Katalog

3 « İ M 1999 PAZAR CUMHURİYET SAYFA İnternet'te suçvehukukTelifhaklart veyayın yolu ile işlenen suçlar sık sık tnternet 'te tartışılan konular. Özellikle telifhakları ve çocuk pornosu konusunda internet suçtın en yaygın olduğu yerlerden birisi. Özellikle MPi standardı ile müzik piyasasının da korsanlann tehdidine germesi telif haklanm sıkca gündeme getirmeye başladı. Tabii ki bu sorun sanatçdarı korumak amacıyla degil dev müzik şirketlerinin haklarmın korunması amacıvla tartışma ortamma taşındı. En çok sorulan soru somut bir alanda değil sanal, yani aslında olmayan bir ortamda işlenen bu suçlar karşısında hukuk ne vapabilir. Bildik hukuk sisteminin teknolojik yeniliklere ayak uydurması başlı başına bir sorun zaten. Bu hafta İnternet ve hukuk üzerine Türkiye 'de yapdan birı çalışmayı sizlere özetlemek istedim Internet'in bir basın aracı, bir medya türü olduğu kesindir. Ancak, süreli ve süresiz yayınlardan farklı, kendine özgû bir basın türü olduğundan. buna alışılagelmiş normlann uygulanması zordur. Kimin yayıncı sayılacağı da tartışma konusudur. Basın hukuku açısından önem taşıyan bir sorun da internet yoluyla kişilik haklannın zedelenmesidir. Servis sağlayıcı, sorumlu yazıişleri müdürü gibi sorumlu tutulabilecek midir? İnternet'te işlenen suçlarla ahşılmış yöntemlerie mücadele etmeye çalıştığımız zaman ise, gerek Internet'in teknik yapısından, gerek uluslararası niteliğinden, gerekse ceza hukukunun genel prensiplerinden kaynaklanan birçok engelle karşılaşmaktayız. Küresel ölçekte bakacak olursak, birçok ülkenin bu konuda kendisine özgü mücadele teknikleri geliştirdiklerini, bunlann zaman zaman uygulama zorlukJan veya bilinçsiz kural koyma çabası yüzünden ya yetersiz kaldıklannı ya da aşın sıka ve anlamsız yasaklar ve yükümlülükler getirdiklerini görebiliriz. İnternet üzerinde işlenen suçlarla mücadelede, sadece içerik sağlayıcılan engellemeye ve cezalandırmaya çalışmak yeterli sonuç vermemektedir. Bu yüzden, birçok ülke, servis sağlayıcılannı, bilgisayarlanna başkasının yüklediği fiillerden dolayı sorumlu tutacak yeni ceza hukuku düzenlemeleri getirmektedir. • Mehniet6cumhuriyetcom.tr enter .net ve yasanın anayasaya aykınlığı iddiası incelenmeye başlandı. Prof Ulrich Sieber, FeBs Somm davasına verdiği mütalaada ise "Internet'teki içeriklerin %99"undan fazlasL, yaJnız hukuka uygun değil, çoğu zaman yararbdır. Eskiden ulaşdamaz görünen değerti bilgiler. artık bilgisavar ağian yardımıyla bir "fare tıklaması' kadar yakuıdır. Bu sebeple bir erişim sağlayıcının bu bilgüere ulaşmayı sağtamadaJd rolu. toplumsal açıdan faydalıdır (...) Demokratik bir toplumda serbest toplumsal fikir ahşverişinin sağlayacağı toplumsal yarar, İnternet'te sansüriin lnternet, her ülkeden sayısız insanın birbiriyle dogrudan iletişim kurmasını sağlayan bir kitle iletişim aracı olarak düşünce hürriyetiyle de yakmdan ilgilidir. Bu ortamda herkes, istediği her şeyi en kolay ve hızlı yoldan ifade etme olanagı bulmaktadır. Bu, hukuka aykın olarak ' nitelendirilen düşünce ve bilgi aktanmlannı da kapsamaktadır. Hükümetler ve yargı sistemleri ise çeşitli şekillerde, Internet'i denetim altına almak için çaba sarf etmekte, bunu zaman zaman hukukun uygulanması gayesinin ötesine de taşıyarak siyasi amaçlar gütmektedirler. Bu da, gerek hukuk kurallan ve denetim mekanizmalan getirirken, gerekse bunlan uygularken, kışi hak ve özgürlüklerinin. düşünce ve basın hürriyetinin ihlali açısından çok daha hassas bir alanla karşı karşıya olduğumuz anlamma gelmektedir. Bu durumun dünya çapında örneklerine rastlamaktayız. 1996 Şubatı'nda Birleşik Devletler Senatosu, Telekomünikasyon Yasası'nı değiştiren Communication Decency Act başîıklı bir yasayı kabul etti. Bu yasa hükmüne göre, İnternet üzerinden "müstehcen" içerikli resim ve yazılan iletenlerin 250.000 US §'a kadar para veya iki yıla kadar hapis cezasıyla cezalandınlacaklan öngörüldü. Yasanın uygulanabilmesi için, tnternet kullanıcılannın e-mairierinin okunması, bilgisayarlanna girilmesi, IRC üzerinden yapılan doğrudan sohbetlerin denetlenmesi gerekiyordu. Amerikan kamuoyunda şiddetli bir tepki yaratan bu yasaya karşı sivil oluşumlar kısa sürede bir araya gelerek "American Civil Liberties Union" adı altında muhalefete geçtiler. Bu muhalefet ses getirdi sağlayabileceği ——^^^^^———^-^ toplumsal yararla karsılaşünlamayacak kadar çok daha önemydir" diyor. Internet, gerek sağladığı hizmetlerin çeşitliliği ve yaran, gerek bilgi edinme ve kendini geliştirme hakkı gibi 3. kuşak özgürlüklerin zirve noktası olması özellikleriyle, vazgeçilmez bir medya niteliği kazanmakta, diğer yandan bizı ahşılmış hukuk ve ahlak ölçülerimizde radikal değişiklikler yapma zorunluluğuyla baş başa bırakmaktadır. Artık, teknik gelişme karşısında, insan sosyal evrimleşmeye zorlanmakta, yeni kurumlar ve yeni bir mantalite geliştirmek kaçınılmaz bir "son" olarak karşımıza çıkmaktadır; çünkü bilimsel ve teknik gelişme, durdurularnaz ve geri çevrilemez. Onlü Isviçrelr yazar Dürrenmatt'ın dediği gibi: "Bir kere düşünülmüş olan bir daha geri alınamaz."j^ Amazon'dan yeni atılım Linux: Geleceğin işletim sistemi CHFCAGO (A.A) - Internette dünyanın en fazla kitap çeşidini satışa sunan Amazon.com adlı firma, isteyen her kuruluş ve kişiye. sitesinde kendi mallannı satma olanağı getiren bir sistemi uygulamaya koyacak. Sanayi kuruluşlarından, evinde el örgüsü yapan büyükanneye kadar herkes, firmanın sitesini kullanarak kendi ürünlerinin satışını yapabilecek. Amazon.com sitesinde mallannı satacak kuruluş ya da kişiler, ayda 9,95 dolar ödeyerek özel sayfa alacaklar. Bu uygulamayla bir çeşit "sanal dükkân" kiralama rolünü üstleneceği ifade edilen firmanın yeni sitesinin adı zSHOPS olacak. Llnux nedlr? Linux, daha önce de yazdığımız gibi unix tipi bedava olarak dağıtılan PO- SIX tabanlı bir işletim sistemidir. Linus Torvalds tarafından yaratılan bu işletim sistemi kullanıcılara gnu lisansı altında bedava ve açık kod olarak dağıtılmakta- dır. Linux İnternet üzerinde hâlâ yazımı devam eden korperatif bir işletim siste- midir. Linux, multitasking fbirden çok işi aynı anda yapabilme) sanal hafiza, paylaştınlmış kütüphaneler, gerekli ola- nı yükleme, düzgün hafiza yönetimi, TCP IP ağı ve UNIX tipi sistemlerde olan birçok özelliği içerir. Llnux'u nereden alablllrlm? Lrmıx işletim sistemi birçok dağıtım ile İnternet'te bulunuyor. Bu dağırımlardan bazılan ise; 1) Caldera Open Linux - ftp://ftp.calde- ra.com/pub/ adresinde bu işletim siste- mi herkes tarafından indirilebilir. 2) RedHat - En popüler dağıtımlardan biri olan redhat ftp://ftp.redhat.com/pub adresinden indiri- lebilir. 3) Slackvvare - En eski dağıtımlardan ve en güzel dağıtım olan slackware ftp://ftp.Hnux- berg.com/pub/distributions/Slackware adresin- den indirilebilir. 4) Debian - ftp://ftp.debian.org/ adresinden indi- rilebilir. Tabii ki bu dosyalan indirmek çok uzun süre ala- caktır. Çünkü bu dosyalar yaklaşık 600 - 650 Mbye arası uzunluktadırlar. Bunun yerine Türki- ye'de faaliyet gösteren ve kullanıcılara müthiş olanaklar sağlayan www.gelecek.com.tr'dan si- pariş ederek linux işletim sistemi sahibi olabilir- siniz. Linux için minimum gereksinim ise 386 tabanlı 4 MB RAM'i olan bir pc'dir. Linux he- men hemen her donanımda çalışmaktadır. Son yıllarda artan destek sonucu hızla gelışen bu iş- letim sistemi gelecek için çok büyük umutlar va- at ediyor. Desteklediği platformlar ise Sun SPARC, Intel/AMD/Cyrix 3/4/5/6/86SX/DX/SL/DXL/SLC, Di- gital Alpha, Macintosh, Amiga, Atari gibi geniş bir yelpazeyi kapsamakta- dır. Linux'u nasıl kurablllrsinlz? Linux dağılımlannın hemen hemen hepsi bootable cd olarak geldigınden sadece cd'yi makinenize yerleştirip bios'dan boot seçeneğini cd yapmanız gereklidir. Eğer başka bir işletim sis- temi daha kullanmak istiyorsanız dis- kinizi bölümlere ayınn yükleme seçe- neğiniz de linux ile beraber geliyor. Bu işlem karmaşık gibi görünse de gayet basit bir işlem. Yapmanız gere- ken 128 MByte Linux swap ve İGB Linux native olarak 2 partition ayır- manız. Bunu Partition Magic progra- mı ile (www.powerquest.com) yapabi- lirsiniz; fdisk veya fıbs kullanarak partition ayırmanız mümkün. Linux'un windows kadar rahat kurulumu olmasa da gayet hızlı çalışan ve sürekli geliştirilen güzel bir işletim sistemidir. Linux, Xwindows arayüzü ile kullanıcılara değişik pencere yöneticileri sunuyor. Eğer bilgisayara meraklıysanız, değişiklikleri seviyorsanız ve sisteminize tamamen hâkim olmak istiyorsanız linux tam size göre bir işletim sistemidir. [email protected] Bilgisayarda 3 boyutlu sesCreative fırmasının, surround ses sistemlerini destekleyen Sound Blaster Live! ses kartı ile birlikte tanıttığı bir ürün PC Works Four Point Surround. Bu seti oluşturan satellite'lar (hoparlörler), tamamıyla bildiğimiz PC Works setindekı satellite'lar ile aynı. Fakat bu seti aldığınızda 4 adet satellite ahyorsunuz. Bunlardan 2'sinin kablolan 3'er metre uzunlukta, bunlan hemen karşınıza yerleştireceğiniz düşünülmüş. Diğer 2'sinin kablolan ise 4 metre, bunlar arkanıza doğnı yerleştireceğiniz hoparlörler. Arka hoparlörleri, isterseniz verilen iki ayağın üzerine yerieştirebili- yorsunuz.Subwoofer, PC Works setindeki Sub'ın hafif modifıye edilmişi. Surround sistemi destek- lemesi için çift kanal destekli hale getirilmiş. Üzerinde ön ve arka kanallar için 2 ayn giriş ve tahmin edeceğinız gibi 4 satellite çıkışı var. Besleme, harici bir adaptörle sağlanıyor. Subwoofer'da ilginç bir devre var. Eğer 25 dakika boyunca sub'a bir ses sinyali gelmezse (örneğin bilgisayar kapalı ise ya da çalışıyor olsa da ses ile ilgili bir işlem yapılmıyorsa), enerji tasarrufu sağlamak için sistem uyku moduna geçiyor. Eğer sisteme bilgisayardan bir ses sinyali gelirse, sub uyanıyor ve çahşmaya başlıyor. Gayet yararlı bir sistem, ama uyku moduna giren sub. eğer sesi çok kıstıysanız gelen sinyali duymuyor ve uyanmıyor. Fakat bunun önemli bir sorun yaratacağını sanmıyorum. Standart PC Works setinde özellikle dikkatimi çeken, beğenmeme rağmen yapı olarak biraz ucuz bulduğum volum ayan, bu sette 2 kanal destekli hale gelmiş ve çok daha kaliteli bir potasiyometre kullanılarak üretilmiş. Ses kartından çıkan ön ve arka kanal sinyalleri, önce bu potansa giriyor, buradan çıkıp sub'a ulaşıyor. Yani siz direkt olarak Subwoofer"a giden sinyali alçaltıp yükseltiyorsunuz. Bu yöntemin oldukça etkili olduğunu söyleyebilirim, ama biraz kablo karmaşası yaratıyor. Bu ayardüğmesini, isterseniz verilen yapışkan yardımıyla monıtörünüzün yanına ya da klavyenizin uygun biryerine tuttura- bilirsiniz. PC Works Four Point Surround setinde beni en çok etkileyen. aksesuvarlar ve minik detaylara gösterilen özen oldu. Standart PC Works setini incelerken aynı şaşkınlığı yaşamamıştıra Ses kalitesi konusunda yapacağım bir yorum yok. PC Works için söylediklerim aynen geçerli. Satellite'lar çok iyi, Subwoofer biraz zayıf. Hopalörleri iyi yerleştirdiniz mi, 3D ses kavramını gerçekten iyi hissediyorsunuz. Her ne kadar bu seti Sound Blaster Live! ile biraraya getirdiğinizde, Unreal gibi EAX destekli oyunlann tadına doyulmazken; müzik dinlerken sıradan bir müzik setinin bile verdiği zengin sesi sağlayamadı benim için Four Point Surround. Subwoofer iyi bas venyor, satellite'lar iyi tiz veriyor. ama Mid-Range dediğimiz aradaki frekanslaryutuluyor. Örneğin, müziklerde insan sesi geriye düşüyor. Ufak da olsa bir equaliser devresi her şeyi mükemmel hale getiriroysa. Bu tip bir devre ile 1 Khz civan frekanslan biraz yukan almak, sanıyorum bu set ile çok daha iyi müzik dinleme olasılığı sağlayacaktır. Tabii ne Four Point Surround böyle bir devre içeriyor ne de Sound Blaster Live! sürücüleri böyle bir özellik taşıyor. DiamondMonster Sound MX300 ses kartının ise yanlım ile birequaliser sağladığını öğrendim. Bu ses kartına sahip olanlar, sanıyorum Four Point Surround setinden daha fazla verim alacaklar. Son bir yorum isterseniz, aslında surround bir set almayı düşünüyorsanız, Four Point Surround'abiraz eliniz mahkûm. Piyasada, özellikle PC için üretilmiş benzer bir set şu anda yok. Temin edebileceğiniz çok kaliteli Hi-Fi surround sistemler var, ama bu setlerin fiyatı, büyük olasılıkla sahip oiduğunuz bilgısayann fiyatının birkaç katı olacaktır. Four Point Surround, çok cazip fıyatına rağmen size iyi bir ürün sunuyor. Daha iyi bir set almak isteyen Sound Blaster Live! sahiplerinin ise Cambridge Soundworks'un Desktop Theater 5.1 setini düşünmelerini önereceğim. Cemal.Balkisfg Cumhuriyet.com.tr ^FŞNOKTASIIORAL ÇALIŞLAR Ecevit'in ABD gezisi Başbakan Bülent Ecevit'in ABD gezisi günlerdir medyamızın en önemli konusu olarak manşetlerden düşmüyor. Aslında Ankara Ulucanlar Cezaevi'ndeki vahşet ve katliamla aynı günlere denk geldiği için za- man zaman arka plana gittiği de olmadı değil. Gaze- teleri açıyorum, "En çok kişiyle biz izliyotvz" yanş- ması içindeler. Işin doğrusu, Ecevtt'in ABD gezisinin çok önemli olmadığını görmek için kâhin olmaya gerek yoktu. ABD'de fazla bir şey değişmeyecekti. Zaten hem Ecevit, hem de Clinton Türkiye-ABD ilişkilerini etki- leyen temel konularda kendi başlanna karar verecek güçlere de sahip değillerdi. Örneğin Kıbns sorunu: Kıbns sorunu, Türkiye ta- rafından bakınca başta Silahlı Kuvvetler olmak üze- re, neredeyse bütün güçleri ilgilendiren bir "milli so- run" durumundaydı. Bu konuda hiçbir siyasetçi bu- güne kadar bir "taviz" verememişti. Çünkü birisi böy- le bir şey yapmaya kalkarsa, Rauf Denktaş öncülü- ğündeki Kıbns yönetimi, Türkiye'nin içişlerini attüst edecek duygusal çıkışlarda bulunabilir, ikttdarlar "va- tan haini" suçlamasıyla yüz yüze gelebilirlerdi. Zaten Ecevit'in kendisi "Kıbns Fatihi" misyonuna sahip olduğu için, bu konuda en şahin tavırlan alan siyasetçilerden birisiydi. ABD gezisinde Kıbns konu- sunda bir adım atılmasını beklemek fazla iyimserlik olacaktı. Bunu ABD tarafı da biliyordu. Hatta Clinton Türkiye'yi rahatlatmak için "Kıbns'ta 1974 öncesine dönülemez" diyerek bu gerçeği kabullendiklerinin de altını çizdi. ••• öcalan'ın yakalanmasıyia yeni bir aşamaya ge- len "Kürt sooınu" ise ABD açısından eski duyariığı- nı yitinmiş gibiydi. Bu konuda geleneksel tutumlannı dile getirdiler. 0 da şuydu: "PKK terörüne karşı ba- şanlı bir mücadele yürüttünüz. Sizi kutlanz. Bundan sonra bu alanda reformlar konusunda daha ciddi adımlar atacağmıza inanıyoruz. İnsan haklan ihlalle- h ve demokrasi konusunda son dönemde yaptıkla- nnızı memnuniyetle karşılıyonız." Yani yeni bir şey yok. Ekonomik açıdan en hayati konu Bakû-Ceyhan boru hattına ABD'nin verecegi destekti. Bu alanda da Clinton yönetiminin yapacağı fazla bir şey yoktu. So- nuçta büyük petrol şirketleri bu alana yatınm yapa- caklar mıydı, yapmayacaklar mıydı? Bunu da ABD hükümeti değil, zenginlerin çıkarlan belirleyecekti. Büyük petrol şirketlerinin şimdiye kadar süren çekin- genliklerinin Ecevtt-Clinton görüşmesinde aşılması mümkün değildi. Buna benzer hangi sorunu tek tek ele alsak ben- zer bir sonuçla karşılaşıyoruz. Ancak, öte yandan Türkiye, ABD'nin Ortadogu'daki güvenilir bir mütte- fiki olarak, bölgenin yeniden şekillenmesinde kilit ül- kelerden birisiydi. özellikle Türkiye-lsrail ilişkilerinde son yıllarda gelinen nokta ABD'yi memnun ediyor- du. Türkiye ve Israil, askeri alanda işbirliğine başla- mış, iki ülkenin askerieri Akdeniz'de ortak manevra- lar dahil, stratejik rttrfaklara girişmişlerdi. Türkiye-ABD ilişkilerinin kritik noktası ve yumuşak kamı, Yunanistan'dı. ABD'nin her iki ülkeden de vaz- geçmesi mümkün değildi. ABD'dekı etkin Yunan lo- bisi zaten Clinton'a böyle bir yolu hiçbir zaman aç- mazdı. Bu ortam içinde ABD'nin hedefi Türk-Yunan ilişkilerinde bazı yumuşamalar sağlayabdmekti. An- cak burada da yapabilecek fazla bir şey yoktu. Ece- vit, Kıbns konusundakı "Fatih" misyonuna halel ge- tirecek hiçbir öneriyi kabul edemezdi. Zaten öyle de oldu. ••• Sonuç: Sonuç, biz eski sorulanmızla yaşamaya de- vam edeceğiz. Cezaevlerimizde vahşi katliamlar ola- cak, "Kürt sorunu" bir asayiş sorunu olmaktan fazla öteye gkjemeyecek. Kıbns'ın kaderini Denktaş be- lirlemeye devam edecek. Deprem bizi, Tayvan ve Meksika'dan daha şiddetli yıkmayı sürdürecek. Dün- yanın en kalabahk ordulanndan birisini beslemeye devam edeceğiz. Milli Güvenlik Kurulu, "devlet oto- ritesini tesis" amacıyla yeni hedefler belirlemeye ara vermeyecek. Gazeteciler, yazarlar, siyasetçiler yargılanmaya de- vam edecekler. Demirel belki de yeniden Cumhur- başkanı seçilecek. Işin doğrusu Türk'ün Türkten başka dostu yok. Ece- vit'in ABD gezisinde bunu bir kez daha öğrendik. Tann Türk'ü korusun. oralcalislarcu turk.net Hukukcu kadınlardan tepki 'Ailede eşitlik hâlâ sağlanamadı 9 İstanbul Haber Servisi - Medeni Kanun'un aile hu- kuku bölümündekı "eşterin eşit haklara sahip olmalan ilkesi" doğrultusunda de- giştirilmesinin zorunlu ha- le geldiği belirtildi. Türk Hukukçu Kadınlar Derne- ği, Türk Medeni Kanu- nu'nun 73. yıldönümü ne- denıyle "Hükümete Sesie- niş" başlığı altında yayım- ladığı büdmde, Medeni Ka- nunu'nun kabul edildiği ta- rihtenbu yanaözellikle "ai- lehukuku" bölümünde yer alan kuralların, günümüzde ortaya çıkan gereksinimle- ri karşılamada "yetersiz" kaldığı kaydedildi. Bildiri- de kadın hukukçulann ve kadın kuruluşlannın Mede- ni Kanun'da değişiklik ya- pılması için verdikleri uğ- raşın göz ardı edildiği ifa- de edildi. Türk Hukukçu Kadınlar Demeği Yönetim Kurulu adına a\ ukat Aydeniz Alis- bah Tuskan tarafından >a- yunlanan bildiride, aile hu- kuku bölümünde "eşlerin eşit haklara sahip olmalan ilkesi" çerçevesinde defiış- tırilmesinin zorunlu hale geldiği kaydedilerek zorun- luluğun "Kadınlara Karşı HerTürlü Aynmaiığuı Ön- lenmesiSözkşmesi" olmak üzere uluslararası taahhüt- lerden ve anayasanın "ka- nun önünde eşitlik ilkesi- ne"nden kaynaklandığı ifa- de edildi "Medeni Kanun değişikiiği nezaman gerçek- leşecek" diyehükümete ses- lenen Tuskan, Haziran 1999'da Kadınlara Karşı Her TürlüAynmcılığın Ön- lenmesi Sözleşmesi'ne ko- nulan çekincelerden aile hu- kukunaüişkin olanlann kal- dırılmış olmasının Medeni Kanun değişikliğinin ger- çekleşeceği anlammageldi- ğinı belirtti. Dr. DOCAN İSTANBULLUOCLU'nu yitirdik. Bu kadar erken "adios" demiyecektin be dayım. ETHEM ATAK - CENCİZ TURAN OĞUZ YALÇIN