Katalog

11 OCAK1998PAZAR CUMHURtYET SAYFA EKONOM / YATIRIMCIREHBERI Cumhuriyet Altını (bm n.) 12.850 12.850 12.850 ^2JBQ0 12*00 12.f50 2Ocak 5 6 7 8 9 ^ D o l a r (serbest pıyasa satış) 208.600 210.000 210.700 2Ocak 5 7 8 9 ıark (serbest piyasa satış) 20cak 5 8 9 Gecelikfaizler(%) 31 Arafak 5 Ocak 6 7 8 9 Borsada geçen hafta 31Aratk5Ocak 6 DÜVİZ - ALTIN NE GETİRDİ? Amenkan Dotarı Alman Martı İBjıln Stertinî Isvıçre Frangı Botate Flonnı Fransii Frangı Cumtıuriyet tltını 24 ayar kulçe ftayartolez* Tfta ni) 207.000 115 700 343 000 141 750 102 500 34 500 12 800 000 1 925 000 1915 000 fli) 209.100 115400 343.500 141800 102EO0 34 500 12 850 000 1 835 000 1.S15.00O 01) 211.200 116.000 343 000 143.000 103 m 34 750 12 750.000 1915.000 1.915.000 MÜ*(M ttlçtt 1.00 0.52 -015 0.85 0.58 0 72 •0 78 -1.03 0.00 NiçMl 2.03 0.26 0.00 0M 0.68 0 72 -0.39 0.52 000 BORSADA GEÇEN HAFTA Mentul Kıymet Adana Adana Ârat feks' Arcelık Araem AseTsan Ata Yatınm AtlantlşYÖ A t l a s V a ^ W. Boya S _ _ Pr.fttaş elebı H S elık Halat itas Çekk , befor <ımentaş •unnra Kaûıt "ırdanel,; s Seramık îplast ?ocam <aptamm Ca^su Tekstı \artonsan Çav <elebek Mob SentGıda tepe? 0kV RfpT Klımaşar Komrut Gı<â Konrteks Konya Çtm Kordsa KrSfpKola CuîahyaPor k Kdrfe ,-«naA Jardın Çım. JamTansA.'r A Martı Oteı ^arshall ^edya Hold Jerko < «îtaş Iıaras ıffiyet G ıte Yılmaz Vat utly Aku rfTekstıl 'ark Tekstıl3 arsan leg Profılo >ah Yayın c.Ho* Sz Flam Işlera mıktarı {000) Kapanif fıyatı HaitaTılı Yıizde Vıllık Yüzde Para programı ve enerji ihalelerinin açıklanması piyasalan olumsuz etkiledi Iyi başladı kötü sona erdiEkonomi Senisi - Para ve sermaye piyasalan yılsonun- dan de\Talınan olumlu ha- vayla haftaya ve yıla iyi baş- lamasına karşın haftayı kötü bitirdiler. Enerji dağıtım iha- lelerinin çarşamba günü açık- lanmasının ardından beklen- tinin sona ermesiyle birlikte piyasalar düşüşe geçti. Ar- dından Merkez Bankası Ba$- kanı Gazi Erçel'in açıkladı- ğı üç aylık para programı pa- ra ve sermaye piyasalannda olumlu bir etki yapmayınca iyi baslayan hafta da kötü ta- mamladı. Rekoria başladı 1998 yılına rekoria başla- yan Istanbul Menkul Kıy- metler Borsası. bu düzeye bır daha erişemedi. Endeks 3587 puandan haftayı tamamlar- ken hisse senetleri ortalama 3.94 oranında değer kazan- dı. Haftanın en iyi getirisinı yüzde 8.25 ile hizmetler sek- törü sağladı. Altın yatınm- cısuıı üzmeye devam eder- ken. mark ve özellikle Asya paraları karşısında önemli oranda değer kazanan dolar yüzde 1 oranında getiri sağ- ladı. Rekor kırdığı günün ar- dından düzeltme hareketi yapmaya baslayan borsa haf- tayı 136 puan yükselişle ta- mamladı. Endeks yüzde 3.94 oranında prim yaptı. Geçen iki haftanın en iyi getirisini sağlayan mali endeks bu haf- ta yatınmcısına yüzde 1.95 oranında getiri sağlarken sa- nayi endeksinin geririsi yüz- de 5.26 oranında gerçekleş- tı. Faiz cephesinde ise deği- şen fazla bir şey olmadı. 1 yıllık mevduat yüzde 1.59 getiri sağlarken, 6 aylık mev- duat ve yılbaşı itibariyle yüz- de 6 oranında stopaj getirilen repo yüzde 1.44 oranında ge- tiri sağladı. Fonlar kazançhydı Para ve sermaye piyasası- na bağlı olarak hareket eden yatınm fonlan ise haftayı kâr- lı kapatan yatınm araçlann- dan biriydi. Yaönm fonlan or- talama yüzde 2.82 oranmda Yatınm araçlarının haftalık getirisi (%) Faızler, net ve dönem sonu olarak hesaplanmıştır. Repo faızlen, İMKB venlendır. Döviz ve altın, serbest piyasa fıyatıdır. kazandırdı. Enaz yüzde 25'i hisse senedi olan yatınm fon- lan yüzde 4.31 oranında ge- tiri sağlarken, faizsepeti ağır- lıkJı otan B tipi fonlann ge- tirisi yüzde 1.92'de kaldı. Döv iz piyasasında ise do- lann hızlı yükselişi tüm dün- yada frenlenmeye çalışıldı. Asya paralan karşısında ta- rihinin en yüksek düzeyleri- ne ulaşan dolar, halkın mar- ketlere hücum etmelerine se- bep oldu. Türkiye'de de hız- lı bir yükseliş eğilimi yaka- layan dolara Merkez Banka- sı hafta içinde sürekli müda- hale ederek yükselişi yavaş- latmaya çalıştı. Bu gelişme- ler karşısında dolar yüzde 1 oranında değer kazamrken haftayı 211 bin 200 liradan ta- mamladı. 116 bin liradan haf- tayı kapatan markın getirisi ise yüzde 0.52 oldu. Geçen yıl yatınmcısına reel olarak zarar ettiren al- tın, bu yıla da düşüşle başla- dı. Haftaya 12 milyon 800 bin liradan baslayan Cum- huriyet altını 50 bin lira, 1 milyon 935 bin liradan bas- layan 24 ayar altın ise 20 bin lira düşüşle haftayı kapatu. 22 ayar bilezikte ise düşüş yaşan- madı. Jeffrey Sachs 'ın Asya değerlendirmesi 4 IMF krizi ürmandırıyor' MADRAS (.\A) - Harvard Llus- lararası Kalkınma Enstirüsü ekono- mistlerinden Jeflm Sachs, Ulusla- rarası Para Fonu'nu (1MF), Asya'da- ki fınansal krizi tırmandırmakla suç- ladı. Sachs, her şeye rağmen Asya böl- ge ekonomisinin uzun süre geçme- den toparlanmaya başlayacağına olan idSBKjBSEUJft^etirdi.'Sachs, Hindis- tan'ın güneyindeki Madras kentin- de düzenlediği basın toplantısında, Doğu Asya ülkelerindekı ekonomik knzın. fonlann. piyasalardan a pa- nik «jekiJdc geri çekilmesinden" kay- naklandığını söyledi. Sachs, "Be- nim şahsi göriişflme göre IMF pani- ge biraz daha katknla bulundu" de- di. Sachs, IMF'nin en büyük hatası- nın, Asya ekonomilerinin özel du- rumlannı ve gereksinimlerini değer- lendirmeden, geçmişte uygulanan kurtarma tekniğini aynı şekilde kul- lanmaya kalkmak oiduğunu savun- du. Sachs, IMF'nin, kurtarma paketi çerçevesinde Endonezya, Tayland ve Güney Kore'deki bankalann ka- patılmasını istemesini eleştirdi. Maliye Bakanı Zekeriya Temizel 'Enflasyonun düşmesini lobi engelliyor' ESKİŞEHlR(AA)- Maliye Ba- kanı Zekeriya Temizei yüksek enf- lasyon ve faiz ödemelerinin, Tür- kiye'nin baş belası olduğunu be- lirterek, "enflasyon tobisi" denilen birgrubun, enflasyonla mücadele- yi önlediğıni söyledi. •— EskişehirTicaret Odası'ncîrdü- zenlenen Vergi Rekortmenleri ödüJ Töreni'nde konuşan Bakan Temi- zel, ekonominin yanya yakın kıs- mının kayıt dışı olduğunu ve büt- çenin yüzde 40'ının faiz ödemesi- ne gitriğini belirtti. Üretenle çalı- şanlar verginin neredeyse tamamı- nı öderken, faiz geliri kazananla- nn sadece yüzde 5 'inin vergi öde- diğinı \urgulayan Temizel. dene- timsizliğin, kamu harcamalannın >4-5 kat fazla ödenmesme yol açtı- gfflı, vergi ödeyenlerin bundan he- sap sorması gerektığıni söyledi. Temizel, "Turkiye'ningüçliiya- pısının bile artık enflasyonun al- tuıdan kalkamayacağı göriildü" diye konuştu. Ersümer, TEDAŞ ihalesiyle ilgili olarak konuştu 'Karam RTUK verecek' ÇANAKKALE (AA) - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer, TEDAŞ ihalelenne medya patronlannın katılıp katıla- mayacağına Radyo Televız- yon Üst Kurulu'nun (RTÜK) karar vereceğinı söyledi. Objektif kriterlerle hare- ket ettiklerini söyleyen Ersü- mer, "Siyasetçinin iki göm- leği vardır, biri bayramhk, di- ğeri idamiık, dedün. Biz doğ- ruiş>'apOgımızainanıyunız" şeklinde görüşlennı dile ge- tirdi. Ersümer. Çanakkale Em- • Enerji Bakanı Ersümer, "Siyasetçinin iki gömleği vardır; biri bayramhk, diğeri idamiık" dedi. niyet Müdürii Vâh>a Bal'm makamında gazetecilerin, sorulannı yanıtladı. Yapılan tüm işlemlerin doğru olduğunu belirten Er- sümer, "Üıaleyi kazanan şjr- ketlerdemedyapatronlannın yer alıp aimadıgı karannı RTÜK verecektir. RTLK eğer kazanan firmalarda ya- yına niteliğe sahip, Idşi veya kunıluş vardır derierse, biz- de bu tespiti ahr değeıiendi- ririz" dedi. Siyasetçinin idamiık ve bayramlık olmak üzere iki gömleği olduğunu söyleyen Ersümer, "Yüce Dfvan'a da götürseler,oradada aynışey- leri söyteriz" dedi. Verilen kararlardan geri dönülmeyeceğini söyleyen Ersümer, "Yapögunız işler denctime açıktır. Yanhş bir iş \-arsa biz o >anlıştan da dö- neriz" şeklinde konuştu. BUSİAD'ın 1998 beklentisi Dolar 361 bin liraBURSA(AA)-BursaSa- nayicileri ve tşadamlan Derneği (BUSlAD) tara- findan, üyelere yönelik dü- zenlenen anket çalışması sonuçlandı. BUSlAD Yö- netim Kurulu Başkaru Eroi Türkün yaptığı açıklama- da, anketin, üyelenîı 1998'e ilişkin ekonomik bekJen- tilerini ve gündemdeki ko- nulara ilişkin düşünceleri- ni belirlemek amacıyla ger- çekkştirildiğini söyledi. Ankete kanlanlann, yıl sonunda enflasyonun yüz- de 78.5, büyüme hızının yüzde 4.3, toplam ihraca- TÜBİTAK ARAŞTIRMA PROJELERİ Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu'nca üniversiteler, diğer kamu kurum ve kuruluşlan, özel kuru- luşlar ve gerçek ve tüzel kişiler tarafından - Bilim ve iletişim teknolojileri, - Biyoteknoloji ve biyomedikal teknolojiler, moleküler biyoloji, biyomekanik ve biyomalzeme üretim alanla- nnda uygulamaya yönelik çalışmalar, - Türkiye'nin biyolojik zenginlikleri, - 1leri ve yeni teknoloji malzemeleri ve uygulamalan, modern üretim sistemleri ve proses teknolojileri, enerji- de verirrüilik arttıncı yöntemler ve çevre dostu enerji uygulamalan, - 1leri ve yeni kimyasal ve çevresel teknolojiler. Çevre kirliliğinin belirlenmesi, kontrolü, önlenmesi ve gideril- mesine yönelik çalışmalar, - Denizler ve içsularda doğal sistemler, yönetimleri. Atmosferik parametreler, modelleme, taşınmalar, biosfer- atmosfer etkileşimi. Yeraltı kaynaklan aranması ve işletilmesine yönelik yeni yöntem ve teknikler. Kritik böl- gesel jeolojik. jeomorfolojik ve jeofızik sorunlar, bölge planlaması ve kıyı yönetimi, - Enerji etkin tasanm. yapım ve rehabilitasyon. Konut sorunu ile ilgili planlama, tasanm, yapım ve değerlendir- me. Depreme dayanıklı tasanm, yapım ve rehabilitasyon. Çağdaş jeoteknik, hidrolik ve ulaşım teknolojileri. Çağdaş malzeme ve yapım teknolojileri, - Yaşam bilimlerinde, temel tıp, kardiyovasküler, bronkopulmoner, hematolojik koşullar, onkoloji, immunoloji, enfeksiyon. malignite, neonatoloji, epidemiyoloji, üreme, beslenme ve gelişme, zehirlenmeler, ana-çocuk sağlı- ğı, görüntüleme yöntemleri, transplantasyon, nöropsişik bilimler, radyasyonlu tedavi yöntemleri, genetik, roma- toloji, gastroenrroloji, nefroloji, deneysel tıp, tıbbi etik, üaç tasanmı-doğal ve sentetik kökenli ilaç etken mad- delen-ilaç formulasyonu. diş tedavisi, - Tanm, orman, gıda ve tanmsal biyoteknoloji alanlannda üretim, verimlilik ve kaliteyi arttjrmaya yönelik mo- dern yöntem ve teknolojiler, - Hayvancılıkta yöre özellikkrine göre (Doğu ve Güneydoğu başta olmak üzere) üretimi ve verimi arttıncı ıs- lah çalışmalan ile Türkiye genelinde hastalıklann teşhis ve tedavisine yönelik temel ve uygulamalı araştırmalar, Konulannda ağırlıkJı olmak üzere önerilecek temel ve uygulamalı araştırma ve geliştirme projelerine ayni ve'veya nakdi olarak destek verilecektir. Yukandaki konulann dışında bilimsel mükemmellik ilkesi çerçevesin- de, temel bilimler alanında, öncelikli alan sınırlaması olmaksızın her türlü proje başvurusu değerlendirmeye alı- nacaktır. 1998 yılı için iki başvuru dönemi belirlenmiştir. Başvunnak isteyenlerin aşağıda belirtilen adresten veya inter- net aracılığı ile http: '/www.tübitak.gov.tr üzerinden temin edecekleri yeni proje öneri fonnlannı (eski fonnlar geçersizdir) aşağıda belirtilen günlerde mesai bitimine kadar TÜBtTAK Proje Destek ve Teşvikler Daire Baş- kanlığı'na göndermeleri gerekmektedir. TÜBİTAK Proje Destek ve TeşvikJer Daire Başkanlığı Atatürk Bulvan, No: 221 06100 Kavakhdere/ANKARA Tel: 468 53 00'1136 l.Başvuru:27Şubatl998 2.Başvuru: 28 Ağustos 1998 E-Mail: pdtdb6tubitak.gov.tr tın da 28.6 milyar dolar olacağı yönünde göruş bil- dirdiklenni ıfade eden Tür- kün. dernek üyelerinin, yıl sonu itibariyle dolann 361 bin, markın da 202 bin li- ra olacağını tahmin ettik- lerini bildirdi. Türkün'ün verdiği bil- giye göre "Siree seçim ne zaman otmabdır" sorusu- na, üyelenn yüzde 46'sı "Normalzamanında". vüz- de 32 sı "1998'in ikinci.va- rısında", yüzde 16'sı "1998'den sonra" yanıtını venrken yüzde 6'sı görüş bildirmedi. SPK Bülteni'nden • SERMAYT PtYASASI KURULL, finans piyasalannda faaliyet gösteren şirketlerin halka açılma ve kayıtlı sermaye sistemine geçiş başvunılanna izin verilebilmesi için asgan ödenmış sermaye tutannın 31 Arahk 1998tarihine kadar 1 trilyon 333.3 milyar lira olarak uygulanmasına karar verdi. • ÖZELLEŞTÎRME İDARESİBAŞKANI UĞLR BAYAR Strateji Menkul Değerler'deki 300 milyon lira değenndeki binde 1 oranındaki hissesini devrerti. • ŞEVKET DEMİREL'in Orman Mamullen Entegre Sanayi'ndeki sermaye paymın da yüzde 16.77'den yüzde 57.82'ye yükseldiği tespit edildi. • ASİLÇELIK'in 1996 yılı kâr payı ödemeleri tktisat Bankası'nın Istanbul'da Merkez, Kadıköy şubesi ile Ankara, lzmir ve Bursa merkez şubelennde 15-28 Ocak 1998 tarihleri arasında gerçekleştirileceği bildirildi. Nüfus hüvıyet cüzdanımı kaybettım. Hükümsüzdür. MEHMET EMlN AVCI YORUM OZTIN AKGUÇ Para Progpamı TC Merkez Bankası'nın para programı açıklaması, 1998 yılı hedeflerinin gerçekçi olup olmadığının irde- lenmesine olanak verdiği gibi, uygulamalara disiplin getirmesi açısından da önemlidir. Para programı; he- deflerin belirlenmesi, para politikasının somutlaşma- sı ve para politikasının bir aracı olarak da nitelendiri- lebilir. Hedefler belirlenirken, hedeflerin ölçülebilir, kont- rol edilebilir ve ana amaç üzerindeki etkilerinin tah- min edilebilir olması gerekir. Para programında ana amaç olarak fiyat artış hızının yavaşlatılması, aracı hedef olarak da rezerv paranın artışının sınıriandınl- ması benimsenmiştir. Rezerv paranın artış hızı, yılın ilk üç ayı için yüzde 18-20 olarak hedeflenmiştir. Rezerv paratutan 1998 yılı başında 1.130 trilyon TL'dir. Hedefın tutturulması durumunda rezerv para Mart 1998 sonunda en faz- la 1.350 trilyon TL dolayında olacaktır. Rezerv para iki önemli ögeden oluşur. Dolaşıma çıkanlan bank- not ve bankalann TC Merkez Bankasf ndaki mevdu- atı.. Gerçi rezerv para, TCMB'dekifon hesaplannı (ör- neğin tasarruf mevduatı sigorta fonu gibi) ve banka dışı kesim mevduatını (kamu mevduatı dışında) kap- sar. Ancak yine 1998 yılbaşı itibariyle rezerv paranın yaklaşık yüzde 63.0'ünü dolaşıma çıkanlan banknot, yüzde 32.3'ünü de bankalar mevduatı oluşturmakta- dır. Banka dışı mevduat ile fon hesaplannın rezerv pa- ra içindeki payı yüzde 5.0'ten daha düşük olup önem- sizdir. Rezerv parayı, Merkez Bankası'nın döviz alacak- lan (brüt döviz rezervi), kamu ve özel kesime (banka- lara) vermiş olduğu krediler, menkul kıymet cüzdanın- da kabarma ve TCMB'deki kamu kesimi mevduatın- da, Hazine alacaklannda azalış artınr. Diğer etmenle- rin rezerv para üzerindeki etkileri genellikle sınırlıdır, ihmal edilebilir. TCMB'nin Hazine'ye verebileceği kı- sa süreli avans, bütçe ödeneklerinin yüzde 3.0 ile sı- nırlı olduğuna ve banka, bankacılık kesimine reeskont ve avans kredisi hemen hemen vermediğine göre, açık piyasa işlemleriyle de bankalann likiditesinin arttınl- mayacağı ya da bu yolla yapılacak desteğin sınırlı tu- tulacağı varsayımına göre, önümüzdeki dönemde iki etmen, rezerv para artışında etkili olacaktır. TCMB'nin döviz alışlan, brüt döviz rezervindeki gelişmeler ve ban- kanın portföyündeki devlet iç borç senetlerinin (DİBS) tutan. Bu bağlamda TCMB bilançosu ve rezerv para ile bütçe açıklan ve ülkenin Dış Odemeler Bilançosu arasında yakın bir ilişki vardır. 1998 yılı için 4.000 tril- yon TLtutannda bir bütçe açığı, 8.000 milyon USD'nin üstünde net yabana kaynak girişi ve 5.000 milyon USD de rezerv artışı öngörüldüğüne göre, rezerv parada- ki artış hedefi, bu öngörü ve tahminlerle tutarlı mıdır? ilk irdelenecek soru budur. Ikincisı de parasal büyük- lükler içinde enflasyon açısından en anlamlı olanı re- zerv para mıdır? Rezerv para genişlemesiyle enflas- yon hızı arasında yakın bir ilişki var mıdır? TCMB son yıllarda Hazine'yi kısa süreli avans ve- rerek değil, DİBS alarak fonlamaktadır. Nitekim 1998 itibariyle TCMB'nin menkul kıymet portföyü 1997 yıl- başına göre 750 mityon TLtutannda artış göstererek 1.160 trilyon TL'ye yükselmıştir. 1998 yılında da büt- çe açığı yüksek düzeyde GSMH'nin yüzde 8.0'inin üs- tünde açık vereceğine göre, TCMB, DİBS almak yo- luyia Hazine'yi fonlayacak, bu durum rezerv para ar- tışının istenen düzeylerde tutulmasjnı önleyeçektir. Türkiye'de dış ödemelerdeki dengesizlik önemli sorun olarak sürmektedir. Cari işlemlerde 5 milyar USD'e varan açık, bu açığın dış borçlanma ile özel- likle kısa süreli yabancı kaynak girişi ile fonlanması, ülkemizde faizlerin yükselmesi yönünde de etki yap- maktadır. Öte yandan TCMB'nin bankalardan döviz alma zorunda kalması, bankanın dış variıklannı arttı- nrken, rezerv parada da genişleme doğurmaktadır. Bun- dan önceki para programlan daha kapsamlı, hedef- ler, Merkez Bankası bilançosu büyüklüğü, Merkez Bankası parası, ıç varlıklar artışı olarak aynntılı iken, açıklanan programda aracı hedef olarak yalnız rezerv para alınmıştır. Rezerv' paranın, diğer parasal büyük- lüklere gore, enflasyon açısından daha anlamlı olup olmadıf. oankaca irdelenmiş midir? Bu konu kamu- oyuna açıklanrnamıştır. Türkiye'de bütçe açığı sürdüğüne, yılın ilk üç ayın- da önemli boyutta ödeme yapılacağına göre, rezerv para büyümesındeki hedefi tutturmak zor gözükmek- tedir. İkinci bir güçiük de sıcak para girişinin sürme- sinin gerekli olmasıdır. Türkiye vergi gelirlerini arttıra- rak bütçe açığını daraltmadığı, dış ödemelerde, kısa vadeli sermaye hareketier olmadan denge sağlamadığı sürece, parasal programlarda hedef tutturmak olasılığı zayıf gözükmektedir. YATIRIM FONLARI NE GETİRDİ? Yatınm Fonu Adı Aylık Yılıçı Dejışı Dejışı m % u\% A Tıpı Hisse A Tuı Kar ma o AÎipı'eksıılSe ATpıMalıKyum iVHktA YKYA'ıpıGıda-HS Vakıf Hısşe fon Dışbank A Tıpı Karma Dışbank A Tıpı Defısk Yaşari)ankATıpıDeJ fınansATıpıDeeıske •on-t ıma A Tıpı Değı; sntır Fon-1 ınkteseSeriK ^ATıoıDelışken !HkAÎıpıl5e|ışiu iıLATıpıHıssy . Ja A tıpı Karma Fon AtaATıpiHtsseSene ınfATıpıpefcl jnk Karma fon in* H'sse- Fon ılAjı ıfctaıA ,Tibı Karma Isık A Tıpı Hisse fon Aıfa A Tıpı Defışken Evgın Fon-Î Yatırım Fın Oejışksr Tacırier A TIDI farma S t t e t A D e j t e F 'Deîış smatıiı Kaua Fotı npı Karma fon Amro Karma f B Yatınm Defışken B TIPI FONUU) ışBank ükıtfon İş Bank Değışken fon Is Bank Tatınl« Bon Interbank B Tıpı Mı Itterbank 8 Tıaı Lıkı Yatınm Fonu Adı Y.hç m% Vakr Ipı Yab.. ıpı Lik.it fı - Tahvıl ıbM Kı ıtınl-BofK) USTan ı "ahul Bf'Cc :?»"? T r v Bor ~ "-; r Fon •