Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz Sahibi: Berin Nadi Genc! Ya\ın Vönetmeni Orhan Erinç • Genel Yavın Koordınatörû- Hiknıel Çetinkaya# Yazıışlen Muduru tbrahim Vıldız • Sorumlu Müdur Fikret Ilkiz 0 Haber Merkezı Muduru Hakan Kara 0 Görsel Yönetmen Fikret Eser Istıhbarat Cengiz > ıldınm A Ekonomı Özlem Vüzak 9 Kultür Handan Şenköken 0 Spor Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler Sami Karaören 0 Duzeltme. Abdullah Yazıcı 0 Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu 0 Bılgı-Belge Edibe Buğra 0 Yurl Haberlen Mehmet Faraç Yayın Kurulu tlhan Selçuk (Başkanl. Orhan Erinç, Okta) Kurtböke, Iliknıet Çetinkava. Şükran Soner. Ergun Balcı, tbrahim YıMız, Orhan Bursalı. Mustafa Balbav, Hakan Kara. Ankara Temsılcısı. Mustafa Balba> Atatürk Bulvarı No 125. Kat 4, Bakanlıklar-Ankarâ Tel 4195020 (~> hat I, Fakv 4195027 0 lzmır Temsılcısr Serdar Kızık. H.ZıyaBK 1352S.2 3Tel 4411220. Faky 4419117 • AdanaTemsılcisı:ÇetinYiğenoğhı, tnönüCd. 119 S. No:l Kat:l,Tel 363 12 11. Faky 363 12 15 Muessese Mudum Üstün \kmtn • Koordmator \hmet k.onıtsan # Muha >ebe Bûlent \ ener # lıiare Hüseyin Cürer»i,letme Önder ÇeBk • Bıİp- Işlem Nail İnal # Bılgısa>ar Sıstem Mörihet ÇBerCSads FazfletKuza VIEDYA C: • Yonctım Kurulu Başkanı - Gene! Mudur Gülbin Erduran 9 Koordmator Reha Işıtman 0 Genel Mudur^ ardımcısı SetdaÇoban Tel 514 07 53 - 5139580-513S460-61.Faks 5138463 Ya\ımlı>an >e Basan: \ em Gun Hab«r Ajanii. Basin \e Ya\ıncıhk \ $ TufkocaŞı Cad 39 41 Cagaloglu 34334 Ist PK 246 lstanbul Tel (0 2!2> 5 12 05 05 (20 hat) Fak- OCAK 1999 lmsak. 5.48 Güneş: 7.22 Öğle: I2.İ4 İkındı: 14.32 Akşam: 16.53 Yatsı: 18.21 \\\\ w.cumhuriyet.com.tr En erotik kadın •Çeviri Servisi - Laetitia Casta. Amerikan 'Rolling Stone' dergısi tarafindan dünyanın en erotik kadını seçıldi. Gizemlı bakışı ve güzel vücuduyla ünlenen 20 yaşındaki Fransız manken, "Kadınlann Gerçek Duygulan' adlı bir kıtap yazıyor ve sadece güzellığı ile anılmak ıstemediğini söylüyor. Araştırma projeleri • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - TÜBİTAK, yenivılda destekleyeceği araştırma projelerinin listesini açıkladı. TÜBlTAK'ın teşvık verecegı araştırma projelennın başında, geçen yıllarda olduğu gibi bu yıl da bilişim ve ıletişim teknolojileri konusunda yapılacak araştırma projeleri yer aldı. Desteklenecek araştırma projeleri olarak biyoteknoloji ve biyomedikal teknolojıler. ileri ve yeni kimyasal teknolojiler, alternatif enerji kaynaklan. enerji etkin tasanm ve yapım teknolojileri. yaşam bilimleri. tanm.'orman. gıda ve tanmsal biyoteknoloji alanlannda kaliteyi artfırmaya yönelik modern yöntem ve teknolojiler ve veteriner hekimliği alanında uygulamalı araştırmalar bulunuyor. Son süre 2000 yılı • ANKARA (AA) - Çevre Bakanlığı, Ozon Tabakasını lncelten Maddelerin (OTİM) azaltılarak2000>ılında sıfırlanması için Bakanlar Kurulu'na sunulmak üzere bır karar taslağı hazırladı. Ozon Tabakasını tncelten Maddelerin Azaltılmasına Daır Montreal Protokolü ve Değişiklikleri olmak üzere uluslararası kararlar doğrultusunda, OTİM"ler için son kullanım tarihi, gelişmiş ülkelerde 2000, gelişmekte olan ûlkelerin tamamında ise 2010 yılı olarak tespit edıldi. Havaalanı tartışması • GAZİPAŞA (AA) - Gazıpaşa Belediye Başkanı Ali Güzel, ilcede yapımı tamamlanan havaalanının isminin sadece 'Gazipaşa Havaalanı' olarak kalacağı konusunda. L'laştırma Bakanı Ahmet Denizolgun'dan söz aldıklannı söyledi. Antalya'nın Gazipaşa ilçesinde yapımı tamamlanan havaalanının ismi Alanya ve Gazıpaşalılar arasında tartışma konusu olurken Alanyalılar havaalanına 'Alanya Gazipaşa Havaalanı'. Gazıpaşalılar ise sadece 'Gazipaşa Havaalanı' ismini vermek istiyorlar. Fırınlapımız sağlıksız • TEKİRDAĞ (Cumhuriyet) - Tekirdağ merkezinde bulunan 30'un üzerindeki fınnın sağlık koşullanna uymadıklan belırlendi Söz konusu fınnlara uyan cezası verilirken eksikliklerini >erine getirmeyen fınnlann kapatılacağı bildinldi. Fırtınalar, sel baskmlan, yangınlar, depremler yüz binlerce insanm ölümüne neden oldu Felaketler 1998'de kalsmÇeviri Servisi - 1998 yılı ıklım degı- şikliklerinden kaynaklanan doğal fela- ketleriyleanılanbıryıl olacak. Fırtınalar, tayfunlar. sel baskınlan. yangınlar, don- durucu soğuklar ve depremlere sahne olan 1998. yüz binlerce insanın ölümü- ne neden oldu. Ancak 1998 doğal fela- ketleriyle olduğu kadar sürüp giden iç savaşlanyla ve skandallanyla da olumsuz- luklann odağı oldu 1998. her şeyin sorumlusu tutulan El Nino ikhm olayının getirdiğı aşın yağış- larlabaşladı. Aşın yağışlar nedeniyle bir- çok ülkede birçok insanın evini, tarlası- nı, topragını yitirmesınin ardından tayfiın ve kasırgalara dönüşen rropık rüzgârlar özellikle Güney Asya ve Güney Ameri- ka'da (Mitch tayfunu)l 1 bin kışının ca- nmı aldı. Çin'de ağustos ayında yaşanan ve 1950'liyıllardanbuyana oluşan enbü- yük sel felaketinde, seller ve toprak kay- • Güney Amerika'da etkisini gösteren Bonnie ve Mitch tayfunlarında ölenlerin sayısı 9 bin civanndaydı. • Çin'de ağustos ayında yaşanan ve 1950'li yıllardan bu yana oluşan en büyük sel felaketinde, seller ve toprak kaymalan nedeniyle yüzlerce köy toprağa gömülürken binlerce kişi de yaşamını yitirdi. malan nedenıyle \ üzlerce köy toprağa gömülürken binlerce kişi de yaşamını yi- tirdi Güney Amenka'da etkisini gösteren Bonnie \e Mitch tayfunlannda ölenlerin sayısı 9 bin civanndaydı. Uzmanlara gö- re sel felaketinin sebebi tüm dünyada aşı- n yağışlara neden olan El Nino'nun ter- si oluşumlara yol açan La Nina'dan kay- naklandı. Bu da tıpkı Güney Amerika'da olduğu gibı Güney Asya'daki şiddetlı yağışlann da haftalarea sürmesine neden oldu ve Bangladeş'te de seller binlerce kışinin ölümüne yol açarken milyonlarcasını da topraksız. evsiz hatta köysüz bıraktı. Sel- ler, 1998 yılında Orta Avrupa'yı da bas- tı ancak alınan önlemler haftalarca kalan suyun bu bölgelerde büyük bir felakete dönüşmesını önledi. 1998 sadece bunlan yapmakla kalma- dı. Afganistan'da meydana gelen \e top- lam 10 bin kişınin ölümüne yol açan. ön- ce 6 ardından 7 şiddetindeki depremler de çıkan yılın olumsuzluklan arasınday- dı. Ancak bu felaketler arasında belki de en korkunç olanı Avustralya'nın kuze- yinde birada olan Papua Yenı Gine'de ya- şandı. Okyanus'un tabanında meydana gelen 7 şiddetindeki depremler yüzün- den oluşan de\ dalgalar tam on bır kişı- nin ölümüne yol açtı. Görüntülenyle tüm dünyanın sarsıldığı bu facia. ülkede ya- şayan diğer binlerce kışının de dalgalar nedenıyle yok olan kıyı şendi nedeniyle cesetlerı bile gömmeden. adanın iç kı- sımlarına göçmesine neden oldu. 1998 yılı, biterken de değişen ıklim koşullanna yenildı \e Kuzey Amenka, yangınlarla kavrulduğu bir yaz mevsi- mınden sonra ısının -30 derecelere indı- ği bir kışa yenık düştü. Yazın 45 derece- ye varan sıcağa 100 kadar kurban veren Amenka'da. kasım-aralık aylannda don- durucu soğuklar nedeniyle 40 kışı yaşa- mını vıtırdı ve ülkenin birçok bölgesin- de yaşam tamamen felce uğradı. Siyanürle altın arama 'Mahkeme kararları yok sayıldı' • Noyan Özkan, "Tüm politikacılar, bürokratlar ve madenci şirket. Bergama'da bugüne kadar yargı. izledikleri yanlış ve hukukun üstünlüğü ilkesine aykın politikalan terk etmelidirler" dedi. aske'yle şansı açıldı"EğTenceir. 26 >aşındaki Amerikalı sinema sanatçısı Cameron Dia/'ın > sıkça kullandığı bir kelime." Film çoirmek cglenceli"*diyor Diaz. Diaz. s u Yıldız olduğumun farkına, iş çev resinden biri bunu bana söylediği X zaman vamorum" dhor. V'a da bir sonraki rolii için birkaç mihar dolaıiık maaş bağlandığında. Diaz, sinemava bir film ajansının fotomodellere çağn \apmasi\la 1994'te başlamış. Rol için u\gun görüldiiğü film bir çizgi filmden yola çıkılarak çe\ rüen Maske. Maske'den sonra şansı açılan Diaz, kcndisine bir ajans ve menajer bularak film piyasasına dalar.Finılerin iş yapması konusunda ise "Medya tüm gücü elinde bulunduruyor" diyor Diaz, "Niedyanın Clinton'a yaptiklanna bakın". Ünlü sporcu 'tamam mı, devam mf sorusuna yanıt anyor Halter Naim'i bırakımyor ARİFK1ZILYALIN Yıl 1988. Yer Seul Yaz OhmpiyatOyunlannmen sıcak günieri. Tribunler ala- bıldıgıne dolu. Gözler ufak tefek. gencecik bır sporcu- da. O ise gülümsüyor. ar- dından da yüzlerce kıloluk dısklen taşıyan çelık barın altına gınyor \ e onca ağır- lık havalannerıyor; 3 al- tın. dünya rekoru. alkış. tebrik... 4 >ıl sonra bu kez aynı se- naryo Av rupa'nın ucunda. Barcelona'dakı olımpiyat oyunlannda yınelenıvor. Yine a>Tiı 'kiiçükadam'. Ka\nyorhal- teri; 3 altm daha. Yıne kutlamalar. yi- ne tebrikler. alkışlar... Bır 4 \ıl daha geçıyor. Bu kez yenı dünya ABD'nın 'oiimpi\at kenti" At- lanta'dayız. Podyum ışıl ışıl, tribunler dolu. Yıllara meydan okuyan aynı kü- çük adamdan bır kaldınş daha \e bir olimpiyat şampıvonluğu daha.. Evet. Türk sporunun son dönemler- deki. •alnn'çocuğu, 'eepherkülü'Na- imSülevmanoğlu'nun 19S0"lı\ıllarda başlayıp 1990'lann sonuna dek uzanan. 'otimpiyat' macerasını kısa cümleler- le özetledik. 3 olimpiyatta birden al- tm madalya kazanıp Tür- kiye'ye inanılmaz gibi gö- züken başanlan kazandı- ran ve spor tarihine adını yazdırıp TIME'a kapak olan ılk Türk sporcu unva- nını yakalav an Naim şu sı- ralar. 'tamam mı, devam mı' sorusuna yanıt anyor. Eğer devam ederse 4. olimpiyat. yani 2000 Sydney Oyunlan'nda ya- kalayacağı bir şampiyon- lukla, kırılması olanaksız gibı gözüken bır rekoru ya- kala>acak, Ama başaramaz- sa? Işte madalyonun bu 'so- ğuk' yüzü cep herkülünün. 'karar'ım geciktıren en bü- yük faktör. Çünkü. her şam- piyon gibi o da "'ztrvede'1 bı- rakmak ısteyenlerden... Spor bırakmıyor Türk sporuna altınlar v e rekorlanile 199O'lı yıllar- da yön %eren Naım. hem belındekı ağnlar hem de özel vaşantısına daha faz- la zaman ayirma ıstegı ne- denıyle 1998 yılı ıçınde spo- ru bırakma kararı almıştı. Ancak, halter ve özellikle de spordünyası, onu bırak- Naim, halterde TürkheŞi bir numara >aprı. maya pek niyetli değil. Uluslararası Halter Federasyonu Başkanı Alman Thomas Schödl'ın. Fınlandıya'dakı dünva şampiyonası sırasında seyırcı kimliğı ıle müsabakalan izleven Na- im'e "Halteredön.SaJonlarsensizboş kaJdı"açıklamasını teşekkürle geri çe- \ iren. cep herkülüne en son \e en önem- li çağrı ise L'luslararası Olimpıvat Ko- mitesi Başkanı Ispanyol Juan Anto- nio Sanıaranch'tan geldı. Dünva spo- runun en önemlı kuruluşu lOC'nın Baş,kanı'nın. Fransa'da bulunan Na- im'e gönderdığı "2000 Svdne>'de se- ni görmek istiyoruz" mesajı ünlü hal- e-posta : tan (g prizma. net. tr tercinin, "tamam ya da de- vam" karannı sanıyoruz etki- levecek. 'Spor kaybeder' Yarıştığı dönemlerde ra- kıplerine şans tanımayan ve Türkiye'yi halterde, '1 nu- mara' yapan Naim Süleyma- noğlu'na podyumlara dön- mesı için bir büyük baskı da Turk spor camiasından gelı- yor. Gençlık Spor Genel Mü- dürlüğü'nün yanı sıra Halter Federasyonu Başkanı Kenan Nuhut da hemen her görüş- mesinde Naim'e, "GeL nasıl gelirsen gel"dıyor. Cumhuri- yetin konuyla ilgili sorulannı yanıtla- yan Nuhut. Naım gibi biryeteneği kay- betmemek için tüm olanaklann kulla- nılacağını v urgularkentt Naim bizesöz verdi. Önümüzdeki günlcrdc oturup konuşacağız. Eğer p<xhumlara döner >e S> dne> "de künü> eçıkarsa 4 kez üst iiste altın alan bir sporcu olarak tarihe geçecek \e o rekor inamvonım ki defil \üz\ıllar boju. bin yıl bo\unca kınl- mayacak. Vbk Naim sporculuğu kabul etmezse jönetici. anrrenör. ne olursa olsun bize gelmesi için çağnda buluııa- cağız"'dedi. Nuhut, "Naim, eski fbr- munu \akalayabilir mi? Gece ha>atı olduğu söyleniyor" şeklınde- kı sorumuza ise "Naim 10yıI önce ne\ se bugün de o. Bu tip olimpiyat şampiyonlannın ba- zı değişik yönleri oiur. Örne- ğin Naim. rekorlan kırdığı 1998 olimpi\atlannda müsa- baka öncesi gece u\anmış ve bisikletle olimpiyat köyünü dolaşıp sporvularla sohbetet- miş. Sonra öğrendik. Yoksa Naim. bir iki barda gözükrü di>e sporculuğuna gölge düşü- remeyiz.Naim çıksın.antren- manını yapsm yine dünya ve olimpiyat şampi\onu olur. Çünkü o sporcu değü,şampi- yon doğanlardan" yanıtını \erdi Naim kimdir? 1967 vilmda Bulgaristan'da doğdu. 7 yaşmda spora baş- ladı Avustralya'dakı Dünya Gençler Halter Şampiyonası sonrası Türkiye'ye ılticaetti. Türk hukümeti Naim'e izin alabılmek ıçın Bulganstan'a 1 milyon dolar ödedi. Avru- pa ve dünya şampiyonlukla- nnın yanı sıra 3 olimpiyatta üst üsre altın madalya kaza- narak tarihe geçtı. 52 \e 56 kı- lodakı rekorlan hâlâ kınla- madı. İZMİR (Cumhumet Ege Bürosu) - Yörelennde sıya- nürlü yöntemle altın made- nı işletmek ısteyen Euro- gold'un, faaliyetlennin dur- durulması için 8 Kasım 1994 tarihinde 650 Bergamalının idare mahkemesinde açtık- lan davanın 13 Mayıs 1997 tanhinde Danıştay 6. Daıre- si'nce kabul edilmesinın ar- dından 1.5 yıl geçmesine karşın ılgıli bakanlıklann \e lzmır Valıliğı'nin mahkeme kararlanna uymaması bü- yük tepki topluyor. izmirÇevre Hareketı av^i- katlanndan No>'an Özkan. yargı kararlannın en geç 30 gün ıçinde uygulanması ge- rektığinı. ancak aradan ge- çen sürede hiçbır gelışme olmadığını belırterek Ener- ji Bakanlığı. Orman Bakan- lığı, Sağlık Bakanlığı ve lz- mır Valıliğı'nin Eurogold'a verdıklen işletme ruhsatla- nnın yargı karan uyannca iptal edilmesı gerektiğini söyledi. Yetkilı makamlann yasa tanımaz icraatından güç alan Eurogold firmaMnın. huku- kun üstünlüğü ilkesine say- gı duyacağı yerde aksıne bü- yük bır ilan ve reklam kam- panyasınabaşladığını anım- satan Özkan, "Firmayüksek mahkeme kararlannı adeta yok saymışür. Vladen saha- sında inşaat > e cc\ her cıkar- ma faaliyetleri olağanüstü biçimde artmış. buna koşut olarak köylülerin evlemleri de yoğunlaşmıştir" dedı. Noyan Özkan. süreç için- de 650 Bergamalının Euro- gold'un faalıyetlerinın dur- durulması amacıyla 8 Ka- sım 1994 tarihinde Izmir 1. İdare Mahkemesı'nde açtık- lan davanın. 13 Mayıs 1997 tanhinde Danıştay 6 Daire- sı'nce de kabul edıldiğinı vurgulayarak şunlan söyle- di: "tdari yargı karsrlan. Anavasa'nın 138^4 w 2577 sa- yılı İdari Yargılama L'sulü Yasası'nın 28/1 maddelcri uyannca tebiiğinden iriba- ren en geç 30 gün içinde \e- rine getiriür. Yaklaşık 1 Syû- dır. Bergama'da siyanürlü bç yöntemiylc altın madeni çıkarnıayı çore koruma il- kelerine \c kamu vararına aykın gören ve faaüyet izni- ni iptal eden idari yargı ka- rarı yerine getirilmemiştir. Bugüne kadar Karann ke- sınleşmesı gerekir' dherek oyalayan bakan \e ynnetici- ler için artık deniz bitmiştir. Çünkü karar yaklaşık I ay önce derecattan geçmek su- retiy lc kesinkşmiştir." Noyan Ozkan. şöyleko- nuştu "Tüm politikacılar, bürokratlar ve madenci şir- ket. Bergama'da bugüne ka- dar vareı, izledikleri yanlış ve hukukun üstünlüğü ilkesine ay kın politikalan terketme- lidirler..- SÖYLEŞİ ATTİU İLHAN Hak Hukuk Bahâne, Sorun Kıbrıs ve Petrol! Artık öyle kızılderili filmleri çevirmıyorlar! llkseyrettiğim, 'Mohıkanlar'ın Sonuncusu'nöan. fena etkılenmiştim; meğer Fenimore Cooper'ın ro- manından (1826), ekrana uyarlanmış: böyle bir roman- dan, haberim yok! Sonralan biz. sinemalarda, Kızıl- derili boylanyla, içlidışlı olduk; yaşayış biçimlerini, bü- yük 'reislerini' tanıdık; içlerinde ıkisi vardır kı, bireref- sane: Koçise ve Geronimo! Bunlar, Apaçi; Apaçi, yanılmıyorsam, 10. yüzyılda güneye akan kabilelerin, hepsine verilen ad; Geronimo'nun. 'soluk benizlile- re karşı' (1886) verdiği savaştan sonra, tarih sahne- sinden çekiliyorlar: günümüzde, New-Mexico'dakı Mescalero 'rezervinde'yaşıyoriarmış; bunayaşamak. denilebilirseL. Hayal bu ya!.. Amerika'ya gönderilmiş ajanlar va- sıtasıyla, bır 'Apaçi Mıllıyetçiliği' icat edilmiş olsun; önce 'kültürözerkliği', sonra düpedüzözerklik', ni- hayet 'bağımsızlık' talebinde bulunsunlar; Federal Hükümet de, 'ülkenin bütünlüğünü' korumak ama- cıyla, ünlü süvari kollannı, eskiden olduğu gibi, yalın kılıç üstlerinesalsın! 'Uluslararası AfÖrgütü'nün (Am- nesty International), acaba Avrupa'daki hangi ka- nadı; 'insan haklarını' çiğnediği iddiasıyla, oraya 'hey'etler' gönderır. Apaçiler'den tanık dinler; on- dan. 'ecnebiye', işkence ya da baskı raporu verme- sinı, isteyebılir? Size tuhaf geliyor. öyle mi? Şu işe bakın, heleL Oysa, 'Sistem'ın, tahnp etmek istediği ülkelerde, üç yüz yıldan beri yaptığı budur. Bizi ilgilendiren ömek, bızzat' yasadığımız: T. E. Law- rence, (ünlü 'casus'). 'hatıraları'nöa('Bılgeliğin Yedı Temel Direği') Osmanlı'yı dağıtmak için, nasıl mev- cut olmayan, bır 'Arap Mılliyetçıliğı 'nı, yaratmaya ça- lıştıklannı anlatır. Daha önce aynı oyun, Osmanlı Bal- kanlan'nda, hem de ustalıkla. oynanmamış mıydı? XX. yüzyıl içindeyse, SSCB halklannı. 'dağıtmak' maksadıyla kullanıldı. Hazin olan odur ki, Amerikalı- lar. tarihte mevcut Apaçi milletini, (yalnız onları mı?); ortadan kaldırmışlardır; ama kimse bunu sormaz. so- ramaz da; başka ülkelerden. tarihte belki hiç olma- mış 'milletler'm, hesabı sorulurl. Hem de 'insan hak- /an'nadayanılarak! Şimdı, şu haberi okur musunuz: "...Uluslararası Af Örgütü ABD Kolu (Amnesty International USA), Türkiye'deki aydınlara çağn yaparak, 'İnsan hak- lan ihlallerini' bildirmelerini istedi. Af Örgütü'nün ABD kolu, İstanbul Barosu ile birlikte düzenledi- ği toplantıda 4 sayfalık Türkçe bir metin dağıttı. Metinle birlikte dağıtılan mektup örneği dolduru- larak, Türkiye'deki insan hakları ihlallerine ilişkin bilgilerin doğrudan dışişleri bakanı Madeleine Albright'a gönderilmesi istendi ve Albright'ın ad- resi verildi..." (Aydınlık. 6 Aralık 1998) Toplantıya katılmış olanlar, işin nereye vardınlmak istenildığinı, aşağı yukan belli ediyor Amnesty Inter- national Avrupa Bölümü Başkanı Anne Burley, Genel Sekreter Derek Evans, Avrupa Birliği Tür- kiye Oelegasyonu Başkanı Piet Dankert, İstanbul Barosu Başkanı Yücel Sayman, İHD Başkanı Akın Birdal, Helsinki Yurttaşlar Derneği Başkanı Mu- rat Belge, Mazlum/Der Başkanı Yılmaz Ensaroğ- lu ve Şanar Yurdatapan; ayrıca. İHD'nin, Diyarba- kır, Mardin, Batman gibi çoğu Güneydoğu bölge- sinden gelen Şube Başkanları.' Şimdı gel de, New-York Tımes'ın 14 Aralık 1919'da yayımladığı o yazıyı hatırlama! "...kendi kendilerini yönetmekten aciz olduklannı bütün dünyaya gös- termiş olan Türklerin, (Buraya Dıkkat) kendilerin- den her bakımdan üstün azınlıkhalklannı yönet- meleri düşünülemez!" Besbelli, insan hakkı ihlâl- leri' aslında, 'herbakımdan üstün azınlıkhalklan' için araştınlıyor. Hep öyle olmamış mıdır? Türkiye, 'Sis- tem'in 'uslu' (ve 'enayı') çocuğu rolünden usanıp, bır 'yaramazlık' yaptı mı: uluslararası mahkemeler- den Amnesty International'a kadar, ne kadar hınk deyıci varsa, tepesine üşüşür. 'Kıbns'ı affedemiyoriar!.. Biliyorum. o 'yaramazlığımızı' merak ettiniz: 'Kıb- ns'a çıkmak ve orada kalmak!'. Bu, 1699 Kar- lofça Muahedesi'nden beri. süreklı gerıleyen Türk- ler'in, ilk 'huruç' hareketı idi; uluslararası sözleşme- lerin verdiği haklara dayanıyordu ama. kim dinler? Es- kıden, bilmıyor muyuz? Musul, Şeyh Sait isyanı'nı; Hatay, Dersim isyanı'nı getirmiştı. Kıbns da, önce ASALA'yı, o başansız olunca, PKK'yı getirdı. Şımdi 'Batılı'ların telâşı, PKK'nın de, öncekilenn akıbetine uğramasından! Mütâreke'de. İstanbul'a gelen Ame- rikan hey'etı, nasıl ilk elde Musevılen, Ermenileri ve Kürtlerı - hem de Kürt Teali Cemiyeti'ni- dinliyorsa; bu defa gelen, Amnesty International USA da, ben- zerinı yapıyor. Fark nedir derseniz, bu daha acı; çünkü 1919'da, ABD, düşmanımız; şimdi. hem 'dostumuz', hem 'müttefikimiz'! Aynı haltı yıyen Avrupa'lı ülkeler, öy- le değil mi canım? Genelkurmay Başkanı, 'NATO Türkiye'ye ihanet etti' derken. yoksa bunu mu kas- tediyordu? (Cumhuriyet. 15 Aralık 1998) Zorla mı yaptınrlar? A cıyı koyulaştıran. o gün de, bugün de. aramızdan r \ kendimizi haksız saymaya mütemayil olanlann çık- masıdır; Tûrkiye'de 'İnsan Haklan' sorunu yok mu, elbette var; ama onu çözmek. bizim işimiz: ötekjle- rin o sorunu. ne maksatla 'kullandıklan', ortada! Öy- le de, seksen yıl arayla, -biri meçhul öteki malûm- iki Türk aydının, aynı meselede takındığı, benzer tavra bakar mısınız? Varan. 1 / "Amerikalıları çok ryi tanıyan ve önce- ki gün Amerikan Sefarethanesi'ndeki toplantıda hazır bulunan, yalnız adının verilmesini isteme- yen bir Türk dün Akşam gazetesinin bir muhabi- rine, Amerikan Tahkik Komisyonu'nun, daha ilk hamlede 'Ermeni meselesi'ni sormasının gayet ta- bii görülmesi gerektiğini söylemiş, sonra şunla- n eklemiştir: ...Ermeniler'e bir parça fedakârlık etmeli ve bu şekilde hüsnüniyetimizi gösterme- liyiz. (...) Biz bunu yapmazsak, belki de zorla yap- tınrlar Ermeniler'e arazi ve istiklâl verilmesini esasen kabul etmişlerdir..." (Ö. S. Coşar, 'istiklâl Savaşı Gazetesi', 1 Ağustos 1335/1919) Varan, 2/ "...Murat Belge, Türkiye ve Ortadoğu Amme idaresi Enstitüsü'nün (TODAİ) düzenledi- ği, 'Tûrkiye'de insan Hakları' konferansında, de- miştir ki: '...artık Uluslararası Af Örgütü'nün mü- dahalelerini bile yetersiz ve klâsik buluyorum" (Aydınlık, 13 Aralık 1998) Yoksa, 'zorlayaptırmalarını' mı bekliyor? Oysa. hak hukuk bahâne, asıl sorun petrol ve Kıbns! http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm