Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SATFA CUMHURİYET 30 NİSAN 1997 ÇARŞAMBA
HABERLER
BIEP'lilere
ajııriık teklifi
iddiası
• A N K A R A ( A N K A ) -
Emfğin Partisi, HADEP ve
SlPMamak ilçe örgütleri
tararmdan yapılacak basın
açıkiamalannın çağnlannı
dağtan iki EMEP'linin
poli> tarafindan gözaltına
alınırak Tuzluçayır
Kankolu'na
götCrüldüğünü ve burada
kendilerine ajanlık teklif
edildiğini öne sürdü.
Emeğin Partisi'nden
yapılan açıklamada,
polisler tarafindan parti
çalısmalannı
bırakmalannın istendiği
belirtilerek yaklaşık altı
saat gözaltinda
tutulan parlililerin
polisler tarafından
tehdit edildiği de
kaydedildi.
Yunanistan'a
kaçarken
boguldular
• KUŞADASI
(Cumhuriyet) -
Yunanistan'ın Samos
Adası'na kaçmak isterken
tekneleri batan 5 tranlı ile
tekne kaptanı olduğu
belirlenen bir kişi
boğularak yaşamını yitirdi.
Önceki gûn akşam
saatlerinde Davutlar'daki
Aydun Tur Sitesi
sahillerinde biri çocuk iki
ceset bulunduğu ihbannı
alanjandarmanın
soruşturması sırasında
karaya iki ceset daha
vurdu. Daha sonra bir genç
kadın cesedinin daha
bulunmasıyla ceset sayısı
5'e çıktı. Gece boyunca
aramalann sürdürüldüğü
çevrede, sabah saatlerinde
teknenin kaptanı olduğu
belirlenen 30 yaşındaki Ali
Avcı'nm cesedi de karaya
vurdu.
Aczmendilerin
karar giinü
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Ankara 1 No'lu
Devlet Güvenlik
Mahkemesi"nde bugün
Sıvas katliamı sanıklan ile
Aczmendilerin
yargılandığı davalara
devam edilecek. Şıvas -
davasında, savcının
Yargıtay'ın bozma karanna
ilişkin görüşünü bildirmesi
beklenirken. Aczmendilere
ilişkin karann da
açıklanabileceğıne dikkat
çekildi.
Bale sanatçıları
Anıtkabir'de
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Bale sanatçılan,
Türk Balesi'nin 50 kuruluş
yıldönümüyle kesişen
Dünya Dans Günü'nde
Anıtkabir'i ziyaret ettiler.
Türk hükümetinin
çağnsıyla Türkiye'ye gelen
Madame Dame Ninette de
Valois tarafindan kurulan
Türk Balesi'nin sanatçılan.
dün Atatürk'ün manevı
huzurunda saygı duruşunda
bulunarak mozolesine
çelenk bıraktılar. TOBAV
Genel Başkan Yardımcısı
Fahrettin Güven. Ankara
ve Istanbul Devlet Opera
ve Balesi sanatçılannın
katıldığı törende Anıtkabir
Özel Defteri'ni imzaladı.
Mesleki eğitim
sempozyumu
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Mesleki Eğitim
ve Küçük Sanayii
Destekleme Vakfı'nın
(MEKSA) düzenlediği
"Uluslararası Meslek
Eğitimi Sempozyumu"
dün sona erdi. Milli Eğitim
Bakanı Mehmet Sağlam'ın
da konuştuğu uluslararası
toplantıyı düzenleyen
MEKSA, 1985'te "kamu
yaranna ve kâr amacı
gütmeyen bir vakıf" ol"ak
kuruldu. Vakıf. Türkiye'de
TESK ve Milli Eğitim
Bakanlığf nın yanı sıra
Berlin Uluslararası
Kalkınma Işbirliği Kurumu
(BGZ) ile işbirliği içinde
eğitim merkezleri
oluşturdu ve 12 ildeki 30
eğitim merkezinde halen 4
bin kişiye meslek eğitimi
veriyor.
Dentirel-Yılmaz
göpüşmesi
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu)-ANAP Genel
Başkanı Mesut Yılmaz,
dün Cumhurbaşkanı
Süleyman Demirel'i
ziyaret ederek Almanya
gezisi hakkında bilgi verdi.
Yaklaşık bir saat süren
görüşmeden sonra
açıklama yapılmadı.
DYP'de ittifak yapan muhalif cephe genişliyor. Ayvaz Gökdemir, Erez'i destekliyor
'Erbakan çekflmelPHÜLYA KARABAĞLI
ANKARA-DYP'nin milliyetçi-muha-
fazakâr kanadının önde gelen isimlerin-
den Kayseri Milletvekili Ayvaz Gökde-
mir. hükümetin bozulması için alternatif
hükümet modeli oluşturmaya çalışan Ya-
hm Erez ve arkadaşlanna destek verdiği-
ni bildirdi.
Türkiye'nin REFAHYOL hükümeti ön-
cesindeİci huzurlu ortama geri dönmesi
gerektiğini vurgulayan Gökdemir. "Baş-
bakan Erbakan hükümetten çekilmeür
dedi. DYP'de hükümete karşı oluşturulan
ittifak cephesi genışlerken Gökdemir'in
verdiği destekle muhaliflerin sayısının
20'ye ulaştığına dikkat çekildi.
DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'in
başbakanhk pazarlığı ıçin gün saydığı
DYP'de. muhaliflerin hükümetin bozul-
• DYP'de REFAHYOL'a karşı muhaliflerin sayısı
20'yi buldu. Şahinlerin önemli ismi Ayvaz Gökdemir.
Türkiye'de hem sivil hem de asker hükümeti görüntüsü
olduğunu söyleyerek Erbakan'ın hükümetten
çekilmesi gerektiğini söyledi. Aydın Menderes'in
ekibiyle birlikte REFAHYOL'a destekten vazgeçeceği bildiriliyor.
ması için oluşturduğu ittifak cephesi güç-
leniyor. "Şahinler" grubunu etrafında top-
layan Ayvaz Gökdemir. Erez'in çıkışını
desteklediklerini. ancak DYP'den kopa-
rak çözüm oluşturulmasına karşı çıktıkla-
nnı söyledi.
Ülkede "yanhşlar trajedisi" yaşandığı-
na. insanlann tercih yapmaya zorlandığı-
na dikkat çeken Gökdemir. "Şimdi bir as-
ker hükümeti bir de sivil hükümet görün-
tüsü var. Böylegitmez" diye konuştu. As-
kerlerin kışlaya dönmesi için hükümetin
her iki kanadına da görevler düştüğünü
kaydeden Gökdemir. "Gerginliğin sona
ermesi için Erbakan hükümetten çekilme-
li. Türkiye, RP'den önceki çatışmalann,
cepheleşmenin yaşanmadığı huzurlu gün-
lerine geri dönmeli" dedi.
Ayvaz Gökdemir. Başbakan Erbakan'a
•* Hükümetten çekil" dıyen Aydın Mende-
res'in altematif hükümet modellerinde ki-
lit isim olduğunu vurguladı. "Hiç kimso,
Menderes'i istifa etti diye suçlayamaz" di-
yen Gökdemir. erken seçımin herkesi ra-
hatlatacağına dikkat çekti.
DYP Genel Başkanı Çiller'in, muhalif
grupta yeralmamalan için yakın takibe al-
dığı milletvekilleri dün de toplanarak ge-
lişmeleri değerlendirdiler. Yalım Erez,
DSP Genel Başkanı BülentEcevit'inlider-
lerle yaptığı görüşmeden umutlu olduğu-
nu. buradan çıkacak sonuca göre alterna-
tif hükümet modeli taslağı hazırlanacağı-
nı söyledi.
Aydın Menderes ekibinden RP Ankara
Milletvekili Şaban Karataş dün. DYPli
muhaliflerle görüştü. İttifak cephesinin
giderek güçlendiği DYP'de muhaliflerin
sayısının 20 e ulaştığına dikkat çekildi.
Menderes'in bir- iki gün içinde ekibiy-
le birlikte RP'den istifa etmeyeceğini, an-
cak hükümetten desteğini çekeceğini bil-
diren bir açıklama yapacağı kulislerde di-
le getirildi.
1 Mayısta 'özgür emek, demokratik Türkiye' istemi
Meral
tahrikler
için uyardı
DİSK ve Türk-İş
liderleri ortak
basın toplantısı
düzenJedi. DİSK
Genel Başkanı
Budalv emeğin
bayramının
özgürce
kudanması
gerektiğini
söyiedi. Türk-İş
Genel Başkanı
Meral, tahrikler
için uyardı.
Hükümetin 8 ayı
SSK'de
dinci
kadrolaşma
AYŞE SAYIN
Haber Merkezi - Türk-Iş, Devrimci Işçi
Sendikalan Konfederasyonu (DİSK). Hak-tş
ve Kamu Emekçileri Sendikalan Konfede-
rasyonu (KESK). lstanbul'da kitlesel olarak
kutlamaya hazırlandıklan l Mayıs Işçi Bay-
ramı'nda. "Özgür emek, demokratik Türki-
ye'* isteminidilegetirecekler. Türk-İş. DİSK,
Hak-lşve KESK genel başkanlan, dün l Ma-
yıs'la ilgili bir basın toplantısı düzenleyerek
"biriik ve dayaıuşma** mesajı verdiler. Türk-
Iş Genel Başkanı Meral. kutlamalara bütün
yurttaşlan çağınrken "Katılan her arkadaşn
mızın sistemli ve disiplinti olmasını. tahrikle-
re kapümamasını istiyoruz" dedi.
DİSK Genel Başkanı RıdvanBudak. fark-
lı düşünen örgütlerin "emek" ortak paydasın-
da bir araya geldiğine dikkat çekerek "Avru-
pa BirliğTne girmeyi hedefleyen Türkiye,
emeğin bayramının özgürce kutlanmasına
katkı vermelidir" dedı l Mayıs'ı .Ankara"da
kapalı salonlarda kutlayacaklannı söyleyen
Hak-tş Genel Başkanı Salim Uslu ise "Ülke-
mizin yozlaşan yapısının ürettigi başıbozuk-
luğa tepki vereceğiz'" diye konuşru.
KESK Genel Başkanı Siyami Erdem. ışçi
sınıfının biriik ve dayanışma günü olan l Ma-
yıslarda katledilen emekçilerin katıllerinin
ortaya çıkanlmasını talep edeceklerini söy-
ledi.
Konfederasyonlara üye sendikalann da
aralanndayeraldığı Ankara Demokrasi Plat-
formu l Mayıs'ı, saat 11 .OO'de Sıhhiye Köp-
riisü üzerinden Tandoğan Meydanı'na kadar
sürecek yürüyüşün ardından düzenlenecek
mitingle kutlayacak. CHP Genel Başkanı De-
niz Baykal. l Mayıs Işçi Bayramı kutlamala-
nna katılacaklarını bildirdi. Baykal, hiçbir
tarih ya da hiçbir takvim yaprağının "komp-
leks nedeni"olmaması gerektiğini vurguladı.
CHP lstanbul Milletvekili Ercan Karakaş. l
Mayıs İşçi Bayramı'nın tatil günü olmasına
yönelik olarak 2 Nisan 1996 tarihinde sun-
duklan yasa önerisiyle ilgili olarak TBMM
Başkanlığı'nı göreve çağırdı.
İstanbuTda baa caddeler kapanacak
ÖDP Genel Başkanı Ufiık Uras ve İP lıde-
ri Doğu Perinçek, Istanbul'da yaptıklan açık-
lamalarda şeriata, çetelere \e özelleştirmeye
karşı herkesi l Mayıs'a davet ettiler. Kutla-
malara kitlesel katılım beklediklerini belirten
Uras ve Perinçek. yurttaşlan belirlenecek di-
siplineuymayaçağırdılar. Banş Partisi. TYS
ve Sine-Sen üyesi sanatçılar da lstanbul'da
Abide-i Hürriyet Meydanfndaki kutlamala-
ra katılacaklannı bildirdiler.
lstanbul Emniyet Müdürlüğü Basın Pro-
tokol ve Halkla llişkiler Şube Müdürlü-
ğü'nden yapılan yazılı açıklamaya göre. per-
şembe günü saat 07.00 ile 18.00 arasında ba-
zı cadde ve sokaklar trafiğe kapalı tutulacak.
Kasımpaşa ve Çağlayan'dan Piyalepaşa Bul-
varı çıkışlan. Okmeydanı. Piyalepaşa Bul-
varı. \'atan Caddesi ve Kâğıthane Cadde-
si'nden Çağlayan çıkışları. E-5'ten Çağlayan
ve Kasımpaşa çıkışları. Mecidiyeköy'den
Çağlayan'a gidiş Kuştepe Işıklar, Şişli'den
Çağlayan'agidişHürriyettepeışıklar ile Abi-
de-i Hürriyet Caddesi'ne açılan Eğitimciler
Sokak. Cemil Bengü Caddesi. İzzetpaşa Cad-
desi ve Akar Sokak araç trafiğine tamamen
kapalı olacak.
Kasımpaşa'dan Çağlayan yönüne gidecek-
lerin Okmeydanı yönünü, Okmeydanı"ndan
Piyalepaşa yönüne gideceklerin Kasımpaşa
yönünü. E-5'ten Çağlayan ve Piyalepaşa Bul-
van'na gideceklerin Okmeydanı ve Mecidi-
yeköy-Balmumcu yönünü. Kâğıthane'den
Çağlayan yönüne gideceklerin Okmeydanı-
Sütlüce-Çeliktepe ve Gültepe yönünü. Vatan
Caddesi "nden Çağlayan yönüne gidecekle-
rin Kâğıthane-Kuştepe ve Mecidiyeköy ısti-
kametini. Mecidiyeköy'den Çağlayan yönü-
ne gideceklerin E-5 veya Şişli yönünü. Şiş-
li'den Çağlayan y önüne gideceklerin de Kuş-
tepe-Mecidiyeköy-Darülaceze Caddesi-Ok-
meydanı yönünü kullanmalan gerekiyor.
1 Mayıs öncesi operasyon
lstanbul polisı. 1 Mayıs kutlamalan önce-
sı. aralarında Medkom Kültür Merkezi'nin de
bulunduğu bazı gazete ve dergilere baskm
düzenledi. Küba'da ağustos ay ında gerçekleş-
tirilecek olan Küba Gençlik Festivali'nin ta-
nıtımının yapıldığı Medkom Kültür Merke-
zi'ne dün akşam saat 19.30 sıralannda düzen-
lenen baskında. aralannda Kübalı İbis Ahi-
za'nın da bulunduğu 14 kişi gözaltına alındı.
Polis, aynı saatlerde Kurtuluş ve Atılım ga-
zetesinın bürolanna da baskın düzenledi.
Mezopotamya Kültür Merkezi. Tohum
Kültür Merkezi. Kızılbayrak gazetesi. Yapı
Sanatevi. İdil Kültür Merkezi. Genel-İş La-
leli Şubesi'nı basan polıs. yüzlerce kişiyi gö-
zaltına aldı. Gözaltına alınanlann Gayrette-
pe'deki Asayiş Şubesi ile Vatan Caddesi'nde-
ki Terörle Mücadele Şubesi'ne götürüldük-
leri bildirildı.
ANKARA - SSK Genel Müdü-
rü Kemal Kılıçdaroğlu. Cumhur-
başkanı Süleyman Demirel'in
karşı çıkmasına rağmen görev-
den alınırken. kurumda bazı üst
düzey görev lere "imam" köken-
li kişiler getirildi.
Başbakan Necmettin Erbakan,
"dinsizler yetişiyor*" sav ını öne
sürdüğü Abant Izzet Baysal Üni-
versitesi'ne, ancak RP lilerin de
alınması koşuluyla 74 kişilik
kadroyu vereceğini bildirdi. Ça-
lışma ve Sosyal Güvenlik Baka-
nı NecatiÇelik. SSK'ye personel
alımı sınavında "Çeliksoyadlıbi-
risi kazanır ve akrabam olduğu
kanıtianu-sa istifa edeccğim" de-
di. Çelik'in 5 akrabasının Gölcük
i SSK Dispanseri'nde işbaşı yap-
j tığı ortaya çıktı.
Amasya'da Izmir Fetih Sahne-
si'nin "Bir Hak Düşmanı" adlı
oyunun sahnelenmesini organıze
eden Milli Gençlik Vakfı Şube
başkanı Osman Yüzgenç. RP ta-
rafindan ödüllendirilerek il kültür
müdürü yapıldı.
REFAHYOL döneminde,
1226 hâkim ve savcının, yerleri
değiştirildi. Adalet Bakanı Şev-
ket Kazan'ın "yargıda laik ve
Atatürkçü kadrolan sürgüne
gönderme operasyonu" olarak '
değerlendirilen karamamesiyle
Mersin'e atanmasına tepki göste-
ren Ankara Cumhuriyet Başsav-
cısı Nazmi Şarvan ve Ankara
Bölge Idare Mahkemesi Başkanı
Necmettin Koçtaş istifa etti.
Kazan. Ankara DGM Savcısı
Nuh Mete Yüksel hakkında,
RP'liler ve Aczmendiler hakkın-
da yaptığı işlemler nedeniyle so-
ruşturma açtırdı.
Kazan. Sincan'daki "Kudüs
Gecesi~ni düzenlediği gerekçe-
siyle görev inden alınan ve çıka-
nldığı mahkeme tarafindan tu-
tuklanan RP'li Belediye Başkanı
Bekir Yüdız'ı. teamüllere aykın
olarak cezaevinde ziyaret ederek.
yargıya dolaylı baskıda bulundu.
Şevket Kazan, "Sürekü Aydın-
lık İçin 1 Dakika Karanlık" eyle-
mine katılanlara "Mum söndü
oynuyorlar" derken Alevi yurt-
taşlara hakaret etti. RP'li Şevki
Yılmaz. Türkiye'de "2 milyon fa-
hişe var" diyerek kadmlan aşağı-
ladı.
NOKTASIIORAL ÇALIŞLAR e-mail: [email protected]
Ülkemiz tiyatrosunun yüz akı
sanatçılan için, önceki gece
Atatürk Kültür Merkezi'nde
duygu yükKJ, olağanüstü etkile-
yici bir tören gerçekleştirildi.
Halk Sigorta'nın sponsorluğunu
üstlendiği törenin yönetmeni
Haldun Dormen'di. Tiyatronun
çeşitli dallarında verilen ödülle-
rin, önce adayları görüntülerle
ekrana geliyor, daha sonra jüri-
nin belirlediği en başarılı isim
açıklanıyordu. Suna Pekuy-
sal dan Yıldız Kenter'e. Ned-
ret Güvenç'ten Selim Naşit'e
kadar tiyatromuza damgasını
vurmuş yıldızlar, son derece şık
görüntüler içinde sahneye çık-
tıklannda duygulu birtablo olu-
şuyordu.
Törenin en etkileyici bölümü
ise Afrfe Jale'nin yaşamını ko-
nu alan Afife filmi idi. Senaryo-
sunu Haldun Dormen'in yazdı-
ğı, yönetmeni Kemal Uzun
olan filmin başrol oyuncusu Ye-
şim AJıç'tı. Film, tören boyun-
ca parçalar halinde büyük ek-
randan gösterildi. 1902 yılında
Istanbul'un Kadıköy semtinde
Afife 'nin Bıraktığı Miras
dünyaya gelen Afife, 10 Kasım
1918'de Darülbedayi'ye öğren-
ci olarak kabul edilen Beyza,
Refika, Behire ve Memduha
adlı beş kızdan birisiydi. Afife ve
Refika dışındaki diğer kızlar,
sahneye çıkarılmayacaklarını
düşünerek tiyatroyu terk ettiler.
Afife stajyer oyuncu, Refika
ise suflör olarak işe başladılar.
Refika, sahne gerisinde görev
alan ilk Müslüman Türk kadınıy-
dı. Darülbedayi yöneticileri Eli-
ze Bezmeciyan'ın Paris'e git-
mesi üzerine Hüseyin Suat'ın
"Yamalar" oyununda Afife'yi
oynatmaya karar verdiler. 22 Ni-
san 1919'da Afife Jale Kadı-
köy'deki Apollon Sinemasi'nda
(şimdiki Reks) Emel rolüyle sah-
neye çıkan ilk Müslüman Türk
kadını oldu. Güvenlik güçleri
buna engel olmak istedilerse de
başaramadılar. Ikinci oyununu
da baskılara rağmen sürdürdü.
Üçüncü piyesi olan "Odalık"
oynanırken polis tiyatroyu bas-
tı. Afife yine kaçarak kurtuldu.
Ama bu onun son oyunuydu.
Dahiliye Nezareti (Içişleri Ba-
kanhğı) 27 Şubat 1921 günü ya-
yımladığı bir bildiriyle Müslü-
man kadınların kesinlikle sah-
neye çıkmalarını yasakladı. Afi-
fe bu emir üzerine tiyatro kad-
rosundan çıkarıldı.
Bu gelişme Afife için sonun
başlangıcı oldu. Zayıf olan si-
nirleri iyice bozuldu ve uyuştu-
rucuya alıştı. Kurtuluş Sava-
şı'ndan sonra kadınlara tanınan
özgürlük artık ona eski gücünü
kavuşturmayacaktı. Acılarla ge-
çen yaşamı 1941 yılında Bakır-
köy Akıl Hastanesi'nde sona er-
di.
Tiyatro tarihimizin bu ilkcesur
kadını, kadın hareketinin belki
de ilk öncülerinden bu büyük
sanatçı, bağnazlığın girdabında
yok olup gitti. Haldun Dormen,
onun adına düzenlenen ödül tö-
reninde ona şöyle sesleniyor-
du: "Afife Türk tiyatrosunun
gerçek bir fedaisi, korkusuz bir
devrimcisidir. Afife adının bir
ödüle verilmesi, örümcek kafa-
lılara atılabilecek en güzel to-
katlardan biri olacaktır. Sanat
yaşamımıza hoş geldin Afife Ja-
le... Sana çok şey borçluyuz."
Afife'nin Islamcı bağnazlığa
karşı yüzyılın başında yürüttüğü
kişilik kavgası, dünya görüşü
kavgası bugün yeniden gün-
demdeydi. Çünkü, siyasi Islam
gözünü yine kadınlara dikmişti.
Refahçı Kültür Bakanı. Atatürk
Kültür Merkezi'ndeki bu tören
öncesi içki yasağı koymuştu.
Gelen yoğun tepkiler üzerine bu
yasak geri alındı, ama ne zama-
na kadar? Ellerine geçen ilk fır-
satta bu yasağı sürdürecekleri
belliydi.
Bütün bunlardan daha da
önemlisi, kadınlara yönelik teh-
ditler. Refahçılar, Çocuk Esirge-
me Kurumu'ndaki 33 kadın mü-
dürü görevden alıp yerlerine er-
kekleri atayarak ne yapmak is-
tediklerinin de mesajını veriyor-
lar. Özellikle, sanat dünyasın-
daki kadın görüntüsüne daya-
namadıklarını biliyoruz. Şu an-
da, ülkemizin yüzakı olan bir-
çok değerli kadın sanatçımızın;
Yıldız Kenter'lerin, idil Bi-
ret'lerin, Suna Kan'ların, Be-
dia Muvahhit lerin eğer siyasi
Islamcılar iktidarda olsaydılar
belki de isimlerini bile duymaya-
caktık. Afife Jale'nin başına ge-
lenler onların da başına gele-
cekti.
Atatürk Kültür Merkezi'nde
şef Julius Rudel yönetiminde-
ki Londra Kraliyet Filarmoni Or-
kestrası'nı dinlerken çevremde
oturan kadınlara baktım. Dini
gericilik önce onları hedef alı-
yordu.
Onlann sokağaçıkmasından,
toplum içinde bir ağıriık oluştur-
masından hoşlanmıyorlardı.
Özgür kadın onlar için en büyük
tehditlerden biriydi. Afife Jale,
ölümünden 55 yıl sonra yeni bir
anlam kazanmıştı. Önceki ge-
ceki ödül töreni bu yönüyle de
çok anlamlıydı.
GLOBALPOLİTtKÜLTÜR
ERGİN YILDIZOĞLU
Peru'da Katliam
Peru'da özel tim komandoları, Japon konsolos-
luğunu basarak, 126 gündür sürmekte olan tutsak
krizine son verdiler. Japon konsolosunun noel par-
tisini basarak 600 kişiyi tutsak almış olan 14 Tupac
Amaru gerillası ve bir tutsak öldü. Ancak şimdi, toz
duman dağıldıktan, ABD ve Batılı devletlerin, Baş-
kan Fujimoro'yu ve Peru hükümetini kutlama ya-
nşı yatışmaya başladıktan sonra, ortada bir sürü ka-
ranlık soru var.
Gelen raporlara göre, Peru hükümeti ile Tupac
Amaru arasında yapılmakta olan pazarlıklar yavaş
da olsa gelişme gösteriyordu. TutsaKİarın yaşamı
hiçbir şekilde tehlikede değildi. Peru hükümeti, bu
süreç içinde, bir hapishane reformu yapmayı, iş
çevreleriyse gerillaların istedikleri fidyeyi veımeyi
kabul etmişler ve Fidel Castro da sığınma hakkı va-
at etmişti. Hükümet hapishanelerdeki 400 mahkû-
mu serbest bırakmamakta direniyordu, ama bu
alanda da bir uzlaşma bulmak ve bazı mahkûmla-
rı bırakmak mümkün görünüyordu. Japon hükü-
meti askeri bir çözüme kesin olarak karşıydı. Uma
Polis Şefi ve Savunma Bakanı da bir baskımfi çok
riskli olacağını düşünüyordu. ingDtere'den getirilen
uzmanlara göre görüşmeler yavaş, ama olumlu bir
yönde ilerliyordu. Özetle, bir baskın için belirgin bir
gerekçe yoktu. Sadece Amerika. ABD'ye yakın Ge-
nelkurmay Başkanı Nicolas de Bari Hermoza Ri-
os ve Milli Istihbarat Bakanı Vladimiro Montesi-
nos askeri bir çözümden yanaydılar. (International
Herald Tribune 27/4/1997). Baskından bir gece ön-
ce yüksek düzeyli bir istihbarat zirvesi yapılmış, an-
cak baskın kararı Japon hükümetinden gizli tutul-
muştu (The Economist 26/4/1997). Bu sırada, ABD
konsolosu, başına, gerillalan kastederek "Şimdiza-
manı gelince canlannı vermeye hazırolup olmadık-
larını düşünmeleri gerekir" türünden demeçler ve-
riyordu (VVorkers VVorld Nevvs Service 1 Mayıs/1997
için hazırlanan bülten).
Şimdi bir başka hikâye: Baskından iki hafta ön-
ce, Türkiye'deki "Susurluk"a benzer bir skandal
patlak vermişti Peru'da. Skandal, istihbarat örgü-
tünü ve Fujimoro'yu da içine alarak hızla gelişiyor-
du. İstihbarat örgütünden Leonor Rosa adında bir
kadın memur, üstlerini işkence yapmakla ve "ölüm
mangaları-Colina" kurup seri cinayetler işlemekle
suçlamıştı. Rosa'da da şiddetli bir işkenceden geç-
tiğini kanıtlayan yaralar vardı. Bu olayın ardından,
Colina'nın kurucusu ve üniversiteolaylarında26 ki-
şiyi öldürmekten mahkûm olmuş, ancak bir sene
sonra, 1995'te hükümet tarafindan affedilmiş olan
Martin Rivas'ın eski sevgilisinin parçalanmış ce-
sedi ortaya çıktı. Uzun süredir derinleşerek, işsizlik
oranını yüzde 80'lere (Reuters 1/12/1996) kadar çı-
karan ekonomik kriz, geçen aylarda Fujimoro'nun
popülaritesini yüzde 70'ten 1 nisanda yüzde 48'e
geriletmişti.
Skandal bu duruma tuz biber ekti ve Fujimo-
ro'nun popülaritesi 15 Nisan'da yüzde 38'e düştü
(The Observer 27/4/1997). Vladimir Montesi-
no'nun çürümüş ve siyasi cinayetlerle kirlenmiş ol-
duğunu düşünenlerin oranı da yüzde ŞO'e.çıkmıj-
tk Muhatefet, yeni bir darbederi bahsediydrdu (H^-
rald Tribune). -' ~ * • -M - r.
Baskından bir gün sonra Fujimoro'nun popülari-
tesi tekrar yüzde 65'lere yükseldi. Artık ölüm man-
galarından bahsetmek ve skandalı hatırlatmak iyi-
ce zorlaşmıştı. (Sahi, Susurluk skandalına ne oldu
dersiniz?) Peru başkan adayı ve romancı Maria
Vargas Llosa'nın oğlu Alvaro Vargas Llosa, He-
rald Tribune'e yazdığı bir makalede, baskının aslın-
da genelkurmay başkanı ve istihbarat şefi tarafin-
dan planlandığını ileri sürdü. Anlaşilan Fujimoro bu
baskını, tutsakları kurtarmaktan ziyade, kendini kur-
tarmak için gerçekleştırmişti. Askerlere gelince, el-
leri dirseklerine kadar kendi vatandaşlarının kanıy-
la kirli olan bu baylar, şimdi ortada birer kurtancı ola-
rak dolaşıyorlar...
Diğer taraftan, tutsaklar hiçbir aşamada yaşam-
sal bir tehlike içinde değildiler. Baskm sırasında,
tutsak ifadelerinden de anlaşıldığı gibi gerillalar, el-
lerindefırsat olmasına rağmen, savunmasız tutsak-
lara ateş açmamayı tercih ettiler (IHT 23/4/1997).
Eski bir sendikacı olan Nesto Cerpe Cartolini
liderliğindeki gerilla grubuna gelince... Hepsi, tes-
lim olmaya çalışanlar da dahil olmak üzere, baskın
sırasında "yargısızinfaz"a kurban gittiler. Patlama-
da kolları bacakları kopanlar da dahil, hepsinin ka-
fasırida birer kurşun deliği vardı. Acımasız bir dik-
tatörlüğe karşı demokrasi ve bağımsızlık mücade-
lesı veren bu insanlar, her şeye rağmen eylemleri-
ne sempati ile bakan yoksullarla gerekli siyasi iliş-
kileri kuramadıklan, dolayısı ile mücadelelerini ge-
liştiremedikleri için, umutsuzluğa kapılarak kalkış-
tıkları bir eylemin faturasını canlarıyla ödediler.
Umanm, dünyanın başka yerlerinde benzer amaç-
lar için mücadele edenler, şimdi diktatörlüğün da-
ha da güçlenmesine yol açan bu trajediden bir ders
çıkarırlar. Geniş kitlelerin gereksinimleri için verilen
mücadeleler. bu kitleler katılmadan, bunlann adı-
na gerçekleştirilen bireysel kahramanlıklarla kaza-
nılmıyor!
[email protected]
RP'ye güvenmiyor
ABD, Erbakan 'dan
umudunu kesti
Haber Merkezi - ABD.
son dönemde artan siyasi
krizle birlikte Refah Parti-
si'nden umudunu kestiği-
ni söyledi.
ABDDışişleriBakanh-
ğı Sözcüsü Nicbolas
Burns. Bill Clinton yöne-
timinin Türkiye'de yaşa-
nan siyasi bunalım ve ge-
lişmelerle ilgili düşünce-
lerini dün Dışişleri Bakan-
lığı'na ilettiğini bildirdi.
ABD'nin, Türkiye'de
devam eden ordu-RP ger-
ginliğıni çok yakından ta-
kipettiğini belirten Burns.
yaptığı basın açıklamasm-
da Refah Partisi ve Baş-
bakan Necmettin Erba-
kan "dan umutlannı kestik-
lerini söyledi.
Burns. Türkiye'de de-
vam eden siyasi bunalım-
dan çıkış yolunun yine ül-
ke içinde olduğunu kayde-
derek ordunun açıklama-
lannı da yakından izledik-
lerini bildirdi. Türk Silah-
lı Kuvvetleri'nin laiklikle
ilgili kaygılan bulundugu-
nu ve bunu açıkladığını
belirten Burns, ordunun
kaygılan için "BM,Türki-
ye'nin iç sorunudiır" de-
di.
Bums, daha önce yaptı-
ğı açıklamalarda da, Tür-
kiye'de güvendiği tek kişi-
nin Cumhurbaşkanı Sü-
leyman Demirel olduğunu
söylemişti. Refah Partili
Devlet Bakanlan Abdul-
lah Gül ile Fehim Adak'ın
ABD ziyaretleri sırasında
Orgeneral ÇevikBir'in la-
iklik konusunda yaptığı
konuşmada ordu-RP bu-
nalımını bu ülkede gözler
önüne sermişti.