Katalog

Cumhuriyet Kitap Kulübü Sergı Salonlarında ve Temsilciliklerinde . Btap k d a 39M (34334) Cağato» lstat»JTa(2ia61401 96 ı: aks.(212)514 0195 Cu m hur iye Cumhuriyet , VE ÇEVRESlNDE YAYINDAYIZ 75. YIL SAYI: 26726 / 150000 TL (KDVtçmde) KURUCUSU: Y U N U S NADİ (7924-7945; BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 9 ARALIK 1998 ÇARŞAMBA Uluslararası ekonomik bunalım üretim sektörünü eritiyor Zor günler geliyorAIVKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Asya'da para piyasasında başlayan ve uluslararası düzeye yayılan bunalım, Türk ekonomisin- de reel sektörü eritiyor. Eko- nomi yönetıminin bunalıma karşı gûvence gösterdiğı re- zerv mıktan, 19 milyar 701 milyon dolarla son 8 ayın en düşük düzeyine indı Piya- salardaki nakit para sıkışık- lığı ve yüzde 150 oranında- ki rekor faiz oranı gerile- mezken; ıhracatçılardan ça- lışanlara kadar toplumun her kesımı çeşitlı ıstemlerle tepkisini yüksek sesle dile getirmeye başladı. Uluslararası düzeyde ya- yılan bunalım, faız ve ana- para ödemelerini karşıla- makta gûçlük çeken Türkı- ye'nın borçlanmasını da çıkmaza soktu. Bu sıkıntıyı 800 milyon marklık dış borç sagladıktan sonra aşmaya çalışan Hazine, Uluslarara- sı Para Fonu'ndan (IMF) beklediğı kaynagı da alama- dı. Başbakan Mesut Yılmaz, hükümetin düşürülmesımn ardından IMF ıle stand-by anlaşması yapmaya çalıştık- lannı açıklamıştı. Ancak, kaynak sıkıntısı çeken IMF'nin Rusya'ya yönelik 8 milyar dolarlık yardım sözûnü bile bu yıl içınde yerine getirmeyeceğine dikkat çekilerek, IMF'den parasal yardım alına- mayacağı vurgulanıyor Dış borçlannı içenden yüksek faızle gerçekleştirdıği borçlanmayla karşılayan Türkiye'nin dış borç stoku Haziran 1998 itibanyla 97 milyar 201 milyon dolara ulaştı. Bu yıl içınde 14 katnlyon 12 trilyon lira ıç ve dış • Üretim sektöründeki bunalım ve siyasal istikrarsızlık 99'u karartıyor. Yaşanan ekonomik bunalım ile birlikte 25 milyar dolan aşan Türkiye'nin döviz rezervi 19 milyar dolara gerileyerek alarm vermeye başladı. Bavul ticaretinde yaşanan yüzde 23.9'luk gerileme dış ticaret açığının yüzde 1.7 oranında artmasına neden oldu. Dış ticaret açığı 11 milyar 470 milyon dolara çıktı. Tüm bu olumsuz gelişmeler Türkiye'nin borçlanma kaynaklannı zorlamaya başladı. • Ekonomik göstergelerdeki olumsuzluk nedeniyle mali sektörü suçlayan ASO, bankalardan KOBl'lere açılan kredinin yüzde 3 oranına bile ulaşmadığına dikkat çekiyor. Ecevit bunalımı yorumladı '99 kötü olabilir' • Rusya ve-hükümet bunalımuu ekonomideki olumsuz gidişe gerekçe olarak gösteren Ecevit, 1999'un ilk üç ayında 8 katnlyon lira iç ve dış borç ödeneceğini ammsatarak " İ999'da olumsuz gelişmelerle karşı karşıya kalabiliriz. Başka sıkıntılar da ortaya çıkabilir. Hükümeti kurabilirsek ilk önce ekonomik kararlar alınacak" değerlendirmesini yaptı. • 19. Sayfada Koç, krizi doğal karşıladı 'îşçi çıkarabiliriz' • Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Rahmi Koç, dünyadaki ekonomik krizin Türkiye'yi etkilemesini doğal karşılayarak "Fatura bir yerden bize çıkacakn" dedi. Ekonominin bıçak sırtmda olduğunu kaydeden Koç. acil önlemler ahnması gerektiğini söyledi. Koç, işçi çıkartıp çıkartmayacaklan konusunda "Araba satamazsak çıkannz" dedi. • 3. Sayfada Tekstilde krizin faturası 1 milyon işsiz • Ekonomik bunalımın vurduğu en büyük sektörlerden biri olan tekstilde işsiz sayısının 1 milyona ulaştığı bildirildi. Tekstücüer, sektörde yaşanan bunalımın ardından umudunu hükûmete bağladı. Tekstil îşveren Sendikalan Konfederasyonu Başkanı Halit Narin, Bankalar Birliği'nin tüm yetkilerinin Merkez Bankası'na verilmesi gerektiğini belirtti. • 19. Sayfada borç gen ödemesinı karşılayabilmek için iç piyasadan 9 katrilyon 52 trilyon lira, dı- şandan 2.4 milyar dolar borçlanan Hazi- ne, 1999 yılmda da 3 milyar dolar dışa- ndan borçlanmaya çahşacak. Devlet Planlama Teşkılatı'nın raporuna göre, ge- çen yılın 11 ayında 341 gün olan ıç borç- lanma vadesı, bu yıl 231 güne kadar ge- riledi. Hazme'nın dün gerçekleştirdıği ihalede de faız oranı yüzde 148'ıaştı. Ha- zıne bu ay ıçinde, 420 gün ve 133 gün va- delı, ikı ayn ihaleyle de 300 tnlyon lira- ya kadarborçlanmaya çahşacak. Ekono- minin gündemıne "bunabmı" yerleştıren göstergeler şöyle: Reel sektör: Devlet lstatistık Enstıtü- sü'nün (DİE) venlerine göre, büyüme hı- zı, yılın üçüncü 3 aylık dönerrunde yüz- de 1.9'a kadar düştü. İlk 3 ayda yüzde 9 olan büyüme, ikinci 3 ayda yüzde 4 ol- muştu. Bu yılbaşında ortaya konulan yüz- de 3'lük büyüme hedefi, yüzde 4.5 ola- rakrevızeedılrtuştı. Ancak ilk 9 ayın or- talamasında büyüme hızı yüzde 4.9, ge- çen yıla göre ise yüzde 4.4 oldu. Bu yı- lın üçüncü çeyreğınde, geçen yılın ayıu dönemine göre mal ve hizmet ihracatı sa- bıt fıyatlarla yüzde 3.1, mal ve hizmet it- halatı yüzde 4.8, gayri safi sabit serma- ye oluşumu yüzde 5.1 geriledi. Imalat sanayiinde kamuda üretim arbş hızı yüzde 7.7 olurken özel sektörde yüz- de 1 9'luk düşüş yaşandı. Ancak kamu- da taş ve toprağa dayalı sanayi yüzde mArkasıSa.l9,SH3te ANAYOL-SOL formülüne karşı çıkan Çiller, DSP liderine yeni bir öneri götürmeyecek Ece\it'în seçeneği kâhnadıDYP Genel Başkanı Tansu Çiller'den olumlu yanıt beklemediğini söyleyen DSP lideri Ecevit, yeni bir çözüm üzerinde durmayacağım söyledi. Kendisi açısından ikinci bir seçenek olmadığını belirten Ecevit'in bu görüşünü ilettiği Başbakan Yılmaz ise "O zaman yapacak bir şey yok. Cumhurbaşkanı gereğini yapar" görüşünü dile getirdi. • 5. Sayfada Başbakan adayı için arayış DSP lideri Ecevitin hükümet çalışmalanndan sonuç çıkmazsa FP, DYP ve CHP'nin, liderler dışında bir milletvekilini başbakan adayı göstermesi beİdeniyor. CHP lideri Baykal, Ecevit'ten daha büyük destek alacak bir milletvekilinin ortaya çıkması durumunda Cumhurbaşkanrnın ona görev vermemezlik edemeyeceğini söyledi. • 5. Sayfada DYP GİK'ten ANAYOL-SOLa ret DYP Genel tdare Kurulu, ANAYOL-SOL önerisini reddederken Ecevit'in başbakanlığmda geniş tabanlı hükümet formülünü benimsedi. Ecevit'le yapılacak görüşmenin stratejisi ise başkanlık divanında belirlendi. Divanda, Çiller'in bugün ziyaret edeceği Ecevit'e yeni bir hükümet önerisi götürülmemesi kararlaştınldı. • 5. Sayfada ÖCALAN GİRİŞİMLERİ SONUÇSUZ HoUanda yargûamak istemedi• Dışişleri Bakam Ismail Cem, PKK lideri Abdullah Öcalan'la ilgili krizi görüşmek üzere Italya Dışişleri Bakam Lamberto Dini ile bir araya geldi. îtalyan bakan ile görüşmesini "olumlu" diye nitelendiren Cem, Avrupa Konseyi bünyesindeki girişimler için de "Yersiz, lüzumsuz ve bir işe yaramaz" dedi. • Almanya ve Italya'nın Öcalan'ı yargılamasım istediği Hollanda da bu talebi geri çevirdi. Bunun üzerine Almanya ve îtalya, Öcalan krizini resmen Avrupa Konseyi'ne taşıdılar. • 9. Sayfada ORHAN BtRGÎT'ÎN KÖŞE YAZISI: DÜZ YAZI M 17. Sayfada ERDOĞAN'A SUÇ DUYURUSU Û 9. Sayfada ABD-PINOCHET İLİŞKİSI KANITLANDI • 11. Sayfada G. SARAY'IN TARİHİ GECESİ M Spor'da Kar sının geçti ABD ve Avnıpa'yı kasıp kavuran soğıık Türkiye'yi de etkisi altma aldı. Bosna'daki NATO Banş Gücü'nü oluşturan ABD'H bir asker, Tuzla'daki karargâhta kann kejfıni \asrvor. Trak\a, önceki akşam başlayan kar yağtşumı etkisi altma girdL Kar yağışı nedeniyle Edirne'nin Keşan, Ipsala, Enez \e Meriç iîçelerinde okullar birer gün, Kırklareü'nin Demirköy ve Kofçaz iîçelerinde de ik^er gün tatil edildi. Edirae'de 14 köy yolu Ue Keşan-Enez arasında ulaşnn kesikU. TEM Otoyolu'nda ise kar temizleme çanşması sürüyor. Kar yağışı Edirne, KarklareK ve Tekirdağ kent merkezlerinde de etkili oluyor. Samsun'un Havza üçesinde ise aç kalan kurt sürükrinin ilçe merkezme inmesi paniğe vol açü. (Fotoğraf: AP) GUNCEL CUNEYT ARCAYl'REK Firsatı Yttipmemek.. Cumhurbaşkanı ile "müstafi" başbakan, durup du- aıp bilinen birtürküyü, kendileri gibi düşünen partile- rin eşliğinde söylüyorlar. Örneğın cumhurbaşkanina göre "demokratik ze- minlerde kalarak altından kalkamayacağımız sorun" yok! "Müstafi" Yılmaz da aynı kulvarda koşuyor. Fakat tartışma bugünkü siyasal tabloya göre çare MArkasıSo. 19,SİL l'de Unvanı reddedenler çoğahyor Devlet sanatçılığı tartışması büyüyor • 'Devlet sanatçılığı' sanını Fikret Otyam ve Orhan Pamuk'tan sonra yazanmız Melih Cevdet Anday ile Arif Sağ ve Avni Arbaş da reddetti. Karikatür sanatçısı Turhan Selçuk da "Reddetsem nezaketsizlik mı olur? diye düşünüyorum. Kabul etmeyi ise içime sindiremiyorum" dedi. Tepkilere karşın "devlet sanatçısı" unvamnı alan sanatçılar arasına 13 isim daha eklendi. MArka Sayfada BORSA -0-Dün 2488 önceki 2493 DOLAR ûDün 305.600 Önceki 3O5.25O MARK ODun 182.8OO Öncokı 181^00 ALT1N Dün 2.9OO.OOO önceki 2^05.000 Enerji rantına yeni senaryo Türkiye'de enerji üreten barajlar ve elektrik dağıtımındaki büyük kâr, özel sektör ile ya- bancılann iştahını kabartıyor. Devletin büyük gefir elde ettiği enerji yatınmlannın çok dü- şük bedellerle elden çıkanlmasını sert dille eleştiren sendikalar ve sivil toplum örgütleri, "Yapılanlar özelleştirme değil, peşkeştir" dediler. • 13. Sayfada 1 L 1 S E L E R E G î R î Ş DENEME SİNAVI Ozel Dershaneler Birliği Derneği (ÖZ.DE.BİR.) ile ortaklaşa yürütülen bu çalışma 6. sayfada C U M H U R İ Y E T ' İ N K Ü L T Ü R H I Z M E T I M. Kemal Atatürk'ten Yazdıklarım Prof Dr. A. Afetinan Uzun süre Atatürk'ün yakınında bulunmuş, özel ve resmi konuşmalarına, görüşmelerine tanık olmuş. Prof. Dr. A. Afetinan, 'M. Kemal Atatürk'ten Yazdıklarım' adlı belgesel çalışmasmı şöyle açıklamaktadır: "Bu kitapta ilk önce Atatürk'ün bir halk çocuğu olarak yetişmesi, yani düzenli bir öğrenimden geçmesi ve askeri meslek hayatındaki durumu ve bu dönemde memleketin çeşitli yerlerini ve halkını tanımasının önemi belirtilmiştir. İkinci olarak da Atatürk'ün fikri hayatı ve başarısınm esasları üzerindeki tarihi belgeler açıklanmıştır." Prof. Dr. A. Afetinan'm bu belgesel çalışması, Atatürk'ün yakın tarihimize, ulusal kültürümüze, Cumhuriyetimizin kurulmasma ve gelişmesine ışık tutacak çok önemli düşünce, görüş ve önerileri içermektedir. Cuma «ünü Cumhuriyel 'le îki ayn davadan yargılanıyor Özal Baysal Izmir'de yakalandı • Hakkında gıyabi tutuklama karan bulunan ve uzun süredir aranan eski Türkiye Kalkınma Bankası Genel Müdürü Özal Baysal, îzmir'in Karşıyaka ilçesinde yakalandı. Baysal, Izmir'deki sağlık kontrolünden sonra özel bir ekiple lstanbul'a götürüldü. Baysal, Ankara'daki iki ayn davada toplam 16.5 yıl ağır hapis cezası istemiyle yargılanıyor. • 8. Sayfada