Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 MART 1997 PAZAR OLAYLAR VE GORUŞLER Neden Atatürkçülük? Prof. Dr. SUÎSA KİLİ Boğaziçi Üniversitesi A tatürkçülük bilimsel J ^ değildir, Atatürk dev- / ^ rim modeli geçerli de- Z ^ ^ ^ ğildir' savlan toplum- ğ ^L bılim, siyasalbilım JL JL. alanlannda özellıkle 2. Dünya Savaşfndan bu yana yapılan araştırmalar, çalışmalar sonucu tümüyle geçersiz, bilimsellikten yoksun savlar du- rumuna düşmüştür. Akademik nedenlerle gittiğim hangi ül- ke olursa olsun, Atatürk'e büyük saygı ve hayranlık duyulduğuna tanık oldum. Bu ülİcelerden bazı örnekler vereyim: Fransa. lsviçre, Almanya, İngiltere. Belçika. Hol- landa, Avusturya, Norveç, Danimarka, Po lonya. Macanstan, ABD. Kanada. Arjan- tin. Brezilya. Güney Afrika. Avustralya. Rusya, Çin ve Japonya. Bu saydığım ül- keler farklı siyasal yönetim biçımlerine. değişik larihsel ve kültürel bırikimlerine karşm bağımsızlaşma, çağdaşlaşma konu- lan ele alındığında Atatürk'ün adı ilk aşa- mada gündeme gelmekte, başanlan ve ba- şanlannın nedenleri ıncelenmektedir. Ay- nca, pek çok yabancı bilim adamı Atatûrk devrim modelini en ussal, en sağlıkh, çağ- daşlaşmayı en iyi, en rahat sağlayacak mo- del olarak tanımlamakta, Atatürkçülüğün de bilimsel geçerliliğini ve önemini vur- gulamaktadır. Öte yandan, Atatürk' ün ön- derliğinde ilk başanlı kurtuluş savaşı ve- ren Türkiye. "Biz de başarabiliriz" umu- dunu ve hatta kararlılığını Tnazhım ulus- lar"a ve onlann önderlerine verdiği içın Atatûrk, Atatürkçülük ve Atatürk devrim modelinin özellikle gelişmekte olan ülke- ler için anlamı ve önemi büyüktür. Ne yazık ki. yabancı ülkelerin bilim adamian Atatürk'ün önerdiklerinin geri kalmışlıktan kurtulmak. çagdaşlaşmak için en tutarh model ve yöntem olduğunu söylerken bizde hâlâ bazı çevrelerce Ata- türkçülük bilimsel değildir ya da Türk ulu- sunun dinine, geleneklerine aykındır sav- lan çeşitli amaçlarla öne sürülmektedir. Bir bilim insanı olarak öğrenciliğimden bu yana araşürma ve çabşmaianmda Ata- türk'ün, Atatürkçülük \e Atatürk devrim modelinin özel bir >eri \ardır. Taraflı oldu- ğum bir özelliğim ve inancım. idealim %ar- dır. Bu da Türkhe'nin. ülkesi ve miUetryle bölünmez bütünlüğünü koruyarak çağ- daşlaşmasıdır. Bir başka taramlığun da bi- limden yana olmamdır. Çalışmalanm. araştırmalanm sonucu Atatürkçülük ve Atatürk devrim modelinin bilimsellikten yoksun olduğunu görseydim, üzerinde du- rulan insan Atatürk de olsa, bunu söyle- mekten çekinmezdim. Ne mutlu bize ki ta- raflı olduğumuz, olmamız gereken ulusal bütünlük ve bırlik düşüncesi içinde model olarak benimsediğimiz Atatürkçülük de bilimsel taraflılığımızla çelişmiyor. Bu heT Türk yurttaşı için bir övünç kaynağıdır, övünç kaynağı olmalıdır. Kuşkusuz, özellikle şimdilerde sivil ke- simden Türk Silahlı Kuvvetleri'ne kadar uzanan ülkemizin ilerici güçleri, pek çok sivil kurulus, ve örgüt. Türk ulusu ve Türk devletinın aydınlık yolda ilerlemesini sağ- layan devrim yasalanna ve Atatürkçülüğe sahip çıkmakta ve gittikçe artan bir oran- da seslerini duyurmaktadır. Bu bağlamda gençlığin ve birçok sendikamn da aydın- lıktan yana tavır sergilemeleri "devrimin amacını anlamış olanlann onu daima ko- nıyabileceklerini" bize göstermektedir. Neden Atatürkçülük? Bu sorunun yanıtı uzun bir yazıyı gerek- tirmektedir. Bu sütunlann elverdiği ölçü- de. ana öğeleri belirterek yanıtını verme- ye çalışacağım: - Yurt kurtarma eyleminden kaynaklan- dığı için Atatürkçülük. - Yok edilmek istenen bir ulusun yeni- den ve büyük biratılımla dirilişini simge- lediği için Atatürkçülük, - Yüzyıllar boyu ihmal edilen Anado- lu'yu gündeme getırdigi. Anadolu ulusal eyleminin düşün akımı olduğu için Ata- türkçülük, - Bölücü, ayıncı değil. birleştirici, bü- tünleştirici olduğu için Atatürkçülük, - Devrini tamamlamış bir imparatorluk yerine ulusal Türk devletinı, Osmanlılık yerine ulusçuiuk, ümmet yerine ulus, Is- lamcılık yerine laikliği benimsediği ve bu doğrultuda devTİm atılımlannı gerçekleş- tirdiği için Atatürkçülük, - Batıh devletler tarafından acımasızca sömüriilen ve bu sömürü düzenine son ve- rerek anayurdu kurtardığı için Atatürkçü- lük, - Maceracı değil, usçu olduğu için Ata- türkçülük. - Daha dar sınıriar içinde, Misak-ı Mil- li sınırlan içinde. daha büyük, daha ileri, daha gönençli, daha uygar bir Türk insa- nı. Türk ulusu, Türk devletini amaçladığı için Atatürkçülük, - Anadolu devrimini, Türk aydınlanma devrimini başlattığı için Atatürkçülük, - Düşün ve eylemi birlikte yürütrüğü, yüreklilikle, duraksamadan, kararlılılda, ödün vermeden Türk toplumunu çağdaş- laştırmayı amaçladığı için Atatürkçülük. - Uluslaşmayı, çağdaşlaşmayı gerçek- leştiren uygulamalara gittiği için Atatürk- çülük, - 'Toplumsal yapımızın hiçbir olayuu, hiçbir acısını yanm önlemlerie geçiştirmek beigisinde (şiannda) ve eğfliminde oİmayan cumhuriyet' anlayıştnı her açıdan sergıle- diği için Atatürkçülük, - Bir sınıfin üstünlüğünü değil, tüm top- lumsal kesimlerin, ulusun ulusal istencin üstünlüğünü benimsediği için Atatürkçü- lük, - Durağanlığı, mutlu bir azınlık yaran- na işleyen sistemi benimsemediği için Atatürkçülük, - Çağdaşlaşma çabalannda yıldmcı, te- rörist yöntemi benimsemediği için Ata- türkçülük, - Ozünde banşçı, insancıl olduğu için Atatürkçülük, - Anti-emperyalist olduğu için Atatürk- çülük. - Mazlum uluslardan yana olduğu için Atatürkçülük, - İnsan onuruna yaraşır bir sosyo-eko- nomik düzeni amaçladığı için Atatürkçü- lük, - Ustan, bilimden yana olduğu için Ata- türkçülük, - Onurlu bir birey. onurlu bir ulus, onur- lu bir devlet olarak yaşamamızı sağlaya- cak devrim yasalannı yaşama geçirdiği için Atatürkçülük, - Türk Devnmi'nin amacıru kapalı bir toplum yaratmadan, bağımsız olarak, çağ- daş uygarlık düzeyine ulaşmak olarak ta- nımladığı için Atatürkçülük, - Usu, bilimi egemen kılan, laik, halk- çı. devrimci. özgürlükçü, ulusçu, cumhu- riyetçi bir toplum ve devlet yönetimi ön- gördüğü için Atatürkçülük, - Eğitimi ulusal, laik, çağdaş bir teme- le oturtup çağdaş Türk insanmın yetişme- sine olanak sağladığı için Atatürkçülük, - Usçuluk, ulusallık, laiklik karar alma sürecine yön veren degerler olarak benim- sendiği için Atatürkçülük, - Ulusal bir kalkınma, çağdaşlaşma mo- deli oluşturduğu için Atatürkçülük, - Aydınlanma felsefesinin özünü oluş- turduğu, Türklüğü uygarhkla birlikte dü- şündüğü için Atatürkçülük, - Yalnızca tslamlıkla sınırlandmlmış ta- rih anlayışından uzaklaşıp. tüm Türk tari- hini araştırmaya açtığı için Atatürkçülük, - Türk dılinı. 'yabancı dillerin bovun- duruğundan kurtanp' Türk dilini bagım- sızlaştırdığı, gelişmesine olanak tanıdığı için Atatürkçülük, - Dil devrimiyle kentle köy arasındaki iletişimsizliği azaltmayı, hepimizin kul- landığı bir dile kavuşmamızı sağladığı ve böylece halkçı yönünü bir kez daha vur- guladığı için Atatürkçülük, - Bilim ve usun gündemde olması ile Türk kültürünün önünü açtığı, Türk kül- türünün gelişimine olanak sağladığı için Atatürkçülük, - Ulusal kimlik bilincini, çağdaş yurttaş- lık anlayışını sağlayacak devrim yasalan- nı gerçekleştirdiği için Atatürkçülük, - Umursamazlık ve adamsendeciliği be- nimsemediği, aktıf, duyarlı. katılımcı yurttaşlığı gündeme getirdıği için Atatürk- çülük, - Yasallığa önem verdiği, Kurtuluş Sa- vaşı'ndan başlayarak Meclis'lebirlikte ile- rici atılımlan yaptıgı, çağdaş bir ulus. çağ- daş bir devlet olarak yaşamamızı sağlaya- cak devrim yasalannı gerçekleştirdiği için Atatürkçülük, - Kadın, erkek oy hakkını sağladığı, Halkevleri, Halkocaklan gibi kuruluşlar aracılığıyla katılan toplum haline dönüş- memizi gerçekleştirdiği için Atatürkçü- lük, - Milli Mücadele döneminden başlaya- rak örgütleşen bir toplum haline dönüşme- mizin önünü açtığı için Atatürkçülük. - Temel inançlan, halk, halkçılık, ulu- sal egemenlik, ulusal istenç, ulusçuiuk. ulusal birlik, ülkelerin eşitliği, ulusal ba- ğımsızlık, eğitimde, kültürde, siyasada usu, bilimi, laik düşünceyi egemen kılma, teknolojiyı yakalama. ekonomik kalkın- mayı sağlama, yurttaşı gönençli bir yaşa- ma kavuşturma olduğu ve yayılmacılığı, saltanat ve hilafeti, Islamcı siyaseti, ırkçı bir ulusçuiuk anlayışını yadsıdığı için Ata- türkçülük, - Geleceğe yönelmeyi ilke edindiği, ulu- sal özlemlerimizi gerçekleştirebilecek güçte olduğumuzu kanıtladığı için Ata- türkçülük, - Iç ve dış ilişkilerde akılcı, tutarlı, er- demli, ilerici girişimleriyle yurttaşın gü- vencesini, sevgisini ve dış dünyanm say- gısını kazanan siyasalar ürettiğı için Ata- türkçülük. Neden Atatürkçülük sorusuna, özet bir yanıtı ise kanımca şöyle verebiliriz: Uygar, çağdaş, ilerici bir birey, bir ulus ve bir dev- letolarak yaşama kararhbğıınızı ve bu doğ- rultudaki gücümüzü ortaya koyduğu için Atatürkçülük. Ve Türktüğün 'unutulmuş büyük medeni vasünı' gündeme getiniiğj için Atatürkçülük. TARTIŞMA Yasalar Yanlış Uygulanmasm T oplumlarda düzen yasalara uyulmakla sağlanabilir. Yaşadığımız şu günlerde, yasalann hiçe sayılmasının acı sonuçlannı görmekteyiz. Birçoklan yasalan kendi düşüncelerine göre. belki bilerek yanlış biçimde yorumlamaktadırlar. Geçenlerde bir açık oturum izledım. Başörtüsü konusu tartışılıyor. Bir yanda TBMM'de üst görevde yer almış, hukuk eğitimi gördüğünü bildiren bir milletvekili, karşısında da lstanbul Barosu Başkanı ile bir milleUekili vardı. Hukuk eğitimi aldığını söyleyen milletvekili başörtüsü kullanılrnasınjn zorunluluğunu, karşısındakiler de öğretim kurumlannda ya da kamu görevleri sırasında türban kullarulamayacağı görüşünü savunuyorlardı. Kullanmayı savunan milletvekili, yasalara her zaman uyulmadığını göstererek karşısındakılerin görüşlerini çürütmek için yanlış bir yola saptı. "Şimdi size bir yasamn maddesini okuyacağun" diyerek Şapka Kanunu'nun l. maddesini okudu. Bu madde şöyle idi: "Türkiye BMM azalan ile idare-i umumiye ve hususiye ve mahalliyc ve bilumum müesseseta mensub memurin ve müstahdemin, Türk miletinin iktisa etmiş olduğu şapkayı gi> mek mecburiyetindedir. Türkiye halkının da umumi serpuşu şapka oiup buna münafi (aykın) bir itiyadın devamuu hükümet men eder." Pek açık biçimde anlaşıldığı üzere burada, bu yasadan sonra fes, kalpak vb. şeylerin giyilmesi yasaklanmıştır. Ve yine açık olarak görülmektedir ki giyilmesi zorunlu kılınan şapkanın, günün her saatinde ve her yerde başta bulundurulması söz konusu edilmemektedir. Tartışmacılar bu görüşleri bildirdiler ve aynca "Ayak yoiuna gidcrken de başınuzda şapka bulunacak mı demek isteniyor" diye takıldılar. 25 Kasım 1995 günlü Cumhuriyet'te bu konuyu daha geniş biçimde örneklerle ele almıştım. O örnekleri yinelemeyeceğim. Yeni bir ekleme yapacağım. 4 Şubat 1997 akşamı televizyondaki bir söyleşide bir parti genel başkanı, bu yasayı anımsatmak isteyerek "Nerede ise bizi başı açık gezdinneyecekler" dedi. Bu yasa, birçok devrim yasamız gibi anayasanın 74. maddesinde, korunacak devrim yasalan arasında yer almıştır, değiştirilmesi söz konusu olamaz. Böyle yanlış yorumlarla insanlanmızın kafalan bulandınlmamalıdır. Bu yanlış yorumlamalann sevindirici bir etkisinin ortaya çıktığına da değinmekte yarar var. Şu kanşık günlerde yapılan yanhşlıklar, devrimin iyiliklerini kavramış olanlan, Atatürk ilkelerini savunmak açısından birbirine kenetiemektedir. RüştüErgun _ _ , Işınbilimci (Radyotog) ' --«*-• PENCERE Olacak Olan OIUP... Herkes merak ediyor ' ^ -••'• £ •• - Ne olacak bu işin sonu?.. Necmettin Hoca oyalıyor, Şaibe Hanım kıvı- rryor, dört parti bir araya gelemiyor, her kafadan birses çıkıyor... Peki, ne bekliyorduk? Necmettin Hoca koltuğunu bırakabilirmi?.. Şa- ibe Hanım başbakanlığa oturmak hırsını bastora- bilir mi? Geçmişte de böyle olmadı mı?.. Uyarı, muhtıra, bildiri, dürtükleme, çimdikle- me, silkeleme, gıdıklama polrtikacıya vız gelirL. 'Hacı' ile 'Bacı'nın çevresinde akıl hocalan var: - Birşey o/maz... - Dünya konjonktürü askeri darbeye elverişli değil... - Halk askeri istemiyor... - Hiçbirşey olmamış gibi davranalım. MGK "is- tişari" bir kuruldur... ,.,.,.. - Hern ekonomi iyileşiyor... - Birkaç hafta içinde her şey unutulur... - Boşver... • Türkiye'de yaşananlar sanki hiç yaşanmamış gibi!.. Gazetelerde kamuoyu araştırmaian çıkıyor, hal- kasoruluyor: ^ - En güvendiğiniz kurum? -Ordu!.. • - £ Partiler, medya, parlamento solda sıfır!.. '•; Üç kez askeri müdahale oldu, kimsenin gıkı çıkmadı. Üç askeri müdahaleden önce de poitti- kacılar tüm uyanlara kulaklannı tıkadılar... Aymazlık parayla mı?.. . . «~. • ' "Uyan"y\ kim düşünüp de MGK toplantısında anayasallaştırmışsa, olağanüstü bir inceliği keş- fetmiş olduğunda kuşku yok!.. Peki, bu inceliği düşünen işin gerisini düşün- mez mi?.. Komşumuz "Iran modeli" bumumu- zun dibinde! Türkiye'nin şeriat karanlığınasürük- lendiğini halkgörmüyor mu? Yüzde 20'likoy ora- nıyla dört partinin burnuna dört halka takıp çe- ken "takkeliye bu toplum numarasını vermedi mi? Sivil girişimle pariamentoda şeriatçıya 'dur' denemezse ne olacak? - Bir şey olmaz! Kim söylüyorsa bunu, aklını peynir ekmekle yemiş demektir. Türkiye bıçak sırtındadır. Mec- lis'teki çoğunluğun bir an önce demokrasiyi şe- riatçılann elinden kurtarması gerek... Yoksa olacak olan olur... ank Visa mculuklar "Uçak biletiniz adresinize ulaştırılmıyorsa kredi kartınız Citibank Visa değildir." * Dünyanm her yerinden viking %ÜTuf?fm _ bir telefon ile her türlü seyahat rezervasyonlarınızın.yapılıp adresinize (')J teslim edilmesini iğtiyorsanız, Memery^ Citibank Visa'ya başvurun. Citibank Visa, sahiplerinin hayatını kolaylaştırmaya devam etliyor. CITIBANG 0800 261 25 15 24 saat ücretsiz başvuru hattımız Ştmdıiık sadece Ankara, İstanbul ve İzmir ıllerinde başvuru kabul edilecektir (*) Yurtiçinde Istediğiniz adresten, yurtdışmda havayolu ftrmasından. CITIBANKO*SADECE VISA DEĞ/L, CITIBANK VISA.