvekillerinin rahatsızlığı
konusunda ne diyorsunuz?
- 4 kişı bana karşı çıktı. Onlar da belli bir
kesimi temsil eden milletvekilleri.
Çin Dış Ticaret Bakan Yardımcısı İTO'daydı
Çin <den alıyor
ama satmıyoruzEkonomiServisi-Global krizin
etkilen sürerken birçok ül-
ke ticaret hacmini can-
landırmak için yeni çıkış .
yollan anyor.
Türkiye'nin Çin'e
1997 yılında 44.3 milyon
dolar olan ihracatı 1998
yılında 29.8 milyon do-
lara gerilerken her iki ülke yetkilıle-
ri ekonomik ilişkilere ivme kazandır-
IMF seçime endeksli
VVASHJNGTON (AA) - Uluslararası Para
Fonu (IMF) Türkiye Masası Şefı Carlo Cote-
refii, seçimlerden sonra Türkiye ile yapılması
düşünüleu mali destekli anlaşmanm altyapısı-
nı tamamlamaya çahşnklannı söyledi.
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hik-
met lluğbsy başkanlığmdaki Türk heyeti ile
görüşen Coterelii, görüşmenin sonuçlanna
iBşkin açıklamayı cuma günü yapacağını belirtti.
Coterelii. bankalar yasası ve sosyal güvenlik
reformımun ön şart oldugunu tekrarladı.
mak amacıyla görüşmelere baş-
ladı. Çin Dış Ticaret ve.Ekono-
mi Bakan Yardımcısı ChenXin-
hua ülke ekonomisinin sarsın-
tı geçirdiğini, yeniden yapılan-
ma sürecinde Türkiye'yle işbir-
liği yapmak istediklerini söyle-
di. Istanbul Ticaret Odası'nda
dün bir toplantı yapan Çin heye-
ti, ziyaretlerinin amacınm karşılıklı ti-
careti geliştirmek oldugunu bildirdi.
Xinhua, her iki ülkenin
ortak mallar dışında neler
ithal edebileceği yönünde
bir araştırma yapacakla-
nnı kaydetti.
tTO Yönetim Kurulu
Başkan Vekili Uğur Çat-
baş da iki ülke arasındakı
ticaret hacminin 1997 dö-
neminde ortalama 831.7
milyon dolaroldugunu be-
lirtirken ithalatın 787 mil-
yon dolar. ihracatın da 44.3
milyon dolar oldugunu
kavdetti.
ÇtFTÇt DOSTU
SADULLAH USUMİ
Tekel, Tütün Üreticisini
Ankadan Vurdu
ANAP GeneJ Başkanı Mesut Yılmaz'ın "Atatürk'ün
yolunda özal'ın hedefine ulaşacağız" sözleri büyük
tepki topladı.
Raif Ertem dünkü yazısında bu konuda adeta pat-
lar gibı şöyle diyor "Atatürk'ün yolu, özal hedefı de-
ğildir. Milli devlettir. Tam bağımsız bir m//// devlet..."
Gazetemizin avcı başısı Raif Ertem, Özal'ın yolunu
da kısaca şöyle özetliyor:
"özal'ın hedefi dışa bağımlı yarı sömürge ülkesi.
Özal'ın hedefi özal'ın yolundan geçer..."
Atatürk'ü sadece Türkiye'yı kurtaran cesur ve ba-
şanlı bir asker olarak hatıriarsak, haksızlık etmış oluruz.
Atatürk, Türkiye'yi hem 'aydınlığa' hem de 'ekono-
mik bağımsızlığına' kavuşturdu. Orneğin, Turk tütün
üreticisinin ve halkımızın yillarca kanını emen, ınsanla-
nmızı 'ikikınk' tütün içinsilahlı kolculanna öldürten Re-
ji Idaresi'n daha cumhuriyetin ilk yıllannda kovdu. Ye-
rine Tekel'i kurdu. Türk tütün üreticisini yabancı şirket-
lerin kölesi olmaktan kurtardı.
Ya Özal ne yaptı?
Darbeci Kenan Evren'ın cumhurbaşkanlığı döne-
minde, gece yanları çıkanlan yasa ve karamameierle
Türk tütün üreticilerini ve sigara tüketıcılerinı yeniden
yabancılann kölesi halıne getirdi.
• • •
Atatürk ile Turgut Özal'ı mukayese etmek Atatürk'e
yapılacak en büyük hakarettir. Ama aradaki farkı mut-
laka görmek veya göstermek gerekiyorsa, üç gün ön-
ce açılan Ege ekici tütün piyasasına bir göz atmak ye-
terlidir. Özelleştirilmesı için düğmeye basıldığı tarihten
bu yana Tekel milli bir kuruluş olmaktan çıktı Verdığı
alım fiyatlan ve uygulamaları ile Amenkan, ingilız ve
Fransız şirketlerine hizmet eder hale getirildı.
Manisa, Akhisar, Izmir, Aydın. Menderes, Denızli,
Muğla, Bıgadıç, Sındırgı, Uşak ve Aydın gıbi ıl ve ilçe-
lenmizde yaşayan yüz binlerce tütün üreticimizın kade-
ri artık yabancı şirketlenn elınde.
Türk kamuoyuna aksettırilmiyor, ama üç günden be-
ri Ege bölgesinde tam bir 'tütün faciası' yaşanıyor. Te-
kel, yabancı şirketlerin isteği doğrultusunda maliyeti
bir milyon 600 bin lirayı bulan tütüne bir milyon 400 bin
lira baş fıyat verdi... Üreticinın beklentısi ise bir milyon
750 bin liraydı...
Ancak yabancı şirketler kazanca doymadı. Nıtekim
Tekel, piyasanın en hareketli olması gereken ilk iki gün
piyasalarda alımlara girmeyince son yıllann en büyük
'vurgun harekâtı' başladı... Ve bu uygulama yüz binler-
ce tütün üreticisinin 'idam fenvanı' oldu. Rekabet or-
tamı tamamen ortadan kaiktığı ıçın fırsatçı tuccar, Te-
kel'in tespit ettiği fiyatlan 300 ile 400 bin lira aşağıya
çekti. Bir milyon 400 bin liralık baş fiyat bıle bir miiyon
100 bin liraya düştü.
Tüccar, Ege piyasasından 45 milyon kılo tütün alımı
hedeflenmişti. Piyasa açılmadan önce ve sonra 44 mil-
yon kilo tütün için bağlantı yaptı... Istedıği kalıtede tü-
tünü istediğı fıyattan, ıstediğı koşullarda satın aldı. Ar-
tık ihtiyacı kalmadığı için kapısına kadar gelen üretıci-
lere yüz vermiyor. Hatta alay edenler bile var.
Örneğin, tüccar temsilcileri, fiyat araştırması yapan
üretıcilere ilk gelişinde 900 bin lirafiyatönermişse, ikin-
ci gelişinde fiyatı 700 bin liraya duşürüyor. Aynca üçün-
cü kez geldiğı zaman 200 lira daha kıracağını söylüyor.
Yani tehdit ediyor.
AAff £ a; £ş.
l(k iki gün üretteııeri tÛccarm kucağına iten Tekel
gösteımelık alımlara başladı. Ama piyasanın heyecanı
kalmadığı için üretici, az çok demeden kim ne fiyat tek-
lif ederse tütününü satıp kurtulmaya bakıyor.
Üretici perişan... Üretici şaşkın... Tüccarın 'şamar
oğlanı 'na dönmüş... Derdini anlatacak makam bularm-
yor. Bulduklan da çözüm getiremiyor. Ege'nin tütün
bölgelerinde egemenlik kayıtsız şartsız Amerikan, In-
giliz ve Fransız şırketlerinin eline geçmış.
Işte... Özal'ın yolundakilenn bıraktıklan Türkiye'nin-
hali bu. Ûreticiler, hükümeti ağır bir dille suçluyor. Ama
hükümeti ve ilgili bakanı böyle bir çıkmazın içıne sürük-
leyenin de Tekel Genel Müdürü Mehmet Akbay oldu-
gunu ıleri sürenlerin sayısı bir hayli fazla.
Tüccar alacağını aldı. Kazanacağı fazladan yüzlerce
trilyon lirayı daha şimdıden kasalarına koymuş sayıla-
bilir... Ancak tüccarın işi bitti, ama Tekel daha yeni baş-
layacak... Ege ve diğer bölgelerde alınacak 190 milyon
kilo tütün Tekel'i bekliyor. Eğer hükümet, Tekel Genel
Müdürü'nün yetkilerini kısıtlayıp devre dışı bırakmazsa
işler daha da kanşacak. Hem hükümet zora gırecek hem
de milyonlarca tütün üreticisi yanacak.
Çünkü tütün üreticisi başına gelen felaketı yaşadık-
ça öfkeleniyor ve hükümete de DSP'ye de çatıyor...
Tütün bölgelennde halk, muhalefet partilerinin millet-
vekillerini görünce alkışlıyor. DSP mılletvekıllerini görün-
ce ya sırtını çeviriyor ya da ağır eleştinler getiriyor.
Tüketici Yasası'nda neden 4
sîl baştan?'
10 üzerinden 5.2
Tüketicinin
korunmasında
sınıfı zor
geçtik!
Uluslararası Tüketici
Birlıkleri Örgütü, üye
ülkelere 64 sorudan
oluşan bir anket
göndererek tüketicinin
korunması konusundaki
uygulamaJarı test
etmelerini istedı. Bütün
dünyada kabul gören 8
tüketici hakkı konusunda
hazırianan 64 sorudan
Türkiye ancak 33'ünü
geçerek 10 üzerinden
5.2 puan aldı.
Uluslararası Tüketici
Birlikleri Örgütleri ve
Türk-lş Tüketici
Bürosu'nca hazırlanan
çalışmaya göre Türkiye,
temel sağlık, eğitim ve
çevre gibi konulardan
puan kaybetti.
Tüketicilerin Rekabet
Kurulu ve diğer kamu
kuruluşlannda temsil
edilmemeleri ve
tüketicilerin bankacılık,
sigortacılık, elektrik, gaz
su gibi hizmetleri satın
alırken imzalamak
zorunda bırakıldıklan tek
taraflı sözleşmeler
nedeniyle yeterince
korunamadığı ortaya
çıktı.
TÜKDDER Başkanı MehmetSeviırugKİamaddeterinin
ambalajına ürün içerjğinin bile yazılnıamasını eleştirdL
15 Mart Tüketici Haklan Günü dolayısıyla bu yıl da
10-15 Mart tarihleri arasında ilgili kuruluşlarca çeşit-
li etkinliklerdüzenleniyor. Uluslararası Tüketici Birlik-
leri Örgütü, 15 Mart Tüketici Haklan Günü'nün ana
temasını "Tüketici haklannda nereye geldik" başlığı
altında; "Çokuluslu şirketlerin ulusal yasalar üzerin-
dekietkisi, özelleştirmenin ve dünyada yaşanan eko-
nomik krizin tüketicinin yaşamına yansımalan" ola-
rak belirledi. Türkiye'deki tüketici örgütleri de bu çer-
çevede, tüketici hareketinde nereye gelindiğini sor-
gulamaya, eksiklikleri belirlemeye çalışıyor. Ancak
Türkiye'de dünyanın gündemındeki konulardan fark-
lı ve 'önemli' bir tarbşma daha var: Tüketici Yasası'nı
nasıl değiştirebiliriz?
Aslında eksiklerimiz de belli, 4077 Sayılı Tüketici
Yasası'nda nelerin değiştirilmesi gerektiği de. Ge-
çen yılın sonlannda Tüketici Yasası'nın uygulanma-
sından sorumlu Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı yetkililerinden "Yasanın
yeniden düzenleneceğiyönünde"
demeçler geldi. Tüketicinin ve Re-
kabetin Korunması Genel Müdü-
rü Mehmet Akif Ersin 1995'te
kabul edilen yasanın bütün mad-
delerinin gözden geçirileceğinı,
güncelleştirilerek değıştirileceğıni
açıkladı.
Yasayı güncelleştireceğini söyleyen Bakanlığın,
kampanyalı satışlar, kapıdan satışlar, internet üzerin-
den alışveriş gibi yeni düzenlemeler bekleyen konu-
larda tüketici lehine değişiklikler öngördüğü söylene-
mez. Bakanlığın, pek çok hükmünü zaten uygulama-
dığı yasanın eksiklerini gidermek yerine neden böy-
le bir tartışma açtığını anlamak mümkün değil.
Kampanyalı satışlar
Bakanlık, 18 Mart'ta toplanacak olan Tüketici Kon-
seyi'ne değişiklikleri sunmaya hazırlanırken kampan-
yalı satş düzenleyenfirmalardanteminat alınması ön-
görülüyor. Ancak hangi firmadan ne kadar teminat
isteneceği bakanlığın keyfine bırakılıyor. Oysa bu ko-
nuda yaşanan sorunlann önüne geçebilmenin yolu,
kampanyalı satış düzenleyen bütün firmalardan kam-
panyanın bedeli kadar teminat istemek. Teminat ve
izin koşulunu siyasi iradeye bırakmak, tüketici hak-
• Yasada yapılacak
değişikliklerin Konsey'de
görüşülmesi beklenirken
kampanyalı satışlara
teminat istenmesi bakanlığm
keyfine bırakılıyor.
lan açısından geri adım atmak olur. Aynca bakanlı-
ğın isteğine bırakılan hükümlerin ne denli uygulandı-
ğı da ortada.
Promosyon
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, otomobil de dahil be-
yaz eşyadan züccaciyeye, elektronikten küçük ev
aletlerine, hatta gıdaya kadar pek çok ürünü pazar-
lamayı yıllardır sürdüren gazetelere bugüne kadar
'Dur
1
demedi. Aslında 'istediği halde' Bakanlığın, yü-
rürlükte olan yasalara dayanarak promosyonu dur-»
durabileceğini duyurmuştuk. Bu konuda Tüketici Ya-
sası da önemli bir dayanak oluşturabilirdi. Ancak Ba-
kanlık, ya gücü yetmediğinden ya da 'karanlık' çı-
kar ilişkilerinden dolayı bugüne kadar yasanın bu ko-
nuyla ilgili hükümlerini de uygulamadı. Sanayi Bakan-
lığı'nın kampanyalı satışlarda da
aynı tutumu sergilemeyeceğini
kim bilebilir?
Fatma Koşar
Gazetes/
Türkocağı Cad 39/41
Cağaloğlu/IS TANBUL.
TEL (O 2T2) 512 O5 OS
FAKS (0 212)514
Elektronik ticaret
Tüketiciyi Koruma Demeği Baş-
kanı Mehmet Sevim önceki gün
15 Mart etkinliklerini tanıtmak üze-
re bir toplantı düzenledi. Sevim,
Bakanlığın yapmayı planladığı değişiklikleri anlatırken
internet üzerinden yapılan alışverişler konusunda da
boşluk oldugunu ve bu konunun yine göz ardı edil-
diğine dikkat çekti. Sevim aynca tüketiciyi mağdur
bırakan tek taraflı sözleşmelerle ilgili herhangi birdü-
zenleme yapılmadığını saptamış.
Dünyada sık sık gündeme geldiği halde bizde ko-
nuşulmayan gıdalardaki katkı maddeleri, tüketicinin
sağlığını tehdit etmeyi sürdürürken herhangi bir ön-
lem öngörülmüyor. Ureticinin insafına bırakılan kat-
kı maddeleri konusunda tüketicinin çaresiz ve yalnız
bırakıldığını söyleyen Sevim "Kullanılan katkı mad-
deleri, kimi gıdalann ambalajına bile yazılmıyor. Ya-
zılsa da bunlann sağlıklı oiup olmadığını ya da ne gi-
bi durvmlarda zararlı olabileceğini tüketici tahlil et-
tirereksaptayamıyor. Çünkü kunılması veyaygınlaş-
tınlması gereken tahlil laboratuvarian için hâlâ bir
adım atılmadı" dedi. Sevim, tüketici mahkemelerinin
de henüz kurulmadığını anımsattı.
Etkinlikler
12 Mart Cuma
Panel: "Medya ve
Tüketici Haklan"
Panel Yöneticisi: Orhan
Erinç (Cumhurıyet
Gazetesi Genel Yayın
Yönetmeni)
Yer: Nâzım Hikmet Vakfı
Toplantı Salonu.
Saat:13.00
13 Mart Cumartesi
Panel: "Ekonomik Kriz ve
Tüketici Haklan"
Panel Yöneticisi: Mehmet
Sevim (rÜKODER)
Yer: Mecidiyeköy Kültür
Merkezi. Saat:13.00
14 Mart Pazar
Tüketici haklarıyla ilgili
bildirilerin değişik illerde
dağıtımı
15 Mart Pazartesi
Panel: "Sanat ve Tüketici
Haklan"
Yöneten: Doç. Dr. Melih
Baş (TÜKODER)
Yer: Çağdaş Kültür
Merkezi. Saat 15.00
Sanayi ve Ticaret II
Müdürlüğü'nce
düzenlenen "Tüketici
Yasası ve hakem
heyetleri çalışmalannın
değeriendirilmesi"
toplantısı.
YerlTO Saat 10.00