Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10 EKİM 1999 PAZAR 14 JVLJJ-JJ. U XI. kultur(5 cumhuriyet.com.tr Candice Breitz, 'Babil Kulesi' adlı işiyle 'pop-müziğin' ünlü isimlerini Aya Irini'ye taşıyor Dünyânm tüm farkh düleıi• "Babil Kulesi insanlann neden bu kadar farklı dil konuştuğunu anlatır. însanlar her geçen gün daha çok kibirli ve onurlu olmaya başladı. En önemlisi etraflannı koruyucu bir zırhla bürümek istemeleri... Eğer bu kadar korunakh olursak önemli aynntılann farkına varmamız da o denli zorlaşır." ESRA ALİÇAMJŞOĞLU Babil Kulesi yaratılışa göre Nuh'un torunlan- nın gökyüzüne tırmanmak içın kurduklan kule anlamına gelir. Birçok kattan meydana gelen ve son katında bir tapınak bulunan büyük Babıl Ku- lesı, gökyüzünu egemenliğı altına almak isteyen ınsanın kendıni beğenmişlığini simgeler. Tevrat'ın Tekvin bölümünde anlatılan destansı öyküsü ise insan dillennin birbinnden değişik oluşlannı açık- lamaya yönelik bir girişim özelliği gösterir. Tek- vin'e göre Babilliler, görkemli bir kent ve başı göğe değen bir kule yaparak ün salmak istediler. Tann, işçilerin dillerini, sonunda birbirlerini an- layamayacaklan kadar kanştırarak kulenin yapı- mını durdurdu. Kule hiçbir zaman bitırilemedi ve halk dünyanın dört bir yanına dağıldı. "Bundan dotayı onun adma Babil denildi; çünkü Rab bütün dünyanın dilini orada kanşürdi—" Yüzyıllardır birçok sanatçıya ilham kaynağı olan Babil Kulesi, bu kez 1972 doğumlu Gûney Afhkalı sanatçı Candice Breitz'ın 'Babfl Kulesi' adını verdiği işinin içeriğinı oluşturuyor. Sanatta- rihinde birçok freskoya, mozaığe ve resme konu olan Babil Kulesi söylencesinın en ünlüsü kuşku- suz Pieter Bruegei" in bir ınşaat şantiyesı olarak ta- sarladığı 'Babil Kulesi' adlı resmi... Üetişim ve iletişimsizük üzerine Breitz'ın Aya Irini'de sergilenen bu çalışması, bienalin en çarpıcı ve dikkat çekici işlerinden. Ta- nh boyunca sanatçılar çoğunlukla Babil Kule- si'nın biçımsel özelliklerini konu edinırken Bre- itz, söylencenin içeriğini 'pop- kültürüyle' bırleş- tirerek ele alıyor. Breitz'ın çalışması Aya Irini'nin avlusuna açılan yan mekâna yerleştirilmiş. Sauat- çı bu çalışmasında yedi adet televizyon monıtörü kullanıyor. Monitörlerin her binnde 20. yûzyıhn pop-müzik ikonjannm görüntüleri var, Abba, Sting, Madonna. Fredie^Mercury. GeorgeMichael, Prin- ce \e Queen ... Onlü pop sımalannın en bılindık Brehz'in çabşmasında monıtorlerin her birinde 20. yüzyılın pop-müzik ikonlannın görüntüleri var. Brad Pitt yeni filmi Flight Club'da çıplak yumrukla dövüşen bir boksörii canlandınyor. Rolü için hapse girmeyi göze aldı Kümır Servisi - Brad Pitt yeni fılmine hazır- lanmak için hapse gırmeyı bile göze aldı. Son fıl- mi Flight Club'da çıplak yumrukla dövüşen bır boksörii canlandıracak olan aktörün. Ingiltere'de gösterimı. dağıtımı ve yurtdışına çıkartılması suç sayılan birbelgesel vıdeo bandını Hollyvvo- od'daki evine getirttiği öğrenildi. Önümüzdeki günlerde yeni fılminin gösteri- mi için Londra'ya gidecek olan Pitt, yasadışı yollarla yapılan spor karşılaşmalan konusunda yürüttüğü araştırma sırasında Çıplak Yumruk adlı belgeselin kasetini ele geçirmeye karar ver- di. Ancak kaset sanatçımn evinde ele geçirilir- se. Pitt 50 dakikahk videoyu Amerika'ya getirt- tigı için iki yıl hapis yatacak. Onlü aktör kaseti Ingıltere'de izlemeye kalkarsa 20 bin sterlinlik para cezasına çarptmlacak. Çıplak Yumruk'un ödüllüyönetmeni David Mo- naghan. Brad Pitt'in fılmiyle ilgilerunesinden bü- yük mutluluk duyduğunu belirtiyor. Yönetmen, aynca bu gelişmeden cesaret alarak Ingiliz Film Sınıflandırma Kurulu'na ıtirazda bulunacak. Mo- naghan durumun anlamsızhğını şu sözlerle an- latıyor: "Brad Pitt kunıldan onav alamayan ka- seti otelinde izlerken odası bir anda polis tarafin- dan sanlabilir. Üstelik bu filmi bir arkadaşına gös- termeye kalkarsa kanuni otanayan bir gösterim düzenlemekten daha ağır bir ceza ahr." Yönetmen, kurulun aldığı kararlara karşın bir- kaç kez filmini yasal olmayan yollarla gösterme- ye kalkışmıştı. Ingiltere'deki çıplak yumruk dö- vüşçülen de önümüzdeki hafta kurulun önünde bir sessiz protesto gösterisi düzenleyecekler. Bü- tün bunlar olurken Amerika'da büyük tartışma- lara neden olan Flight Club önümüzdeki ay ge- rekli ızin belgeleriyle tngıltere'de gösterime gi- recek. Flight Club'da bir boksörii canlandıran Pitt, bir sonraki fılmi Lock Stock'ta da en azın- dan bir kez çıplak yumrukla dövüşecek. şarkılanndan tek bır heceyi ve görüntüyü sürekli olarak tekrarlatıyor Breitz. Candice Breitz bu çalışmasını Babil Kulesi hi- kâyesınden yola çıkarak oluşrurmuş "Babil Ku- lesi, insanlann neden bu kadar farklı dil konuştu- ğunu anlatır. Yaşadığunızyüzyılda insanlar her ge- çen gün daha çok kibirli ve onurlu olmaya başla- dL Belki deen önemlisi sürekli etraflannı koruyu- cu bir zırhla bürümek istemelerL. Fakat gözden kaçırdıgımı/ önemli bir nokta var; eğer bu kadar korunakh olursak önemli a> nnülann farkına v ar- mamız da o denli zorlaşır." Candice Breitz.'Babil Kulesi'nde bir bakıma 'iletişim ve Uetişimsizlik' üzenne ızleyıcinin ken- dini sorgulamasına da aracılık etmiş oluyor. "Ba- bfl Kulesi'nin kahramanlan birbirlerivle anlaşa- madılar. çünkü dilleri birbüierinden çok farklîy- dı. sö>lediklerinden hiçbir şe\ anlamıyor, iletişim kuramıyoıiardı. Bu çahşmamda neden dünyada bu kadar farklı dilin konuşulduğunu sorgulamaya ça- Uşıyorunı.'' Kışkırtıcı ve rahatsız edici çalışmalar Candice Breitz'ın işinin şiırsel bir yanı da var. Madonna'nın pa-pa-pa, Fredie Mercury'nın ma- ma-ma, Sting'in da-da-da hecelerinden oluşan be- beklere özgü 'primitif-dflleri', mekânda bırbirine kanşmadığı gibi görselliğiyle de ılgisini çekiyor izleyicilerin. Dünyada çok farklı dil konuşan ve sanatyapan sanatçı olduğunu belirten Breitz'm ken- disi de çogu kez farklı malzemeyle çalışıyor. u ln- sanlar birtakım sesler çıkartıvor ve siz bu sesleri anlamıyorsunuz. Bazı dilkr size gürültü gibi geli- yor. Bu gürültü bazen bir müzik de olabilir. Bu işünde kullandığun sanatçılar da bir takun ses- ler' çıkarmaktan öteyegitmivor. Bu sesler farklı dfl- lerde farklı anlamlara gelebilir. Örneğin. da-da; Rusçada evet, İngilizcede baba, başka dillerde de farklı bir anlam taşıyabUiyor. Bu sesleri Oetişhnin en küçük parçası olarak düşünebinriz. Çoğu zaman küçücük bir ses, Detişim için çok önemli olabitivor." NationalGeographic, Penthouse, Nationallnqu- irer gibi çeşitlı dergilerde yer alan 'görüntüleri' kendıne mal ederek işlerinde kullanan Breitz' ın ça- lışmalannın en önemli özelliği 'kışkırücf ve 'ra- hatsız edici' olması. Coğu kez zevksiz olarak ni- telenen imgeleri kullanan sanatçı izleyiciyi derin- den sarsıyor. Breitz'ın bienal için hazırladığı 'Ba- bil Kulesi' adlı işi her ne kadar sanatçımn 'karak- teristik' özelliğini göstermese de onun yapıtlan ra- dikal bir biçimde geleneksel düşünceye meydan okuyor ve farkında olmadan kabullendiğimiz fi- kirleri sorgulama amacı taşıyor. "Evet,çoğu zaman izleyiciyi rahatsız eden birtakım figürleri çahşma- lanmda kullanıyorum. Zaten ugOendiğim şeyter es- tetik ya da doğalhkla ilgili değü. Yapıtlarun birçok insana rahatsız edici gelebilir. Amacım da zaten iz- leyiciyi farklı biçimde düşündürmek, kendini sor- gulamasına vardımcı olmak. Çalışmalanmın ka- talizör olmasını istivorum. Dile getirüemeyeni 'tu- haf' bir biçimde sunmak...İlgi alanım arzulann suıırlanmamasuıa v önelik. lzlevicileri rahatsız edip düşünmelerini sağjayabiliyorsam ne iyu." Sözcüklerin anlarnlannı kontrol altına almak- tan hoşlanmıyor Breitz. Çalışmalan çoğu kez bi- rinci anlamıyla anlaşılsa da o, izleyicinin ış üze- rinde düşünmeye başladıginda düşüncelerinin kar- maşıklaşmasmı. böylece basit bir mesajı ve ironi- leri bir arada sergılemeyi yeğliyor. Candice Breitz'ın en önemli özelliklerinden bi- n ise yaptığı dızilerin medya ve popüler kültürü eleştirel nitelikte olması. 1997'de yaptığı 'Hugo Boss', 1997'deki Ralph Lauren'. Mc DonaldV ve 'Marlboro' serileri 20. yüzyıl ınsanmı kuşatan 'kültürü' sorgulamaya yönelik. Breitz özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinde farklı bir boyuta taşı- nan görsel sanatın tüm olanaklanndan yararlanı- yor. Bu yüzden. televizyon görüntülen, dergi say- falanndan belleğimize kazman fotoğraflar, vide- olar onun sanatının başlıca kaynağını oluşturu- yor. "Her gün bombardıman halinde üzerimize ya- ğan bu görüntüler birçok sanatçı için bir şey ifade etmese de benim neredeyse teketki alanun» Çün- kü ben Cünev Afrikalıv ım ve hiçbir zaman büyük ustalann. büyük yapıtlan ile iç içe büyüme şansun ohnadı. Tek bir imgeyle ilgüenmivorum. Medya ve kendini tekrar eden görüntüler önemli benûn için. Popükrliğj olan görüntüler farklı 'dıllerf öğren- memiz için bir şans olabilir." 'Oykü tathndayaşamtar* Nebil Özgentürk'ün 'Bir Yudum İnsan' adlı TVprogramı Boyut Yayın Grubu tarafından video CD-kitap set olarakyayımlandı FECtRALPTEKİN Nebil Özgentürk'ün atv ekranlannda yayım- lanan programı 'Bir Vu- dum tnsan'. artık bir vi- deo CD-kitap serisi ola- rak raflanmızdaki yerini almayı bekliyor. Boyut Yayın Grubu'ndan çıkan video CD-kitap seti. programm bugüne dek yayımlanmış bölümle- rinden seçilen 10 isimden oluşuyor RıfatIlgaz.Çe- tin Altan. Can Yücel, Nâ- zım Hikmet, Ara Güler, Zülfü Livaneli, Cem Karaca, Erkin Koray, Arzu Oka> ve Ayhan Işık. Bır Yudum tnsan projesinin öyküsü, bundan yıllar öncesine dayanıyor aslında. Yazılı ve gör- sel basın tarafından izleyiciye ısrarla sunulan ışıl- tılı yaşamlar ve 'star' diye tanıtılan hep aynı in- sanlann doğurduğu sıkıntımn farkına varan Öz- gentürk, 10 yıl önce 'Bir İnsan Bir Hayat' baş- lıklı yazı dizısiyle başlıyor ışe: "Ashnda bu ül- keninçok değerll, bir dönem gerçekten' star' ol- muş. ancak şimdi kendi kuytu labirentlerine çe- kUmiş >a da kimsenin mikrofon uzatnıadığı in- sanlanm anımsatmak ve yaşamlannı anlatarak ' Bu ülkede bunlar da var!' diyebilmek için yola çıkmıştık. Türkiye'de kendi koşullanvla Belgrad Ormanlan'nda Tarzan filmi çeken bir adamı, Şener Şen'in 19\aşuıdayken Balarköv-Eminö- nü hattında dolmuşçuluk \ aptığını. bu insanla- nn perde arkasındaki övkülerini sorgulamaya çahştık." tlk dizi 28 bölümden seçilen 10 isim Özgentürk'ün yazı dizısı daha sonra 'Bir Yu- dum insan' başlığıyla kitap haline getinliyor; ardından da yine 'aynı kaygüar ve a>ıu hassasi- yetk' bir televizyon programma dönüştürülüyor. Bir Yudum İnsan, "döviz ticareri, köşe dönme po- litikası ve hırslann ilk habercisi' olan bir adam- la, Güney Zobu'yla başlıyor... Ikincı bölümde ise Türkiye'nin en 'efendi' futbolcusu Lefter'ın yaşamı ilk kez ekrana getirilirken aslında Türk- Yunan meselesine de göndermeleı yapüıyor. "Programın fonunda, anlatılan kişinin özel du- rumuna ttişkin Türkhc'vi; o insanın yaşamnun çerçevesinde Türkiye'de olup bitenleri vermeye cahşOkherzaman"diyorÖzgentürk. "Örneğin Rıfat Ilgaz'da 12 Eylül'ün yaşh bir yazara bas- lasını; Çetin Altan'da,miUetvekili ohnasuıa kar- şm kendisine yapılan linç girişimini anlattık. Ya da Ayhan Işık'a. Türk sinetnasındaki kralhk kavramının.'nayu'nolamazlığın' başlangıcı ola- rak bakmaya çahşük." Programın video CD-kitap haline getirilme- sine de aynı duygularla; 'Bir Yudum tnsan'ın 'suyayazilan' bir ış olarak kalmaması, kalıcı ol- ması gerektiği düşünülerek karar v r eriliyor. Böy- lece Boyut Yayın Grubu ve Özgentürk'ün öne- rilerinin harmanlanmasıyla, o ana dek hazırla- nan 28 bölümün içinden 'yazar, müzisyen, sine- macı, gazeteci' dengesi kurularak seçilen 10 isimle oluşturuluyor serinin ilk seti- "Bu 10 bö- lümün her biri ayn bir anlam ifade ednor. Ör- neğin Arzu Okay 'la seks filmi furvusını anlatma- ya çalışmıştık. Can \'ücel derseniz. isv ankâr şa- irin karşıüğı; Rıfat Ugaz, çileli kuşağm çileli ede- biyatçısıydL Erkin Korav 30yıl önceki rock genç- Hğini, Cem Karaca, rock'un daha protest halini temsil ediyordu. Zülfü Livaneli ise, bu ülkenin sokaklannda 100 binlerce insanın hep bir ağtz- dan söylediği türküleri yapan adamdı." Özgentürk, bugün 40. bölümüne ulaşılan Bir Yudum Insan'ın vıdeo CD-kitap olarak da de- vammın geleceğini belirtiyor. Televizyon prog- ramından vıdeo CD- kitaba geçişte Bir Yudum Insan'ın geçirdiği değişiklikler ise, süreyi aşan bölümleri özetlemek, konuşma dilini metne dö- Nr Yudum însan, 38 bölüm boyunca yaşamlan, gerçekten de 'bir yudum' anlattı aslında. Bu, belgeselden çok öykü tadmda olan portreler, video CD-kitap dizisiyle kalıcı olacak. nüştürmek, montaj ve kurgu kalitesinin yüksel- tilrnesi, yeni bulunan görüntü ve müziklerin ek- lenmesinden ibaret. Önümüzdeki günler için Timur Selçuk, Adile Naşit tsmet Ay, Mîna Ur- gan, Aziz Nesin, Fikret Otyam, Lefter. Attilâ Ü- han gibi isimler üzerinde çalışılmaya başlanmış bıle... En çarpıcı noktalaria yaşamın özeti Aslmda ele aldıklan hiçbir isrnin 60 dakika- ya sığdınlamayacağına değinen Özgentürk, bu ınsanlan yaşamlannın en çarpıcı yönleriyle an- latmaya çalıştıklannı söylüyor" "Attilâ İlhan an- cak 10 bölümde anlahlabilirdi beUd. ama biz ga- zeteci içgüdüsü ve seyirlik programlar yapmak kaygısıyla, en çarpıcı noktalann üzerinde dura- rak biryaşamı özetliyoruz.Bu özetiyaparken de sadece popüler unsuıian kuUanmıvor: llhan'ın, Nâzım Hikmet şürieri okuduğu için 16 yaşında gözaltma alındığını da anlatıyoruz. Aynı zaman- da İlhan'ın kendi şürieri ve şiuierinden yapılan şartalar okunuyorf Özgentürk, program ekibi olarak bir bakış açısına sahip olduklannı, ancak temelde 'her- kesi bu ülkenin bir parçası kabul ederek' ve bu ülkenin her kesiminde tuhaf şeyler yaşandığını vurgulamak amacıyla çalıştıklannı dile getin- yor. Vermek istediklerini ıletirken, metinleri ya- zarken. söyleşilen yaparken öne çıkaracaklan noktalan özenle seçtiklerini; bunu yaparken de sert mesajlar verme> i değil, izleyiciyi düşündü- recek bir ayna tutmayı hedeflediklerini söylü- yor: "Sadece politik kaygdarla da hareket etmi- yoruz. Örneğin Arzu Okay'uı neden soyunmak zorunda kaldığuu, 19 yaşında bir genç kızın na- sıl kullanılabileceğini ve sonrasmda her şevi bı- rakıp hayata sıftrdan başlamanın mümkün ola- bileceğini de düşündürmek istedik. Bir Yudum İnsan, 38 bölüm boyunca yaşamlan gerçekten de 'bir yudum' anlattı ashnda. Bir yudum; ama tadı damaklarda kalan keyifli bir yudum»" Bir Yudum İnsan ekibinin 68, 78 ve 88'li ol- mak üzere üç kuşaktan oluştuğunu, her konuda fıkır alışverişinde bulunduklanru ve bu üç ku- şağın harmanlanan ısteklerinın programa yan- sıdıgını belirten Özgentürk, video CD-kitap se- risinin kalıcılığımn önemini; 'belgeselden çok öy- kü tadında portreler' olarak nıtelendırdıği Bir Yudum Insan'ın yıllar sonra bile kaynak olarak kullanılabileceğini vurguluyor. Y A P Madonna Cambridge'de , ders verecek • Madonna Cambridge Üniversitesi'nde ders verecek... Madonna'nın, tarih doçenti John Adamson'dan aldığı davet üzerine vereceği dersın konusu 'Müzik endüstrisinin çağdaş kültüreetkılen'. • Johnny Hallyday yeniden sınemada... Bugüne dek 28 filmde rol alan Fransız şarkıcı, Laetitia Masson'ın yönettiğı 'Only You' adlı filmde gerçek yaşamında olduğu gibi bir şarkıcıyı canlandınyor. Filmde Sandrine Kiberlain ve Julıe Depardieu da rol alıyor. • Simpsons Ailesl ve 'Toy Story'nın fikir babası David Sılverman ve Pete Docter yeni bir canlandırma filmi hazırlıyorlar. Pixar yapım şirketi için gerçekleştırilecek olan filmın adı 'Monsters'. • Julia Roberts evleniyor... Son fılmi 'Kaçak Gelin'de evliUkten kaçan genç bir kadıru canlandıran Roberts, bir süredir birlikte olduğu oyuncu Benjamın Bratt'le ekım ayının sonlanna doğru evleneceğini açıkladı. Francıs Ford Coppola'nın Cahfornıa'daki evinde gerçekleştırilecek olan düğün törenine 300 kışı davet h. • Çin sineması ekim ayından başlayarak sansüre ılişkin yeni kararlannı uygulamaya geçırdı. Bundan böyle Çin sinemasmda çıplaklık, homoseksüellik ve uzun aşk sahneleri gibi, 'Amerikan ruhu'nu abartılı biçimde yansıtan filmler de sansüre uğrayacak. • Cate Blanchett ve birlikte olduğu senanst Andrevv Apton. ilk çocuklannm 2000 yıluıın nisan ayında dünyaya geleceğini açıkladılar. • David HaSSelhOff Aka Pıcasso' adlı filmde rol alıyor. Sahil Güvenlık ve Kara Şimşek gibi televizyon dızileriyle tanınan Hasselhoff'un yine bir kahramanı canlandırdığı film, son dönemde Kurda Tuzak ve îkıh Oyun'dan sonra bır tablo hırsızlığını anlatan üçüncü çalışma. • Jimi Hendrixin t naa^ı, aıle üyelerinin ısteğiyle Seattle'da bulunan Greenvvood -r< mezarlığında yeni bir. mozoleye taşınacak. • . Yeni mezannda, gitar - : çalan bir Hendrix heykelı de yer alacak." --' Ünlü müzisyenin eski • '• mezannın parçalanmn 150'şer dolardan satışa sunulacak olması ise, bazı çevreler tarafından tican bir ginşım olarak eleştiriliyor. • Bllly Crystal, hayranı olduğu beyzbol efsanesı Mıckey Mantle'ın bır eldiveni içm 239 bin dolar ödedi. Küçükken hep Mantle'ın yerinde olmak ıstediğini söyleyen Crystarın Sotheby's'de düzenlenen müzayedede ödediği mıktar, rekor bır fıyat olarak değerlendirildi. • Stephen Klng e kamyonetiyle çarparak ciddi biçimde yaralanmasına neden , olan Bryan Smith, .# olayın kaza sonûcu ' i gerçekleştiğinı; *• ancak söz konusu kışi bir şöhret olduğu için tartışmalann bu .•( v ; denli büyüdüğüne kamuoyunun ** dikkatini çekmek istedığini söyrüy6 ve şöyle diyor: ' "Paranvarsa, kendi yasalannı " ^ kendin yapabiliyorsun!* • Richard Cere ve Harrison Ford, yaptıklan yeni anlaşmayla Ferrero ve Ford'un reklamlarında oynamayı sürdüreceklenni açıkladılar. • The Cran Teatre del Llceu' (Barselona'da bulunas dünyaca ünlü opera eyi), başbakan ve kraliyet ailesinin de katıldığı gala gecesıyle yeniden '. açıldı. 5 yıl önce yanarak kullamm dışı kalan 150 yaşındaki „ . operanın açılış ^ ; •- gecesinde Puccinı'nin Turandot'u sahnelendi. • Prince. Marbella'dakı evıni bir kimsesiz çocuklar yurduna dönüştüreceğini ve yeni albümü 'Un2 The Joy Fantastıc'in gelirinin bir bölümünü bağışlayacağmı açıkladı. Muhsin Kut'un sergisi ' • Kültür Servisi - Türkiye İşbankası Parmakkapı Sanat Galerisi, Muhsin Kut'un Tasmanya Resirnleri başlıklı sergisine ev sahipliği yapıyor. Uzun yıllar Avustralya'da yaşadıktan sonra Istanbul'a dönen sanatçı sergisinde Tasmanya'da doğayla iç içe geçırdıği altı günlük maceramn kesitlerini sunuyor izleyiciye. 1938'de lstanbul'da dünyaya gelen Kut'un yapıtlan 1959'dan bu yana çeşitli karma ve kişısel sergılerde yer aldı. Kut'un yapıtlan 27 Ekim'e dek görülebilır.