Katalog

S6YEA CUMHURİYET 31 OCAK 1998 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER Aldatmacamn Böylesi!.. HÜRKAN ÇELEBI / ink im D emokrasının olduğu verlerde -bızde oldu- ğunu varsayıyoruz- sı- vıl toplum orgutlerı- nın onemı buyuktur Hele bu orgutier ge- rek nıcel (uye sa> ısı ve şubelen) gerek- se nıtel (etkınlıklen) olarak guçluyse sıvası gruplar uzennde etkın olacak- lardır Batı demokrasılennde bu orgut- ler halkı temsıl ettığınden sıyasılen ur- kutmekte ve yonlendırmektedırler Bu durum bızde de boyle olmalıyken ol- dukça farklı bır gorunum kazanmak- ta Orneğın orgutlen de arkalanna ala- rak Bergama halkının bızzat sokağa dokulmesı nedense kımseyı rahatsız etmemektedır Eurogold da bugune ka- dar bu karşı çıkışlan fazla onemseme- mekte> dı Bu aslında oldukça duşundurucu dur Çunkü bır yoredekı halkın nere- deyse tamamı ozel bır kuruluşun yap- makıstedıklenne karşı dırenıyor ama o ozel kuruluş ne\ e gu\ endığı bellı ol- madan (bu gu\encenın hukuk olmadı- ğı kesın) dırenerek orada kalmay a gay- ret edıyor ve başanyor Sonunda da adı geçen duyuruyu yaparak, Bergama- lılann ve onlan destekleyenlenn saf olduklannı \ arsayarak aslında ortada bır hak-hukuk sorunu olmadığını yal- nızca kendılennın bazı aynntıları (or- neğın çevrenın sıyanurle nasıl koru- nacağı ne yapılırsa yucetineceğıgıbı) Sos\al Bılımlet Çe\re Anabüım Dalı duyurmavıunuttuğunubelırtıyor Av- nca ortaklığın yonetımının ve anlavı- şının da değıştığını muştuluyor (muj- delıvor) Boy lece bundan sonra sıv a- nurle altın peşınde koşmak yenne bel- kı de duşuk gırdılı tanm vapacaklan- nı anıştırıyor (ıma edıyor) Sıyanurle altımn ulkemızdekı oy- kusü başından ben etık ıle banşama- makta, sureklı kus kalmaktadır Boy- lebıruygulama ıdarecılenn kendı baş- lanna karar v enp bır oldu bıttıve getı- remeyeceklen kadar onemlıdır Buyo- rede yaşavan butun canlıların v e doğal olarakınsanlann dolaylıvedoğrudan sağlıklanyla ılgılı kararlan vermek etık (veyasal)bırsorundur Gerçı ınsanla- ra, kanser olmak veya olmek ıster mı- sınız ya da çevrenızın sakat unsurlar- dan oluşmasında bır sakınca gorur mu- sunuz gıbı sorular sormak ancak ko- mıklık olsa da boyle bır durumda ın- sanlann canlılann seçeneklennın olma- sı da doğal haklandır Aynca, dev letı temsıl eden ıdarecı v e yonetıcılenn oncelıklı gorev lennın ba şında kamu varannı gozetmek gelır Bundan dolayı bu gorev e aday olanla- nn v e gorev ı kendısı yürutenlerın yan- sız olmalan soz konusu bıle olamaz Kamuvataraf olmaları hem bır gerek- lılıkhemdebırzorunluluktur Kımse- nın vermış (va da almış) olduğu soz- ler ve benzerlen kamu yaran ılkesının onune geçemez Kaldı kı burada ge- lecek kuşaklann da kamu yaran soz ko- nusudur Bugunku durum duşunulduğunde, bakanlıklann bu konuda gorev v e v et- kılerı olmasına karşın 'beıum \etkım yok' dıyerek ışın dışında kalması v e bır karmaşa yaratması normal değıldır Asıl olması gereken bu konuda alınan yargı kararlannı uvgulamak ıçın vet kılennı en ılen duzeyde kullanarak bır- bırlenyle yanşırcasına venlmış olan ızınlenn geçersız kılınması ıçın elle- nnden gelenı yapmalarıdır Acaba ya- sada boşluk v ar mıdır dıye aranmak an- cak çokuluslu ortaklıklann (şırketlenn) -ahlakı olmasa da- ışı olabılır ama bu arayış başkalarının ışı kesınlıkle de ğıldır ve olmamalıdır Paranın dını ımanı yokrur dev ışını bı- le utanç ıçınde bırakacak bıçımde top- lumun duygulannı (ıdeolojîk ulusal ekonomık) somurmek ıçın ıçengını anlamak zahmetıne katlanmadan sa- dece bıçımı koruyarak Ataturk'ten ahntı yapma yoluna gıtmek pek ahla- kı olmasa gerek Duyuruda sıyasılerden sonra ılk or- neğını oluşturacak bıçımde ozel or- taklıklann da "195. ilçeyenne,enzen- gin ıllerden bırL." bıçımı>le ıl yapma sozu vermesı gozlenmızı yaşartmak- la bırlıkte yetkılennın sınırlannı duşun- durmektedır de Telev ızy on haber su- nucularına ozenerek "Anadolu'nun o eşsiz tanhınde altın a \enlen değer, gunıra, onu ra \e güvenceve venlen de- ğeıie eşmış_ Bunu unuttuk.-" bıçımın- dekı son derece v ecız (') deyışıyle ade- ta Turk dılı ve edebıyatına dıllerden duş- meyecek bır armağanı da unutmamış- lar Altımn gerçekten Turkıye'nın mı (şu anda Turkıye'nın) yoksa çokulus- lu ortaklığın mı olacağını açık bır bı- çımde dıle getırmemışler ama boyle- sıne erdem dolu bır yazıda bu olsa ol- sa gozden kaçmıştır Batı da altın ka>naklanyla yucelme- yı bekleyen ulkeler varken Turkıye'den başlanması olsa olsa bır lütuftur, yok- sa oranın ınsanlanmn canlannın daha tatlı yasalannın da odun vermez oldu- ğu aklımıza bıle gelmez Lzulerek ızledığımız gıbı gunumuz- de hukuk sozcüğunun ulkemızde faz- la bır anlamı kalmamakla bırlıkte ba- zı yureklı hukukçular, dırençle yasa- lan uvgulamak, uygulatmak ve huku- kun ustunluğunu gostermek ıçın boş ye- re kendılennı helak etmektedırler Ye- nı Dun>a Duzem'nın artık yaşam bı- çımımız olduğu, modern olamadan postmodernlığı ılığımıze kadar ışlettı- ğımız lıberalızm deyınce hukuka kar- şı özgur (bagışık) olmayı, hukuk tanı- mazlığı anlıyorken hukukçulann (ya- şam bıçımı olarak hukuku gerçekten benımsemış hukukçuların) boş ver- mek yerıne anlamsız (') savaşımı sur- durmelerı şaşkınlıkla ızlenmektedır Bır hukuk dev letı duşunun kı, bura- da vaşavan ve gorev yapan Bergama- lı yerel yonetıcı yenı yıldan beklentı- sını "Yargı kararlannın uygulanma- sını dılıvorum" bıçımınde dıle getıre- bılmektedır(SefaTaşkın,06 01 1998, Cumhunvet, s 16) Yargı kararlannın uygulanmak ıçın adeta bır Godot bek- lentısıyle yetkılıler tarafından raflarda tutuldukJan bır ortamda Bergamalı yo- netıcının dıleğı pek haksız sayılmaz Ancak yargı kararlannın varlığına karşın uygulanmaması, bızı çok seven çokuluslu ortaklığın gazetelerde boy- le saçma sapan bır bıçımde boy gos- termesıne, hukuk tanımazlığın anıtı olmaya aday bır tutum sergılemesıne neden olmaktadır Bergamahlar, ansızın buyulu bır değ- nek dokunmuş gıbı. "Aaa! Biz yanıl- mışız, ortakhk aslında bızi ne kadar duşunuyormuş, bızım ıçın vaımış!'' de- seler bu aşamadan sonra ne değışe- cek9 Yargının vermış olduğu kararlar ne olacak9 Kanımca, duyuruda "yaptiğjmızher- şeyi(ayn yazılmalıydı), hep 'doğrula- ra' varabilmek için yaptık. Bundan boyle hep doğrulan Turkıye nın zen- gınlığı'ni çoğaltmak ıçın yapacağız" soylemını aslında "japmamalıvız" bıçımınde duzeltmek gerekır Çokuluslu ortaklıklann her yola baş- vurmaktan kaçınmadıklan bılınen bır gerçektır Ancak daha akıllı olmalan beklenırdı Normal koşullarda sıyanurle altın konusunda yan tutmayan ya da her- hangı bır fıkn olmayan ınsanlar ya- yımlanan bu duyurulardan sonra -ka- nımca okuyanlann buyuk bırçoğunlu- ğu- Bergamahlann yanında yer alacak- lardır kı umanm, bu onlara daha da guç verecektır Bızı bızden çok duşunduğun (') ıçın sağolasın Eurogold. TARTIŞMA Turizmin Götürdükleri... B utun ulkelerde runzm dovızgetınr ulkenın tanıtımını sağlar Ne var ki Turkıye'de durum bunun tersıdır ulkemız gorecelı olarak zarardadır Kuşadası ndakı beş vıldızlı otelde konaklavan bır tunst grubunun ıkı gunluk programına katıldım Bu tunst grubu 390 Alman Markı na Turkıye ye gıdış donuş uçak bıletını, yurtıçı transfer hızmetını beş vıldızlı otelde >anm pansıyon vemek ve konaklama rehberlık hızmetlennı satın almaktadır Bu durumda otelcıler para kazanamamaktadır Ucuz tunzmın en onemlı zaran. ulkemıze gelen ınsanlann domınyonlannı zıyaret edıyormuş duşüncesme kapılmalandır Kendı ulkesınde konaklama şansı olmadığı beş vıldızlı otelde ucuza kalması, onun ucuz olana efendılık etmesını kolaylaştınyor ve standardı ıyı olan servıslen bıle beğenmemezlığe ıtıyor En az bır hafta ıçın gelen bu gruplara ulkemızı ıyıce tanıtma fırsatımız var Bu durumda tur rehberlen onemlı ışleve sahıp Yatak odalannın dışında tunst grubuyla hep bırlıkte oluyorlar Fakat, Anadolu'nun denn kulturel yapısı, zengın mırası ne yazık kı gereğı gıbı anlatılamıyor Çunku malıyetın altında konaklama ucretının yarattığı zaran, halı ve den satışından elde edılecek kâr ıle kapatma>ı deneyen tunzm ışverenlen, netıcede umutlannı rehbere bağhyorlar, yüku rehberlere yıkıyorlar Rehberler, halı ve den satma kaygısı yüzunden rehberlık gorev lennı gereğı gıbı yapamıyorlar Rehberlenn kışısel'gelırlennın rehberlık hızmetınden değıl de halı ve den satışına bağlanmış olması, tanıtımı engelle>en nedenlerden en onemlısı olu>or Boylece pıyasada ıyı rehber ulkemızı ıyı tanıtan değıl ıyı satış yapan olarak tanımlanıyor Baştan ucuz pazarlanarak yapılan hata, ulkemızı, tanhı ve guncel kultur mozaığı ıle oren yerlennı gereğı gıbı tanıtma fırsatımızı elımızden alıyor Tunzm sektorunun gelınnın ve tunst sayısının arttığını belırtırken mukayeseyı kendımız ıle değıl obur ulkelerle yapmalıyız Yalnız Pans'e ve Amsterdam'a gıden tunstlenn bır yılda yarattığı gelır ıle tüm tunstık şehır ve kasabalanmıza gelen konuklann bır yılda bıraktıklan para mukayese edıldığı zaman durumun acılığı ortaya çıkıyor Doğal kaynaklanmız rasyonel kullanılmavarak ucuza harcanıyor Otelcıler arsa tahsısı ve ucuz kredıler sayesınde sahıbı olduklan otellen ucuza pazarlamaktan yetennce rahatsız olmuyorlar Çunku kendı oz sermayelennden çok halkın parası nsk altında, zaranna ışletılmektedır Aslında, tunzmden kırfıse yetennce para kazanamamaktadır Doğal kaynaklanmızın gereğı gıbı değerlendınlmesı, tunst başına duşen getınnın dunya ortalamasına yaklaştınlması gerekır Bu ıse tur operatorlennın ve acentaların bıraz da yurtsever bılınçle donatılmalanna bağlıdır Hıç kımse 390 mark fıyatın ulkemıze dov ız getırdığını ıddıa edemez Duşuk fıyat, duşuk kahtede hızmetı davet etmektedır Bu kısır dongu ulkemıze zarar vermektedır M. Yaşar Yılmaz PENCERE Ali Ulvi... Inanılacak şey değıl Ulvı bızı bırakıp gıttı Sevgılı Alı Uh/ı'nın -en guzel değıl- en unlu kankaturu 'Uçtu Uçtu'dur Yıl 1960 1950'de buyuk umutlarla ıktıdara geçen Adnan Menderes ulkenın çok partılı rejımını tam bır baskı duzenıne donuşturmuş, Meclıs'te kurulân 'Tahkıkat Komısyonu 'nun astığı astık kestığı kestık, gazetelerı Abdulhamıt ıstıbdadındakı gıbı sansurlu çıkıyorlar' Alı Ulvı nın bır kankaturu yayımlanıyor Kankaturde ne var? Hıtler, Mussolıni gıbı yakın tarıhın dıktatorlen kanatlanmış uçuyorlar, o sırada devnlen Guney Kore dıktatoru Sygman Ree onlan ızlıyor, kuyruğun sonunda Menderes'e benzeyen bın var Vay sen mısın bunu çızen' Ortalık bırbınne gırdı, Cumhunyet'ı kapatblar, Ulvı'yı gozaltına akdılar gazeteye gozdağı vermek ıçın • Alı Ulvı'nın 'Uçtu Uçtu' kankaturu unutulmadı 'Uçtu Uçtu' daha çok çocuklan eğlendırmek ıçın eskı kış gecelennde oynanırdı Evde herkes ışaret parmağını masanın ustune koyar, oyun başlardı - Uçtu uçtu serçe uçtu Herkes parmağını havaya kaldınrdı - Uçtu uçtu balon uçtu Parmaklar havaya Oyunun artan hızı ıçınde, elebaşı, uçmayan bır şeyı de uçurabılırdı - Uçtu uçtu ev uçtu Parmağını kaldıran yandı Yazıışlerı Mudurumuz Ibrahim Yıldtz telefonda Ulvı'nın olum habennı venrken duşundum kı son yıllarda hayatımız uçtu uçtu oyununa dondu, hıç uçmayacakmış sandığımız en sevgılı dostlan hıç beklemedığımız zamanlarda yrtınyoruz • Utvı, ikıncı Dunya Savaşı'ndan sonra Turkıye'de patlayan goz kamaştıncı mızah sanatının çızgıye donuşen yonelımınde adını duyurdu, yaklaşık yanm yuzyıl gundemde kaldı, Cumhunyet'le ozdeşleştı 'Aydınlanma Devnmı'mn zekâda şımşeklenmesı, bızım kankaturumuzu yaratmıştır Alı Ulvı bu yaratıcılar arasında bır maratoncuydu, mızahın sureklı uretımınde gunluk hasadın yanm yuzyıllık emekçısıdır Duşunuyorum kı Alı Ulvı gıbı bır dostu yıtırmenın acısı yaşadığımız tragedyanın derınlığınde kankaturteşıyor Hepımız otecek değıl mıyız! Bırtnnmıze ağlamanın nobetı bu bıtmeyecek yanşın elımızde kalan bayrak sopasıdır • Ulvı yalnız beyaz kâğrt uzennde değıl, yaşamın gırdısınde çıktısırida da mızahın peşındeydı, dostluğu, nukte ve yergı şımşeklerıyle ışınlanan bır sıcaklığı ıçenrdı Onun ıçın yazacağım o kadar çok şey var kı Ama, yer bıttı Alı Ulvı 'yer bıttı' dedığımı duysa, taşı gedığıne koyardı - Yer bıter, yazı bıtmez 1 Gule gule sevgılı Ulvı • \ , - -r TÜRKİYE RADYO-TELEVIZYON KURUMU TELEVİZYONUMUZ YAŞINDA