Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
6 OCAK 1998 SALI CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
Le Monde:
Avrupa hatalı
• PARİS(AA)- Fransa'da
yayımlanan Le Monde
gazetesinde çıkan bir
makalede, kaçak göç
konusunda, Avrupa'nın,
Türkiye'ye gösterdiği
tepkinin mantıklı olmadığı
bildirildi. Makalede,
"Avrupa bir taraftan
Kürtlere kötû davranıyor
diye Türkiye'ye AB
kapılannm kapatırken diğer
taraftan kendisi de kaçak
Kürtleri almak istemiyor"
yorumu yapıldı. Makalede,
Kürt kökenli herkesin
mülteci olmaya hak
kazandığı şeklinde düşünen
ttalya'nın bu tavnnın son
derece yalnış olduğu
bildirildi.
Chirac
Petrosyan'la
görüştü
• PARİS(AA>-Fransa
Cumhurbaşkanı Jacques
Chirac, ülkesinde bulunan
Ermenistan Devlet Başkanı
Levon Ter Petrosyan ile
Yukan Karabağ sorununu
görüştû. Chirac, önceki
akşam gerçekleşen
görüşmeden sonra yaptığı
açıklamada. Yukan Karabağ
sorununun ele alındığı
görüşmenın dostça bir
havada gerçekleştiğini
söyledi. Ermenistan'ın
Yukan Karabağ konusunda
banş istemini sürdürmesi
gerektiğini kaydeden Chirac,
sorunun çözümü için yeni
adımlann atılmasuıın
önemine değindi. Levon Ter
Petrosyan ise yaptığı
açıklamada, Chirac'la aynı
görüşte olduğunu belirterek
şu anki durumun
Ermenistan'ın çıkarlanyla
bağdaşmadığını, bu yüzden
yeni bir anlaşmanın gerekli
olduğunu söyledi.
Aliyev'den
Hatemi'ye davet
• TAHRAN (AA)-
Azerbaycan Devlet Başkanı
Haydar Aliyev'in, lran
Cumhurbaşkanı Muhammed
Hatemi'yi ülkesine davet
ettıği bildirildi. lRNA'nın
KSKefihe göre, Aliyev önceki
gün gönderdiği mektupta,
Hatemi'yi bu yıl içinde
Azerbaycan'a resmen
ziyaret etmeye davet etti.
Güvenlik
Konseyi'ne yeni
üyelep
• NEW YORK (AA) - BM
Güvenlik Konseyi'ne 1998
yılı başından itibaren beş
yeni üye katıldı. Yeni üyeler
Bahreyn, Brezilya, Gabon,
Gambiya ve Slovenya. lki
yıl süreyle konsey üyeliği
yapan Güney Kore, Şili,
Mısır ve Polonya ise 1
Ocak'ta üyelikten aynldılar.
Güvenlik Konseyi 5 daimi
ve 10 geçici üyeden
oluşuyor. Daimi üyeler
ABD, lngiltere, Rusya,
Fransa ve Çin. Yeni
katılanlann dışında kalan 5
geçici üye ise şunlar: Kosta-
Rika, Japonya, Kenya,
Portekiz ve lsveç.
Terörle
mücadelede
• TUNIÎS(AA)-Arap
ülkeleri içişleri bakanlan,
terorizmle mücadelede
işbirliği için anlaşma
sağladılar. Tunus'ta
yapılan içişleri bakanlan
toplantısına katılan karılan
Lüban tçişleri Bakanı
Michel El Murr, önceki
gece üç saatten fazla süren
oturum sonunda, tüm
katılımcılann terorizmle
işbirliğini öngören bir
metin üzerinde anlaşma
sağladıklanm açıkladı.
ABDve
Kanada'da çığ
• NEWYORK(AA)-
Kanada'mn British
Columbia bölgesinde
meydana gelen çığ
felaketinde 8 kişi hayatmı
kaybetti. ABD'nin
Montana eyaletinde ise 2
kişi çığ düşmesi sonucu
öldü. Kanada'daki çığlann
Kokanee Glacier Parkı'nda
oluştuğu ve hava şartlannm
elverişsizliği yüzünden
ölenlerin cesetlerinin halen
kar altından çıkanlamadığı
bildirildi. Bunlardan
altısının hep birlilcte bir dağ
evinde kaldıklan ve
yetkililerin kendilerini çığ
tehlikesine karşı
uyardıklan açıklandı.
Arap ülkelerinin tepki gösterdiği Türkiye-ABD-İsrail ortak tatbikatı başladı
Akdeniz'de gergin tatbikatHAYFA (AA) - Türkiye-lsrail ve
ABD'nin Doğu Akdeniz'in uluslararası
sulan ve hava sahasında icra edecekleri
"Güvenflir DeniztaH" (Reliant Mermaid)
Tatbikatı intikal ve hazırlık safhası ile
başladı.
Ürdün, tatbikata, üst düzeyde bir ko-
mutanla gözlemci sıfatıyla katılacak. Ür-
dûn Deniz Kuvvetleri Komutanı Tuğami-
ral Hüssein AU Mahmud Al- Hasavvneh.
tatbikatı Yavuz firkateyninden izleyecek.
TatbikataTürkiye 'den katılan Yavuz ve
Zafer firkateynleri dün sabah tsraiFin
Hayfa Limanı'na geldi. Marmaris Aksaz
Deniz Ossü'nden önceki gece yansı ha-
reket eden gemiler, dün sabah TSİ 10.00
sulannda Hayfa Limanı'na ginş yaptılar.
Deniz Kurbay Albay Tekin Kıyar komu-
tasındaki firkateynlerle birlikte yaklaşık
600 denizci de Hayfa'ya geldi. Denizci-
ler arasında bayan subaylann yanı sıra
SAT ve SAS timleri de bulunuyor.
Bu arada ABD'den tatbikata katılacak
• İran ve Arap ülkelerinin tepkilerine karşı insani amaçlı olduğu
vurgulanan ortak tatbikatta yann batmakta olan bir balıkçı
gemisinin yardımına gidilecek.
John Rodgers destroyeri de Hayfa Lima-
nı'na demirledi. Deniz Kurmay Albay Te-
kin Kıyar ile Yavuz ve Zafer fırkateynle-
rinin komutanlan Hayfa Belediye Başka-
nı Amram Mısna'yı makamında ziyaret
ettiler.
İnsani amaçlı arama- kurtarma tatbi-
katı olan "GüveniBrDeniztaa" gemilerin
Hayfa Limanı'na ulaşmalanyla dün baş-
ladı. Tatbikatta senaryo gereği, 7 Ocak
Çarşamba günü batan bir balıkçı tekne-
sinden gelen yardım çağnsı üzerine de-
nize açılacak olan gemiler, balıkçı tekne-
sinin mürettebatı ile kazazedeleri kurtar-
ma harekâtı icra edecekler.
Hayfa Limanı'nın 60 kilometre açığın-
da, 120 kilometre çapındaki bir alanda
gerçekleştirilecek olan tatbikatın bu bö-
lümü basına da açık olacak.
Türk Genelkurmayı'ndan, Tatbikatlar
Şube Müdürü Deniz Kurmay Albay Ne-
cati Eralda tatbikatta gözlemci olarak bu-
lunacak.
Türkiye tatbikata Yavuz ve Zafer firka-
teynleri ve bir helikopter, ABD bir dest-
royer, Israil de SA'ar tipi hücumbot bü-
yüklüğündeki iki gemi ve bir helikopter-
İe katılıyor. Bu tatbikatla Türkiye ile Is-
rail arasındaki askeri işbirliği yeni bir bo-
yut kazanıyor.
İsrail savnndu
Israil'in Rum kesimindeki büyükelçi-
si Şemi Tzur, Türkiye, ABD ve ülkesi
arasında Doğu Akdeniz'de dün başlayan
tatbikatın insani nitelikte olduğunu söy-
ledi. Tzur, Rum radyosuna yaptığı açık-
lamada, Rum yönetiminin tatbikat konu-
sunda bilgisi olduğunu ve ortak tatbika-
tın Akdeniz'de kimse için bir tehlike ve-
ya tehdit oluşturmadığını bildiğini belirt-
ti.
Büyükelçi Tzur, tatbikata az sayıda ge-
rni, uçak ve helikopterin katıldığını kay-
detti. Başta Suriye ve Mısır olmak üzere
birçok Arap ülkesi ile lran, tatbikata sert
tepki göstermişlerdi. Son olarak Arap
Birliği tatbikatın amacmın Suriye ve
Irak'a baskı yapmak olduğunu savuna-
rak iptal edilmesini istemişti.
Öte yandan, Ürdün Deniz Kuvvetleri
Komutanı Tuğamiral Hüseyin AM Mah-
mud El- Hasavvneh, ortak tatbikatı Yavuz
firkateyninden gözlemci sıfatıyla izle-
mek üzere dün sabah Türkiye'ye hareket
etti.
Ürdün Enformasyon Bakanı Vekili Na-
sır Lavzi, "Ürdün tek bir kişiyle temsil
ediliyor. Tuğamiral Hasavvneh, deniz kur-
tarmatatbikatına gözlemciolarak katıla-
cak" dedi.
İsrail
Netanyahu
çırpınıyor
Dıs. Haberler Servisi -
lsrail'de Benyamin Netan-
yahu liderliğindeki sağ
kanat koalisyon hüküme-
tindeki çatlaklann giderek
büyüyeceği belirtiliyor.
Netanyahu, Dışişleri Ba-
kanı David Levi'nin önce-
ki gün istifa etmesinden
sonra verdiği ilk önemli
sınavdan başanyla çıka-
rak 1998 bütçesini kabul
ettirdi. Siyasetbilimcileri.
bu "başanva" rağmen,
Netanyahu hükümetinın
uzun ömürlü olmadığı gö-
rüşünü dile getıriyor.
Dünkü bütçe oylama-
sında, Levi'nin yoksulla-
n korumadığı gerekçesiy-
le karşı çıktığı 1998 büt-
çesi, İsrail parlamentosu
Knesset'te 52'ye karşı 58
oyla kabul edildi.
Levi ve 4 yandaşının
hükümettençekiteıesiy le,
Netanyahu hûkümetinde
sağ kanat "şahinler" iyice
ağırlık kazanmış oldular.
Sağa yatmış bir hüküme-
tin Batı Şeria'dan çekilme
konusunda tatmınkâr bir
plan sunmasının mümkün
olmadığına dikkat çeken
siyaset uzmanlan, hükü-
meti sarsacak yeni bir kri-
zin yolda olduğunu belir-
tiyorlar. Levi'nin istifa-
sıyla, Netanyahu'nun aşı-
n sağcılara olan bağımlı-
lığının arttıgına dikkat çe-
ken uzmanlar, VVashing-
ton'ın "kayda değer" bir
miktar topraktan geri çe-
kilmesi talebine Başba-
kan Netanyahu'nun yanıt
veremeyeceği görüşünde
birleşiyorlar. Siyaset bi-
limci Yoron Dekel, "Ne-
tanyahuiçin bütçeyigeçir-
mekçpkönemlivdl Once-
ki gün aldığı darbeve rağ-
men, duruma hâkim ol-
duğunu kanıtlayacaka"
diyor. Buna karşın hükü-
metin sağlam bir temele
oturmadığını söyleyen
Dekel, "Her yeni o> lama.
hükümetin çökmesine yol
açacak yeni bir krize ne-
den olabilir" diye konuşu-
yor. Bu koşullar altında
ufukta bir erken seçimin
göründüğünü dile getiren-
lerin sayısı da artıyor. Ka-
binedeki en ılımlı kişîlik
olarak bilinen Levi ve Ge-
şer Partisi 'nden 4 arkada-
şının hükümetten istifa-
sıyla, 120 sandalyeli
Knesset'te Netanyahu hü-
kümetinin sandalye sayı-
sı 61 'e düşmüş oldu. Hü-
kümeti düşürmek için 4
milletvekilinin güvensiz-
lik oyu vermesi yeterli. Bu
da erken seçim olasılığını
güçlendiriyor.
Yeni tatbikatlar sırada
Dış Haberler Servisi - Türkiye-lsrail ortak deniz
tatbikatı dün başlarken iki ülkenin ileride başka
tatbikatlar da yapmayı planladıklan bildirildi.
Turkish Daily News gazetesi, askeri kaynaklara
dayandırarak verdiği haberde, Türkiye ve Israil'in
önümüzdeki dönemde başka tatbikatlar yapmayı
planladıklannı, dün başlayan "Güvenilir DcnizkızT
(Reliant Mermaid) tatbikatının aslında "Güvenüir
Denizkızı 1" adını taşıdığını yazdı. Gazetede dün
yayımlanan haberde, tepki çekmemek için tatbikat
adındaki 1 rakamının çıkanldığı, ileride yapılacak
tatbikatlann aynntılannın da gelecek aylarda İsrail
yetkililileriyle tartışılacağı kaydedildi.
Blair: Türkiye'yefarklı davranmıyoruz
LONDRA(AFP)-Ingiltere Başbakanı-
Tony Blair, "Türkiye\ e uygulanan kri-
terter ile diğer ada> ülkelere uygulanan-
lar arasında bir fark ohnadığuu, Türki-
ye'nin anlaması çok önemli" diye konuş-
tu.
1 Ocak'tan itibaren Avrupa Birliği Dö-
nem Başkanlığı'nı üstlenen lngiltere'nin
Başbakanı Blair, lngiltere'de yayımlanan
Financial Times gazetesine verdiği de-
mecinde hem AB'nin genişlemesi hem
de birliğin en önemli günde'm maddele-
rinden biri olan Avrupa Para Birliği
(EMU) konusunda görüşlerini bildirdi.
lngiltere'nin, Avrupa ve ABD arasında
bir köprü olduğunu ifade eden Blair, tn-
giltere'nin Avrupa Dönem Başkanlı-
ğı'nın hem ülkesi hem de birlik için bü-
yük şans olduğunu söyledi. lngiltere Baş-
bakanı, "Dönem başkanuğı, Avrupa'da
nasıl yapıcı rol üstlenebilecegini gösterme
açısuıdan İngiltcre için birlik içindeki eko-
nomik refonnlann gündeme alındığını ve
ciddi tutulduğunu lngiltereHe göstermek
açısından ise Avrupa için büyük şans" di-
ye konuştu.
tngiltere Başbakanı, hükümetinin Av-
rupa Para Birliği'ne (EMU) geçiş karan-
nın 2002 yılına ertelenmiş olmasına kar-
şın, dönem başkanı olarak EMU'ya ka-
tılmak isteyen ülkelerin çabalannı kolay-
laştırmayı hedeflediklerini de kaydetti.
Blair, "EMU'ya kaülmak isteyen ülkele-
rin sayısının hayti kalabahk olduğunu gö-
rüyonız. Bu ülkelerin işjerini kolaylaştıra-
cagımızı umuyoruz. Ancak bu gûçlü bir
ortak para birimi olmalıdır. Bu >iizden
biz de yürürlükteki uygulamalara uyaca-
ğH"dedi. Blair sözlerini, "EMU'nunba-
şarüı olacağmdan emin olmabyız. Para
büüğinin başarısı lngiltere'nin çıkarlan
açısmdan da önemlkür" diye sürdürdü.
Başanlı bir para birliğine tngiltere'nin
de katılacağını ifade eden başbakan,
"Ekonomik koşullaruı doğru saptanma-
sı halinde tek para birimine sahip tek bir
pazar çok büyük kârlar doğurur" diye
konuştu.
Fransa ile AB
konuşulmayacak
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Türkiye, Fransa
Dışişleri Bakanı Hubert
Vedrine'in iki günlük resmi
ziyareri sırasında AvTupa
Birliği (AB) konulannı
görüşmeyeceğini açıkladı.
Vedrine ile iki ülke arasındaki
siyasi, ekonomik ve kültürel
ilişkilerin aynntılı olarak ele
alınacağı kaydedildi.
AB'nin 12-13 Aralık
günlerinde Lüksemburg'ta
yaptığı zirvede dışlandıktan
sonra AB ile Türk- Yunan,
Kıbns ve insan haklan gibi
siyasi konulan
görüşmeyeceğini açıklayan
Türkiye, bu karannı
uygulamaya da geçirdi.
tkflikonular
ekahnacak
AB Komisyonu'mın
Türkiye'ye göndermek istediği
insan haklan gözlemcisini
reddeden Türkiye, bugün
Türkiye'ye gelecek olan Fransa
Dışişleri Bakanı Vedrine ile AB
konulannı görüşmeyeceğini
bildirdi. Dışişleri Bakanlıgı
Sözcü Yardımcısı Sermet
Atacanh, dün duzenlediği basın
toplantısında, bir sonı üzerine
Vedrine ile ikili konulann ele
alınacağını, ancak Fransız
bakanm birlik ile ilişkili
konulan gündeme gerinnesi
durumunda "sadece
düılemekle" yetinileceğini
kaydetti. Fransa ile özellikle
savunma sanayii alanında
somut işbirliği olanaklannın ele
alınması bekleniyor. Türk
Silahlı Kuvvetleri'nin saldın
helikopteri gereksinimini
karşılamak üzere açtığı ihaleye
Fransa'nın Cougar
helikopterleri de katılıyor.
Tûrkiye'yi desteklemişti
Türkiye, daha önce Fransa'dan
Cougar helikopterleri satın
almıştı. Türkiye'nin AB'ye tam
üye adayı olmasını isteyen
ülkeler arasında yer alan
Fransa, 48 adet F-5 savaş
uçağının modernizasyonu
ihalesini Israil'e kaptırmıştı.
Görüşmelerde, iki ülke
arasındaki ekonomik ilişkilerin
daha da çeşitlendirilmesi ve
derinleştirilmesi konusu da ele
ahnacak.
Vedrine, bugün akşam
saatlerinde Ankara'ya gelecek
ve resmi temaslanna yann
Dışişleri Bakanı Ismail Cem'i
ziyaret ederek başlayacak.
Cezayir'e baskdar arltı
• Avrupa ülkeleri
katliamlarla ilgili büyük
bir soruşturma açılmasını
istiyor. Ulkede son
saldınlarda 35 kişi daha
hayatını kaybetti.
Dış Haberler Servisi - Ceza-
yir'de ramazanın ilk günü 412 ki-
şinin, radikal tslamcı militanlar
tarafindan vücutlan parçalanarak
katledilmesinin ardından, Batılı
devletler Cezayir hükümetinden
kanh eylemlerin sona ermesi için
gerekli tedbirleri alması çağnsın-
da bulundular.
Almanya, Avrupa Birliği'nin
(AB) Cezayir'de devam eden
vahşete acilen müdahale etmesi
çağnsmda bulunurken ülkede
önceki gün 35 kişinin daha radi-
kal Islamcı olduğu bildirilen sal-
dırganlar tarafindan katledildiği
bildirildi.
Almanya Dışişleri Bakanı
Klaus Kinkel önceki gün yaptığı
açıklamada, AB'nin Cezayir hü-
kümeti ile terörle mücadelede
diplomatik alanda işbirliği yapa-
bileceğini söyledi.
Fransa, Cezayir hükümetinden
ülkedeki kanlı terör eylemlerinin
son bulması için daha çok çaba
harcamasmı isterken, Cezayir
Devlet Başkanı LiaminZerval'in
1995 yılında vaat ettiği reform-
lan bir an önce hayata geçirmesi
412 kişinin hunharca öldürüldüğü katliamdan kurtulan bir be-
bek hastanede yaşam savaşı veriyor.
çağnsında bulundu. Fransa'nın di önceki gün yaptığı açıklama-
Cezayir halkına yardım etmek
üzere başlatılacak uluslararası bir
girişimde yer almaya hazır oldu-
ğunu açıklayan Dışişleri Bakan-
lıgı SözcüsüYvesDoutriaın, Al-
manya'nın Cezayir'deki kanlı ey-
lemlerin sona ermesi için AB'nin
diplomatik alanda harekete geç-
mesi yönündeki çağnsına katıl-
dıklannı söyledi.
Italya Başbakanı RomanoPro-
da, Cezayir'de süren kanlı terör
eylemlerini araştırmak üzere, bu
ülkeye bir AB heyetinin gönde-
rilmesine taraftar olduklannı be-
lirtti.
Öte yandan, Cezayir'de radi-
kal Islamcı olduğu bildirilen sal-
dırganlann önceki gün ülkenin
değişik bölgelerinde gerçekleş-
tirdikleri katliamlarda 35 kişiyi
daha öldürdükleri bildirildi.
POLİTÎKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
ABD'de İran Tartışması,
Boru Hattı ve Türkiye
ABD'de halen iran konusunda Tûrkiye'yi çokyakın-
dan ilgilendiren bir tartışma yaşanıyor.
2 Öcak tarihli The Washington Post gazetesinde çı-
kan yazıda Bill Clinton yönetiminin geçen yıl aralık
ayında iki sürprizle karşılaştığı bildiriliyordu. Bunlardan
birincisi 'hoş sürpriz' denen türden olup, lran Cumhur-
başkanı Muhammed Hatemi'nin, 14 Aralık'ta Tah-
ran'daki Islam Konferansı Örgütü'nde (İKÖ) yaptığı ko-
nuşmada ABD'ye 'diyalog' çağnsında bulunmasıydı.
Ikinci sürpriz ise The VVashington Post'un deyişi ile
pek o kadar hoş değildi. Clinton yönetimine 15 Ara-
lık'ta gelen istihbarat raporlanna göre lran, üzerinde
çalışmakta olduğu ve Israil'le Körfez'i vurabilecek 1300
km menzilli füzesi için yeni birdeneme yapmıştı.
•••
The VVashington Post, peş peşe gelen bu iki habe-
rin Beyaz Saray'da lran tartışmasını kızıştırdığını bildi-
riyor.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Strobe Talbott, Devlet
Bakanı Thomas Pickereing, Ekonomik Işlerden So-
rumlu Devlet Bakanı Stuard Eizenstat gibi yetkililer,
Iran'ın petrol sanayisine 20 milyon dolardan fazla ya-
tınm yapan yabancı şirketlere yaptınm uygulanması-
nı öngören d'Amato yasasının yürürlükten kaldınlma-
sını isfyorlar.
Ilımlı diye adlandırılabilecek olan bu gruba göre
d'Amato yasası, Iran'la 2 milyar dolarlık doğalgaz an-
laşması yapan Fransız 'Total', Rus 'Gazprom' ve Ma-
lezyalı 'Petronasy' şirketlerine uygulandığı takdirde
ABD hem Rusya hem de Batılı müttefıklerini karşısına
alacak, dünyada yanlız kalacaktır.
Ortadoğu'dan sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı
Martin Indyck, Ulusal Güvenlik Konseyi üyesi Bruce
Reide gibi yetkililerin başını çektiği sertlik yanlısı gru-
ba göre ise ABD, Iran'la doğalgaz ve petrol anlaşma-
sı yaparak d'Amato yasasını çiğneyen yabancı şirket-
lere tereddüt etmeden yaptınm uygulamalıdır. Zira,
VVashington yaptınm uygulamadığı takdirde, bundan
yüreklenen birçok yabancı fırma, Iran'la anlaşma ya-
pacaktır.
•••
Gelelim, ABD'deki iran tartışmasının Tûrkiye'yi ilgi-
lendiren boyutuna.
Iran'a karşı yaptınmlann devam etmesini isteyen
'sertlik'yanlısı gnjbun öne sürdüğü çok önemli bir gö-
rüş var. Bu gruba dahil yetkililer, d'Amato yasası uy-
gulanmaz ve yabancı petrol şirketleri lran'la iş yapma-
ya başlarsa, bunun doğal sonucu olarak Hazar pet-
rollerinin taşınması içinlran üzerinden geçecek boru
hattının tercih edileceğini belirtiyorlar. Petrol şirketle-
ri, zaten en ucuz proje olduğu için iran hattını tercih
ediyor. Ancak petrol bölgesinin Rusya ve iran'ın de-
netimine girmesini siyasal açıdan sakıncalı bulan Clin-
ton yönetimi, Bakû-Ceyhan hattını savunuyor. Oysa
lran hattının maliyetinin 1 milyar dolar olmasına karşı-
lık, Bakû-Ceyhan hattının maliyeti 3 milyar dolara ya-
kın.
Beyaz Saray, d'Amato yasası ve yaptınmlar sulan-
dınldığı takdirde, Bakû-Ceyhan hattının savunulması-
nı imkânsız olacağını düşünüyor.
• • •
Soruna bu açıdan bakıldığında, Iran'da sertlik yan-
lılannın aslında Türkiye'ye yararlı olduklan düşünüle-
bilir. Çünkü Tahran'da sertlik yanlılannın ağırlığı sürdük-
çe, ABD-lran yumuşaması gerçekleşmez. VVashing-
ton da Bakû-Ceyhan hattını desteklemeye devam
eder. Iran'la ABD arasında asgari güven ortamı kurul-
duğu anda ise VVashington, Bakû-Ceyhan hattını terk
ederek lran alternatifıne döner.
Ama Türkiye şu sıralar zor durumda görünüyor. Baş-
bakan Mesut Yılmaz, yılbaşından önce Türkmenis-
tan'a yaptığı ziyaret sırasında Türkmen doğalgazının
lran üzerinden taşınmasına ilişkin fızibilite raporunun
hazırianmasına ilişkin anlaşma imzaladı. ABD, son za-
manlarda tutumunu değiştirip, Türkiye'nin Türkmen
gazını Iran'dan geçen boru hattından almasına karşı
çıktığından Yılmaz, VVashington' un gönlünü almak için
Türkmen gazının Hazar üzerinden gelmesine ilişkin fi-
zibilite raporunun da hazırianması konusunda anlaş-
ma imzaladı.
Böylece, Ankara fizibilite raporlan hazırlanıncaya
kadar (7-8 ay sürer) zaman kazanmış olacak.
Ancak Ankara'nın derhal yapabileceği bir şey var: 3
milyar dolara çıkacağı bildirilen Bakû-Ceyhan hattı için
2 milyar dolan Türkiye'nin sağlayacağını açıklamak.
Böylece petrol şirketlerinin Bakû-Ceyhan'a itiraz ne-
deni ortadan kalkmış olur.
Peki, Türkiye'nin Bakû- Ceyhan için verecek 2 mil-
yar doları var mı?
Onu bilemeyiz.
Ama bildiğimiz bir şey var. Önümüzdeki 4-5 ayı da
konuşmakla harcarsak, Bakû- Ceyhan hattı hayal ola-
bilir.
Yunanistan'dan yerlesim atağı
Ege'de yeni
gerginlik
ANKARA (Cumhuri-
yet Bürosu) - Yunanis-
tan'ın Ege Denizi'ndeki
bazı ıssız ada ve adacık-
lan yerleşime açacağı ha-
berleri Ege'de yeni bir
gerginliğin işaretlerini
VCTdİ.
Türkiye, "bu aşama-
da" aynntılı bir açıklama
yapılmayacağını ancak
konunun "çok dikkatli ve
yakından" izlendiğini
bildirdi. Türkiye ve Yu-
nanistan'ın, Ege Deni-
zi'nde aynı anda düzen-
ledikleri askeri tatbikat-
lann da, gerginliğin daha
da tırmanmasına neden
olabileceğine dikkat çe-
kildi.
Yunanistan' ın, Ege
Denizi'ndeki ıssız ada ve
adacıklan yerleşime aça-
cağına yönelik haberler
Ankara'yı da hareketlen-
dirdi. Dışişleri Bakanlıgı
Sözcü Yardımcısı Sermet
Atacanlı, konuyla ilgili
olarak bu aşamada bir
açıklama yapmaya ya-
naşmazken, bakanlı yet-
kilileri Atina'nm yeni bir
provakosyon peşinde ol-
duğunu bildirdiler. Yetki-
liler. konunun basit bir
yerleşime açma sorunu
olmadığını. Yunanis-
tan' ın genel amacının ka-
rasulannı genişleterek
Ege'yi adeta bir Yunan
gölü haline getirmek ol-
duğunu kaydettiler. Tür-
kiye'nin Yunanistan'ın
girişimlerini çok yakın-
dan izlediğini anlatan yet-
kililer. gerekli önlemlenn
alınacağını söylediler.
Türkiye ile Yunanis-
tan'\n aynı dönemde as-
keri tatbikatlar düzenle-
mesinin de gerilimi tır-
mandırabileceğini dikkat
çekildi. Atacanlı, basın
toplantısuıda, konuyla il-
gili bir soru üzerine, "Yu-
nanistan ile böyle bir ge-
lişme olmamasuu temen-
ni ederim. Yunanistan'ın
tatbikatyapma hakkı \<
ar.
Ancak tehlikeli bir geliş-
me olmamasını dilerim"
yanıtını verdi.