Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmenı: Orhan Erinç •
Genel Yayın Koordınatoru Hikmet
Çetinka\a 0 Yazıışlerı Mudürlerr
IbrahimVıldız, Dinç Tavanç(Sorumlu)
9 Haber Merkezı Müdüru. Hakan Kara
9 Gorsel Yönetmen: Fikret Eser
Dış Haberler Şinasi Danışoğlu 9 Istıhbarat
Cengiz Yüdınm 9 K.ültur. Handan Şenköken
9Spor Abdülkadir Yûcelman 9 Makaleler
Sami Karaören 9 Düzeltme Abdullah Yazıcı
9 Foıoğraf Erdoğan Köseoğlu 9 Bılgı-Belge
Edibe Buğra 9 Yurt Haberlen Mehmet Faraç
Yayın Kurulu İlhanSelçuktBaşkarı),
Orhan Erinç. Oktav kurtböke
Hikmet (, erinkaşa. Şükran Soner.
Ergun Baku Dinç Ta>anç, tbrahim
V. ıldız. Orhan Bursalı, Mustafa
Balbav Hakan Kara.
AnkaraTemsılcısı Mustafa Balba> 9 Haber Mûdurü: Doğan
Akın Atatiırk Buhan No 125. Kat 4. Bakanlıklar-Ankara
Tel 4195020 (1 hat). Faks-4195027 9 lzmır Temsılcısı
SerdarKızık,H.ZıyaBh 1352 S.23Tel 4411220. Faks
4419117 9AdanaTemsılcısı:ÇetinYiğenoğlu. InönûCd
119S No 1 Kat.l.Te\:363 12 11. Faks 363 12 15
Koordınator Ahmet Korulsan 9
Muhasebe. Bülent Yener 9
Idare Hüse>inGürer9tşletme
ÖnderÇeUk9Bılgı-lşlem:Naü
tnal 9 Bılgısayar Sıstem.
Müriivet Çiler
MEDYA C: • Yonetım Kurulu
Başkanı - Genel Mudur Gülbin
Erduran • Koordınator Reha
Işıtman • Genel Müdür Yardımcısı
Mine Akdağ Tel 514 07 53 -
5139580-5138460-61.Faks 5138463
YatımUyan \e Basan: Yeıu Gün Haber Ajansı. Basın \e Yayıncılık A Ş
TüfkocağıOd 39 41 Ogaloğlu 34334 Ist PK 246 Istanbul Tel 10 212i 512 05 05 (20 hat) Faks (0 212) 513 S5 95 2TEMMUZ199-? Imsak: 3.28 Güneş: 5.29 Öğle: 13.15 Ikindi: 17.13 Akşam: 20.47 Yatsı: 22.39
Çocuklara tiner
satana 6 ay
hapis
• İstanbul Haber Servisi -
Istanbul Valiliğı. tıner. bali
ve derby gibi kimyevi
maddelerin uyuşturucu
olarak kullanılmasını
engellemek için 18
yaşından küçüklere satışını
yasakladı. Valilik tarafından
yapılan açıklamada, yasağı
dinlemeyerek çocuklara
tıner ve benzeri madde
satanlann, TCK'nin 526.
maddesi uyannca 3 aydan 6
aya kadar hapis cezası
alacağı belirtildi.
Manavgarta
deprem
• İstanbul Haber Servisi -
Boğaziçi Üniversitesi
Kandilli Rasathanesi ve
Deprem Araştırma
Enstıtüsü"nden yapılan
açıklamada, dün saat
00.49'daManavgat'ın
güneybatısında Richter
ölçeğine göre 4.3 şiddetinde
bır deprem olduğu,
depremin can ve mal
kaybına yol açmadığı
belirtildi.
İstanbul'da
yoğun sis
• İstanbul Haber Servisi -
Istanbul'da sabah
saatlerinde etkili olan yoğun
sis nedeniyle Boğaz trafîği
kilitlendi. Şehir Hatlan
Işletme Müdürlügü ve
Liman Başkanlığı
yetkilileri. yoğun sis
nedeniyle yapılamayan
şehir hatlan vapur
seferlerinin ve transit gemi
geçışlerinin saat 08.00'den
sonra normale döndüğünü
bildirdi.
Uçan Macar
Tatilya'da
• İstanbul Haber Servisi -
Macar ip cambazı Laszlo
Simet ve eşi Suzanna,
Tatilya'da izleyicilere
heyecanlı anlar yaşattı.
Laszlo ve Suzanna Simet,
önceki akşam kurulan çelik
bir tel üzerinde motosikletli
gösteri yaptı. Tehlikeli
göstensıni motosikletinin
altına bır iple bağlı eşiyle
birlikte gerçekleştiren
Simet'in, Çin ve
Macaristan'dan toplam üç
ödülü bulunuyor.
Dünya barışı için
gipişim
• ANKARA (AA) - Çeşitli
ülkelerden 58 sivil kadm
kuruluşu, dünya banşı için
kollan sıvadı. "Dünya
Kadınlanndan Dünya
Devletlenne Bildiri" başlığı
altında ımza kampanyası
yürüten kadınlar. toplam
askeri harcamalar için aynlan
bütçenın en az yüzde 5'ini
sağlık, eğitım ve işgücünün
gelıştırilmesi için BM
tarafından hazırlanan
programlara aktanlmasıru
talep edıyor. Kampanyanın
Türkıye ağını da "Kadının
Insan Haklan Eylem-
Araştırma Merkezi"
yürütüyor.
Deprem brîfingi
• İstanbul Haber Servisi -
Bakırköy Belediyesi'nin,
"'Belediye Hizmetleri
Tanıtımı ve Bakırköy
Bölgesi Deprem Durumu"
hakkında verdiği brifingde
konuşan Isviçre Doğal
Felaketler İnsanı Yardım
Kurulu üyesi Dr. Dieter
Wepf, herhangi bir deprem
olması halinde yurtdışından
uzmanlann gelmesinin
beklenemeyeceğini belirtti.
Wepf, istanbul'da her an
hazır durumda olacak
Bakırköy grubunun devreye
gireceğini söyledi.
Çevpe eylem planı
• ANKARA (AA) - DPT)
Müsteşan Necati Ozfirat,
teşkilat koordınatörlüğünde
2.5 > ıldır süren ve pek çok
sathalardan geçen Ulusal
Çevre Stratejisi ve Eylem
Planı'mn (UÇEP)
hazırlandığını bildirdi. DPT
tarafından düzenlenen,
"Ulusal ÇevTe Eylem Planı
Çalışma Toplantısı"nın
açılışında konuşan Özfırat,
UÇEP çalışmasınm, 7. Beş
Yıllık Kalkınma Planı'nda
ör.görülen etkın bir çevre
yönetimi için.
kurumsallaşma, mevzuat,
halkın katılımı ve fınansman
araçlannın geliştirilmesi
pelitikalannı, bir strateji ve
e\lem planı kapsamında ele
aîdığını bildirdi.
Ovacık'taki maden alanına siyanür tanklannm gönderilmesi gerilimi tırmandırdı
58 Bemamabya gözalb
CELALYILMAZ
BERGAMA - Siyanür tanklannın
bölgeye getirildiğı duyumu üzerine buna
engel olmak isteyen Bergamalı köy lülerin
önceki gece Ovacık'taki maden alanına
giden yollan traktörlerle kesmelerinin
ardından 58 kişı gözaltınaalındı. Köylüler.
olay sırasında meydana gelen tahribatla
ilgili Eurogold'un adamlannı suçladılar.
Bergama'da Daraştay karannın uygulama
süresinin dolmasıyla başlayan gerginlik.
önceki gece maden alanına siyanür
tanklannın gönderilmesiyle tırmandı.
Önceki gece 17 köyden 5 bin kişinin.
siyanür tanklannın maden alanına
getirilmesini engellemek amacıyla
traktörlerle yol keserek başlattığı olaylar,
jandarma ve polisin müdahale etmesiyle
kontrol altına alındı. Olaylar sırasında
Eurogold'a ait bir ambulans yandı. iki
kamyon da devrildi. Eurogold'a taşeronluk
yapan Pasinler şirketine ait iki iş makinesi
ile iki kamyon tahrip edilirken idari
binalarda da masa. sandalye ve bilgisa-
yarlar kınldı. Bu arada Bergama Çevre
Yürütme Kurulu Sözcüsü ve CHP Ilçe
Başkanı Oktay Konyar. Banş Partisi Ilçe
• Bergamalılar. yargı kararlannın uygulanmasını ve yeni
hükümetin olaya el koymasını isteyerek Çevre Bakanı İmren
Aykut'tan da destek istedi. Aykut, Bergama için Danıştay'ın
aldığı kararlar doğrultusunda hareket edeceği mesajını verdi.
Başkanı Ramazan Tekin ile ÖDP İlçe
Başkanı Birol Engel'm de aralarında
bulunduğu 58 kışi gözaltına alındı.
Gözaltına alınanlara destek vermek için
Bergama'ya gıtmek isteyen köylülere
yollarda önlem alan güvenlik güçlennce
izin verilmediği, köylülerin geri
gönderildiği belirtildi. Köylülerin
avukatlanndan İbrahim Toktamış.
gözaltılan protesto etmek için Jandarma
Ilçe Komutanlığı önünde bekleyen köylülen
taşkınlık yapmamalan konusunda uyardı.
Bergama'dakı olaylann Eurogold"un
provokasyonu sonucu meydana geldiğini
belırten Çamköy Muhtan İbrahim Öner,
köylünün sadece tanklann maden alanına
girmesinı engellemek için Çanakkale
yolunda toplandığını söyledi. Öner, şantiye
binasına köylülerin girmediklerini de
belirterek gözaltına alınanların,
işyerlerinden, tarlalanndan \e yollardan
rastgele toplandığını öne sürdü. Öner,
siyanür tanklarını engellemek için
Ovacık'ta toplandıklan yere gelen Bergama
Kaymakamı Temel Koçaklar'ın, tanklann
maden alanına girmeyeceğı konusunda
söz verdiğini de ifade ederek "Ancak,
verilen söz yerine getirümedi. Siyanür
tanklanndan biri, jandarmanın operasy-
onundan sonra gizlice maden alanına
sokulmuş. Kaymakamm verdiği sözüzerine
köylüler dağüarak evlerine dönmüşlerdi.
Olaylar daha sonra ve Eurogold'un
adamlan tarafindan çıkarridı'" diye konuştu.
Köylünün dırenışınin Eurogold'un
Bergama'yı terk etmesine kadar süreceğini
belirten Bergama Belediye Başkanı Sefa
Taşkın. yargı kararlannın uygulanmasını
ve yeni hükümetin olaya el koymasını
istedi. Kurulan hükümette bakanlık
görevine getırilen Işın Çelebi ve A. Sina
Gürel'in, madenin kapatılması konusunda
kendılenne söz verdiklerini de anımsatan
Taşkın, yeni Çevre Bakanı İmren Aykut'tan
da destek istedi.
Çevre Bakanı İmren Aykut ise "Bergama
için Danıştay'ın aldığı karan biliyonıtn.
Bu doğrumıda hareket edilebilir" diyerek
Bergama'da sıyanürle altın üretme
çalışmalarına devam eden Eurogold
firmasınrn ışletme izninin iptal edilebıleceğı
mesajını verdi.
Köylülerin eylemi üzerine Bergama'ya
giden Izmir Valisi Kutlu Aktaş; tzmir
Emnıyet Müdürü Hasan Özdemir ve
Bergama İlçe Jandarma Alay Komutanı ile
birlikte birtoplantı yaptı. Aktaş, meydana
gelen tahribatla ilgili yaptığı açıklamada.
"Bunlan yapanlann yanına kâr
kalmayacakür. Mesele hukiıki platforma
taşınmıştır. Ben, kendilerini daha önce
uyarmıştını. 'Haklıyken haksız duruma
düşmeyin' demiştim" dedi. Öte yandan
olaydan sonrajandarmanın bölgede yaptığı
operasyonda. Banş Partısi'ne ait bir
minibüsün içinde yasadışı pankart ele
geçirildiği gerekçesiyle Banş Partisi tlçe
Başkanı Ramazan Teldn ile birlikte 9 kişi,
ifadelerine başvurulmak üzere gözaltına
alındı.
Bergama Savcılığı'nın gözaltına alınanlar
için jandarmaya dört gün süre verdiği
belirtilirken gözaltı sayısının artabileceği
öğrenıldi.
Kabotaj Bayramı kutlandı
'Denizlerimizden
daha çok
yararlanmalıyız'
Haber Merkezi - 1 Tem-
muz Denizcılik ve Kabotaj
Bayramı istanbul. Çanakka-
le. Zonguldak, Mersm, Is-
kenderun, Tekirdağ, Izmit
ile Bursa'nın Mudanya ve
Balıkesir'in AyvaJık ilçesin-
de kutlandı. Cumhurbaşka-
nı Süleyman DemireL bay-
ram nedeniyle yayımladığı
mesajda: üç tarafi denizler-
le çevnli olan Türkiye'de de-
nizlenn. halkın refah ve mut-
luluğuna daha çok hizmet
edebilmesinin şartolduğunu
söyledi.
İstanbul "da, bayram dola-
yısıyla Valı Rıdvan Yenişea,
Taksım'deki Atatürk anıtı
önünde düzenlenen törene
katıldı. Yenışen. daha sonra
Anıt Özel Defteri'ni ımza-
ladı. Törene Kuzey Deniz
Saha Komutanı Koramiral
İlhami Erdil ile istanbul Bü-
Clinton
Broadway
yüdıztyla
Önceki gece New
York'ta "Forum'a
Giderken Komik
BirŞeyOldıT
isimli Broadvvay
müzikalini izleyen
ABD Başkanı
BiU Clinton,
oyundan sonra
sahneye çıkarak
oyunculan
tebrik etti.
Clinton, Uginç ve
seksi giysisi ile
dikkatleri çeken
başrol
oyuncusundan,
müzikal
hakkında
bilgialdı.
(Fotoğraf:
REUTERS) e-posta : tan (a vol. com. tr
>tikşehır Belediyesi Başkan-
vekılı Ali MüfitGürruna ve
ötekı yetkılıler de katıldılar.
Mersin'de düzenlenen tö-
rende. Mersin Liman Başka-
nı HüseyinDemirbırkonuş-
ma yaptı. Demır, Kabotaj
Kanunu'nun tamamen ya-
bancıların kontrolunde olan
denızlerimize sahip olma-
nın yolunu açtığmı söyledi.
Iskenderun'dakı törende
konuşan Liman Başkanı Ah-
met Güneş, kabotaj hakkıy-
la Türk karasulannda taşıma-
cılık ve liman hızmetlerinın
elde edıldığinı anlattı.
Tekirdağ'da Hükümet Ko-
nağı önünde düzenlenen tö-
rende. Atatürk anıtına çe-
lenkler konularak saygı du-
ruşunda bulunuldu. Daha
sonra Liman Başkanı Süley-
man Erhan, günün önem ve
anlamını belırten bır konuş-
ma yaptı. Tekirdağ Valisi Ze-
ki Şanal da şeref deftenni
ımzaladı. Sahil boyunda dü-
zenlenen ıkıncı törende ıse
denız şehıtlen anısmadenı-
ze çelenk bırakıldı.
Zonguldak'taki kutlama
törenlen ise Atatürk anıtına
çelenklerin konulması, say-
gı duruşu \e tstıklal Mar-
şı'nınokunmasıylabaşladı.
Zonguldak Liman Başkan-
vekilı Şükrü Alemdaroğlu.
yaptığı konuşmada, 29 \i-
san 1926'daçıkanlan Kabo-
taj Kanunu ile Türk denız-
cılığının özgürlüğüne kavuş-
tuğunu söyledi.
Çanakkale"de de. Cumhu-
riyet Meydanfndaki tören-
lerde, Vali Ekrem Özsoy,
Boğaz Komutanı Tuğamıral
Lğur VTğit Belediye Baş-
kanı İsmail Özay ve Deniz-
cilik Müşteşarlığı Çanakka-
le Bölge Müdürü Dursun
Açıkelli. Atatürk anıtına çe-
lenk koydu.
Cumhurbaşkanı Demırel.
TBMM Başkanı Mustafa
Kalemli, Başbakan Mesut
Y dmaz. CHP Genel Başka-
nı Deniz BaykaL yayımla-
dıklan mesajlarda. Kabotaj
Kanunu'nun kabulünün
7
1 .
yıldönümünü kutladılar.
REFAHYOL 'giderayak' son yeşil alanlara da imar izni verdi
Bodrum'ıın ortnanları bitecek
OKTAYEKtVCİ
BODRUM - Son günlerdekı yaygın
söylemle Türkiye'ye "kâbus" gibi bir
yıl yaşatan REFAHYOL'un bıtişi. bel-
ki de en büyük coşkuyu Bodrum''da ya-
rattı. 54. hükümetin "külrürdüze^ini1
*
de temsil eden RP'lı eskı bakan İsma-
ilKahraman'ın Bodrum Kalesi'ni ^et-
hetme" operasyonu sonuçsuz kaldı.
Şimdı artık kent halkı yeni Kültür Ba-
kanı İstemihanTalay'ın tarihı şapelde-
ki 7. yüzyıla ait batık sergisini tören-
le hizmete açmasını bekliyor. Hem de
yine aynı gemınin tanhıne de yakışır
bir şekilde "şarap ve ekmek" eşlığin-
de...
Ne var ki Bodrum'a yönelık RE-
FAHYOL saldınsı sadece "şeriat pro-
jeteri" ile de sınırlı değıldı. İsmail Kah-
raman'ın tarihe göz diktıği günlerde,
yine REFAHYOLun Turizm Bakan-
hğı da bu talihsiz ilçenın "ormanlık kı-
>Tİanna" göz dikmiştı.
REFAHYOL'un Turizm Bakanlı-
ğı'na karşı "ormanlarda" başlatılan
çevre direnişini Belediye Başkanı Tuğ-
rul Acar'la konuşuyoruz.
Turizm Bakanlığı'nın 1997yılıocak
avnıdan bu yana yatınmcılara tahsıs et-
tığı "turizm merkezferi'" arasmda. Bod-
rum yanmadasını süsleyen Türkbükü,
Yahkavakve Omurcamahallelerinde-
ki ormanlık araziler de var. Bu bölge-
lerde 6 ayrı araziyi değişik firmalara
49 yıllığına kıralamak üzere "önizin"
veren bakanlık, yasal dayanağmı aslm-
da bir " 12 Eylül dönemi düzenlemesi"
olan Turizmi Teşvik Yasası'ndan alı-
yor. Özellikle 1980'lenn ANAPdöne-
minde yaygın olarak gerçekleşen bu uv -
gulamada.beledıyelerdevredışı bıra-
kılarak, doğrudan "hükümet karany-
la" Hazine ve orman arazilen yatınm-
cılara tahsis edılıyor...
Bodrum Beledı>e Başkanı Tuğrul
Acar. v ine Bodrum ıçın yapılması ge-
reken "asıl hizmeti" ise şöyle özetli-
yor: "Şu andaki kapasitevi kaldırabil-
mek için gerekli acil altvapı eksikükle-
rini tamamlamak üzere daha önce Baş-
bakanhk acil v ardım fonundan 1 i» tril-
yon istenıişti. Aynca suvıımuz yok ve
Bodrum-Milas çevresinden ancak 5
milyon ton su bulabiliyoruz. Dalaman
Çavi'ndan su gelmezse bütün yanma-
dada hem vaşam, hem de var olan tu-
rizm hizmeti sönecek— "
Bodrum'un anılarla yüklü köşelerin-
den Han Restaurant'tayız. Tüm yaşa-
rnını yine Bodrum ve Güney Ege'nin
güzelliklerine adamış olan SaynurGe-
lcndost'la da birlikte vaptığımız bu
söyleşi, ister ıstemez "Peki bu yağma
nasıl durdurulabilir" sorusuna geli-
yor. Gelendost; **Biz yine eylem yapa-
cağız ve ormanlann tahsisine karşı ge-
reldrse dava açacağız. Ama. belediye-
ler de artık sessiz kalmasın. bir şeyler
yapsın—" dıyor. Başkan Tuğrul Acar
ıse umut bağladığı son gırişimim şöy-
le özetliyor: "Çok araştırdım: tek ça-
re Bodrum yanmadasını bütünüvle
doğal SİT ilan etmek. Bu yönde giri-
şimde de bulunduk. Sonuç ahnabüir-
se, yağma yasal yoldan frenlenebilir..."
Tuğrul Âcar'a, "REE\HYOL'unbi-
çimlediğiYüksekKuruLvar olanSİTIe-
ri bile kaldırmaya çahşıyor" dedığım-
de. elbetteki kı inanmak ıstemiyor. Iz-
mir'dekı Bölge Kurulu'nun yasal >et-
kisini kullanmayıp bu haklı ve duyar-
lı ısteği neden **SİT düşmanlanna"
aktardığı ise başkanla söyleşimizın ya-
nıtsız kalan sorulan arasında kalıvor.
>nJIletişimFakültesi'nden 1996-97dönemindemezun
oIan270,rrtFen-Edebi)atFakültesrndenisemezun
olan 69 öğrenci, düzenlenen törenlerle diplomalannı aldılar. İletişim Fakültesi'nin AKMde düzenlenen mezuniyet
töreninde konuşan Marmara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Faruk BatıreL, günümüzde doğru bilgiyi alan ve
yayan. iyi yetişmiş Uetişüncileri olan toplumlann dünyada söz sahibi olduğunu söyledi. Basın Konseyi Başkanı-
gazeteci Oktay Ekşi ise mezunlardan, haber kaynaklanndan edindikleri bilgileri kötüye kullanmamalannı isteyerek
"Bu meslekte yolun sonunu görenler kalıcı olur. Bu zor meslekte tehlikelere rağnıen gerçekleri ve doğrulan yazdığınız
sürece saygın olursunuz" dedi. tTÜ Fen Edebiyat Fakültesi'nin mezuniyet töreninde konuşan Rektör Prof. Dr. Gülsün
Sağlamerde''İTÜ artıkbaşka bir döneme. hak ettiği yere doğru hı/Jayükscliyor"dedi.( Fotoğraf: KADERTUĞLA)
SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN
Yakup Kadri, Ne Diyor?..
Amma tartışmıştık ha!
12 Mart günleri, ya az öncesi, ya az sonrası; o sı-
ralar, biliyorsunuz, 'Demokrat /zm/r'deyim, 'hasbel-
kader' başyazılan ben yazıyorum; içlerinden birisi-
ne. şöyle başlamıştım: 'Atatürk, bildiğiniz gibi, sol-
cuydu'; kıyamet koparan 'tesbit' bu! Vay efendim,
Atatürk'e nasıl 'solcu' dermişim! Oysa neresinden
bakılırsa bakılsın, Gâzi Mustafa Kemal'in, Anado-
lu Ihtilâli ve Inkılâbı, hem liberal emperyalist 'Sistem'e
karşı, hem İstanbul
1
daki teokratik monarşiye karşı,
bal gibi 'solcu' bir ihtilâl ve inkılâptır; sonradan, çe-
şitli eğilimden iktidariann onu sulandırması, ama-
cından kaydırması, sonunda Türkiye'yi 'özelleşti-
rilmiş' ve 'küreselleştirilmiş' bir 'küçük Amerika' ha-
line getırmek istemesi, işin aslını ve mahiyetinı de-
ğiştirrnez.
Bu bakımdan, zaman zaman kullandığım, 'solcu
kemalistler' deyimi, tam yerindedir, gerçek 'kema-
listler' onlardır; Gâzi yaşarken de, onlardı; hemen ak-
la gelenler arasında, elbette, Yunus Nadi'yi, Falih
Rıfkı'yı, Yakup Kadri'yi, Şevket Süreyya'yı, Mem-
duh Şevket'L vb. sayabiliriz. Başlangıçta, Ismet Pa-
şa, Recep Peker, vb. de, aynı çerçeve içinde gö-
rünürse de; zamanla yollar aynlmış, Ismet Paşa ve
takımı, başta 'Kadrocular' olmak üzere, 'solcu ke-
malistler'] iyi gözle görmemeye başlamıştır. Yakup
Kadri, Ismet Paşa'nın siyasi rakibi değil, 'kemalist'
inkılâp kadrosundan, bir edip; 'Kadro 'nun, şu ünlii
derginin en has elemanlanndan birisi; 'Kadro' ise Şev-
ket Süreyya yönetiminde, laik, demokratik ve an-
ti/emperyalist fikir dergisi 'Anadolu Ihtilâli ve Inkılâ-
to/'nın 'fikriyatını' yapmaya çahşıyor; alttan alta, Sul-
tan Galiyefçi tezlerte, sonradan 'ÜçüncüDûnya'öe-
nilecek 'Mazlum Milletler'in savunmasını üstlenmiş!
Şimdi isterseniz, Yakup Kadri'nin bu 'solcu ke-
malist'm İsmet Paşa ve takımı hakkındaki eleştiri-
lerine bir göz atalım.
Paşa'nın çifte standardı'
O öyle bakarsanız, 'bürokrat' Başvekil ismet Pa-
O şa'yı 'affairisme' (nüfuz ticareti) yapan İş Ban-
kası Grubu'nun karşısına dikilmiş olmakla, birfazi-
let ve haysiyet mücadelesi yürütmüş sayabilirsiniz;
'birileri' Çankaya'yayaslanarak, 'gizlice' ortalığı ta-
lan ediyorlar: dürüst ve kanun adamı Başvekil, on-
ların karşısına çıkıyor, öyle mi? Yakup Kadri bu fik-
re katılmaz, şunlan söyler
"...ikinci defa iktidara gelişinin ilk yıllannda, o
kadar titiz bildiğim Ismet Paşa'nın hiçbir şeyi
mühimsemez bir hâli vardı. Daha doğnısu, mem-
lekette olup bitenlere bir fildişi kulenin tepesin-
den bakıyor ve aşağıda cereyan eden hadisele-
ri küçük olaylar şeklinde görüyor gihiydi..."
Nitekim, 'halk tarafından hoş görülmeyen' o 'nü-
fuz ticaretine' karşı açtığı fazilet savaşını da bu çer-
çeve içine sokmuş:
"...bildiğim birşey varsa, o da Ismet Paşa'nın
fazilet ve siyasi ahlak adını verdiğimiz bir büyük
davayı, yâni inkılâp rejimini soysuzlaşmaktan
koruma davasını, bir küçük politika şekline sok-
masıdır. (...) Bence küçük politika (...) her türiü
samimi fıkir ve kanaat muhtevasından yoksun,
ya da fikir ve kanaatleri şahsî endişelerin emri
altna alan sözde siyasi birtakım mücadeleler-
dir..."
Yakup Kadri, sonra sonra. ifadesini daha da net-
leştiriyor: "...Başvekil ismet paşa ele aldığı te-
mizlik teşebbüsünde (...) bazı milletvekillerinin,
ya da CHP'de nüfuz sahibi birtakım politikacıla-
nn, devlet kapılannda iş takip etmelerini yasak-
lamakla işe başlamış ve bu hareketiyle TBMM'de
olsun, siyasi çevrelerde olsun, büyük itibar sağ-
lamıştı. Fakat çok geçmeden görüldü ki bu ya-
sak herkese eşitlikle tatbik edilmemekte, dev-
let kapılan bazı çıkarcı milletvekillenyle politika-
cılara kapalı tutulduğu halde, diğer bazılanna
açık değilse bile, aralık bırakılmaktadır..."
Başka türlü söylersek, Osmanlı tarihindeki 'inti-
sap müessesesi' yeniden işlemeye başlıyor: Pa-
şa'nın adamı isen, mesele yok, işin yürür; 'örefc/fer'in,
yâni Gâzi ve etrafının, İş Bankası Grubu'nun 'ada-
mı' isen. kapılar suratına kapalı.
Daha somut bir isnaf
akup Kadri, anılannda yaptığı tanıklığı, isim ver-
meden somutlaştırmıştır; yeri gelince, diyor ki me-Yselâ:
"...Ismet Paşa'nın her vakit el üstünde tuttu-
ğu, şerefine ve itibarına toz kondurmak isteme-
diği birkaç bakanın, yok pahasına istimlâk edil-
miş dönümlerce arazi üstünde ve bir kaleyi an-
dıran bahçe duvarian içinde, herbiri mali veya ik-
tisadi bir müessesenin başına geçirilmiş hısım
ve akrabalanyla kâksâneler kurarak nasıl yerleş-
tikleri, ondan başka kimsenin gözünden kaçmı-
yordu..."
"...ama böyle birteveccühten yoksun herhan-
gi bir milletvekili, ya da eski bir bakan Anka-
ra'nın bir köşesinde üç katlı bir apartman mı
yaptırmış, ismet Paşa derhal bir haksız iktisap
düşüncesine kapılıyordu; ve garibi şudur ki, bun-
lar arasında da en çok tutturduğu kimseler, vak-
tiyle kendisine karşı vaziyet alanlar, ya da hâlâ
mınldanmakta bulunanlardı..." (Y. K. Karaosma-
noğlu, 'Politikada 45 Yıl' s:100-106, iletişim Yayın-
ları, 1984)
Türkiye'ye yıllarca hükmedecek olan 'bürokratik
oligarşi'rim, neden dolayı 'InönüAtatürkçüsü' oldu-
ğu, sizce daha o zamandan görülmüyor mu?
http:// www. prizma.net. tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm