Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 OCAK1999CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI 13
Gübrede
yolsuzluğa önlem
• ANKARA (AA) - Tanm
ve Köyişleri Bakanlığı.
gübre sübvansiyonunda
ortaya çıkanlan ve 500-600
mılyar lira olduğu tahmın
edilen yolsuzluk özerine.
gübre dağıtım ve satışına
aracılık eden firmalara
çekidüzen vermek amacıyla
bu işi yapacak firmalarda
aranan şartlan yenıden
belirledi Başbakan Yılmaz
ve Tanm Bakanı Taşar'ın
imzalannı taşıyan
genelgede. gübre
dağıtıcılığı iznı alacak kişi
ve kuruluşlann asgari
ödenmış sermayeleri 50
milyar liradan 100 mılyar
liraya çıkarıldı.
Petrolde umut
tacipliği
• ANKARA (AA)-
Adresini Kanada olarak
gösteren Caledonian Off
Shore firması, Türkıye'de.
Kuzey Denızı'ndekı petrol
platformlannda
çalıştınlmak üzere ışçi
ararken firmanın Kanada
Sanayi ve Ticaret Odasf na
kaydı olmadığı bildirildi.
Başvuru belgelen
karşılığında 87 dolar alan
firmaya yapılan başvuru
sayısının kabank olduğu
bildirildi.
Güneydoğu'dan
1998e bakış
• GAZİANTEP(AA)-
Güneydoğu Anadolu'daki iş
çevreleri. 1998 vılının
başladığı gibi bitmedığini
ve özellikle yatınmlar
açısından son derece kötü
bir yıl olarak geride
kaldığını savunarak, bu
tabloda ]999içinbir
beklenti çerçevesi
çizilmeyeceği görüşünü
taşıyor. Gaziantep Sanayi
Odası (GSO) Başkanı Nejat
Koçer. 1998'in bugüne
kadar örneğı olmayan bir
yıl olarak tarihte yerini
alacağını belirterek "Her
alanda kötü bir yıl oldu.
Ekonomık alanda 5 Nisan
sürecinden daha büyük
sıkıntılar yaşandf dedi
Halkbank'ın yeni
yıl hedefleri
• ANKARA (AA)-Halk
Bankası'nın 1999'daesnaf,
sanatkâr ve KOBl'lenn
yatmm, üretim \e
pazarlama etkinliklerine
destek vermeye devam
edeceğı. yenı teknolojılere
geçilmesine yönelık
çalışmalann sürdürüleceği
bildirildi. Banka. bu yıl
Doğu. Güneydoğu ve
kalkınmada önceliklı
yörelerin toplam kredıler
içindeki payını yüzde
20"ye çıkaracak.
Sanayi üretimi
geriledi
• ANKARA (AA) - Sanayi
üretimı geçen yılın kasım
ayında yüzde 2.3 gerilerken
üretim artışı yılın 11 ayında
yüzde 4.1 olarak
gerçekleşti. DİE
verilerine göre imalat
sanayiinde yüzde 2.8
gerileme gözlenirken
elektrik. gaz ve su
sektörlerinde yüzde 2.2
artış gerçekleşti. Geçen
yılın 11 aylık
değerlendirmesinde ise
mensucatta yüzde 23.2,
kâğıt sanayiinde
yüzde 14.7 üretim artışı
kaydedildi.
Rekabet Kurulu
bina ihalesi
• ANKARA (AA)-
Rekabet Kurumu
Başkanlığı. istanbuFda
müstakil bına almak üzere
ihale açtı. Başkaniığın
gazetelerde verdıği ilana
göre Zincırlikuyu Vlaslak
semtleri arasında ve 10 bin
metrekare cıvannda
müstakil bina, kapalı teklif
usulüyle satın alınacak.
Kozmetik
sektöründe kriz
IZMİR(AA)-Çeşitli
sektörlerde ortaya çıkan
sıluntı, kozmetik sektörünü
de etkilerken sektör
temsilcıleri. knzın
aşılmasında "uzmanlaşarak
güçbırlığı' modelıni hayata
geçirmeyi çalışıyor. Ege
Serbest Bölgesi'nde falıyet
gösteren MED-KOZ'un
Genel Müdürlüğü'nden
yapılan açıklamada, çeşitli
sektörlerde başlayan knzin
kozmetik sektörünü de
etkilediği belirtıldı.
Muayene ücretleri yüzde 30, elektrik yüzde 7, THY iç hat bilet ücretleri yüzde 6 civarmda arttı
Yeni \ıla zamlarla girdikEkonomi Servisi - Yüksek enflasyona karşı "kalıcı ön-
lemler" alamadan 1998'ıgendebırakanTürkıye, 1999a
yenı zamlarla "merhaba'* dedi.
Neredeyse her a\ ına > enı zam haberleriyle girdiğimiz
1998 yılını gende bırakırken bugünden itıbaren muaye-
ne ücretlerinden mılli pıyango biletlerine, elektrikten
suya, THY uçak biletlerine kadar her şeyin fıyatında yüz-
de 100"e varan zamlar uvgulamaya geçti.
Aralık ayının sonunda akaryakıt, telefon, elektrik. su.
sebze ve ekmek gibı ürünlere gelen zamlann etkısını he-
nüz üzerinden atamayan halk, 1999 yılını da yeni fiyat
artışlan> la karşıladı Otomobil v ergileri ve harçlara yüz-
de 77.8 oranındakı artış bugün uygulamaya girerken
aralık a>ının son günlerinde 80 bin liradan satılan ek-
mek 300 grama düşürüldü.
Böylelikle ekmeğe yüzde 33 oranında zam yapılır-
ken telefon görüşmelennde kontür ücreti 10 bin liradan
11 bin 500 liraya çıkarılarak yüzde 15 civannda arttınl-
dı. Aynca. motorin yüzde 3 civannda fiyat artışı gördü
ve Ankara'da 132 bin 500 olan motorin 136 bin 600 li-
radan satılmaya başlandı. Bugünden itibaren uygulama-
ya giren zamlar ıse genış biralanı kapsıvor. Milli Piyan-
go Idaresi. piyango bıletleri ıle Sayısal Loto kolon üc-
retini yükseltirken muayene ücretleri bütün illerde yüz-
de 30 oranında arttınldı. Aynca, saray ve kasırlann ge-
zi biletlerine de zam yapıldı.
Otomobil vergileri, harçlar ve cezalar
Ağıriık (kg.)
950'nın altı
951-1.200
951-2 000
Motorlu tasıtlar
950nın altı
951-1200
Yaş 1998 Vergisi 1999 Vergısi
1 'e kadar
2-3
4-5
123.370.000
206.010.000
100.950.000
219 350.000
366.280.000
183 040.000
1/6 13.510.000 24.020.000
6 üzerl 20.560.000 36.550.000
Dolmabahçe Sarayı'nın gezi ücreti yılın ilk yansı için
2 milyon liradan 2 milyon 500 bin liraya, temmuz ayın-
dan sonraki 6 ay için de 3 milyon liraya çıkanldı.
Milli Piyango tdaresrnin yaptığı yeni fiyat ayarlama-
sma göre geçen yıl normal çekilişlerde 1 milyon lira-
dan satılan tam biletin fiyatı, yanndan itibaren 1 mil-
yon 600 bin liraya yükselecek. Yanm bilet 800 bin, çey-
rek bilet ise 400 bin liradan satılacak. Sayısal Loto'daki
kolon ücreti de 3 Ocak'tan geçerli olmak üzere 60 bin
liradan 100 bin liraya yükseltildi.
Muayene ücretleri de yüzde 30 oranında arttınlırken
bugünden itibaren uygulamaya geçen yeni tarifeye gö-
xe normal doğum 140 milyon, sezaryen ise 180 milyon
*
Bugün yürürlüğe girecek zamlar E
ürun
Esacnfc 5tmy-*alBnrafc oıce*i $a
»ijer ıller
Sutnastenl f K ^
Mılh Pijangoftamt»et, ^C^S
Sayısaitotokolon ücrafi « *
Oze ™ijayene ücretler Ar* -Isı ı
Normai ooğum ücreü
(tstanbul-Ankara) " " ^ W ^ -
(Ankara-lzmın ~^*^* ^ j ^
Muzefer - Saraylar
Oolmabâhçe Sarayı
Beyterbeyı Sarayı
, Ihlamor Kasn
Eskj fiyat
1 15.535
17 590
20.730
1 000 000
60.000
4800000
108.000.000
- 20.200 000
20 40COOC
tskı ucret
2000 500
Yenifiyat
16 630
16470
21.770
1600 000
100.000
6 240 000
140.000.000
21400.000
2
1
700 000
Yenı ucreî
2500000
Zam
oram(%)
7
5
5
6C
67 İ
30 j
30 Ü
6
64
I
25 .
1.000.000 1.500.000-2.000.000 50-100
500.000 750.000 50
lira oldu. Ankara ve Istanbul'da yeni muayene ücreti ise
6 milyon 240 bin lira olarak belirlendi.
Muayene ücretlen illere göre değişirken aşı en düşük
1 milyon 800 bin lira, en yüksek 2 milyon 400 bin lira,
mide yıkanması en düşük 9 milyon, en yüksek 12 mil-
yon, yara pansumanı en düşük 9 milyon lira olarak be-
lirlendi.
Euro'yla, dünya sanayi ve Fınans
kesimi için yeni bir dönem başlıyor.
Bugünden itibaren onbir Avrupa
ülkesi ortak para biriminin
kullarumına geçiyor. Euro oranlan
dün açıklandı. Paris'te Euro'ya
geçiş sevinç gösterileriyle kutlandL
(Fotoğraf: Reuters)
1 Euro'nun karşılığı ne olacak
6.55957 Frarau Frangı
1.95583 AlmanMartu
0.787564 IriandaSfterM
1 936.27 Itatyan Ureö
40.3399 Bdçika/lüksanburg Frangı
166.386 Ispanyol Pezet*u_ ^J
2.20371 Hollanda Florini
13.7603 AvusturyaŞ*»
200.482 PortekuEsküdosu
5.94573 FiaMarkkaa
999'da EURO'ya katıtmayacak AB ütketeri
0,706455 Ingifa Siterflni - J ^ 9.48803 Isveç Kromı
353.109 VkmnMmU h * ^ ' 7.46038 Darimrta Kranı
Ortakparada dönüm noktası
Ekonomi Servisi-\vrupa Birlığı'ne
(AB) üye ülkeler. ekonomik \e para-
sal bırlık (EMU) çerçevesmde bugün
Euro'ya geçiyor. Bu oluşum her yö-
nüyledünya ekonomi tanhinin bir dö-
nüm noktası sayılıyor.
AB üyesi 11 ülke. bugünden itiba-
ren resmi olarak ortak para bınmıne
geçerken. Euro'nun kağıt ve bozuk
para şeklmde cüzdanlara girmesı için
2002 > ılı beklenecek. Bu arada Avru-
pa Birliği'nde tek para bınmıne gıren
11 ülkede A\ rupa Ekonomık ve Para-
sal Birlik (EMU)çerçevesınde. yarm
yürürlüğe girecek olan tek para bin-
mi Euro'nun değerı dün belırlendı.
Avrupa Komisyonu dün yaptığı top-
lantıda, I Ocak tanhinden geçerli ol-
mak üzere 1 Euro'yu. 1.95583 Alman
Markına. 6.55957 Fransız Frangı'na
eşitledi. AB ülkelennin ulusal para
birimlen de en geç 30 Haziran 2002
tanhinden başlayarak tedavülden kal-
kacak. Euro'nun tedavüle girmesi ile
birlikte uluslararası para sıstemi kök-
lü bir değışıme konu olurken. dolar.
Euro ve yenın rezen para olarak ha-
kım olduğu yeni bir para sıstemi or-
taya çıkacak.
Merkez Bankası. Avrupa Konseyi
Başkanlığf nın Euro'ya dönüşüm oran-
lannın belırlenmesıne Merkez Banka-
sı tarafindan yapılan açıklamada. şu
görüşlere yer verıldi:
"Olağan Merkez Bankası prosedü-
rü sonunda; Merkezi Avrupa saati ile
11J0, Türkiye saati ile 12J0'da AB
Komisyonu, kanlımcı para birimleri için
son resmi ECX' Kurlannı hesapladL Ko-
misyon. Merkezi Avrupa saatiyle
11 JO'davapılacak Konsey odırumun-
da, bu oranlann Konsev tarafindan
Euro'ya geri dönülemez dönüşüm
oranlan olarak kullanılmasını teklif
etti. Avıu zamanda Komisvon.tekfif edi-
len oranlan internet aracılıgıyla ka-
muovuna ve finansal enformasyon
merkezlerine ilan edecektir."
Açıklamada. tüzüğün 1 Ocak
1999'da, yerel saatle 00.00'dan itiba-
ren yürürlüğe gıreceği de kaydedildi.
Fon, Türkiye analizinde faizlerin düşmesi gerektiğini kaydetti
IMF: Kriz önlemleriniz doğruV\ASH1NGTON/AN-
K.ARA(AA)-IMF.'*Dün-
va Ekonomisi'nin Görii-
nümü'* Raporu'nda kü-
resel knz devam ederken
gelışmekte olan ülkelenn
birçoğunun vanlış politıka-
lar sonucu döv iz rezen -
len erittığıne dikkat çeker-
ken Türkiye'nin ise istik-
rarlı bırçızgide seyrertıği
vurgulandı.
Faızlenn. pi> asalann uy-
gun olmamaii nedenıyle.
dış borçlanma gerçekleş-
tırememcsi ve sıyası be-
lirsizlikten kaynaklanarak
vükseldığinin belirtıldiği
analizde. alman ekonomik
önlemlerin v e yapısal re-
formlann sürdürülmesı ge-
rektıâi belirtıldı
• Uluslararası Para Fonu,
Türkiye'nin, 1999 yılı cari
işlemler açığının Gayri Safi
Yurtiçi Hasıla'nın (GSYÎH)
yüzde 2.6'sı oranında
gerçekleşeceği tahmininde bulundu.
nün, ülkeye sermaye giri-
şinde önemli bir role sahip
olduğunun vurgulanarak
küresel mali çalkantının.
bankacılık sisteminin has-
sasiyetini ve kredi riskini
arttıracağı ifade edıldı.
'Bankacılık krizden
etkilenebilir'
Küresel kriz nedenıyle,
Türkjye'de. bankalann açık
döviz pozisyonlannın art-
tığmın hatırlatıldığı ana-
lizde, bankacılık sistemi-
nin çoğunlukla Hazine bo-
nosu satın aldıgı, bu Hazı-
ne bonalannı da vergi avan-
tajları nedeniyle repolarla
fmanse ettikleri belirtildi.
Türkıye'dekı özel banka-
lann önemli birkesıminin
büyük şirketlere ait oldu-
ğunun altını çizen IMF.
özellikle rating şirketleri-
nin. bu bankalann. kredi li-
mitlerini aşarak kredi ris-
kinin artabilecegi kaygı-
sinı taşidığmı ifade etti.
Rusya krizinin etkisi
Analizde, Rusya krizin-
den sonra Türkiye'den, 4.5
milyar dolarlık bir serma-
ye çıkışının gerçekleştiği.
döviz rezervlerinin de 20
milyardolarlara ındiği vur-
gulandı.
IMF. Türkiye'nin, gele-
cek yılki can işlemler açı-
ğının ise Gayri Safi Yurti-
çi Hasıla'nın yüzde 2.6'sı
oranında gerçekleşeceği
tahmininde bulundu.
Türkıye'nın. 1999"unilk
aylannda. toplam borcu-
nun üçte bınnı ödeyeceği
hatırlatılarak \ e bu borcun
rahat bir şekilde ödenebil-
mesi için faızin düşmesi
gerektiğı vurgulandı.
Analizde. Türkiye'nın.
enflasyonu indirmek. ma-
li disiplinı sağlamak ve kü-
resel ekonomik kriz salgı-
nından korunabilmek için
başanlı makro ekonomık
önlemler aldığı kavdedil-
di.
Fonun analızınde. Tur-
kive'de bankacılık sektörü-
Türldye arükPAMKsisteminde
BRUKSEL(AA)-Türkiye. bugünden
itibaren Pan Avrupa Menşe Kümülas-
yonu (PAMK) sistemine giriyor. Dün-
ya ticaretinde bölgesel bloklann serbest
ticaret rejimleri çerçevesinde öngörü-
len "tercilıli meoşe kuralları^nm eko-
nomik bütünleşmeyi güçlendirdiği be-
lirtiliyor.
Türkiye'nin PAMK sistemine dahil
edilmesı. Gümrük Birliği'ninbirgere-
ği ve AB Komisyonu'nun 3 Mart 1998
tarihlı "Türfcrj'e için Avrupa Stratejisi'*
belgesinin önemli bir unsuru olarak
gerçekleşiyor. Pan Avrupa Menşe Kü-
mülasyonu alanı, 15 AB ülkesi ile Av-
rupa Serbest Ticaret Bölgesi (EFTA) ül-
keleriolanNorveç, Izlanda, Liechtens-
tein ve Isviçre; Orta ve Doğu Avrupa
Üîkeleri (ODAtJ) olan Polonya, Sloven-
ya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slo-
vakya, Romarrya. Bulgaristan, Eston-
ya, Letonya ve Litvanya'dan oîuşuyor.
Menşe konusunda uluslararası bir
ortak tanım belirlenmemekle birlikte,
bir üriinün menşesi, o ürünün ekono-
mik milliyeti olarak nitelendiriliyor.
PAMK sistemine dahil olmasıyla bir-
likte. Gümrük Birligi ile içine girdiği
Avrupa ekonomik alanındakı yerini pe-
kiştiren Türkiye'nin ürünleri, 29 Avru-
pa ülkesinin pazarlannadaha kolay gi-
recek.
Satılan 28 tesisin 19'u kapatıldı
SEK'ialan
batmyor
• Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası
Başkanı Gürol Ergin, süt sektöründeki
özelleştirme ile yeni bir tekel
yaratıldığına dikkat çekti.
HACERGEMİCİ
ADA1NA -Özel leştirme
tdaresi tarafindan bugü-
ne kadar özelleştırilen 28
Süt Endüstrisı Kurumu
(SEK) işletmesinden
19'unun kapısına kilit vu-
ruldu. Aralannda Adıya-
man, Ankara, Adana, Ela-
zığ, Kastamonu, Siverek,
Lalahan, Eskişehir, Bur-
dur ve Çan'ın da bulun-
duğu birçok iş-
letme, özelleştir-
menin hemen ar-
dından kapatılır-
ken özellikle Do-
ğu ve Güneydo-
ğu'daki hayvan-
cılığa büyük dar-
be vurulduğu belirtiliyor.
Türkiye Ziraat Mühen-
dislen Odası Başkanı Gü-
rol Ergin, süt sektörün-
deki özelleştirme ile ye-
ni bir tekel yaratıldığını
belirterek "Biryıldırüre-
ticiden süt 80 bin liradan
alımyor. Ovsa tüketiciye
kilosu 300 bin liradan süt
içiriliyor*' dedi.
Piyasada dengeleyici
rol üstlenen SEK işlet-
melerinin birer birer or-
tadan kalktığına ışaret
eden Ergin; Burdur, Eski-
şehir, Ankara gibi dev te-
sislerin dahi özelleştiril-
dikten sonra bugün çalış-
maz durumda olduğunu
söyledi.
Türkiye Ziraat Mühen-
disleri Başkanı Ergin. ta-
nmdaki özelleştırmelenn
"jet" hızıyla yapıldığını
kaydederek "Bu özeUeş-
tirmeler sonunda sütte bir
tekel oluşturuldu. Bir vıl-
dır üretici sütünü 80bin li-
radan satmaya mahkûm
edildi. Burdur
gibiv-üksekka-
pasitcileçalışan
ve çevre illere
sütgönderente-
sis kapandı.
Özel sektör kâr
etmediğini gö-
riince kapısına kilit vur-
du. İşcilerini de çıkararak
toplumsal başka bir yara-
run daha büyümesine ne-
den oldu" dive konuştu.
Öte yandan bazı SEK ış-
letmeleri de satıldıktan
sonra çalıştırılmayınca
devlete geri döndü.
Ağn'daki süt kurumu-
nun satılmasının ardın-
dan kapanması üzerine
Ağn Valiliğı de\Teye gi-
rerek îl Özel Idaresi ve
adına tesisleri satın aldı v
yeniden işletmeye başla-
dı.
ÇIFTÇİDOSTU
SADULLAH USUMİ
Milyonlarca Zeytinyagı
Üreticisi Panik Halinde
Geçmiş yıllarda zeytin ve zeytinyagı üretilen bölge-
lerde yaşayan ınsanlar gıpta ile ızlenirdı. Zeytin refah
ve sevgınin sımgesiydı. Ege ve Akdeniz kıyı şerıdı
zeytin ağaçları ile doluydu. Sayılan her yıl bıraz daha
artıyordu. Teknoloji gelişmemişti ama, zeytinyağının
en nefısi bu bölgelerde üretilir ve kapış kapış da satı-
lırdı.
1980 yılından sonra, bu görüntüler tamamen hayal
oldu. Başka varlığı ve gelın olmayanlar her yıl biraz da-
ha ekonomik gucünü kaybetti. Fakırleşme başladı.
Hele, son yıllarda zeytin ve zeytinyagı, geçım kay-
nağı olmaktan çıktı. Tam bir ömürtörpüsü oldu. Üre-
tıciler hem kendi ailelerine hem de ağaçlanna yete-
rince bakamaz hale geldi...
Bu acıklı duruma düşmemiz kendıliğinden olmadı.
Zira, üretıcilerimız ağaçlanna bakabilecek kadar bılgı
ve para sahibiydi. Atalarımızın "Kaz gelecek yerden,
tavuk esirgenmez" dediği gıbı, yüksek verim alabıl-
mek için masraf etmekten de kaçınmazlardı.
Ne olduysa 12 Eylül 1980 yılından sonra oldu. Dev-
tet uygulamalannda değışıklikler yapıldı. Tanm ürün-
lerinden destek tamamen kaldınldı. Çıftçı, bütün ke-
simteri ile birlikte tüccar ve sanayıcınin ınsafına terk
edildi. Devlet de tüccar da çıftçılere ürün bedellennı
uzun vadeli taksıtlerle ödemeye başladılar.
Aynca, tanm ürünleri çeşitli oyunlarla çiftçının elın-
den son derece düşük fiyatlarla alındı, tüketiciye de
yüksek fiyatlarla satıldı. Aracılar, üreticilerin ve tüke-
ticıterin sırtından trilyonlar vurdular. Yeni zenginlertü-
redi.
• • •
TUrgut Özal, Tansu Çiller, Mesut Yılmaz, Necmet-
ön Erbakan'a gore bu yenı vurgun sisteminin adı ser-
best pazar ekonomısıydı. Ancak, dünyanın hiçbir ül-
kesinde böyle bir sıstem yoktu. Çünkü, bizdekı ser-
best pazar ekonomısi değil, serbest soygun düzeniy-
di. Batılı ülkelerde uygulanan serbest pazar ekono-
misinin de kurallan, üreticiyi ve tüketiciyi koruyan ku-
rumlan vardı.
Ömeğin, Türkiye'de üreticilen özel sektörün sömü-
rüsüne karşı koruyan kuruluş TARİŞ'ti. 12 Eylül yöne-
timi ve ondan sonra ış başına gelenler oncelikle TA-
RİŞ'İ yıkmak için ellerınden gelenı yaptılar. Yüksek fa-
izli kredılerte borçlandırdılar. Sanayi tesislerini yağma
etmek ıçın çeşitli gınşimler başlatıldı. Sonuçta, TARİŞ,
üreticileri yeterince koruyamaz hale geldi.
Bu arada, hükümetler zeytınyağına her yıl maliye-
tinin altında alım fiyatı verdiler. Devletten destek gö-
ren tüccar ve sanayici de bu fırsatlardan yararlanarak
fıyatlan daha da aşağılara çektiler. Böytece vurgun dü-
zenı başladı... Üreticiler iflas noktasına geldi.
1996 yılında maliyetı 350 bin liraya yaklaşan bir kı-
lo zeytinyağına hükümet 280 bin lira fiyat verdi. 1997
yılında girdi fıyatlanndakı yüzde 150 artışa rağmen ya-
pılan zam sadece 10 bin lira oldu. TARlŞ'e ortak ol-
mayanlar ise, zeytmyağlarını tüccara daha duşuk fi-
yatlarla satmak zorunda kaldılar.
Bu yıl, Italya'nın da baskısı ile Avrupa bırliğinı tam
olarak karşımızda görüyoruz. Ihracat kapılan yüzümu-
ze daha da sıkı kapatıldı. Açıklamalara göre 2005 yı-
lına kadar da bu kapılar açılmayacakmış.
Bu nedenlerle, 200 milyon kilodan fazla rekolte bek-
ledığimiz halde, sevınemiyoruz. Çünkü, bu kadar zey-
tınyağını kıme ve nasıl satacağımtzı bilemiyoruz. Bu-
nun bilincinde olan üreticiler tam bir panik halinde...
• • •
Hükümet 1996 yılında 280 bin, 1997 yılında 290 bin
lira verdigi zeytınyağına bu yıl 320 bin lira fiyat, 40 sent
de prım verdi. Ama prim nisan ve mayıs ayından ön-
ce ödenmeyecekmiş.
TARlŞ'e ortak olmayanlann durumu ise çok daha
kritik. Çünkü, tüccar ve sanayicılerden başka alıcısı
yok. TARİŞ alımlarını 320 bin liradan sürdürürken, tüc-
car 300 bin liradan başladı. Son ıkıgün içindede özel-
likle Aydın yöresınde 280 bin lıranın altına düşürdü.
Şimdıye kadar satılan zeytinyagı 30 ıle 40 milyon
kilo civannda. TARİŞ bile alımlarda henuz 5 milyon kı-
loya ulaşamadı. Daha üreticınin elınde 170 ile 180
milyon kiloya yakın zeytinyagı var. Tüccar ve sanayi-
ci stoktan kaçındığı ıçın. ıhtiyacını karşıladıktan son-
ra alımlan ya kısacak ya da durduracak. Tabıı, zeytin-
yagı fıyatlan bırdenbıre tepetaklak gıdecek. Fıyatlar da
belkı 220 ıle 230 bin liralara kadar düşecek...
Eğer, yenı hükümet ciddı önlemler alamazsa Türk
zeytınyağcılığı tanhinin en büyük felaketi ıle karşı kar-
şıya kalacak...
Not: Cumhuriyet okurlannın yenı yılını kutlar, esen-
liklerdilerim...
fş görüşmeteriniz, toplantılarınız,
daveîfi olduğunuz yerler,
karş;tayacağinız misafırler
ve daha birçok plantnız var
O halde sizi, gsdeceğinız
yere eksiksiz konforuyfa ulaştıracak
araçfara da ihtiyacînız olacak...
açlar çeşitli, araçlar BudgeL..
BudaeiSatee bif fetenfa, dıiafiğme
araci er. gkoaomik %at:ar ve
250JW) USO sıgorta göveftcaıyie
Butigei'ian * "aiayır
(0212)2963196 Car Rentaİ
ESENBOĞA HAVALİMMtt: iii'l) 398 03 ^ ANT»IYA:;G242! 322 76 86 MtTALYA. (0242) 243 30 06 AMTA1T* HAVAÜMANI; (0242) 33Q %)
7
9 İZMİT: (0262; 324 51 :i
KWYA: :0332) Î2t 72 72-73 KEMEB: ıO2«) 814 23 39 MJHHk. i » « ) 513 73 82 ALTİS SOIF OTEL: (02«S 7 » 42 42 SİOE: İO2«! ?53 U 86 İ7MİR: (0232! 482 05 D$
ORGÜP: '3384} 341 65 41-42 A.MEMOERES HAVAÜPÜANI/DIŞ H*TUR: (02321274 22 03 İÇ HATLAfl: (K32) 27417 95 «UŞAOASI: '02S6! 614 4$ 56 BOBfiUM: (0252! 316 Ti 82
MARMARİS: (D252) 412 41 44 FEIHİYE <Q252) 514 61 66 DÖIİaJ: İ025&; 264 54 43 SAZUHTEI
1
: iW42) İ35 12 3Û41 rBABZÜIt 1Û462) 32i 13 20 KIBfilS: ,0*32! 815 11 2?