Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 ŞUBAT 1999 ÇARŞAMBA HABERLER eümüş'ü kaçıranlar yargılandı • ANK4RA (Cumhuriyet Bûrosu) - Endüstri Holding Yönetım Kurulu Başkanı Mustafa Ertekin'e borcu olduğu iddiasıyla Murat Gümüş'ü kaçırdıklan. çete oluşturduklan ve çete ü>elerine yardım ettikJeri gerekçesiyle 17 sanığın yargılanmasına devam edildi. Sanıklar hakkında 6 ay ıle 27 yı] arasında değişen hapis cezası isteniyor. Ankara 1 No'lu DGM'de görülen davanın dünkü duruşmasına. tutuklu 6 sanık ve avukatlan katıldı. Sanık aviıkatı. davacı Gümüş'ün Denız Kuvvetlen'nde asker iken arkadaşlannın maaşlannı çaldığı için yargılanıp ceza aldığını ve daha sonra da ordudan alıldığmı savunarak "Holdingdegöreve başlarken de kendisini yüksek mühendis olarak tanıtan müştekı. profesyonel bir dolandıncıdir" dedi Avukat Rtizgar yargılanıyor • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Yasadışt DHKP-C örgütüne yardım ve yataklık ettiği gerekçesiyle geçen günlerde turuklanan Halkın Hukuk Bürosu avukatlarından Zeki Rüzgâr'ın yargılanmasına devam edildi. Adana'da geçen yıl meydana gelen bir yargısız infaz olayında. Adana Emniyet Müdürlüğü TEM Şubesi polisleri hakkında suç duyurusunda bulunduğu ıçin hakkında TMY'nin 6-1. maddesi gereğince dava açılan Rüzgâr. dünkü duruşmaya katılmadı. Duruşmanın yapıldığı Ankara 1 No'lu DGM'de Başkan Orhan Karadeniz. sanık Rüzgâr'ın gelmemesi nedeniyle duruşmanın ertelendiğini bildirdi. İşçi emeklilerinin ziyareti • ANKARA (Cumhurijet Bürosu) - Çalrşma ve Sosyal Güvenlik BaJcanİTv'arrıi Çağan, işçi emeklilerinin 1 Ocak 1999'danitibaren doğan zam farklannın şubat ayı maaşlanyja ödeneceğini bildirdi. Çağan. 56. hükümetin işçi emeklilerini ilgilendiren çalışmalan sonuçlandırmaya kararlı olduğunu söyledi. Türkiye İşçi Emeklilen Derneği Genel Başkanı lsmail Arslan, beraberindeki heyetle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Çağan'ı makamında ziyaret etti. Arslan. 1978 yıfmda en yüksek emekli maaşını alan işçi emeklilerinin. bugün en düşük maaş alır duruma geldığini belirterek aylıklann kendileri açısından "zulüm" olduğunu belirtti. DGM'leri boykot tartışması • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Çağdaş Hukukçular Derneği'ne (ÇHD)üyeavukatlar tarafından bir süre önce başlatılan ve sona eren DGM'leri boykot karannı bazı a\nkatlann sürdürmesi tartışma yarattı. Boykot karannda ısrarlı olan avukatlar. boykottan vazgeçip duruşmalara katılanlann cezaevlenndeki siyasi tutuklu ve hükümlülerin istemi doğrultusunda hareket ettiklenni belırterek "Biz avukatlann kımsenın görüşü veya istemi üzerine tavır belirlememız söz konusu olamaz. DGM'lerin kaldınlması bir demokrasi gereğıdir" dediler. Sinop'ta acı gun • SİN'OP(Curahuriyet)- İstanbul Esenyurt'ta. kömür sobasından sızan karbonmonoksit gazından zehirlenerek ölen Erce ailesinin 7"sı çocuk 9 ferdi. Sinop'un Gerze ilçesinde, gözyaşlan arasında toprağa verildi. Cenazeler. öğle namazından sonra. yan yana açılan mezarlara defhedilldı Incirlik'te inceleme • ADAJVA(AA)-Hava Kuvvetlerı Komutanı Orgeneral Uhan Kılıç, özel uçakla İneirlik Cssüne geldi. Orgeneral Kılıç, üsteki birliklerde denetleme ve incelemeler yaptı. CHP lideri Baykal'ın, 3 büyük kentte her bölgede ikişer kontenjan kullanabileceği bildirildi Kontenjan gergiıJiğiANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - CHP Parti Meclisi'nın yann yapacağı toplantıda. milletvekili genel seçimleri için genel merke- zin 28 kontenjanının hangı yer ve sıralarda kullanılacağı netleşecek. Parti içi muhalefet temsilcileri, u Bir bölgedeen fazla bir kontenjan kullanılmaJı, bu da birinci ve ikin- ci sıraiarda olmamalı" görüşünü dile getirdiler. Genel Başkanı DenizBaykaTın üç büyük kentte her seçim bölge- sinde 2'şer kontenjan kullanabile- ceği belirtilirken özellikle konten- jan adaylığı başvurusunun yoğun göründüğü Istanbu) 1. bölgede sı- kıntı yaşanacağı bildirildi. CHP'de genel merkeze tanınan yüzde 5"lik kontenjanın nasıl kul- lanılacağı merak konusu oldu. 14 Şubat'ta yapılacak önseçimlerin ardından kontenjan adaylannın açıklanması beklenıyor. 28 kon- tenjan adaylığı için 34 başvunı bu- lunduğuna dikkat çekilirken, se- • CHP'de genel merkeze tanınan yüzde 5"lik kontenjanın nasıl kullanılacağı merak konusu oldu. 14 Şubat'ta yapılacak önseçimlerin ardından kontenjan adaylannın açıklanması bekleniyor. çilme şansı yüksek yerlerde ilk sı- ralara kontenjan adaylannın yer- leştirilmesi olasılığmın önseçime girecek adaylann tepkisine yol aç- tığı bildinldı. Parti içi muhalefet temsilcileri. bazı parti yöneticilerinin önseçime girmeyip kontenjan adaylığı için başvuruda bulunmasına tepki gös- terdi. Parti içi muhalefet temsilci- lennden Hasan Fehmi Güneş, her bölgede en fazla bir kontenjan kul- lanılması ve bunun da ilk iki sıra- da olmaması gereği üzerinde dur- du. Güneş, "Parti yöneticiJeri par- ti kontenjanından, KİT yönetim kurulu üveliklerine getirilenler de kesinlikle kontenjan adayı göste- rilmemeli" dedı. CHP Genel Başkan yardımcıla- rı Cevdet Sehi ve Bülent Tanla. Genel Sekreter yardımcılan Eşref Erdem ve Birgen Keleş ile Grup Başkanvekili Oya Arasli ve Kadın Kollan Başkanı Güldal Okudu- cu'nun kontenjan adaylığı için başvuruda bulunduklan bildirildi. Baykal' ın 3 büyük kentte her se- çim bölgesinde 2"şer kontenjan kullanması ve bunlara birinci ve üçüncü sıradan yer vermesi bekle- niyor. Baykal'ın özellikle Istan- bul'da kontenjan adaylannı belir- lemekte zorlanacağı ilerı sürüldü. lstanbul 1. bölgede Zülfii Liyane- U. İnal Batu ve Mustafa Özyü- rek'in kontenjan adaylığı için baş- vurduğu. lstanbul Milletvekili Aü Topuz'un da aynı bölgeden kon- tenjan adayı olmak istediğine dik- kat çekildi. Baykal'ın kontenjan adaylan için bolgeler arasında kaydırmalar yapabileceği bildiril- di. CHP'den kontenjan adayı ol- mak için başvuranlar arasında Sa- mi Seçkin. Nazmi Şarvan, Mahir Gürbüz, Süreyya Turgut ve Mev- lütAsianoğlu var. Bingöl. Bolu. Denizli, Kasta- monu, Sinop, Trabzon ve Kara- bük'te de önseçime girecek yeter- li aday adayı başvurusu olmadığı için merkez yoklaması yöntemi uygulanacak. Böylece önseçim yapılacak illerin sayısı 51 'e düştü. Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ziya HaJis, PM'ce karar- laştınlan aday yoklaması yöntemi- nin kamuoyunu yanıltarak önse- çim olarak deklare edildiğini belir- terek aday olmayacağını açıkladı. Konya il örgütünden aralannda önseçime girecek milletvekili a- day adaylannın da bulunduğu yak- iaşık 150 kişilik grup, CHP'nin tek milletvekili çıkardığı ilde Nezir Büyökcengiz'in kontenjan adaylı- ğı için başvurmasını protesto et- mek için genel merkezde oturma eylemi yaptı. Ankara'da 67 milletvekili aday adayı önseçime girmek için baş- vurdu. 11 ilçeyi kapsayan Ankara 1. bölgede 37 kişi, 13 ilçeyi kap- sayan 2. bölgede de 30 kişi millet- vekili aday adayı olarak başvurdu. Ankara"dan kontenjan adayı ola- rak başvuranlar, bu rakamın için- de bulunmuyor. TBMM Başkanı Hikmet Çetin ve Genel Sekreter Yardımcısı Eşref Erdem'in 1. böl- geden, YaşarSeyman, Nazmi Şar- van ve AH Dinçer'in de 2. bölge- den kontenjan adayı olarak başvu- ranlar arasında olduğu öğrenildi. Ümraniye'de, 1994'te seçimle- rinde SHP belediye başkan adayı olan Zeki Hökçü'nün de yer aldı- ğı 15 CHP'li partiden istifa etti. ts- tifacılar, Ümraniye'de "daha güç- lü bir sol için'' çalışmalanna de- vam edeceklerini belirttiler. İstanbul'da toplanan Sol Güçbirliği Kurultayı'nın sonuç bildirgesi açıklandı Devrimci Cumhııriyet ıktidarıİstanbul Haber Servisi - Türkiye'nin gereksinimlen \e dünya koşullannın Cumhuri- yet Devrimi hükümetini zo- runlu kıldığı belirtilerek "Em- peryaüzme. gericiliğe. ırkçıb- ğa re özelleştirme saldınsına karşı Kuvayı Millive ruhu>la mücadele etmek gerekir. Sa- ğın Türkiye\vi yönetemejece- ği arük görülmüs, ve De> rim- d Cum hurivetçi sol güçbirfiği- nin önü açılmıştır" denildı. Geçen pazar günü tstan- bul'da toplanan Sol Güçbirli- ği Kurultayı Sonuç Bildirgesi açıklandı. Bildirgede, sağ ik- Prof. İsınail tidarlann yönetiminde geçen 50 yıllık döne- min sonunda Türkiye'nin yeniden Kurtuluş Savaşı öncesi koşulîara sürüklendiği, bölün- me ve sömürgeleştirme tehlikesiyle karşı karşıya bırakıldıgı belirtildi. Koşullann son 50 yıldır ilk kez bu denlı somut biçimde solu iktidara çağırdıfı. sağın ülkeyi yönetemeyeceğinin anlaşıldığı vnr- gulanan bildirgede. başta CHP ve DSP ol- mak üzere tüm sol partiler 6 ok programına sahip çıkmaya çagnldılar. Cumhuriyet Devrimi hükümetine yanıt vermenin başta sol partiler olmak üzere. e- mek kuv-vetleri, sendikalar, kitle örgütlen ve Duman Öner Yağcı halkın ortak sorumluluğu olduğu ifade edi- lerek, yerel ve genel seçimlerin bu amaçla değerlendirilebilecek önemli fırsatlar olduk- lanna dikkat çekildi. Bildirgede şöyle denil- di: "Solun bugünkü çok partili yapısı. Cum- humet lk"\rimi hükümeliiçiftsoigüçbflüği- ni zorunlu loinor. Kuruitavimız bo amaçla yurdun her köşcsinde kurulan *vü tophım biriikkri, Llusal Güçler Meclisleri gibi 0ri- şimleri desteklemektedir. İstanbul'un tüm bölge ve Uçelerinde sol güçbirliğinin sağlan- ması için kurultaylar toplanması amaclan- maktadır. Bu amaçlar doğrultusunda tüm Erkan Önsel Bedri Ba> kam Cumhuri\iet De\rimi güçlerini, sosyal de- mokrat \e sosyalist partileri. sendikalan. de- mokratik kitle örgütlerini ve tüm halkımızı güçJerini birleştirmeye çağınyoruz." Kurultay sonucu belirlenen lstanbul yöne- tıraı de şu isımlerden oluştu: ITÜ ögretim üyesi Prof. Dr. lsmail Du- mtm, emekli yargıç Sezen Öz, USİAD Ge- nel Başkan Yardımcısı Zeki Potat. tÜ öğre- tim üyesi Prof. Dr. Coşkun Özdemir. eski CHP Milletvekili Hasan Basri Akgjray. Bed- ri Baykam, sendikacı Mehmet Çakmakçı, nükleer fızikçi Prof. Dr. Tolga Yarman. es- ki EMO lstanbul Şubesi Başkanı Ünal Er- doğan. DSP lstanbul İl Genel Meclis üyesi Hüsevin Dertop. tP lstanbul II Başkanı Turan Özlü, 68'lilerBirliği Yönetim Kurulu üyesi Gökalp Eren, Haikevleri Onursal Başkanı Ahmet Yıküz. lstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu üyesi Dr AtiDa Ongan. PEN Yazar- lar Derneğı Genel Sekreteri Öner Yagcı. eski ADD Jstan- bul Şubesi Başkanı Nedim ,\rat İP Merkez Komıte üye- si Hüsevin Karanlık. MMO lstanbul Şube Başkanı Ümit tlgen. Eczacı Odası lstanbul Şube Başkanı Erkan Önsel, muhasebeci, CHP üyesi Kamer Doğan. Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Ümraniye Şu- be Başkanı GürbüzÇuhadar. ÇYDD Genel Merkez Hukuk Komisyonu üyesi Murat Hattatoğlu. Metalurji Mühendisleri Odası lstanbul Şube Başkanı Ethem Kırta/yâzlir' Erol Bflbilik. işadamı Şemsettin Orhan, BtS 3 No'lu Şube Başkanı Baydar Şahin. eski ADD Bakırköy Şubesi Başkanı ErtuğRcşit Karacibioğtu. ADD Kartal kurucu üyesi Bü- lent Köse, eğitimci. DTP Kadıköy kurucu üyesi Hûseyin Erildi, İP tstanbul Öncü Genç- lik Başkanı Cökçe Fırat Çulhaoğlu, yazar Bayram Acar, işçi Taner Biien. Toplantı cumartesi günü Zonguldak'ta Sol Güçbirliği Kurultayı ALİ AVAROĞLl ZONGULDAK - Solda bulunan siyasi partilerin 18 Nisan yerel ve genel se- çimlerinde güçlerini bir- leştirmesini saglamak amacıyla Zonguldak Llu- sal Güçler Meclısfnin çağnsıyla düzenlenen Sol Güçbirliği Kurultayı cu- martesi günü yapılıyor. Zonguldak Sol Güçbirliği Kurultayı Sözcüsü Çetin Alpdündar. yerel ve genel seçimlerde sol partilerin ayn ayn sandığa gitmeleri halinde Cumhuriyet karşı- tı, ırkçı \e gericr güçierin başan kazanacağına dikkat çekti. Saat 13.00'te Genel Maden Işçileri Sendıkası toplantı salonunda yapıla- cak olan kurultaya Sol Güçbirliği Kurulu Genel Başkanı Prof. Dr. Tahir Hatipoğlu. Prof. Dr. Sina Akşin ve avukat Şakir Ke- çeli katılacak. Alpdündar, kentteki sol partilere, demokratik kitle örgütlerine ve odalara yap- tığı çağnda. yerel ve genel seçimlerde sol partilerin ayn ayn sandığa gitmeleri halinde Cumhuriyet karşı- tı. ırkçı. liberal ve gerici güçierin başan kazanaca- ğına dikkat çekti. Alpdün- dar, şunlan söyledi: "Tür- kiye'yi böbnek ve sömür- geleştirmek isteyen bazı emperyalistdevletlerte on- larla işbiıiiği yapan iç şer güçleri Türkrye'yi yeniden Kurtuluş Savaşı öncesinc benzer koşulîara sürükle- miş buiunmaktadır. Bu güçler, yeni hegemoma si- yasetJerine yeni dünya dü- zeni adını vermişler. Bazı sağ partiler Cumhuriyet Devrimi'ne karşı faaüyet- lerini artürmış. irticayı sa- vunma cepheieri oluştur- muş ve seçimleri bu amaç- la kullanmaya hazırlan- maktaduiar. İ Ikenin ihti- yaçlan ve dünya koşuilan bir Cumhuriyet Devrimi hükümetini zorunlu hale getirmişü'r. Sol için iktidar firsaü elli yiidır ilk kez bu kadar büyük, bu kadar so- muttur. Yaşananlar, Türki- ye'yi sağın yönetemeyece- ğinin ve devTİmci Cumhu- riyetçi sol güçbirliği olana- ğının önü açılnuşrjr. Solun çok partili \apısı. Cumhu- riyetdevrimi hükümeti için bir sol güçbirliğini zorunlu kürvon" Köşk'te belgesel Birecik Barajı'nın sulan alrında kalacak Halfed ve 44 köyde yaşayan insanlann bu süreçten nasıl etkiiendiklerini ekrana taşıyan "Halfeti ve Suya Dönüşen Topraklar" adlı belgesel Çankaya Köşkü'nde düzenlenen törenk tanrtıldı. Yapım ve yönetimi Kerime Senvücel'e ait olan belgeselin tanıtımında ilk anda bazı teknik aksaklıklar yaşandı. Cumhurbaşkanı Demirel, "Tanjtun divorsunuz, böyle tanırım ofanaz" sözleriyle TRT ekibini eleştirdi SOYSAL; ÇÜRÜMEDEN DİRİLÎŞE GEÇİŞ DEVRİMLERİN SÜRDLRÜLMESÎYLE GERÇEKLEŞÎR ^Artık eyleme geçmek gerekiyor' İstanbul Haber Servisi - Zonguldak Bağımsız Milletvekili MümtazSoysal,Türkiye'nin karşı kar- şıya olduğu çürümeden kurtulup "dirilişe" geçe- bilmesı için tek çözüm yolunun cumhuriyetin "•devrimci'' niteliğinı sürdürmekten geçtiğini söy- ledi. Soysal. cumhuriyetimizin bir "Rönesans" dö- nemi geçirmesi gerektiğini vurgulayarak "Bu da sabah akşam Atarürk'ü anmakla olmaz. Arük sü- rekli bildikkrimizi tekrariamakyerûıeeyleme geç- mek gerekiyor'' dedi. lstanbul tabip Odası (ITO) olağan aylık temsil- ciler kurulu toplantısı öncesinde gerçekleştirdiği gelenekse) konferanslar dizisinin dünkü konuğu Prof. Dr. Mümtaz Soysaltiı. "Çürü- yüşten dirilişe" başlıklı bir konfe- rans veren Soysal, ayru adı taşıyan bir kitapçık hazırlığında olduğunu söyledi. Mümtaz Soysal, Türki- ye'deki çürümenin boyutlanru an- lattıktan sonra bu çürümeden diri- lişe geçmek için benimsenmesi ge- reken ilkeleri ve nedenlerini şu baş- lıklar altında sıraladı: • Cumhuriyetbirdevrim ürünüdür: Belki baş- ka ülkelerde durum farklıdır. Ancak Türkiye Cum- huriyeti'nin kuruluşu kazanılan bir savaşa ve re- jim değişikliğine, yani devrime dayanır. Bu ne- denle bu devrim sürecinin devam etmesi zorunlu- dur. Cumhuriyet devrimci niteliğini yirirdiği anda çürümeyebaşlar. Bir savaş sonunda kurulduğu için ordunun cumhuriyete sahip çıkmak istemesini ters bulmuyorum. Tam aksine ordunun "Bizböyle kur- nuutuş&k, Atatürk böyle kurmamıştı" diye sor- ması gerekir. • Küreselleşmevi doğru anlamak: Dünya başın- dan beri bir küre. Küreselleşme de yeni bir şey de- ğil. Uçak icat edildiğinde de küreselleşmeden söz edilmişti.Teknolojiye bağlı bir küreselleşmeyi ka- bul etmemek imkânsız. Ancak kirni ülkelerin kü- reselleşmeden yararlanarak az gelişmiş ülkeleri sömürmeye çalıştığını da görmek gerekiyor. • Bağımsız düşünce: Küreselleşme örneğinde olduğu gibi size verileni olduğu gibi almamak, analiz yapabilmek için her şeyden önce düşünce- lerinizin bağımsızlaşması gerekiyor. Küreselleşme dışmdaki bir fikri savıınanlara karşı estirilen bu "düşünce terörü"nün durdurulması gerekiyor. • Evrensel değerleri kabu] etmek: Küreselleş- meye karşı çıkarken evrensel değerlerin hepsine de karşı çıkmanın birâlemi yok. Insâniığın daha onur- • ÎTO'nun gerçekleştirdiği geleneksel konferanslar dizisinin konuğu olan Mümtaz Soysal. "Çürüyüşten dirilişe" başlıklı bir konferans verdi. Soysal, cumhuriyetimizin bir rönesans döneminden geçmesi gerektiğirıi söyleyerek "Bildiklerimizi tekrarlamak yerine eyleme geçmemiz gerekli" dedi. lu yaşayabilmesi için kabul edilen. bugünün mo- da deyimiyle. "insan haklan"nı hukuk kurallan olarak kabul etmek ve içselleştirmek gerekiyor. • Bütünlüğü korumak içinsosyal adalet: Bütün- lüğün korunması sabah akşam, "Biz bölünmeyiz 1 " demekle ohnaz. Bölünmeye neden olan ortamı or- tadan kaldırmalıyız. Bunun da tek çözüm yolu da "sınıflar ve bölgeler arası sosyal adaletsizliği yara- tan ekonomik modeli ortadan kaldırmak"tır. Bu fark nerede yoğunsa bölücü akımlar da oralarda daha güçlü. • l'lusaleğitim: Ulusal eğitim, ulusal dılle olur. Ana dili farklı olanlara ulusal dili öğretmek de de\letin görevidir. Cumhuriyet iki büyük hata yap- mıştır. Birincisi ulusal dili tam olarak öğretemedi. tkincisi de ana dili yasaklamaya kalktı. Ana dilin sahipleri de "Bize ulus dilini öğretin'' dememekle hata ettiler. Kürtçeden söz edersek bu en başta Kürtler için gereklidir. Çünkü uzmanlann da söy- lediği gibi Kürtçe "eğitim ve biBm düi" değildir. Aynca farklı birdilde eğitim ulusçuluk ilkesine ay- kındır. Ancak Kürtçe yazılması, çizilmesı, konu- şulması, folklannın yaşatılmasına da kanşmak öz- gürlük ilkesine aykın olur. • Demokrasiyi yeniden tanımlamak gerekiyor: Demokrasi sanıldığınuı tam aksine "birdisiptinişi- dn-". Demokrasinin cumhuriyeti kemirmesine izin verilemez. • Planlama vapılnıalı. • Kamu yönetimi düzeltilmeli. • Gerçek üretim ve yatınma dö- nük girtşimlere destek \erilmeli. • Karma ekonomiye geçılmeli. • Kamunun gücünü bireyiözgür- leştirmek için kullanrnall. • Efitim kesinlikle parasız ve ni- telikli verilmeli. • Sağhk asla ticarileştirilemez. • Kademeli olarak herkes sosyal güvenlik şem- siyesi altına alınmalı. • Siyasal partiler lider partisi olmaktan çıkanl- maİL • Türkiye bölgesinde ve dünyada kendisine ger- çekçi bir yer belirlemeli. Soysal, "6Ok"la da kesişen bu ilkelerin benim- senip eylemegeçilmemesi halinde Türkiye'nin çü- rüyeceğini, çürümese de "sürüneceği''ni söyledi. Eyleme geçebilmenin tek yönteminin ise gerekli "siyasalağırlığı" oluşturmaktan geçtiğini belirten Soysal. dinleyicilerin "Peki bunu nasıl yapacağız" şeklindeki sorusunu "Azsonra™" diye yanıtladı. GLOBALPOLJTİKLI,TÜR ERGIN YıLDKOĞLU tlginç Bir Davos Toplantısı Oldu Davos toplantısı geçen senekine göre birçok açıdan çok daha ilginçti. En önemli toplantılann video kayrt- ları, Internet'e konduğundan, bir kısmını anırtda, kimi- lerini de birkaç saat sonra izlemek mümkün okju. Ha- vayı koklayamasak bile tartışmaları, yorumlanndan değil, doğrudan izlemek fırsatını bulduk. ABD, toplan- tıya bu sene. geçen senekinden çok daha fazla asıl- dı. Hatta Financial Tlmes, "Herkesigetinvişler, mem- leketiacaba kim yönetiyor" diye yazmaktan kendi ala- madı. Ne ki ABD ve de IMF, toplantıyı bir halkla ilişki- ler olayına çevirmeye, küreselleşme sürecinin çatlak- lannı örtmeye çabaladıkça çatlaklar daha da görünür hale gekji. Bu sene ortalıkta bazı yeni kavramlann çok- ça dolaştığı dikkatimizi çekti: "Uluslararası finansal yapınınyeniden şekillendirilmesi", "küreselcilik", "so- rumluluk." Ne yazık ki bunlann ne anlama geldiğini an- lamak mümkün olmadı. Toplantıda, ABD, yeniden yapılanma önerilerine kar- şı çıktı. Buna karşılık, Euroland ve Japonya döviz pi- yasalannın denetlenmesi gerektiğini savunuyorlardı. ABD ekibi, Maliye Bakanı Rubin, yardımcısı Sum- mers, Ticaret Bakanlığf ndan Barshafski küresel iliş- kilerde var olan durumu korumak, (hadi hakkını vere- lim, şeffaflaştırarak korumak) için sürdürülen direnişin ön saflanndaydılar. Rubin ve Summers, özetle piya- salardenetlenemez, krizleri önceden bilmek mümkün değildir, en iyisi olduğu gibi bırakalım anlamına gelen konuşmalaryaptılar. Rubin'intopu olduğu gibi "geliş- mekte olan piyasalar"a atması ise gerçekten ilginçti. Rubin'e göre küresel yatınmcılara güven vermek ge- rekryordu. Söz konusu ülkeler, gereken reformlan, tat- sız toplumsal sonuçlanna bakmadan uygulamahydı- lar. Buna karşılık Japonya Maliye Bakanhğı'ndan Saka- kiba, cuma günü ABD, Fransa, Almanya'nın maliye bakanlanyla birlikteçıktığı panelde, uzun uzun Japon- ya'nın krizden "çıkma sürecine girmek üzere olduğu- nuyadagirdiğini" an)attı. Buaradahatırfattı: "Benkri- zin Asya knzi olmadığını, küresel olduğunu, daha ön- ce de söylemiştim. Piyasalarda dalgalanma geçti, a- ma kriziyaratan sorunlarolduğu gibi duruyor." Bu taş, ABD'ye idi. ABD Maliye Bakan Yardımcısı Summers, kendisine sıra geldiğinde. "Japonya ekonomisinin kriz atlattığına ilişkin haberfere seviniriz, ama geçen yedi yıl her toplantıda hep aynı şeyi duyduğumuz için..." diyerek Sakakiba'nın attığı taşı geri gönderdi. Aslında kimin derdinın ne olduğunu daha iyi kavra- yabilmek için Davos'takı konuşmalan bir "yakın oku- maya tabi tutmak" gerekiyor. Bu açıdan Rubin'in yük- selmekte olan piyasalara "uluslararası mali piyasala- ra güven vermek sizin sorumluluğunuzdur" demesi, ilginç bir örnek olabilir. Birincisi, uluslararası piyasala- ra güven vermek aslında az riskli yüksek kâr ortamı saglamak anlamına geliyor. Bunun ise güveni veren ül- kenin refah düzeyi, gelir dağılımı ite doğrudan bir ikji- si yok. Hatta günümüzde kısa dönemde, güven ver- mekle ülke refahını arttırmanın birbirineters yönde iş- leyen süreçler olduğunu bile söylemek mümkün. Ba- kınız, Asya ülkeleri ve Brezilya. Ikincisi, küresel fonla- ^rjriyâklâ§İk yüide 70'ini 10 kadar ABD ^W^SİÜSSi ka vefon yöneticfdenetliyor. Bu, söz kön^fcgjSrepifl kfrhe veriîmesi gerektiğini de ortaya koyuyor. Ustelik, bu"güvensizlik" yüzünden azgelışmiş pıyâSöteın kimin tarumar ettiğini de gösteriyor. Bu konuyla ilgilı bir baş- ka noktaya da Soros değindi. Soros, laf arasında, ge- çerken yükselmekte olan piyasalardan kaçan paranın ABD borsasındakı yükselmeyi beslediğini söyledi. De- mek ki geri dönen bu fonlar, borsayı, buna bağlı ola- rak tüketici talebini ve güçlü ekonomik büyümeyi fı- nanse ediyor. Bu ikisini birleştirdiğimizdeABD'nin bu- günkü mali sistemi, tüm aksakhklanna ve istikrarsızlı- ğına rağmen, neden korumaya çabaladığı sanınm an- laşılır. ABD hem büyümesini hem de küresel mali ege- menliğini bugünkü denetimsiz, adeta orman kanunla- nylaçalışan, piyasa ortamına borçlu. Bildiğiniz gibi or- man kanununun işlediği yerde büyük ve güçlü olan, kaynaklardan en büyük payı alır. Davos toplantısı mayalanmakta olan potansiyel ça- tışmalar üzerine de ipuçlan verdi. Şimdi, Euro ile bir- likte, dünya ekonomisinde bir para bloku var. Buna karşılık Latin Amerika döviz krizleri NAFTA bölgesin- de dolann ortak para birimi haline gelmesi sürecine iv- me kazandırdı. Arjantin ve Meksika, ulusal paralann- dan, dolan benimsemek üzere vazgeçmek istedikle- rini söylediler. Böylece dünyanın merkezinde Japon- ya'yı dışında bırakan iki büyük para bloku oluşuyor. Yen marjinalleşme tehlikesiyle karşı karşıya. Davos toplantısında Japonya'nın bu gelişmeden çok huzur- suz olduğu görüldü. Bir savunma içgüdüsüyle Japon- ya, Asya ülkelerinin de yen'i ortak para birimi olarak benimsemesini öneriyor. Ne ki bölgede hızla yükse- len birgüç olarak Çin'in variığı, Kore, Malezya, Endo- nezya gibi ülkelerin Japonya'ya karşı duyduğu güven- sizlik, Japonya'nın önerisini kabul edilmez kılıyor. Bu durumda akla gelen soru bence şu: Japonya, ABD ve Avrupa hegemonyasına karşı kendini koruyabilmek için bu önerisini tek çare olarak, mali ve siyasi gücü- nü kullanarak dayatmaya kalkarsa siyasi dengeler ne hale gelir? Dünyayı yönetenler (üstelik de çok kötü yönetenler) geçen sene Davos'ta. gelen krizi önceden göremedik- leri için şaşkındılar. Bu sene ise krize karşı ne yapa- caklannı bilemedikleri görülüyor. Bu arada kriz derin- leştikçe korkuyla, itişip duruyorlar. Davos bunu da gözler önüne serdi. İran'dan çetin'e mesaj 'Kürt devleti kurulamaz' ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu) - Türkiye Bü- yük Millet Meclisi (TB- MM) Başkanı Hikmet Çe- tin'in Iran'a gerçekleştir- diği resmi ziyaretin verim- li geçtiği. fran tarafının resmi görüşmeler sırasın- da, "Kuzev Irak'ta Kürt devleti kurulamaz. Bu ko- nuda Türkiye'nin yaklaşı- num benimsiyonız" mesa- jı verdiği öğrenildi. Iran'la uzun bir aradan sonra ilk kez gerçekleşen üst düzey ziyaretten çıkan bu sonucun Dışişleri Ba- kanlığı'nca son derece olumlu karşılandığı, önü- müzdeki dönemde bu ze- mini sağlamlaştıracak adımlann atılmasının planlandığı öğrenildi. Cetin, "Iran'la yaratı- lan bu işbirtiği ortamını çok iyi değerlendirmeli- yiz" dedi. Cumhuriyet'in değişik kaynaklardan edindiği bil- giye göre Iran tarafı, Tür- kiye'ye şu mesajlan iletti: • Iran, Kuzey Irak'ta Batuı ülkelerin de önayak ohnasıyla kurulacak bir Kürt devletinin bölge ül- kelerinin yaranna olmadı- ğını düşünmektedir. Böyle bir oluşum bölgeje istikrar getirme>eceği gibi mevcut yapının karmaşık halegel- mesine neden olacakbr. • Türkiye'nin bu konu- daki değerlendirmesi son derece olumludur. Iran da bunu desteklemektedir. Geçmiş dönemde iki ülke dışişleri bakanlan bellı aralıklarla bir araya geür- di. Bunu yeniden yaşama geçirelim. • İran'm terör örgütle- riyle hiçbir bağlanüsı yok- tur. Destek de vermesi söz konusu değildir. Bu alanda da Türkiye ile her türlü iş- birh'ğine hazırdır.