Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 27 OCAK 1999 ÇARŞAMBA
HABERLER
Kâzım
Karabekir Paşa
anıldı
• KARS(AA)-
Atatürk'ün yakm silah
arkadaşı ve Kurtuluş
Savaşı'nın Doğu Cephesi
Komutanı Kâzım
Karabekir Paşa. ölümünün
51. yılında Kars'ta
düzenlenen törenle anıldı.
Istasyon Alanı'ndaki
Kâzım Karabekir Paşa
Anıtı'na çelenk
konulmasıyla başlayan
törende saygı duruşunun
ardından Istıklal Marşı
eşliğinde göndere bayrak
çekildi. Kültür Müdürlüğü
konferans salonundaki
törende konuşmacılar.
Kâzım Karabekir Paşa'nın
Türk mılletinin en
buhranlı döneminde
büyük özveri ile görev
yaptığını ve askeri
başanlar kazandığını
anımsattılar.
Enkolay
denetim
• ANKARA
(Cumhuriyet Biirosu) -
Anayasa Mahkemesi en
kolay mali denetimini,
Türkiye Özürlüsü ile
Mutludur Partısf ni
incelerken yaptı. ll örgütü
bulunmayan partinin
sadece genel merkez gelir
ve giderlerini inceleyen
Anayasa Mahkemesi iki
belgeyle karşılaştı. Genel
Başkan Murat Dilmen'in
partiye vaptığı 2.5 milvon
lira bağış ve gider olarak
gösterilen 955 bin 40
liralık noter masrafı
arasındaki 1 milyon 544
bin 960 liranın 1997yı!ına
devrettiğine dikkati çeken
Anayasa Mahkemesi,
.'Türkiye Özürlüsü ile
.MutludurPartisi'nin 1996
yılı hesaplannın Siyasi
Partiler Yasası"na uygun
olduğuna oybirliği> le
karar verdi.
Recai Kutan'ın
seçim vaadi
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) - FP
Genel Başkanı Recai
vaadi. olatakiV'ergi •,
Yasası'nı kaldırma sözü
verdi. Kutan. Başbakan
Bülent Ecevit'in "28
Şubat defteri
kapanmıştır" açıklamasını
eleştirirken. dördüncü
sıradaki bir partinin
hükümet kurmasının 28
Şubat'ın devamının
göstergesi olduğunu
söyledi. 55. hükümetin
son günlerinde irtica ile
mücadele gerekçesiyle
baskıcı genelgeler
çıkanldıgını öne süren
Kutan. türban
tartışmalanna değinirken
de üuiversitelerde
türbana izin
verilmemesini "zorbalık"
olarak niteledi.
Yılmaz'ın cezası
yine onaylandı
• SOFYA(AA)-
Bulgaristan sınınnı kaçak
yolla geçmek ve sahte
pasaport taşımak
suçlanndan Varna Bölge
Mahkemesi tarafından 1 v ıl
hapis cezasına çarptınlan
Yakup Kürşat Yılmaz'ın
cezası bir kez daha
onaylandı. Varna Bölge
Mahkemesi. Kürşat
Yılmaz'ın suç ortağı olan
ve 15 ay hapis cezasına
çarptınlan Ali Oymak'ın
itirazını da aynı şekilde
reddetti. Bu arada, Kürşat
Yılmaz'ın Türkiye'ye
iadesi ile ilgili daha önce
prosedüreksikliği
yüzünden durdurulan
davaya ise en geç 10 gün
içinde yeniden başlanacağı
bildirildi.
Faili meçhuller
araştırılacak
• ANKARA (AA) - tzmir
Emniyet Müdürü Hasan
Yücesan'ın talimatıyla
'faili meçhul' cinayetleri
araştırmak üzere özel bir
büro kuruldu. Asayiş şube
müdürlüğü bünyesinde
kurulan ve 'Faili Meçhul
Olavlan An «»"—*- -
Diyarbakır'da yargılanan 59 militan arasında doktorlar ve mimarlık öğrencileri de var
Hizlnıflalıçılar yargı önündeDİYARBAKIR (Cumhuriyet
Bürosu) - Dıyarbakır Emniyet
Müdürlüğü tarafından geçen
yılın eyiül ayında
gerçekleştirilen operasyonlarda
yakalanan yasadışı Hizbullah
örgütünün 'İlimriler' grubundan
59 sanığın yargtlanmasına
Diyarbakır 1 No'lu Devlet
Güvenlik Mahkemesi'nde
başlandı. Sanıklar arasında 3
doktor. 5 de\ let memuru, 3 tıp
ve 4 de mimarhk fakültesi
öğrencisınin bulunması dikkat
çekti. Diyarbakır 1 No'lu
• Diyarbakır 1 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde başlayan duruşmada tutuklu
26 sanık ile 33 tutuksuz sanık hazır bulundu. Sanık sayısının fazla olması nedeniyle
duruşmaya izleyici ahnmadı.
DGM'de dün yapılan ilk
duruşmada tutuklu 26 sanık ile
33 tutuksuz sanık hazır bulundu.
Sanık sayısının fazla olması
nedeniyle duruşmaya izleyici
ahnmadı. Iddianameyi okuyan I
No'lu DGM savcısı. sanıklarla
ilgili şu iddıalan Mraladı:
"Yasadışı Hizbullah örgütüne
üye olduklan. örgüt adına silahlı
evlemlerde bulunduklan,
Diyarbakır kent merkezinde
değişik tarihierde 3 vatandaşın
öMürülmesi ve 2 vatandaşın
yaralanması eylemine
kanştıklan. örgüt adına baa
camilerde faaliyet gösterdikleri
ve zorla para topladıklanj"
DGM savcısı. sanıklardan 2'si
hakkında idam. 24'ü hakkında
'Hizbullah örgütü üvcsi
olduklan ve örgüt adına
faaliyetlerde bulunduklan'
gerekçesıv le 16 yıl. 33'ü
hakkında da 'yasadışı Hizbullah
örgütü militanlanna yardım ve
yataklık vapnklan' gerekçesiyle
3 yıl 9 a> ağır hapis cezası istedi.
DGM savcısının iddianameyi
okumasının ardından kımiık
tespiti yapıldı ve sanık
savunmalanna geçildı. Sanıklar.
kendilerine vöneltilen
suçlamalann hiçbirini kabul
etmediklerini belirterek
Hizbullah örgütüyle uzaktan ve
yakından bir bağlantılan
olmadığını, polis ifadelerinin
baskı altında alındığinı. yalnızca
savcılık ve mahkeme ifadelerini
kabul ettiklerini söylediler.
Duruşmada söz alan sanık
avukatlardan Sıtkı Zilan ise
müvekkillerine vöneltilen
suçlamalann doğru olmadığını
öne sürerek "Sanıklar
suçsuzdur, tahliyelerini talep
ediyoruz'" dedı.
CHP'nin istanbul Büyüksehir Belediyesi raporu
ÎETPde 5 yıDık kadrolaşma• Irticai faaliyetleri
nedeniyle ordudan
atılanların işe
alınması, türbanlı
personel
çalıştınlmasi. siyasi
görüşleri farklı
olanlann sürgüne
gönderilmesi,
emekliye
zorlanması gibi
uygulamalar pek
çok kez şikâyet
konusu edilmişti.
İşçi Partililer,
bedava yolcu
taşınan her
bayram sonrası
yapılan zamlardan
birini protesto
edivorlar.
lETT'deki
kadrolaşmanın
yanı sıra FP'Hler,
Kuran kursu
öğrencilerine
yüzde 50 indirim
uygulanması,
imam-hatip
liselerine özel
tETT otobüsü
Ktahsis edHmesf gibi
avnmcı
. uygulamaİanyla
dikkat çektiler.
lETT'nin Kanal-
7'ye miharlarca
liralık reklanı
vermesi ve yapılan
ihalelerle ilgili
çeşitii yolsuzluk
iddialan ortaya
atıldı.
MEHMET DEMİRKAVA
istanbul Büyüksehir Belediye-
si'nin yan kuruiuşu olan İETT. ön-
ce RP'lilerin daha sonra da FP'Iİ-
lerin kadrolaşmak için yoğun ça-
ba harcadıklan bir 5 yıl geçirdi.
İETT'de yıllardır örgütlü bulunan
Belediye-lş Sendikası ile yönetim
tarafından desteklenerek örgütlen-
meye çalışan Hizmet-lş Sendika-
sı arasındaki yetki sorunu nede-
niyle toplusözleşme uzun zaman-
dır imzalanamıyor.
İstanbul Büyüksehir Belediye-
si ve bağlı kuruluşlarında 5 yıl
içinde yaşanan siyasi kadrolaşma
hiçbir dönemde yaşanmadı. Irti-
cai faaliyetleri nedeniyle ordudan
atılanlann işe alınması. türbanlı
personel çalıştınlması, siyasi gö-
rüşleri farklı olanlann sürgüne
gönderilmesi. emekli olmaya zor-
lanması gibi uygulamalar pek çok
kez şikâyet konusu edildi. Yaşa-
nan siyasi kadrolaşma. İstanbul
Büyüksehir Belediye Meclisi'nde
pek çok kez dile getirildi. ANAP
meclis üyesi Natık Buda. bir top-
lantıda. "Otoparkbekçisine kadar
herkesi degişrirdiniz" dedi.
FP'liler belediyenin yanı sıra
özellikle lETT'deki kadrolaşma-
ya büyük bir önem verdiler.
IETT'ye vapılacakolan şoföralı-
mı için. fş ve İşçi Bulma Kuru-
mu'na başvurmadan kendi yan-
daşlanna haber veımeleri, kadro-
laşmayı ne denli önemsediklerini
gösterdi.
Şoföriere engel
Iş ve İşçi Bulma Kurumu İstan-
bul Bölge Müdürlüğü önünde top-
lanan yüzlerce ınsan "lETFyeşo-
för aUnacakmış onun için geldik"
demelerine karşın kuruma böyle
bir başvuru yapılmamıştı.
Kurum yetkililerinin konuyu
İETT'ye iletmeleri üzerine başvu-
ru dilekçesi İşçi Bulma Kuru-
mu'na gönderildi. Ancak. FP'li
İETT yönetıcilerinin başvuruyu
göndermeden kendi yandaşlannı
ANAP ve DSP yerel seçimlerin 2 turlu olması için girişimde bulunacak
Esld ortaklar iki turlu istiyorANKA-
RA (Cum-
huriyet Bü-
rosu) - 55.
hükümetin
ortaklan
ANAP ve DSP'nin yerel
seçimlerin iki turlu yapıl-
ması için Meclis'te uzlaş-
ma arayacağı belirtildi.
ANAP Ğenef Başkan Yar-
dımcısı Yaşar Okuyan. si-
yasi partilere yerel seçim-
lerin iki turlu yapılabilme-
si için uzlaşma çağnsında
bulundu. Okuyan. yerel
seçimlerin ilk rurunun 11
Nisan. ikinci rurunun da
milletvekili seçimleriyle
birlikte 18 Nisan"da yapı-
labileceğini söyledi. Oku-
yan. Yüksek Seçim Kuru-
lu'dan (YSK) olumsuz bir
izlenim almadıklannı söy-
ledi.
Cumhurbaşkant Sûley-
man Demirel" in "2 tur için
son kezuvanyorum" açık-
lamasının ardından Baş-
bakan Bülent Ecevit. ken-
dilennin de yerel seçim-
lerin 2 turlu yapılmasının
yaranna inandıklannı söy-
ledi. Ecevit. bu konuyu
Meclis'in gündemine ge-
tirmeye ve uzlaşma ara-
maya çalışacaklannt bil-
dirdi.
Sistemin geleceği
ANAP Genel Başkan
Yardımcısı Yaşar Okuyan.
dün parti genel merkezin-
de düzenlediği basın top-
lantısında. Seçim Yasa-
sı'nın değiştirilerek 2 tur-
lu, dar bölge ve tercihli se-
çim sisteminin getirilme-
sinin sistemin önünü aça-
cağını savundu.
Okuyan, "Bizim öneri-
mize göre 2-3 milletvekili
çıkaracak dar böJgeler
oluşturulmalı. İlk turdaen
fazla oy alan iki parti ikin-
ci tura katılacak ve ikinci
turda da en fazla oy alan
parti bölgedeki tüm millet-
vekilkrini alacak. Partiler
5 katı ada\ gösterecek.
Böylece halk iradesi daha
doğru olarak Meclis'eyan-
sıyacak** dedi.
Okuyan, partilere sesle-
nirken "En kötü ihtimalle
yerel yönetim seçimlerini 2
turlu vapalım. TBVIM
gündeminde olan yasanın
2 turla ilgili maddesi bir
günde görüşülerek kabul
edilebilir. tlk tur seçimler
11 Ocak'ta yani genel se-
çimlerden bir hafta önce
yapılır. İkinci tur seçimler
de milletvekili seçimleriyle
birlikte 18 Nisan da ger-
çekleştirüir. Bu mümkün"
diye konuştu.
Elazığ
Seçim boyasma 1 milyon dolar
ANKARA (AA) - Milletvekili ve ma-
halli idareler genel seçimlerinde oyunu
kullanacak seçmenlerin sol elinin işaret
parmağının
u
çıkma>an özel boya" ile bo-
yanması kesinlikkazandı. Buamaçla Hin-
distan'dan tanesi 4 dolardan 230 bin şişe
boya ithal ediliyor.
Vüksek Seçim Kurulu (YSK), "çıkma-
• ı w
en az 12 saat olmak üzere 24 saat süreyle
parmaktan çıkmayacak nitelikte olması,
insan sağlığına zararlı olmaması ve özel-
likle deterjan gibi temizlik maddeleriyle
çıkartılamaması gerektiği belirtildi.
YSK. DMO'dan. belırlenen özellikler-
de 20 cc'lik 230 bin şişe çıkmayan boya ta-
lep etti. Talep üzerine ihaleye çıkan D-
MO'ya yurtiçinden 5.
yurtdışından 1 firma tek-
İifte bulundu. Tekliflerden
Hindistan'da yerleşik
Mysore Paints Ltd. firma-
sına ait numunenin diğer
firma numunelerine göre
teknik şartname ve kullan-
ygun olduğu belirlendi. Söz
nın numunesinin "insan sağ-
olmadığı" Sağlık Bakanlı-
gelendirildi.
:0 cc'lik her şişe için istediği
del de pazarlık sonrası 4 do-
Keban'm seçmeni
nüfiısundan fazla
• Kayıtlara göre, 9 bin 750 nüfuslu
ilçede 10 bin 100 seçmen bulunuyor.
1997"deki sayıma göre seçmen sayısı 3 bin
379... Seçmen listelerine itiraz olmadığı
için yasal işlem yapılamtyor.
ELAZIĞ (.4A) - Elazığ'in Keban ilçesindeki
seçmen sayısı, nüfusu a^arken seçmen
listelerine itiraz olmaması nedeniyle yasal bir
işlem yapılamıyor. llçe merkezi nüftısu 1997
sayımına göre 6 bin 610, seçmen sayısı da 3
bin 379 olarak belirlenirken. 14 Ocak 1999
tarihinde askı süresi sona eren seçmen
listelerinin yenilenmesinden sonra, ilçe
merkezindeki seçmen sayısının 6 bin 500'e
ulaştığı görüldü. Belde v e köyler de
eklendiğinde. Keban'ın nüfusu 9 bin 750,
toplam seçmen sayısı da 10 bin 100'e
yiikseldi. İlçe seçim kurulu yetkilileri, 14
Ocak 1999 tarihine kadar askıda buiunan ve
yenilenen listelere herhangi bir parti veya
kişinin itirazda bulunmadığını. bu nedenle bu
aşamada herhangi bir yasal işlemin
yapılamayacağını söylediler.
Yetkililer, seçmen sayısının nüfiıs sayısından
fazla oluşunun en büyük nedeninin, ilçe
dışında ikamet eden insanlann, partililerce,
ilçede seçmen olarak gösterilmesinden
kaynaklandığını bildirdiler. DSP tlçe Başkaıu
Fehmi Rüzgar. Keban ilçesi dışında oturan
insanlann diğer partilerce ilçede seçmen
gösterildiğini, hatta İstanbul'da oturanlann
bile seçmen olarak kaydedildiğini ileri
sürerek şunlan söyledi: "Seçmen vazımı
sırasında tlçe Seçim Kurulu Başkanlıgı'na
girhnı. Başkana. ya/ılımın gerçek seçmenden
fazla olduğunu ve bundan rahatsız oldugunra
söyledim. Kendisi bana 'Bu rakamlardan ben
de rahatsız oluyorum. Ancak tespit için belge
olması gerekir' dedi. Ben de bunun imkânsız
olacağını düşünerek şikâyette bulunmadım.
Çünkü. başka illerde oturanlann ikametini
bettrlemem mümkün değJL"
şoföralımı yapılacagından haber-
dar ederek kurumun önünde top-
lanmalannı sağladığı gerçeği or-
taya çıktı. Şoför alımında aynca
İETT'nin yaptığı sınavlardabaşa-
nsız olanlann da işe ahndığı göz-
lemci raporuyla tespit edildi. Hü-
sejin Albaş, Yakup Bağır ve Ka-
dir Karagüven'den oluşan tarafsız
gözlemci raporunda şöyle denildi:
"Birinci grup vazılı sınavında dü-
;ük not alıp başansız olanlar son-
radan, sınav kurulu başkanınca.
vazılı kâğıtlar üzerinde karalama
vapılarak başanlı hale getirildi."
Belediye-tş Sendikası tETT Ta-
şıt Şubesı Sekreteri Şükrii Kütük-
çü. 12 Kasım 1996 tarihinde şu
açıklamayı yaptı:
"Yoğun bîr siyasi kadro-
laşma yaşanıyor. Yeni yö-
netim zamanında işe aln
nanlann yüzde 60'tan faz-
lasının Rize-Pazar'dan ol-
ması dikkat çekicidir. tşe
alınanlar parti kanalıyla
geldiler. Özellikle Çarşam-
balı Mahmııt Efendi torpi-
li ile gelenler sekmeden işe
ahndılar. Ünlü firmalarda
şoförlük yapanlar dahi işe
alınmazken işe alınanlar
ağuiıklı imam-hatip mezu-
nu. Güvenlik elemanı alımı
sınav lannda ben de göz-
lemci olarak bulundum.
Komisyon üyelerinin ara-
larında 'Makina-Kimya".
'Süt Kurumu' gibilaflaret-
tiğini duydum. Bu konuş-
malara o anda bir anlam
veremedim. Ama sonra-
dan fark ettik ki Makina
kimva'nın baş harflen
IETT Genel Müdürü Mu-
ammer Kantarcı'nın baş
harfleriyle, Süt Kuru-
mu'nun baş harflerinin de
genel müdür yardımcısı
Süleyman Karaman'ınbaş
harfleriyle aynıydı. Komis-
yon üyeleri bu şekflde ara-
lannda şifreli bir şekilde
anlaşıyoıiardı. Askerligini
komando olarak vapanlar
dahi işe ahnmadı."
Sendikma oyun
Sendıkacılar. yeni yöne-
tim zamamnda iETT'ye
yaklaşık bin kişi alındığını,
Iş ve İşçi Bulma Kuru-
mu'nun yasal aracılığından
kaçınmak için de belde be-
lediyelerinden yatay geçiş-
ler yaptınldığını iddia et-
mişİerdi. tETT'deki bu kad-
rolaşmaya bağlı olarak iş-
yerinde örgütlü bulunan Be-
lediye-lş Sendikası karşı-
sında Hizmet-tş Sendikası
örgütlenmeye çalışıldı.
Çalışanlara. Hizmet-lş
Sendikası 'nageçmeleri ko-
nusunda baskı yapıldı. Be-
lediye-lş Sendikasfnın avu-
katı Mustafa Kesldn 30
Temmuz 1997 tarihinde Ka-
dıköy Cumhuriyet Savcılı-
ğı'na başvurarak İETT iş-
vereninin çalışanlara sendi-
ka değiştirmeleri için baskı
yaptığma yönelik şikâyette
bulundu. Avukat Keskin.
başvurusunda özetle şunla-
n belirtti: "_.tşveren halen
müvekkilim sendika üyesi
işçilere aynı işyerinde bir
başka scndikaya (Hizmet-İş
Sendikası) üye olmalan için
işten çıkarma tehdidi de da-
hil olmak üzere baskı vap-
maktadır. Bunun için işyer-
lerinde Hizmet-İş Sendika-
sfnın faaliyet gösterdi0 bü-
rolar açıldığı gibi bu bürolar
faaliverlerini işveren destek-
li olarak sürdürmektedirler.
Hizmet-İş Sendikasfnın tş-
yerinde örgütlenebilmesi
için oda ve araç gereç temi-
ninde bulunmakta, andan
sendikaya üye olmayanlan
ise işten çıkarmanın yanı sı-
ra hiç hakkı olmadığı halde
eski otobüslere ve bilmedik-
leri değişik hatiara vererek
vıldjrma politikası izlemek-
tedir. İşveren, Anayasa ve
Sendikalar Yasası'na aylan
davranarak müvekkilim
sendika üyesi işçileri baskı
altında tutmaktadır."
BİTTİ
G L O B A L POLİTtKÜLTÜR
ERGİN YILDIZOĞLL
'Kimyasal Devnim'
"Küreselleşme" ve "teknolojik devrim'm, getirdi-
ği olanaklann yanı sıra yarattığı sorunları giderek da-
ha çok tartışırken bir konu daha devreye girmeye
başladr. "Kimyasal devrim." Besin ürünlerinin veri-
mini ve direncini arttıran, kalıtımsa) hastahklar ve kan-
ser gibi sorunlara çare getiren, genetik müdahaleyi,
depresyonu tedavi etmeyi, genelde bir mutJuluk his-
si vermeyi amaçlayan "Prozak" gibi ilaçlann yanı sı-
ra erkeklerin ereksiyon sorunlannı çözmeye, kelliği
önlemeye, yaşlanmayı geciktirmeye yönelik ilaçlarve
araştırmalar da hızla artıyor. Pazartesi günü Fınanci-
al Tımes, Amerikan bilim insanlannın, ilk kez cansız
kimyasal maddelerden. yepyeni bir canlı türü, bir
mikroorganizma yaratma aşamasına geldiklerini ya-
zıyordu.
Şu sıralarda Ingiltere'de Vıagra'nn ulusal sağlık
sisteminde ücretsiz sağlanan ilaçlar listesine alınma-
sına ilişkin tartışma, en azından burada, son getiş-
melere ilişkin teknik ve ahlaki sorunlan gündeme ge-
tirdi, bu "kimyasal devrim"\n nasıl çelişkileri ve hat-
ta ironik tonlan içerdiğini gösterdi.
Erkek egemen toplumlann binlerce yildır, ereksiyon
sooınunu çözmek için, sürdürdüğü çaba nihayet so-
nuç verdi. Işin teknik yanı çözüldü. Bildiğiniz, belki
de çoktan keşfettiğiniz gibi ilacın yalnızca iktidarsız
insanlar tarafından kullanılması da gerekmiyor. Şim-
di Bat ülkeleıinde, balıkçılık, futbol, golf gibi hafta so-
nu etkinlikleri arasına Vıagra da girmeye başladı. Bu-
na erkek egemen toplumun, daha güçlü, daha uzun
süreli, daha sık ereksiyon saplantısını da eklersek, Vı-
agfra'nın potansiyel pazannın ne kadar büyük oldu-
ğunu hemen görebiliriz.
Ancak burada bir sorun var: Vıagra çok pahalı. 50
mg'lik 5 tabletlik bir paket 80 steriin. 100 miligram-
lık, çifte güçlü(!), 30 tabletlik bir paket ise 920 steriin.
Haftada 40-70 steriin işsizlik parası ya da 150-180
steriin ücret alan insanlann (erkeklerin) bu tablete u-
laşmalan imkânsız. Böyle olunca da geçen 10 yılda
refah devietini yok etmek ve sağlık sistemini özelleş-
tirmek için çabalayan ilaç şirketlerinin lobileri, şımdi
Vıagra'yi ulusal sağlık sisteminde ücretsiz verilen ilaç-
lann listesine aldırmak için baskı yapmaya başladı-
lar. Burada sermayenin devleti keşfetmesinın yarat-
tığı ironik durumun yanı sıra düşündürücü bir çeliş-
ki de var. Yaşlı nüfusuna bakamayan, hastane kuy-
ruklannı azaltamayan, gittıkçe ağırlaşan ev sorunu al-
tında ezilen hükümetin, erkeklerin ereksiyon sorunu-
nu çözmek için harcama yapması bekleniyor.
Daha önce de örneğin Prozak gibi yaşam tarzının
kalitesini yükseltmekle, gerçek sağlık sorunlan ara-
sındaki gri alanı işgal eden ilaçlar vardı. Ancak Viag-
ra bu sorunu tam anlamıyla gündeme getirdi. Örne-
ğin, gençler ve daha serbest yaşayan eşcinsel top-
luluk içinde Vıagra kullanımı, iktidarsızlık sorununu
çözmek yerine, bitap düşene kadar seks yapmaya
ilişkin bir uygulama ve bu anlamıyla da yaşam tarzı-
nı iyileştirmenin aracı olarak kullanılıyor, bir ilaç ola-
rak değil.
Feminist yazar Germain Greer, bu konuyu daha
genel açıdan değeriendıren yazısında (The Observer,
24/01/99), şu iki tespiti yaptı; Vıagra kültürü, erkek
egemen toplumun, aşkı, beyinlerin, ruhlann birbiri
içine.geçmesi, «kşama ve şefkat yerine. eşini duy^
ra veya yatağa "ç/V/femeye° indirgeme eğilimini güç,:
leridiriyor. Bu yüzden erkek egemenliğini güçlendiri-
ci bir boyut taşıyor. Greer'in ikinci tespiti daha da ay-
dınlatıcı: "Dinsel söylemin sunduğu kesinlikten, tu-
tarlı bir etik sistemden giderek yoksun kalan toplu-
mumuzda, faziletin yerini sağlık alıyor. Insanlannes-
kiden rufılannı temiz tutmak gibi bir sorumluluklan
vardı. Şimdi bunun yerini bedenlerini sağlıklı tutmak
sorumluluğu aldı. Erkeklerin sağlıklı olması için ise
bazı bölgelerinin düzenli olarak uyanlması, uyanldık-
tan sonra da rahatlatılması gerekiyor."
Greer'in bu ikinci saptamasına dayanarak ilerleme-
yi denemeden önce, bir saptama da ben yapmak is-
tiyorum. Serbest piyasa ve bireycilik dogmasının en
güçlü olduğu, "neo-liberal karşıdevrimin" en hızlı ya-
yıldığı 1980'li yıllar, aynı zamanda vücut estetiğinde
adalenin, güneşyanığının, disiplinli beslenmenin, za-
yıflığın bir üstünlük sayıldığı, üst sınıfları att sınıflar-
dan ayıran bir özellik kazandığı bir dönemdi. Bu dö-
nem boyunca, her tarafta aletli cimnastik salonlan,
dergiler, bunlar için ilaç ve gereç satan dükkânlar pıt-
rak gibi fışkırdılar.
Toplumsal dayanışma, toplumsal kurtuluş, başka
tüıiü bir gelecek umudu, devrimci refleks zayıfladık-
ça bireyin yalnızlığı arttı. Birey, tatmin için kendi içi-
ne dönmeye, kendi kendine tapmaya, ölümlülük so-
njnuna kafayı daha çok takmaya başladı. Böylece
sözde özgün bireylerden oluşan, aslında homojen bir
tüketici sürûsû oluştu. Kendilerinden başka bir şeyi
düşünmeyen, metalann peşinde koşan, Dante'nin
amaçsızlık günahkâriannı anımsatan bir krtle...
Uzun yaşamadan söz açmışken iki ironiye daha
değinmeden bitirmek istemiyorum. Son araştırma-
lar, eğeraçlıktan ölme noktasında kalabilirseniz uzun
yaşayabileceğinizi gösteriyor. Beslenme alışkanlığı-
nızı 1800 kalorinin altında tutarsanız, bir süre sonra
bedeniniz, olumsuz koşullarda yaşadığınıza karar ve-
rerek tüm kaynaklannı bağışıklık sisteminize ve hüc-
re yenileme kapasitesine ayırmaya başlıyor.
Bu alandaki araştırmalar "antechinus stuartii" isim-
li bir fareyi de ilgi odağı yaptı. Bunun nedeni farenin
uzun yaşaması değil, aksine mevsimi geldiğinde, Nç
durmadan çiftleşip sonunda tüm enerjisini tüketerek
ölmesi. Bu bulgu da saplantıya dönüşmüş bir cinsel
yaşantıyla uzun yaşamanın birbirine ters orantılı ol-
duğunu düşündürüyor. Ne derter, "Dimyat'a pirince
giderken..."
Metin cöktepe davası
İzleme Komitesi
Afyon'a gidiyor
ADANA (Cumhurhet
Bürosu) - Gözaltında dö-
vülerek öldürülen gazete-
ci Metin Göktepe'nin 29
Ocak günü Afyon'da yapı-
lacak davasını izleyecek
komitenin 28 Ocak günü
Adana'dan hareket edece-
ği belirtildi. Göktepe Da-
vasını İzleme Komitesi
adına dün Emeğin Parti-
si'nde bir basın toplantısı
düzenleyen Güven Boğa.
şunlan söyledi:
"8 Ocak 1996'dan bu
yana üç yıl geçti. Ama Me-
tin Göktepe'nin katilleri
hâlâellerini kollannısalla-
yarak dolaşıyor. Uğur
Mumcu. Musa Anter ve
yüzlerce avdın, devrimci
ve ilerichi katleden bu sis-
tem, yaşam koşuDannı
kendine muhalefeti vx>k et-
me üzerine kurmuştur.
Bizler ne Metinleri, ne
Uğur'lan, ne de yitirdiği-
miz yüzlerce insanı ve ay-
dını unutmayacağız. Ka-
tillerinin peşinde davalan-
nın takipçileri olacağız. Bu
nedenle 29 Ocak'ta Af-
yon'da Metin Göktepe'nin
yanında olacağız. Halkı-
mızı, onurlu aydınlan, ile-
ricileri bu davaya kanlma-
ya, davaya sahip çıkmaya
ç^myoruz."