Katalog

27 OCAK 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOM 13 ŞtRKETLERDEN • LAND ROVER Nevv Discov ery kafilesi, Londra'da başlayıp tam 30 bin kilometre yol katetti. Land Rover Nevv Discovery'nin aktif viraj desteği, inış eğim kontrolü. elektronık çekiş kontrolü. otomatik seviye ayarlı süspansiyon gibi çeşitli fonksivonlan bulunuvor. BLRGERKINCyeni bir kampanya düzentiyor. 20-31 Ocak tarihleri arasında gercekleştirilecek kampanya sonunda yapılacak çckilişle çeşitli hediyeler verikcek. • KOÇBANK. şube dışı bankacılık çözümleri konusunda, ACI firmasının Türkıye dıstribütörü Info Otomasyon ve Entegrasyon'u seçti. ACI'nın ürün yelpazesinde ATM ve POS yönetiminin yanı sıra Internet bankacılığına yönelik İ24 ürünleri ve smart cart. kart yönetimi. PC Bankacilığı gibi alanlan içeren çözümler de yer alıyor. • LACOSTE,Türkiye'deki 26 mağazasında SevgiHler Cfinü için hediye secenekleri hazırladı. Lacostc. Yachting. Golf. Club. Tennis, Classic ve Sport serilerini müşterilerinin beğenisine sunuyor. • FORD, Çevre Koruma Projesi Yanşması'nın bu yıl 16.'sını düzenliyor. Yanşma kategorileri 'Doğal Çevre', "Kültür Mirâsı Koruma', 'Çevre Koruma Mühendisliğı' ve 'Gençlik Projeleri'nden oluşuyor. Yanşmaya son başvuru tarihi 26 Şubat 1999 olarak belirlendi. • DAEYVOO otomobüleri Türkiye distribütörü Boronkay iie İstanbul Mecidiyeköy 'deki Profilo Aüşveriş Merkezi, 31 Ocak 1999 tarihine kadar sürecek olan bir kampanyayla Daevtoo otomobil hediye ediyor. Alışveriş merkezinde yapılacak olan 10 milyon TL ve üzerinde alışverişlerde bir şans numarası alanlar çekilişe katılma hakkına sahip olabilecek. • DERlSHOW'da, 98-99 Sonbahar-Kış koleksiyonunda indirim günleri başladı. Derishow'un Nişantaşı. Akmerkez. Suadiye, Ankara ve Izmir"deki mağazalan indinmli fiyatlanyla müşterilenni bekliyor. BLEVTS, yeni modeli 417 Boot-Cut Jean'ı tüketicilerin beğenisine »sundu. Elektrik mavisi rengiyle ilgi çeken Levi's 417 Boot-Cut JearTın 5 cebi bulunuvor.• CINGILLIOĞLU Holdıng Yönetim Kurulu Başkan Vekili Halıt Cıngıllıoğlu. holdıngin 1998yılında8tnlyonlira sermaye ve 4.4 trilyon lira kâr ile başanlı bir yılı geride bıraktıklannı söyledi. • ALTINYILDIZ,bu aydan itibaren yiizde 40 indinmli sanşlara başbyor. Erkek gi> inı sektörlerinden olan Atonvıldız, 1998-1999 Kış koleksiyonunda müşterilerine farkh seçenekler sunuyor. • INTERLINE. cep telefonu sektörü dışında, faks cihazlan pazannda da hizmet venyor. Interline. Samsung Electronics fiıması ile anlaşarak faks cihazlannı Türkıye pazanna 6 ayn modelle sundu Uluslararası Para Fonu'nun ısran, kamu kuruluşlannm fiyatlarmı daha da düşürecek Ozefleştirınede IMF kaygısı•Heyetle stand-by anlaşmasına dönük çalışmalar yapılsa bile bu hükümet döneminde imza aşamasma gelinmesi beklenmiyor. Özelleştirmelerin hızlandınlmasını isteyecek olan IMF, borçlann ödenmesinde de özelleştirme gelirlerinin kaynak olarak kullanılmasını öngörüyor. R e e l s e k t ö r ü n s o r u n l a r ı ö n c e l i k l i Başbakan Bülent Ecevit'in bu süreçtebaşta bankacılık ol- mak üzere reel sektörün sorunlarınt çözmesi gerektiğini belirten uzmanlar, bu süreçte lMF'nin direkt bir destek vermesini söz konusu oiamayacağını belirtiyorlar. Koç ÜniversitesiÖğretim GörevlisiKamil Yılmaz, Türkiye'ye bugün gelecek olan IMF heyetinin, hükümete direkt bir destek vermesinin söz ko- nusu olmayacağım söyledL Yılmaz. "IMFseçim ekonomisinegirmeyin, musluklan kısın diyecek- tir. Ancak kredi desteği olmayacaktır" diye ko- nustu. IMF 'nin Asya ve Rusya krizinde somut fa- lışmalar sergilemeyediğini belirten Yılmaz, "Çünküyap- tınmıyok, bu ülkelerizorlayamıyor"dedi Yılmaz, Başba- kan Ecevit'in bu süreçte başta bankacılık olmak üzere re- el sektörün sorunlannı çözmesigerektiğinibelirterek "Bu- gün, bankalannyurtdışından kredimusluklan kesümis du- rumda. Var olan kredilerin geri ödenmesigerekiyor. Ban- kalann yurtiçinde reel sektöre açtığt krediler de geri dönmedi. Küçük bankaların batması söz konusu. Bu durumda IMF 'in yardım yapması çok zor " di- ye konuştu. Türkiye 'nin krize girmesinin IMF için Brezüya ya da Asya ülkeleri kadar önemli olmadı- ğını kaydeden Yılmaz, "4sya ülkeleriaynı kefeye ko- nabiliyor, Latin Amerika 'nin bir bağlantısı var. Tûr- kiyehiçbirgrubagitmiyor. IMFtabüki Türkiye'ninkri- ze girmesini istemez, Ancak şu anda reformlan yasama geçirecek bir hükümet olmadtğı için sadecejikir olarak sizi destekleyeceğiz diyecek " açıklamasmı yaptu bunalım döneminde özel- leştirme ısrarı, değerleri- nin altında satılması tep- ki çeken kamu kuruluşla- nnın fiyatlannın daha da düşürülmesine neden ola- bilecek. POAŞ. PETKlM, TÜPRAŞ, THY. ERDE- MtR, İSDEMIR gibi önemli kuruluşlann da yer aldığı özelleştirme progra- mına karşın Türkiye'de pi- yasalardakı nakıt sıkışık- lığına dikkat çekilerek or- tamın uv gun olmadığı be- lirtilıyor. Öz'ellıkle I998'in son aylannda ortaya çıkan bu- nalım sırasında şırketlere ANKARA (Cumhuriyet Biirosu)-Ekono- mide 1998yılıgerçekleşmelerinııncelemek üzere bugün Türkıve'de oiacak olan Llus- lararası Para Fonu (IMF) heyetiy le stand-by anlaşmasına dönük çalışmalar yapılsa bile bu hükümet döneminde ımza aşamasına ge- lınmesı beklenmiyor Hazıne Müsteşan Ye- ner Dinçmen. IMF heyetinin. vakın izleme anlaşması gereği. 1998 sonuçlannı \e 1999 programını incelemek üzere geldiğini söy- ledi. Hükümetin, IMF'nin özelleştirme konu- sundakı ısrannı yerine getırmeye çalışması, uluslararası ve Türkiye'deki ekonomik ortam nedeniyle kamu kurumlannın değerlerinın çok altında elden çıkanlmasma neden ola- cak. Türkiye'nin stand-by ıstemını. 'seçim ekonomisi \e seçime kadar. başta sosyal gü- venlik olmak üzere anlaşmanın öngördüğü uygulamalann nasıl gerçekleştirileceği' so- rulanyla karşılayacak olan IMF heyeti bu- gün Türkiye'ye geliyor. lstanbuJ'da özel sek- tör temsilcilen> le görüşecek olan heyet, da- ha sonra Ankara'ya gelerek Hazine, Merkez Bankası, Maliye. Devlet Planlama Teşkila- tı'nın (DPT) vanı sıra Özelleştirme tdaresı Başkanlığı'yla (ÖfB) görüşecek. Heyetin, bugün Devlet Bakanı HikmetUluğbay'la da görüşmesi bekleniyor. 1998 için öngörülen 12 miryar dolarlık özelleştirme hedefini gerçekleştiremeyen ÖtB. 1999 yılı ıçın de 4 milyar dolarlık özel- leştirme programıyla 25 kuruluşun satışmı öngörüyor. Petrol Ofısı Anonım Şirketi ve Türkbank ihaleleriyle hukuki sıkıntılann yanında maf- yabağlantılı sorunlann ortaya çıkmasıyladu- ran özelleştirmelerin hızlandınlmasını iste- yecek olan IMF, borçlann ödenmesinde de özelleştirme gelirlennın kaynak olarak kul- lanılmasını öngörüyor. IMF'yle ımzalanan 1.5 yıilık yakm izlemeanlaşmasmdada 1999 yılı özelleştirme gelirlerinin, borçlann ka- patılmasında kullanılması hükme bağlan- mıştı. Ancak, IMF'nin dünyadaki ekonomik nakit kalmalan uyansın- da bulunulmuştu. Şirketler kredi bulmakta da zorlanıyorlar. IMF, üretim sektörüne yö- nelik önlemlerle genişlemeci politikaya gi- dilerek enflasyonla mücadeledeki katı tutu- mun zayıflatılmasına karşı çıkarken hükü- met, fonla görüşmelerden kaynak sağlaya- maması durumunda ESK toplantısından son- ra üretim sektörüne yönelik yeni çahşmala- nnı açıklamayı planlıyor. Bu kapsamda da- ha önce açıklanan Eximbank kaynaklannın arttınmı yanında Halk Bankası kaynaklan- nın da kullanımı gündeme getiriliyor. Halk- bank'tan özellikle KOBl'lere yönelik kullan- dınlacak kredi tutarının 1999 yılında 1 kat- rilvon lira olması programlanıyor. TOBB'den Ecevit'e ekonomi raporuAJVKARA (Cumhuriyet Büro- su)-Türki>e Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB). Başbakan Bülent Ecevit'e sun- duğu raporda. Türk ekonomısınin ıçin- de bulunduğu aç- mazdan çıkabilme- si için bankalar ya- sa tasansının çıkanl- ması. Merkez Ban- kası'nınözerkleşti- me gelirlerinin iç borç stokunda kul- lanılmasına olanak tanınması \e radi- kal bir sosyal gü- venliktasansı çıka- rılmasını istedi. TOBB Başkan ı Fu- at \Iiras, Uluslara- rası Para Fonu'nun (IMF) Türkiye'ye yeşil ışık yakması gerek- tiğini söyledi Başbakan Ecevit, dün TOBBBaşkanıMirasNe DtSK Başkanı Rıdvan Budak ile ayn ayn gö- rüştü. Miras, gazetecıle- rin sorulan üzerine. IMF'nin Türkiye'yı çok iyi değerlendirmesı ge- rektiğini kaydederek "Türkiye'ye bir yeşil ışık yakıp da dış kredi temin edilme kapsamına ahn- ması iazun. Herhalde hü- kümetileyapacagı göriiş- melerde bu sonucun or- taya çıkacağuıı zannedi- yorum" dedi. Miras. Ece- vıt'e 'Türkiye'ninGenel Ekonomik Durumu üe Ö- gili Görüşler' başlıklı bir rapor sundu. Raporda şu görüşlere yer \erildı: • Devlet ve bürokrasinın yeniden ya- pılandınlmasma bü>ük gereksinim var- dır. Ülkede piyasa ekonomisine tam iş- lerlik kazandınlamadı. Devleti asli göre- vine çekmek için ekonomidekı payını kü- çültmek zorunluluktur. • Hükümetin. Hazine ve Malıye'nın Merkez Bankası ile ılişkileri bugün va- şanan ekonomik istikraksızlığın temel nedenidir. Merkez Bankası'nın özerkli- 'IMF Türkiye 'ye yeşil ışık yakmalı' diyen TOBB"'nin istekleri # Bankalar yasası mutlaka çıkanlmah # Merkez Bankası özerkJeştirilmeli # Özelleştirme gelirleri iç borç stokunda kullamlabümeli • Radikal bir sosyal güvenlik reformu çıkanlmah ği temel sorundur. Hükümet eliniban- kakaynaklanndan çekmelidir. Merkez Bankası'nın kamu- ya açtığı kredilenn tamamı kaldınlma- lıdır. Bankanın portföyüne Hazine bonosukabuledil- memelıdir. Hazi- ne'nin bankalann denetimine ilişkin yetkileri Merkez Bankası'nadçvre- dilmelidir. ' ' " • Bankalar Ya- sası'ndadeğişiklik yapacak yasa tasa- nsı kısa sürede mutlaka çıkanlma- lıdır. Bankalann te- mel faaliyeti. Ha- zine bonosu satın almak. bunlan re- poda kullanarak para toplamak ve topla- nan bu kaynakla yeniden kamu kâğıdı almaktır. Ban- kalanmızın mali plasman- lan toplam plasmanlan- nın yüzde 50\\ ile sınırlan- malıdır. • Özelleştirme Türk ekonomisinde önemli ya- rarlar yaratacaktır. Kamu kesimi zararlanndan kay- naklanan mali ) r üklerbüt- çenin sırtından alınacağı için devletin asli görevle- rine (egitim, sağlık. altya- pı yatınmları gibi) daha fazla kaynak ayırması sağ- lanacak; yolsuzluk ve rüş- vet kanallan asgari düze- ye inecek. Özelleştırme- den elde edilen gelirlerin bellı bir kismının kamunun iç borç sto- kunun azaltılmasına olanak vermesi için yasa değişikliği yapılmalıdır. • Kapsamlı ve radikal bir sosyal gü- venlik reformu acilen Meclis'ten geçi- nlmeli, bütçeden bu kuruluşlara verilen sübvansiyonlarönümüzdeki yıldan baş- layarak azaltılmaya çalışılmalıdır. Kamu yatınmlan için aynlan fonlar seçım eko- nomisi nedeniyle heba edilmemelidir. Tanm destek fıyatlan enfTasyon oranını geçmemelidir. Tüketici fiyat artışında rakipsiziz Otkeadı ABD Japonya Almanya Fransa Itatya Ingıltere Kanada G-7 Ortalaması Avusturya Beiçika Çek Curn Oantmarka F'nlandıya Yunanıstan Macarıstan izlanda Irtanda Kore Luksemburg Hoiiands Norveç Potonya " ' Ispanya isveç Isvıçre f TÜRKİYE Avustralya —YetırZelanda' Meksıka • /AB / ' OECD /'/ 1976-«S 7.3 4.2 3.9 10.1 15.3 10.1 8.1 7.6 4.8 6.4 9.2 8.9 19.1 46.2 12 6 6.3 •*?•". 8.7 9.0 .13.0 42.5- 10.& 1*1 1965-94 3.6 1.5 2.6 2.7 5.4 4.8 3.5 3.4 2.8 2.4 - 3.0 3.9 16.3 19.1 12.7 3.0 7.0 2.3 |1.7 4.5* ' - 9.8 S.9 5.6 3.0 ^ 62.6 .5.2 '" 59 '41.9 4.2 6.1 1995 2.8 -0.1 1.8 1.8 5.4 3A 2.2 2.4 2.2 1.5 9.1 2.1 0.8 8.9 28.3 1.7 2.5 4.5 1.9 19 . 2.5 27.8 4.2 4.7 2.9 1.8 89.1 4.6 3.8 35.0 3.1 5.6 1996 2.9 0.1 1.5 2.0 3.8 2.5 1.6 2.3 1.5 2.1 8.8 2.1 0.6 8.2 23.5 2.3 1.7 4.9 1.3 .. • 2.0 1.3 19.9 3.1 3.6 0.8 0.8 80.4 2.6 2.3 34.4 2.5 5.0 1997] 2.3 1.7 1.8 1.2 1.8 3.1 1.6 2.1 1.3 1.6 8.5 2.2 1.2 5.5 18.3 1.8 1.4 4.4 1.4 2-2 2.6 14.9 2.3 2.0 0.9 0.5 85.7 0.3 1.2 20.6 2.0 4.3 itibariyle 12Ayhk0eğififfl 1 6 0.8 0.7 0.3 1.5 3.0 1.2 1.4 0.8 0.6 7.5 1.7 0.9 4.3 11.2 1.3 2.1 6.8 0.4 1.7 2.3 9.1 3.1 1.4 -1.0 -O.1 72.8 1.3 1.7 17.4 1.4 3.4 Enflasyonda OECD şamptyonu oldukİSTANBUL (AA)- Ekonomik Işbirli- ği ve Kalkınma Örgütü'ne (OECD) üye 29 ülke arasında tüketici fıyatlan enflas- yonu dikkat alındığında, Türkiye son 20 yılın enflasyon şampiyonu oldu. Türkiye'de. 1976-1985 yıllan arasın- da ortalama yüzde 47.3 olan tüketici fi- yatlarındaki artış, 1985-1994 yıllan arasında yuzde 62.65 olarak gerçekleşti. OECD verilerıne göre dünyanın önde gelen en gelişmiş 7 ekonomısini temsil eden ve G-7 olarak adlandınlan Alman- ya, ABD, ttalya. Kanada. Fransa. Japon- ya ve Ingiltere'de ise 1976-1985 yıllan arasında tüketici fıyatlan artışı ortalama yüzde 7.6, 1985-1994 yıllan arasında yüzde 3.4 oldu. Söz konusu ülkelerde 1995 yılı enflasyonu ortalama yüzde 2.4, 1996 yılı enflasyonu ortaiama yüzde 2.3 Cj-7'lerveAB ülkelerinde yılhk tüketici fiyat artışı ortalaması yüzde 1.4 düzeyinde seyrederken Türkiye*de yüzde 72.8 seviyesinde bulunuyor. ve 1997 y ılı enflasyonu da ortalama yüz- de 2 1 düzeyinde gerçekleşti. G-7 ülke- lerinde 1997 Kasım-1998 kasım aylan ara- sındaki 12 aylık dönemde tüketici fiyat- lanndaki artış yüzde 1.4'te kaldı. Son 20 yıldır bütünleşme yolunda önemli adımlar atan ve para birliği ko- ^ ^ ^ ^ ^ " ^ ^ ~ ~ " nusunda önemli aşamalan tamamla- yan Avrupa Birliği ülkelerindeki tüke- tici fiyatlan artışla- nndasüreklibirdü- şüş eğilimi gözlen- di. 1976 - 1985 yıl- lan arasında yüzde 10.0 olarak gerçekleşen AB ülkelerinde- ki tüketici fiyatlarındaki artış, 1985 - 1994 yıllan arasında yüzde 4.2, 1995'te yüzde3.1.1996'da yüzde 2.5,1997'de yüz- de 2.0 oldu. Kasım ayı itibanyla son bir yıilık tüketici fiyatlan artışı yüzde 1.4'ü buldu. Şirketlere yılbaşı armağanı niteliğinde avantajlar i$tirak hisseleri ve gayrimen- kul satış kazançlan vergi dışi! Ser- maye şirketlerine tanınan en büyük vergı ajantajı bilançolannda iki tam yıl görünen "İştirak ve gayrimenkul** satışından sağ- lanan kazançlann sennayeve eklenmesi koşuluyla Kurumlar Vergısfnden bağışık tutulmasıydı. (*) Şırketlenn iştirak hisse- leri ve gayrimenkul satışlan aynı zaman- da yüzde 15 oranında KDV'den de bağı- şık tutulmuştu. (**) Ne var ki ikı boyutlu bu vergi avantajı- nın süresi. 31.12 1998 tarihinde sona eri- yordu Bir kısım şirketler bilançolannda- kı "gayrimenkul \e iştirak hisselerini" yıl başından önce ellerinden çıkararak vergi ödemekten kurtulmuşlardı. Ancak kimi şirketler ve bankalar. gayrimenkul ve iş- tiraklerini zorunluluklar nedeniyle elle- nnde tutmayı sürdürüyorlardı. "31. 12.1998 tarihinde sona erdi" diye bakılan yukarıdakı istisna bu kez "geçici bütçe yasası" içine sıkıştınlarak tekraruy- gulamaya konuldu. Böylece bilançolann- da düşük değerle iştirak hisseleri ve gay- rimenkul bulunan şirketler, kaçırdıklan- nı sandıklan büyük bir wrgi ajantajmı son nok- tada tekrar yakaîamış oldular. Kamu kâğıtları gelirlerinin vergi- leri ertelendi; Dev - lettahvili. Hazine Bono- su ve Toplu Konut 1da- resi ve Kamu Ortaklığı ldaresi'nce çıkarılan borçlanma senetlerine genel birifadeyle u kamukâğıtlan"dcnıl- mektedir. 4369 sayılı yasa ile yapılan de- ğişiklıkle şirket bilançolannda görünen "kamu kâğıtlan" faız gelirlerinin her yı- lın sonunda saptanarak vergılendirilmesi öngörülüyordu. (***) ŞirkerJerin bu konudaki ıtirazlan sonuç getirdi. Yine geçici bütçeye sıkıştırılan düzenleme ile şirket bilançolannda görü- nen kamu kâğıtlanndan 1.1.1999 tarihın- den önce ihraç edilenler ile vadesı bir yıl ve üzerinde bulunan kamu kâğıtlanna iliş- kin "faiz gelirleri" yıl sonu yerine kamu kâğıtlannın üzerinde yazılı "vadenin so- VERGİ SORUHLARIMIZ islam Çankaya nunda" saptanacak, ver- gıieme de bu tarihte ya- pılacaktır. Bu düzenle- me ile kamu kâğıtlanna yatınm yapan şirketle- re önemli bir vergi erte- lenmesi saâlanmış olun- du , , Borsa şirketleri- i ^ +_^^L._J ne yönelik vergi i —/ avantajlari; Yukan ftks: 0212 514 07 511 d a a c l k ı a n a n | a r d l s ı n d a borsa şırketlerine tanınan diğer v ergi avan- tajlan. - 4369 sayılı yasa ile getinlen değişik- likle İMKB işlem gören şirketlere aıt his- se senetleri bir yıl elde tutulduktan sonra satılması durumunda elde edilen kazanç "vergiden bağışık'" tutulmuştu. (****) Bir yıldan daha kısa sürede elden çıkarılan hisse senetlerinden sağlanan kazançlann- sa "diğer kazançlar"kapsamında vergılen- dirilmesi gerekiyordu. Geçici bütçe kap- samında yapılan düzenlemeyle hisse se- netlennın elde tutulma süresi biryıldan üç ayaindırilmiş oldu. Bu düzenlemeden son- ra üç ay elde tutulduktan sonra satılan his- se senetlerinden sağlanan gelirler, vergi- den bağışık tutulacak, üç aydan daha kı- sa süre elde tutulduktan sonra satılan his- se senetlerinden sağlanan gelirlerse ver- gilendirme kapsamına ahnmış oiacaktır. - Portföyünün en az yüzde 51 'i Türki- ye"de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan menkul kiymetler yatınm fonlanndan sağlanan gelirler, 4369 sayılı yasa ile v ergi dışı tutulmuştu. Geçi- ci bütçe ile yapılan düzenleme sonucun- da yüzde 51 oranı. yüzde 25'e indirilmiş- tir. Bu düzenlemeden sonra yüzde 25 ora- nında yerli hisse senedinden oluşan port- fÖylerden sağlanan fon gelirleri, artık ver- gilendinlmeyecektır. Bu vergi avantajlan annağan sepeti ol- du, tam da yılbaşında... (*) Kurumlar Vergısi Kanunu Geç. Mad. 23. (**) Katma Değer Vergisi Kanunu Geç. Mad. 10, (***) Vergi Usul Kanunu madde 279, (•***) Gelir Vergisi Kanunumadde 85. ÇİFTÇİ DOSTU SADULLAH LSUMİ PANKOBİRÜK Üvey Evlat mı? Türk halkı için bayramlar çok önemlidir. Özellikle dini bayramlarda herkes iyı haberler almak, güler- yüzlü görünmek ister. Üzüntülerini, sıkıntılarını aklı- na getirmemeye çal/şır. Ne yazık ki Türkiye'de tanm kesimi son yıllarda bu güzel alışkanlıklara hasret kaldı. Hele geçen Şeker Bayramı'nda çiftçimizin yuzu hıç gülmedi.. Çünkü, yıllardan beri hiçbir ürününü gerçek de- ğeri üzerinden satamadı. Sattıklarının da parasını zamanında alamadı. Bankalara, esnafa olan borç- lannı vadesınde ödeyemedi. Sıkıntılanndan kurtula- bilmek için tarlasını, traktörünü satışa çıkarmak zo- runda kaldı. Yeni Sanayı Bakanı Metin Şahin'in yaptığı açık- lamayagöre. devletin ve ona bağımlı kuruluşlann çift- çilere hemen ödemesi gereken borcu tam 324 tril- yon lira. Pancar ureticisine 236 trilyon, fındık üreticisine 58 trilyon, pamuk ureticisine 13 tnlyon lira daha öde- meyapılması gerekiyor. Ayrıcazeytinyağı, soya. ku- ru üzüm üreticilerinın de alacakları trilyonları aşmış. Üretici arbk isyanlan oynuyor. Dayanacak gücü kal- madı. Çapa. sulama ve topiama paralarını bulup bu- luşturup ödedı. Traktörüne mılyonlarca liralık mazot aldı. Pancarlannı tarladan fabrıkalara taşıdı. Kuy- ruklarda bir hafta, hatta 10 gün bekledı. Pancannı teslim etti. Böylece, her türlü görevını fazlası ile ye- rine getirdi. Ama devlet hâlâ pancar bedellerıni ode- medi. • • • Yeni ürün pancar ekimi başlamak üzere... Ekim ya- pılacak, traktörlere akaryakıt bulunacak. işçilere mil- yonlarca lira ödenecek. Yeniden çapalama, sulama paralan verilecek. Düşürülen hükümet, gidene kadar çeşitli bahane- leryaratarak borcunu odemedi. Yeni hükümet de üs- tü kapalı biçimde parasınm olmadığını söylemeye ça- lışıyor. Peki... Parasızlıktan kıvranan milyonlarca pancar üreticisinin hali ne oiacak? Geçen yılın ürunünu yetiştırebılmek için vannı yo- ğunu harcayan, yuksek faızlı kredılerle borçlanan üretıcileryeni yılın ürünü pancarı nasıl ekecekler? Ne- reden para bulacaklar, ne yiyip ıçecekler? Aslında. gelecek yılın ürünü de tehlikeye gırdi. Bu yıl kota uygulanacağı halde, daha hangı tarialara ne kadar pancar ekileceğı bellı değıl. Ağustos veya ey- lül ayında yapılması gereken tespıt çalışmalanna henüz başlanmadı bile. Bu nedenle tarialara sonba- harda atılması gereken gübreler, hâlâ depolarda bekletiliyor. Uzmanlar dabundan sonra tarialara atı- lacak gübrenın yeni ürüne faydalı oiamayacağını ıle- ri sürüyoriar... • • • Yalım Erez'in dönemindeki Sanayi Bakanlığı'nın ızlediği yanlış politikalardan, şeker şirketi iie biriikte PANKOBİRÜK de zarar gördü. Hükümetlenn şeker şirketi ile ilgili aldığı tüm ka- rarlan PANKOBİRÜK de uygulamak zorunda. Öme- ğin, pancar alımı, şeker satışlan ile /igili fiyatlandır- malan, ihracat koşullannı hükümetler tespit ediyor. Bu kararlardan dolayı şeker şirketi zarar ederse dev- let karşılıyor. Aynı karariaryüzünden PANKOBİRÜK zarar ederse kanşmıyor. Böylece, hükümetin hata- lanndan kaynaklanan zarariann karşıhğı, günahsız üre- ticilerin cebinden çıkıyor. Dünyanın hiçbir ülkesınde böylesine ayrıcalıklı bir uygulama yok. Eğer, devlet aiım-satım fiyatlanna müdahale ediyorsa her iki kuruluşun da zararlannı karşılamak zorundadır. Üretıcilerın kooperatifine 'üvey evlat', devletin şirketine 'has evlat' uygulama- sı yapmak haksızlıktır. Insan haklanna da aykındır. Hukuki statüleri ne olursa olsun. her ikı kuruluş da milletin malıdır. Pancar üretıcilerinı korumak amacı ile kurulmuştur. Üstelik, doğru olan da kurumları desteklemek değil, ürünü ve üreticiyi desteklemek- tir. Şu anda PANKOBlRLlK'e bağlı Amasya Şeker Fabrikası zor durumdadır. Sıkıntısı. Konya ve Kay- seri şekerfabrikalannı daetkilemektedir. Eğer, Amas- ya Şeker Fabnkası kurtarılamazsa Türkiye'de koope- ratifçilik büyük bir darbe yiyecektır. Üstelik, fabrika- nın mali krize sürüklenmesinde, hükümetlenn izle- diği yanlış politikalann bulunmadığını da kımse id- dia edemez. Hükümetin şekerdeki krizı atlatabılmek için acilen alması gereken iki önlem vardır. Birincisı. stoklarda- ki fazla şekerleri süratle ihraç etmektir. Böylece ıç piyasalanmızdaistikrarsağlanacak, ihracattan sağ- lanan paralarla da çiftçilere ödeme yapılabılecektır. Ikincisi ise, sınır ticareti adı altında yurdumuza şe- ker sokulmasına son vermek ve sınıriarımızı dene- tim altına almaktır. Aksi halde, karaborsacılar, kaçakçılar trilyonları vururken şeker şirketi de, PANKOBİRLİK de bata- caktır. Devletımizin bütçesi de karaborsacıları ve ka- çakçılan doyurmaya yetmeyecektır. Vergi kaçağına önlem Artık bağış da sıkı denetinıde HAZALATEŞÇAKIR istanbul Defterdan .MĞf Hamzaçebi. yeni Vergi Ya- sası'yla biriikte vakıflara yapılacak bağışlann. an- cak vergisi ödenerek kay- da giren gelirlerden yapı- labileceğini belirterek "Ba- ğış yapan vcrgisini öder" dedi. Hamzaçebi. 1998 vı- lında 14binkayıtdışımü- kellefin tespit edildiğini kaydederek kasım ayı so- nu itibanyla îstanbul'da 4 katrilyon 88 tnl\, on lira tu- tannda vergı geliri elde et- tiklenni söyledi. Bu arada istanbul Def- terdarlığı'nınj öldürülen kumarhaneci OmerLütfü Topal'ın vergi borçlannı ödpmediği gerekçesiyle. 1993 yılından bu yana sa- hip olduğu gavrimenkuller, bankadaki hesaplannm in- celendiği bıldirildi. Def- terdarlığın ıncelemelerı- nin ardından Topal'ın ser- vetinden vergı borcunun tahsil edıleceğı kaydedil- di. Hamzaçebi, lstanbul'da vergi tahsilat çalışmalan, Alo Maliye 189 uvgula- malan ve \akıflara vergi denetimi konulannı değer- lendirdi. Yurttaşlann Ver- gi Yasası'na ilişkin sorula- nna yanıt vermek amacıy- la Aİo Maliye 189 hattını hizmete sunduklannı belir- ten Hamzaçebi. "Danışma ve şikâyet hizmeti \eriyor. Orneğin bu ay > urttaşlarki- ra gelirieriy le ilgili olarak beyannamelerin nereyeve- rileceği, istisnanın ne ka- dar olduğuna yönelik bü- gjahyorlar"dedı. Hamza- çebi, yurttaşlann. peraken- de alışvenşlerde belge ver- meyen işletmeleri bildir- melerini isterken "Telefon vcadreslerini bırakan yurt- taşları anyoruz' dedi. Hamzaçebi. vakıflara bağışlarda vergı ııygula- ması konusunda. yeni \'er- gi Yasası"yla biriikte ya- pılacak. ancak vergisi öde- nerek kayda giren gelirler- den bağış yapılabıleceği- nı söyledi. Hamzaçebi. yal- nızca yüzde 5'lık bölümün vergiden muaf olacağını kaydettı.