Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6OCAK1998SALI 8 DISHABERLER Donmuş sperm ve yumurta satışı artıyor • NEWYORK(AA)- Kısır çiftlerin çocuk sahibi olmalanna olanak veren dondurulmuş sperm ve yumurtalık sahşlannın ABD'de hızla arttığı bildirildi. Bu amaçla dünyanın dört bir yanından ABD'ye gelenler, sperm ve yumurtalık bankalanndan aldıklan malzemeyle çocuk sahibi olmaya başladılar. ABD'deki bankalara A\Tistralya, Japonya, Isviçre, Tayvan ve Guatemala'dan talep yağmaya başladı. Yetkililer, değişik ülkelerden talepte bulunan ana-babalann, çocuklannm Amerikan görünüşlü olmasını tercih ettiklerini bildirdiler. Bu bağlamda uzun boylu \ e mavi gözlü erkekler tarafindan verilen spermlere büyük rağbet var. Bangladeş'te soguklar can alıyop • DAKKA(AA)- Bangladeş'te etkili olan soğak hava dalgasının önceki gece 20 kişinin daha ölümüne yol açtığı bildirildi. Gazetelerde yer alan haberlere göre 2 gün üst üste 20'şer kişinin ölümüyle, geçen ay ortalanndan bu yana soğuktan ölenlerin sayısı 85'eyükseldi. Dün geceki ölümlerin kuzey ve kuzeybatıdaki Takurgaon. Pabna, K.urigram ve Lalmonirhat yörelerinde tespit edildiği belirtildi. Lezbiyenlerin temizlîk yarışi • VVASHLNGTON (AA)-ABD'ninNew Mexico eyaleti, lezbiyenler ile tutucu Hıristiyanlar arasındaki ilginç bir rekabet sonucu tertemiz bir karayoluna kavuştu. Albuquerque kentindeki Lezbiyenler Örgütü, 1-40 numaralı karayolunun bir bölümünün temizliğini üstlendiğini duyurdu. Lezbiyenlerin başlattığı bu temizlik kampanyası, eşcinsel davranış biçiminin Tann tarafindan affedilmez bir günah olduğunu şiddetle savunan Hıristiyan Koalisyonu adlı kuruluşun da bır çevre temizlik operasyonu başlatmasına yol açtı. Knaliçe anket yapümyop • LONDRA(AA)- Ingiltere Buckingham Sarayı Sözcülüğü, K-raliyet Ailesi'nin yenileme sürecine gireceğini, ancak bunun öncesinde halkın nasıl bir kraliyet istediğine dair bir anket yaptıracağını bildirdi. Açıklamaya göre Mori Araştırma Grubu, Kraliyet Ailesi ile halk arasındaki ilişkinin yumuşatılması için yapılacak değişiklik öncesinde geniş çaplı bir anket düzenleyerek Ingilizlerin Kraliyet'in sosyal, ekonomik, siyasi, ailevi tavır ve kararlannı nasıl buldugunu, nasıl bir değişiklik beklediğini belirleyecek. Fransa'da kumarhane çılgınlığı • PARİS(AA)- Fransa'daki kumarhanelerin, 1997 yılında gelirlerini rekor seviyeye çıkararak 8 milvar firank (280 trilyon TL) civannda kâr ettikleri bildirildi. Fransa'daki kumarhaneler, gelirlerini bir önceki yıla oranla yüzde 12.92 oranında arttırdılar. Fransa'da kumarhanelerdeki gelir artışı ile birlikte devletin bu sektörden aldığı vergi gelirleri de önemli ölçüde arttı. Fransa'da devlet, 1997 yılında kumahhanelerden 3 milyar frank (105 tirlyon TL) gelir sağladı.. Meksikalılar, katliamm üstüne gidiyor Mflislerin babası devlet • Meksika'da yayımlanan haftalık bir dergi, hükümetin 1994 yılında Zapatistalarla mücadele etmek amacıyla silahlı milis gruplan kurmayı planladığmı yazdı. MEX1CO CITY (AFP) - Meksika hü- kümetinin 1994 yılında Zapatistalara kar- şı mücadele etmek amacıyla silahlı mi- lis gruplan kurmayı planladığı iddia edil- di. DeTgiye göre ordunun amacı, halk ile eski Meksika Devlet Başkanı Carlos Sa- linas'ın "yasa vdacüar" diye tanımladı- ğı Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu (EZLN) arasındaki bağlan koparmak. Meksika'da yayımlanan haftalık Proce- so dergisi 22 Aralık'ta Chiapas eyaletin- deki Acteal köyünde silahlı milislerin 45 yerliyi katletmeleri olayının Savunma Ba- kanlığı tarafindan planlanan stratejinin bir yansıması olduğunu ileri sürdü. Proceso, ordu istihbarat bınmlerinin sivil halkın bazı kesimlennde gizlice dü- zenlemeler yapmakla görevlendirildiği- ni yazdı. Proceso dergisi. ordunun planlannın, daha çok çiftlîk sahipleri, mülk sahibi köylüler ve milliyetçilik duygulan güç- lü kişilerüzerinde odaklaştığını belirtti ve bu kişilerin yürütülmesi planlanan ope- rasyonlan destekleyecek şekilde kulla- nılmalannın amaçlandığını söyledi. Der- giye göre Acteal'deki katliam Ekim 1994'te Savunma Bakanlığf nın General Antonio RivieUo tarafindan yürütüldüğü dönemde tasarlanan "asilere uygulanan özel strateji"nin niteliklerine uyuyor. 45 Tzotzil Maya yeriisinin hunhurca katledildiği katliamın, iktidardaki Ku- rumsal Devrimci Partisi (PR1) tarafindan desteklenen silahlı milislerce gerçekleş- tirildiği iddia ediliyor. Proceso dergisinin son iddiası ise Chiapas eyaletinin katli- amdan sonra giderek gerginleştiği ve 30 bin askerin konuşlandınldığı ortamda or- taya atıldı. Chiapas eyaletinde yerlilerin haklan için 1994 yıhndan beri mücadele veren Zapatistalann kalesi konumundaki La Realidad köyüne askeTİer tarafvndan bir operasyon düzenlenip düzenlenmediği konusunda ise hâlâ çelişkili bilgiler ge- liyor. Önceki gün EZLN tarafindan ya- pılan açıklamada, askeri birliklerin Zapa- tistalann lideri Komutan Marcos'u ele geçirmek üzere köye saldırmaya hazırlan- dıklan bildirilmiş, bu açıklama ordu ve hükümet tarafindan yalanlanmıştı. Öte yandan Meksika'da Içişleri Baka- nı sertlik yanlısı Emilio Chuayffet Che- mor'un geçen hafta istifa etmesinden son- ra göreve yeni atanan Francisco Labasti- da Ochoa önceliğı Zapatistalar ile banş görüşmelerinin başlatılmasına ayıracağı- nı açıkladı. Katlianıdan sonra Zapatistalann kalesi Chiapas'a askeri birlikler sevk edildi. Nazi altınları dünyayı dolaşmışDış Haberter Servisi - Nazıle- rin İkinci Dünya Savaşı sırasın- da işgal ettikleri ülkelerde yaşa- yan Yahudilerden zorla aldıklan altınlann birbölümünün de Çin'e gittiği ileri sürüldü. Hır\atistan'da o dönemde ülkeyi yöneten ve Us- taşa diye bilinen faşiştlerin top- ladıklan altınlan Vatikan'a yolla- dıklan, Portekiz'in ise Nazi al- tınlannı Güney Çin Denizi'nde- ki sömürgesi Macau'ya sevk et- tiği bildirildi. İddia, Güney Çin Denızi'nde eski bir Portekiz sömürgesi olan Macau'da Altın tthal Komisyo- nu'nun eski üst düzey yetkilile- rinden biri tarafindan yapıldı. 1969 yılında komisyonda görev yapan FernandoBrito. üzerlerin- de "Retchbank" kazılı, kartal ve gamalı haç bulunan 4 ton Nazi al- tın külçesinin o dönemde Porte- kiz'in başkenti Lızbon'dan sö- mürge Macau'ya sevk edıldiğinı iddia etti.Bnto, Macau'da yayım- lanan bir dergiye yaptığı açıkla- mada, Macau'ya her hafta 80 ki- lo altın sevk edildiğini söyledi. Brito'ya göre Macau, Nazi altın- lannı aklamadaen pratikve en ve- rimli yerlerden biri. Altınlar sö- mürgeye giriyor ve sonra birden ortadan kayboluyorlar. Kimse de nerede olduklannı bilemiyor. K.omisyonda 6 ay gö- rev yapan Brito, Macau'nun 1940 ile 1970 yıllan arasında altın ti- cafeti yaptığmı, zira Macau'nun 1944 yılındayürürlüğe giren Bret- ton Woods Uluslararası Mali An- laşmalar kapsamınm dışında kal- mış olduğunu ileri sürdü. Brito. ABD'nin Çin'e ticari ambargo uyguladığı dönemde, Macau'daki bankerlerin Çin'e al- tın sağladıklannı da iddia etti. 2. Dünya Savaşı sırasında Hır- vatistan'ı yöneten ve Ustaşa di- ye bilinen faşiştlerin de Yahudi- lerden topladıklan altınlan Vati- kan'a yoîladıklan iddia edildi. Çin: Pol Pot bizde değil PEKİN (Ajanslar) - Çin, Kı- zıl Kmerler'in de\nk lideri Pol Pot'un tedavi görmek için Pe- kin'de bulunduğu yolundaki ha- berleri yalanladı. Çin Dışişleri BakanlığYndan bir sözcü, yaptığı açıklamada, Pol Pot'un Pekin'de tedavi gör- düğü yolundaki haberlenn "asıl- SB" olduğunu belirterek ''Hükü- metimidn Kızıl Kmerlerile bağ- lanüyı kestiği herkesçe biliniyor" dedi" Tayland Dışişleri Bakanı Su- rin Pitsuwan. dün yaptığı açık- lamada, Pol Pot'un Kamboç- ya'nın kuzeyindeki Anlong Veng'de bulunan Kızıl Kmer- ler'e ait karargâhtan aynldığını ve ülkeyi terk ettiğini açıklamış, ancak nerede olduğunun bilin- mediğini belirtmişti. Kamboç- ya basınında yer alan haberler- de ise Pol Pot'un uluslararası mahkemelerde yargılanmaktan kurtulmak için Çin'e kaçtığı öne süriilmüştü. Çin, Kızıl Kmerler'in 1975 ila 1979 yıllan arasındaki 4 yıl- lık iktidan boyuncave Kamboç- ya'yı işgal etmeye çalışan Viet- man askerleriyle gerillalann ça- tıştığı 1980'li yıllarda, Kızıl Kmerleri en çok destekleyen ül- ke olmuştu. Pol Pot liderliğindeki Kızıl Kmerler, Kamboçya'da 1975 yı- lında, ABD'nin desteğindeki hü- kümeti devirmişti. Haziran ayın- da Kızıl Kmer liderleri arasın- daki kanlı çanşmalarsırasında ele geçirilen Pol Pot, eski arkadaş- lan tarafindan ömür boyu ev hapsi cezasına çarptınlmıştı. Devlet Başkanlığı seçimlerini ABD göçmeni kazandı Litvanya'da zafer kıl payıyla sağuı oldu • Seçimlerin ilk turunu kazanan komünist aday Paulauskas, ikinci turda diğer adaylann rakibini desteklemesi üzerine çok az bir farkla yenildi. Sağcı aday Adamkus oylann yüzde 49.87'sini, Paulauskas ise yüzde 49.3l'ini aldı. Dış Haberter Servisi - Litvanya'da Devlet Başkanlığı ikinci tur seçimierini merkez- sağ eğilimli Valdas Adamkus'un kazandığı bildirildi. Merkezi Seçim Komisyonu açıklamasında, resmi olmayan sonuçlara göre, merkez-sağ eğilimli Adamkus'un oylann yüzde 49. 87'sini, rakibi iktidar ortağı Demokratik Çalışma Seçimlerin galibi Adamkus, zafer sevincini eşi Alma ile paylaşb. Partisi'nin (eski Komünist Parti) adayı eski başsavcı Arturas Paulauskas'ın oylann yüzde 49.31'ini aldığı kaydedildi. 21 Aralık tarihinde yapılan birinci turda oylann yüzde 44.73'ünü alarak birinci gelen Paulauskas'a seçimi'"''. kazanacağı gözüyle bakılıyordu. Ancak Paulauskas'ın başkentte oylann çoğunu almasma rağmen diğer bölgelerde Adamkus'un gerisinde kaldığı bildirildi. Diğer 5 adayın Adamkus lehine seçimden çekilmesi, Paulauskas'ın devlet başkanlığı koltuğunu kaybetmesine neden oldu. Litvanya'daki devlet başkanlığı seçiminin galibi Valdas Adamkus (71), Litvanya'mn işgalinin ardından 1949 yılında göç ettiği ABD'den ülkesine geçen yıl döndü. Adamkus'u cumhurbaşkanlığı seçimlerinde destekleyenler arasında Litvanya'mn Sovyetler Birliği'nden aynlmasında önemli rol oynayan parlamento sözcüsü Vytautas Landsbergis de yer alıyor.Seçimin diğer adayı Paulauskas ise şimdiki cumhurbaşkanı Algirdas Brazauskas tarafindan destekleniyordu. Paulauskas, birtakım çe\Telerce Litvanya'nın Sovyetler Birliği'ne üye olduğu döneme bağlılığı nedeniyle eleştirilse de. cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda, ülkesinin serbest piyasaya geçişini, NATO'ya ve Avrupa Birliği'ne üyeliği destekleyeceğini açıklamıştı. TjmT Cumhuriyet ^ ^ kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu 9 Ocak Cuma Saat:17.00-19.00 İSMAİL GÜLGEÇ Kitaplannı imzalıyor. ECumhurİYet kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu OCAK AY» ETKİNÜKİ 9 Ocak Cuma Saat:l5.00-17.00 ARİFE KALENDER Kitaplannı imzalıyor. Adres: Istiklal Cad. (Aksanat Karşısı) Taksım Tel:252 38 81/82 Adres: Istiklal Cad. (Aksanat Karşısı) Taksim Te!:252 38 81/82 ECumhuriYet kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu OCÂK AYI ETKİNÜKLERİ SÖYLE 6 Ocak Salı Saaf.17.00-20.00 FERHAN SENSOY Kitaplannı imzalıyor. Adres: Istiklal Cad. (Aksanat Karşısı) Taksim Tel.252 38 81/82 BIÇAKSIRTI EROL MANİSALI Hangisi Doğru? Küreselleşme mir Yoksa Yen mı Oluyor? Dünyada, 1990'dan başlayarak, "yeni tür bir kamplaşmanın" haritaları çiziliyor. Amerika, Körfez Savaşı ile Körfez'i tekeline al- mış durumda, Avrupa ve Rusya artık burada yok. Avrupa "buna karşılık", eski Doğu Avrupa ve Ak- deniz'i "kendi etki alanına sokma" çabalannı hız- landırdı. Kafkasya, Asya ve Çin'deki ekonomik pazar ve enerji kaynaklan kavgası ABD, Avrupa ve Japon- ya arasındaki yeni çatışmanın" odak noktalan ola- rak gelişiyor. Önümüzdeki 15 yılın en şiddetli eko- nomik savaşları burada olacak. Üstün güçlerin ideolojik savaşı geride kaldı. Şimdi bunlann yerini, "pazahan paylaşım savaşı" ve "enerji kaynaklarını denetim savaşı" alıyor. Kimler arasında: K. Amerika, Avrupa ve Japonya grubu arasında. Bu da yeni bir uluslararası yapı- lanmayı gerektiriyor: Olayın bir boyutu "kûresel- leşme", çünkü Asya, üç büyük güce "açılmalıdır". Diğer boyutu ise "bloklaşmadır", çünkü üç grup, kendi şanslannı arttırmak için, karşılarındaki iki gruba karşı "daha güçlü" olmak istiyorlar. Küre- selleşme tezi, Asya'daki kapılann açılmasını sağ- layacak sihirli bir anahtardır. Üç blokun da bu te- zi pazarlamakta ortak çıkarian var Batı tüketim ka- lıpları, Batı girişimcisi, sermayesi ve teknolojisi için küreselleşmek "zoıvnludur." Öte yandan, üçüncü dünyaya ve diğer blokla- ra karşı üç blokun, etrafına yeni duvarlar ördüğü- nü görüyoruz. Ekonomik olarak, siyasal olarak ve kültürel olarak bu duvariarın, 1990'dan sonra, sis- temli bir biçimde örülmeye başladığtnı ortaya çı- kan uygulamalardan anlıyoruz. Kimse, Dünya Ti- caret Orgütü şemsiyesi altında, gümrük vergileri- nin indirilme takvimine bakıp aldanmasın. Bazı örnekler: - Avrupa Biriiği (AB) 1993'ten sonra Japonya'ya karşı "ithalatta miktar kısıtlamalanna" gitmeye başladı. Gümrükleri, uluslararası anlaşmalara b ^ - lı olarak indirirken, vergi dışı (tarife dışı) engelle- meler yapabilmek için, "çok aynntılı teknik stan- dartlar" getirme hazırlığında, hanl hanl çalışıyor. Öylesine aynntılı ki, istediği malın "ithalatını o/a- naksız dunjma" getirebilecek. Insan gücü dolaşımı tamamen engellendi. Yıne son 5-6 yıl içinde, vizeler zortaştırıldı, adeta imkân- sız hale getirildi. ABD'nin öndertiğindeki NAFTA, bir açılma de- ğil, bir kapanma ve bloklaşma hareketidir. Avrupa 1994'te, gelecegin Avnjpa devletinin sı- nırlannı, kültürel öğeleri de esas alarak belirledi ve biliyoruz, Türkiye de bundan nasibini aldı. Fas, Tu- nus, Mısır, Ürdün gibi ülkelerle eş sayılıp "Akde- niz Politikası Paketine" sokuldu. Bosna-Hersek katliamında Avrupa "çaresiz ol- duğu için sessiz kalmadı", yeni Avrupalılık tanımı içinde "Boşnaklar bulunmadığı ıç/r)"olaylaragöz yumdu. Fransız düşünür Bemard Henri-Levy, Yüz- yılın Sonu kitabı içinde şöyle diyor. "Avnjpa da ar- tık, 1930 'lann Almanyası 'nda Münih zihniyeti ola- '-valktanimlanandüşünce yapısı hâkim olmaya baş- ladığı için, Avrupa, Bosna-Hersek faciasına se- yirci kalmıştır". Dikkat ediniz, Türkiye'nin "kültü- rel kimliği" yüzünden AB'ye alınamayacağı da ilk defa olarak, yüksek sesle ve açık bir biçimde, 1995'ten itibaren Avrupa başkentlerinde söylen- meye başlandı. Yine aynı tarihten itibaren AB, Kıb- rıs'ta, "bizim için yalnızca Rumlar vardır" biçimin- de özetlenecek söylevlerini resmen ortaya koydu. Bütün bunlar, üç güçlü grup için yeni bloklaş- malann ve yeni duvariarın ortaya çıkanlmakta ol- duğunu gösterir. Amerika ve Japonya'nın ekono- mik ağırlıklı bloklaşma parametrelerine Avrupa, kültürel parametreyi ekledi. Üç blokta yeni duvarlann örülmesi "gözden ka- çınlırken" küreselleşme ön plana çıkanldı. Üç blok, dünya nüfusunun yüzde 85'ine kültürel öğe dahil, hızla kapanırken, karşı tarafa küreselleşin diyor, açı- lın diyor, kapılannızı Batı tüketim kalıplanna açın çağnsında bulunuyor. Çin'e Mersedes'in ya da Cola'nın gimnesi Batı'ya göre küreselleşmenin do- ğal bir ögesidir. Buna karşılık Çinli, insanını Batı'ya gönderemez, malını ise "izin verildiği oranda"sa- tabilir. CNN'in Türkiye'de seyredilmesi küresel- leşmedir, ancak Türk TV kanallan bu olanaklara Amerika'da, talep yapısından dolayı, sahip değil- dirier. Üç blok, etrafına siyasal, ekonomik ve kültürel duvarlar öreıierken, küreselleşme paravanası ar- kasına saklanıp yüzde 85'in, bir "otoyolgibi" ken- dilerine açılmasını istiyorlar. 2000'li yıllaryeni blok- laşmalann ve küreselleşme kavgalannın bilenerek yapılacağı yıllar olacaktır. Bizim için önemli olan ise ne olup bittiğini, "kendi gözlüğümüzle" göre- bilmektir. Dünyada üretilen bazı düşünce sistem- lerinin, kaçınılmaz olarak, "bazı güçlü odaklann" bağlı bir değişkeni olduklannı sürekli olarak aklı- mızda tutarak. Küreselleşme, açılan baraj kapaklanndan gelen dev dalgalarla dünyayı kaplarken, onlar, barajla- rın duvarlannı yükseltiyorlar, kendilerini dünyadan "tecrit" ediyorlar. CumhuriYet kitap kulübü TAKSİM Sergi Salonu OCAK AYİ ETKİNLİKLEİ SOYLESİU İMZA GÜNÜ 10 Ocak Cumartesi Saat:15.00-18.00 ACLAN URAZ "Cumartesi Anneleri" ve "Çocuk Işçiler" fotoğraf albümleıini imzalıyor. Adres: Istiklal Cad. (Aksanat Karşısı) Taksim Tel:252 38 81/82