Katalog

Cumhuriyet İmtivaz Sahibi: Berin Nadi Gcnel Yayın Yönetmeni Orhan Erinç # Genel Yayın Koordınatörü Hikmet Çetinkaya • Yazuş.lerı Mudurlen Ibrahim Yıldız, Dinç Tayanç (Sorumlu) 9 Haber Merkezı Müdiirü. Hakan Kara • Görsel Yonetmen Fikret Eser Dış Haberlcr: Şinasi Daoışoğlu • tstıhbarat: Cengiz Yıldınm # Ktıltur Handan Şenköken # Spor. Abdülkadir Yücelman • Makaleler Sami Karaören 0 Duzeltmc Abdullah Yazıcı • Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu 0 Bilgı-Belge Edibe Buğra 0 \ urt Haberleri: Mehmet Faraç YaymlCiKulU-llhaııSetçuk(Başkan), Orhan Erinç, Oktıy Kurtböke. Hikmet Çetinkaya,Şfikran Soner, ErgnnBakı,DiııçTayaııç, tbrahim Yıldız. Orhan Bursah, Mustafa Balba). Hakan Kara. Ankara Temsılcısr Mustafa Balha> 0 Haber Müdürir Doğao AJun Atatürk Bulvan No 125, Kat.4. Bakaniıklar-Ankara Tel. 4195020 (7 hat), Faks. 4195027 0 Iznur Temsılcısı Serdar Kmk, H. Zıya Blv. 1352 S 23 Tet 4411220, Faks: 44191! 7 0 Adana Temsılcısı Çetin Yigenoğlu, lnönü Cd- 119 S No 1 Kat l.Tel 363 12 11. Faks. 363 12 15 Koardmaon Ahmet Konılsan 0 Muhasebe: Bülent Yeoer 0 Idare: Hûsevin Gürer •İsletme. ÖnderÇeök0Bılgı-Uleın. Nail Inal 0 Bilgisayar Sıstem: Mürüvet Çiler MEDYA C: • Yonetım Kurulu Başkanı - Genel Müdür Cûlbin Erduran # Koordmatör Reba Işıtman # Genel Mûdur Yardımcısı: Mine Akdağ Tel 514 07 53 - 5139580-5138460*1,Faks 5138463 Y«yıtnla>an \e Basan: \enı Gün Haber Ajansı, Basm *e Ya\ıncılık \ Ş TurUKagı Cad >94I CagaloSlu 3433-S Ist PK M6 Islanhuı f el IO :i2l 512 >ı< 05 (2<lhatı Faks (0 212) 513 85 95 MART 1997 Imsak:5.57 Güneş: 6.23 Öğle: 12 22 îkmdi. 15.33 Aks.arn: 18.08 Yatsı: 19.28 RektöPler KKTC'de toplandı • GAZİ MAGOSA (AA) - YÖK Başkanı Prof.Dr. Kemal Gürüz'ün başkanlığında Doğu Akdeniz Üniversitesi'nde toplanan Rektörler Korrutesi, 8 yıllık zorunlu eğitımin öğTetmenlerinin ve liselerin alan dersleri öğretmenlerinin tezsiz yüksek lisansla eğitilmelerini öngören. "Eğitim Fakültelerinin Yeniden Yapılandınlması" modelini oybirliği ıle kabul etti. Komite bu yıl ilk kez YÖK tarafından uygulanan yurtdışına gönderilecek öğrencilerin genel yetenek testine tabi tutulduğu modeli yararlı görerek, bu sınav modelinin devamını da oybirliği ile kararlaştırdı. Beyin ve bilgisayar • İstanbul Haber Servisi - Bugun Bihm Şenliği çerçevesinde "bılgi işleyen makine olarak beyin" konulu iki gün sürecek bir toplantı başlıyor. Toplantıda, bu komı üzerinde çalışmalar yapan bilgisayar, psikoloji, fizyoloji, nöroloji, fizik gibi çeşıtli disiplınlerden araştırmacılar bir araya gelecek. İTÜ Mimarlık Fakültesi Taşkışla binasında saat 10.00'da başlayacak olan toplantıda beynin yaşlanmasi. bilgisayar dillen ve düsjünce biçimleri. diller, çözümsüz problemler ve sonsuzluk. beyinden beyine doku nakli, vapay öğrenme, duygunun nöropsikolojisi ve nöröfizyolojisi. kaosun sınınnda uyumluluk gibi konular yer alıyor. Berna Yılmaz'dan çağrı • İstanbul Haber Servisi - Bakırköy Belediyesi, Zihinsel ve Bedensel Özûrlüleri Koruma ve Eğitim Derneği ve vatandaşlann katkısıyla yaptınlan Zihinsel ve Bedensel Özûrlüleri Koruma ve Eğitim Merkezi, dün Berna Yılmaz'ın da katıldığı bir törenle açıldı. Berna Yılmaz, parlamenterlere özürlüler yasasanın bir an önce çıkanlması için çağn yaptı. Nabi Özerdim vefat etti • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) kurucu üyelerinden yazar Sami Nabı Özerdim, önceki gün yaşamını yitirdi. Gazetemizde de çeşitli konularda makaleleri vayımlanmış olar Özerdim'in cenazesi bugün öğlevin Maltepe Camii'nde kıhnacak namazın ardından Karşıyaka Mezarlığı'nda toprağa venlecek. Karakoyun'da tarihi mezar • ŞANLIURFA(AA)- Şanlıurfa'dakı Karakoyun Deresı'nde belediye tarafından yaptınlan iş merkezi inşaatının hafriyat çalışmalan sırasında, tarihi mezar. çok sayıda insan iskeleti ve 40 adet kandil bulundu. O'rtaya çıkanlan kayadan oyma mezar ve kandillerin M.S. 200-300 Roma Dönemi'ne ait olduğu belirtildi. Antvin'in kuptuluşu • İstanbul Haber Servisi - Artvin'in kurtuluşunun 76. yıldönümü nedeniyle bugün saat 11.00'de lstanbul'daki Artvinliler, Taksim Atatürk Anıti'na çelenk koyup saygı duruşunda bulunacak. Tören için saat 10.00'da Atatürk Kültür Merkezi önünde bir araya gelinecek. Mücevher ve saat fuarı • İstanbul Haber Servisi - '"İstanbul '97 Mücevher, Takı, Saat ve Malzemeleri Fuan" 6-9 mart tarihlen arasında Yeşilköy Dünya Ticaret Merkezi'nde açıldı. Bu yıl 12.M düzenlenen fuar yerlı ve yabancı 471 firmanın katılruiyla gerçekleşiı. Doktor kontrolünden geçmeden kaphcaya gitmenin ölüme dek varan zararlara yol açacağı belirtildi Kaplıcalar lıamaııı gibi kuflanıkyor SAADET tSLU Ülkemizm doğal zenginliği kaplıca- lardan bilimsel yöntemlerle yararlan- mayı bilmıyoruz. "Hamamagirergibi kaplıcalaragiriküğinr vurgulayan Gö- nen Devlet Hastanesi Başhekim Yar- dımcısı Uzm, Dr. Ali Şahabettinoğlu. kaphcalardan yanhş yararlanmanın ölümlere neden olduğunu söyledi. Dr. Şahabettinoğlu, sadece Gönen'de yılda 5-10 insanın yapılan yanlışlıklar yü- zünden hayatını yitirdiğıni, Türkiye ça- pında bu rakamın binlerle ifade edile- bileceğını vurguladî. Türkiye'de çok sayıda bulunan kap- hcalar, bırçok insanın umut kapısı. Şiş- manlık, cilt. kalp, çocuk. kadın. böbrek ve sindirim ile ilgili pekçok hastalığın tedav isinde yararlanılan kaplıcalar, doğ- ru gidilmed'igi zaman ölümlere neden olabilivor. Kaphcalann içerdığı mine- rallere göre. değisjk hastalıklara ıyi gel- diğini belirten Dr. Alı Şahabeüinoğlu. kaphcaya gidecek olanlann önce mut- laka doktora başvurmalannı öneriyor Özellikle kalp-damar hastalıgı olanla- nn tehlikeyle karşı karşıv a olduklanna dikkat çeken Şahabettinoğlu. "Halkımız maalesef. dav anabildiğince sıcakve du- rabildiği kadar suda kalmadüşüncesin- de olduğundan. kaplıcadan yarar yeri- ne zarar görüyor" dedi. Kaphcalan 'ttac'abenzeten Dr. Şahabettinoğlu, ya- rarlanmak için gelen insanlann yüzde 95' inin doktorkontrolünden geçmedik- lerini bildirdi. Pek çok insanın doktor önerisi olma- dan kaphcalara gittiğini, buralara gelen hastalann yüzde 76 sının da yanhş ban- yo aldığmı vxırgulayan Dr. Şahabettinoğ- lu, kaplıcalann yandan fazlasında dok- tor, fizik tedav i, diyet, rehabilıtasyon yöntemleri ve uzmanlannın bulunma- dığına da dikkat çekerek şunlan söyle- di: "Bir diğer öncmli konu da. yüzde 40'ının nomıalden fa/Ja banvoda kaldı- ğı. Oysa kaplıcalara gidcn insanlann gûnde bir keA kısa sürecek (yatıi 15-20 dakika) bir banyo aiması gcrekhor\e bu- nu toplam 15-20 gün dü/enli sürdür- melidir. \ncak halk arasında kaplıcada 10 gün kalıp günde 2 banvo \a da bir haf- ta kalıp günde 3 bamo \aparak 21'e ta- mamlama takınüsı var. Bu durumda da • İçerdiği minerallere göre kaplıcalann değişik hastalıklara iyi geldiğini belirten Dr. Ali Şahabettinoğlu, kaphcaya gidecek olanlann önce doktora başvurmalannı öneriyor. Şahabettinoğlu, "Halkımız maalesef, dayanabildiğince sıcak ve durabildiği kadar suda kalma düşüncesinde olduğundan, kaplıcadan yarar yerine zarar görüyor" dedi. yan etkiler. yanhş > ararlanmarun getir- diği ölümler kaçınılnıaz oluyor." Kapbca tedavileri Alyon Gazb Göl: Romatizmal, solu- num, sindirim, şeker. Afyon Sandıkb: Cilt, karaciğer, saf- ra, sindirim, kas ve kemik ve şeker. Ankara Beypazan, Duthı: Cilt, kas ve kemik, kadın hastalıklan, kalp ve damar hastalıklan. solunum. AnkaraHaymana: Romatizmal. böb- rek ve ürolojık, kalp-damar, çocuk has- talıklan. Ankara Kıakahamanr. Solunum, si- nir. kas ve kemik. kanda yüksek yağ, ka- dın hastalıklan, şişmanlık. AydınBurhani>-e,Ortakçı: Sindinm. böbrek ve ürolojik, şeker. şişmanlık. kas ve kemik. karaciğer, safra. Aydın Germencik. Aiangüllü: Ro- matizmal, göz, kalp-damar, solunum, şiş- manlık, kanda yüksek yağ, sindirim. Aydın Kızıidara Ihcası: Şeker. kara- ciğer, şişmanlık. safra, sindirim, böbrek ve ürolojik. BalıkesirGönen: Romatizmal, sindi- rim, solunum, karaciğer, safra, şeker. gut. Balıkesir Susurluk. Kepekler Solu- num, kadın hastalıklan. çocuk hasta- lıklan. kas ve kemik. Bolu Termal: Kalp-damar. kanda yüksekyag, şişmanlık. sindirim, kas ve kemik. Bursa Gemlik, ArmurJu: Romatiz- mal, karaciğer. safra, sindinm. Bursa tnegöl, Oylat: Romatizmal, böbrek ve ürolojik. Bursa Vakıfbahçe: Romatizmal, böb- rek ve ürolojik. Denizü Pamukkak: Kalp-damar, şiş- manlık, ürolojik, karaciğer, safra. sin- dirim, solunum, kas ve kemik. DiyarbalarÇermik: Romatizmal, so- lunum, cilt. Erzunım Hasankale, Pasinkr. Solu- num. kas ve kemik, çocuk hastalıklan, şişmanlık, şeker, sindirim. YalovaTermal: Karaciğer, safra, sin- dirim, romatizmal, şeker. tzmir Balçova: Solunum, cilt, şeker. sindirim, kas ve kemik. tzmir Çeşme: Solunum, cilt, kadın hastalıklan. Kayseri Bayramnaa: Solunum. kas ve kemik. çocuk hastalıklan, sindirim. Kırşehir Terme: Romatizmal, solu- num. kalp-damar. sindinm. kadın has- talıklan. Konya llgjn: Şeker, sindirim, böbrek ve ürolojik, solunum. KütahyaGediz: Karaciğer, safra. şe- ker. sindirim. KütahyaSimav: Karaciğer. safra. cilt. sindirim. kas ve kemik. ManisaSalihli,Kurşunlu: Cilt, solu- num. sındinm. Mardin Germiab: Cilt, solunum, kas ve kemik, sinır sistemi. MuğlaBodnım, Karaada: Solunum, cilt, kadın hastalıklan, çocuk hastahk- lan, kas ve kemik. Muğla Köyceğiz, Sultaniye: Kadın hastalıklan, solunum. cilt. çocuk hasta- lıklan. kas ve kemik. Nevşehir Kozaklı: Romatizmal, kadın hastalıklan, kalp-damar. Nigde Çiftehan: Solunum, sindirim, kas ve kemik, cilt. Niğde Ziga: Solunum, romatizmal, çocuk hastalıklan. Ordu Ihca: Karaciğer, safra. sindi- rim. romatizmal, kanda yüksek yağ. RizeÇamhhemşin: Sinir sistemi. kas ve kemik, böbrek ve ürolojik, cilt. Samsun Havza: Romatizmal. böb- rek. ürolojik, sinirsel. Sıvas, Bahkh-Çermik: Cilt, romatiz- mal, sinirsel. Sıvas sıcakÇermik: Şeker, sindirim, romatizmal. Yozgat Boğaztayan: Solunum, kas ve kemik, sindirim. 8 Mart'ta Atatürk Kültür Merkezi'nde büyük bir şenlik yapılacak \ Dünya yarın kacbnlar için dönecek İstanbul Haber Servisi - Özellik- le son dönemde gösterdikleri duyar- lılık ve kitle eylemleriyle Türkiye gündeminde önemli bir yer bulan kadınlann etkinhkleri sürüyor. "Kadın Haftasr etkinlikİeri kap- samında Kadın Kuruluşlan Birli- ği"nin (KKB) himayesinde Fatih Kız Lıseliler Derneği'nın düzenlediği "Cumhuri>"et Dönemi ve Medeni Ya- sa'da Kaduı" konulu konferans bu- gün Kocamustafapaşa'daki Çağdaş Çocuk Tiyatrosu'nda gerçekleştiri- lecek. Bugün aynca KKB de Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Oda Tiyat- rosu'nda "Çın Sabahta" adlı oyun sahnelenecek. 8 Mart Dünya Kadın- lar Günü, Kadıköy'de de çeşitli et- kinliklerle kutlanacak. Kadıköy Be- lediyesi tarafından düzenlenen "Ye- rd YönetimlerdeÇahşan Kadınlann Sonuüan" konulu forum, bugün be- lediye binasında gerçekleştirilecek. Aynca. Kadıköy Belediyesi Sağlık ve Dayaruşma Vakfı Kadıköy Gönül- lüleri Kültür ve Sanat Komisyonu tarafından resim sergisi düzenlene- cek. Yaklaşık40 Kadıköylü kadın res- sam ve seramik sanatçısınm eserle- rinden oluşan serginin açılışını, Ka- dıköy Belediye Başkanı SelamiÖz- türk gerçeklc^tırecek. "Dünva Kadın (jünü"nün de kut- lanacağı 8 Mart'ta ıse AKM Konser Salonu'nda saat 14.00'le 18.00 ara- sında görkemli bir "kadm şenfiği 7 ' ger- çekleştinlecek.istanbul Teknik Uni- versitesi Vakfı Sosyal ve Kültürel Hizmetler Komitesi de Dünya Ka- dınlarGünü nedeniyle 8 Mart'ta İTÜ eski Maden Fakültesi G Amfisi'nde söyleşi, müzik ve tiyatro gösterile- rinden oluşan bir etkinlik yapılacak. KKB'nin düzenlediği "KuvayıMil- liye Kadınlan" adlı tiyatro oyunu 9 martta saat 19.00'da Teşvikiye'deki Hadi Çaman Yeditepe Oyunculan Sahnesi'nde sergilenecek. KKB'nin etkinlikİeri Türk Kadınlar Konseyi Boğaziçi Şubesı'nin 13 martta saat 14.00'te Beykoz'daki Ahmet Mıthat Efendi llköğretim Okulu'nda dü- zenleyecekleri "Siyaset ve Kadın" konulu toplantıyla son bulacak. CHP Genel Başkanı Deniz Bay- kal'ın da katılacağı "Aydınlık Tür- kiye" mıtingi ise 8 Mart'ta saat 12.00'de Kocaelfdeki Anitpark'da yapılacak. Yurttaki etkiniikler Izmir, Bodrum, Karadeniz Ereğli- si ile Çanakkale'de yann, Adana'da 9 martta yürüyüş ve miting yapacak olan kadınlar. Devlet Bakanı Işüay Sa>gın'ın da katılacağı Şanlıurfa'da- kı panelde 1 *namuscinayetleri"'ne kuT- ban gıden kadınlan anacaklar. KadınlarGünü, Şanhurfa'dakı DSİ salonunda 10.00'da yapılacak "De- mokrasi. Baırş ve Kadın" konulu pa- nelle kutlanacak. Kadın ve aileden sorumlu Devlet Bakanı lşuay Say- guı'ın da katılacağı panelde, Şanlı- urfa'da son dört yılda "namus cina- yeti"ne kurban gıden kadınlann du- rumu ele alınacak, infazlann vahşili- ği ve cirıs.ajTimı konusunda erkekle- rin katı tutumuprotestoedilecek. Say- gın a>nca, Şanhurfa'dakı ımam ni- kâhlı 50 çiftin resmi nikâhını kıyacak. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü do- layısıyla Iskenderun'da CHP Kadın Komisyonu tarafından yarın saat 10.00'da Toyota Plaza Salonu'nda -Kadın, Seriat ve Atatürk" konulu bir toplantı yapılacak. ÇYDD Iskenderun Şubesi de aynı gün saat 14.00'te YelkenKulübü'nde ÇÜ Kadın Sorunlan Araştırma ve Uygulama Merkezi Başkanı Prof. Dr. Gaye Erbatur'un katılımıyla bir kon- ferans gerçekleştırecek. Kadınlar Gü- nü dolayısıyla Adana'da 9 mart pazar günühastanelerkavşağında 11.00'de başlayacak yürüyüş L'ğur Mumcu Alanı'ndaki mitingle sona erecek. Tüm Bel-Sen Mamak Temsilcili- ği'nin, tiyatro. türkü ve halay göste- rilerinin yer alacağı etkinliği bugün saat 13.00'te Mamak Belediyesi Ni- kâh Salonu'nda başlayacak. Izmirli kadınlar, 8 Mart'ta Eskı Ba- lık Hali'nden Cumhuriyet Alanı'na ka- dar yürüyecekler. İzmır Kadın Plat- formu'nun Dünya Kadınlar Günü et- kinlikİeri, bugün Gültepe Seyfı Gül- mezoğlu llkokulu'nda "Okuma Y«z- maSeferberiiği n ile başlayacak. Kıb- ns Şehitleri Caddesi'nde bugün saat 15.00'teki Sokak Forumu'nda "top- hımda iktidar üişkileri'" ele alınacak. klŞ Dünyan.n^degelenmodac.hmn.nkatıldığı Müano Moda Fuan nda 1997-98 Sonbahar/Kış kreasyonlan tamtüıyor. 4 gün sürecek olan fuarda önceki gün unutulmayacak bir gösteri düzenleyen hazır giyim sektörünün iddialı isirolerinden Kri/ia. şeffaf bluzlu takımıyla erkeklerin v üregini hoplatti. Gösterivi izleyenler şeffaflık modasının göğüslerine güvenen cesur kadınlara ve kalbine gü>enen erkeklereyara\acağııusöylediler. (Fotoğraf: REUTERS) Çevre Bakanlığı'na tazminat davası NAZMİ METtN IZUNKÖPRC - Ergene Nehri'ndeki kirlilık nedeniy- le çeltik tarlalannın kurudu- ğunu öne süren Edime'nin Me- riç ilçesine bağlı 5 köyün üre- ticileri ÇevTe Bakanlığı aley- hine 40 mılyar lirahk tazminat da\-ası açtılar. Köylüler fabri- kalann kirlettiği nehir suyun- dan içen 40 büyükbaş. hayva- nın da telef olduğundan yakı- narak önlem ahnmasını istedi- ler. Meriç'e bağlı Küçükaltı- ağaç. Yenicegörece. Saatağa- cı, Büyükaltıağaç ve Adasar- hanlı köylüleri Ergene Neh- ri'nde yaşanan kirlilik nede- niyle bolgede sulu tanm yap- ma olanaklannın giderek orta- dan kalktığına dikkat çektiler. Gözkapaklarını kullanarak kitap yazdı e-posta : tan v vol. com. tr ÇeviriServisi- Bırdergi- nin, geçirdiği ağır bir rahatsız- lık sonucu felç olan eski yazı işleri müdürü, gözkapaklan- nı kullanarak kitap yazdı. Eüe dergısmın yazı işleri müdürü Jean-Dominique Ba- uby, 1995 >ılının sonlarına doğru geçirdiği beyinkanama- sı sonucu komaya girdi. Ko- madan çıktığında tüm vücu- du. başından ayak parmağı- nın ucuna kadar felç olmuş- tu. Konuşma, yemek yeme ve soluk alma fonksiyonlannı yi- tiren Bauby'nin yaşamı elekt- ronik gereçlere ve bakıcısına bağlandı. Yalnızca beyni ve gözkapaklan çalışan yazann çok seyrek görülen bir beyin hastalığına. "kflinenıne'" send- romuna yakalandığı ortaya çıktı. Durumunu, modası geçmiş birdalgıç gıysisinin içinehap- sedilmiş mahkûma benzeten Bauby, her şeye karşm kitap sazmavakararverdı. Yazann ce>areti ve sabn bir vıl sonra meyvesinı verdi ve ortaya Dal- gıç Elbisesi ve Kelebek adını verdiğı kıtabı çıktı. Fransa'nın önde gelen gazetelerinden Le Fi^ro'nun göklere çıkardığı kitap. insanm ölüm karşısın- da sergıledıği cesaretin öykü- sünü dile getiriyor. Kitabın yazılış öyküsü ise dünyada eşı görülmemiş bir sabnn vedayanışmanın örne- ğini oluşturuyor. Bauby'nin eski iş arkadaşlanndan daude Mendibil, bir yıl boyunca biç aksatmadan Bauby'nin has- tanede yatmakta olduğu oda- ya geliyor. Mendibil'in seslı olarak okuduğu alfabenin ge- rekli harfini gözünü kırparak belli eden Bauby, böylece harf harf kelimeleri dikte ettiriyor. Bauby içinde bulunduğu zor durumdabile olaylann gülünç yönlerini görüyor. Elle dergi- sinin kendisi ile yaptığı bir söyleşıde şunlan söylüyor: *Şu öyküyü çok seviyorum. Öyküde Ğaude, benimle ça- hşbktan sonra biraz soluk al- mak k;in bir bara gjriyor. Bar- men dosttuk giJsterisi olarak Claudc'a göz kırpıyor. Z^al- b barmen Claude'un niçin gül- me kri/ine tutulduğunu bir türlü anlayamıyor.- SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN Bir Bilene Soralım... Bir'küreselleşme' lâfıdırsüriipgidiyor. üstünde kimsenin durmadığı boyutu cxdur ki, 'küresel- leşme' aynı zamanda uluslararası bir 'kültürsüzleş- tirme' sürecıdir; ve 'Yeni Dünya Düzeni', onu, 'sö- mürgeleştirme'den (colonialisme) devralmıştır: ikisı de 'empetyalizmin' günümüzün koşullanna uyarlanmış, yeni ve başka bir 'uygulanışından' iba- rettir. 'Küreselleşme'nın bir ülkeyi zamanla nasıl ulu- sal kültüründen 'boşalttığını', hanidir içindeyaşaya- rak görmekteyiz: Türkiye'de önce liseler bozuldu, Türkçe kesinlikle uvey evlât muamelesi görüyor; klâ- sik Türk Edebtyatı ve Musikisi çoktan dışlanmıştır; modern Türk Edebiyatı hızla 'postlmoüernleştirili- yor'; Türk Sineması, sizlere ömür bir beyazperde bu- labilmesi, sinemalan 'küreselleştirmiş' olan 'ec- nebi' tekellerin iznine ve musamahasına bağlı. O yüzden, 'kültürsüzleştirme' belâsını, size bir bilenin kalemınden -bir kere daha- aktarmayı uygun gördüm, bu açıkiama, siyasetçi, kültür ve ilim ada- mı nice 'küreselleşmiş' aydınımızın, davranış ve konuşmasındakı 'dürtüyu' gözler onüne pek güzel semnektedir. 'İki temel ırkçı düşünce...' "...kürtürsüzleşme, bir grubun, diğer bir kül- türie ilişkisi sonucu, kendi kürtürünü değiştirme- si, hatta bütünüyle kaybetmesi olayıdır. Azgeliş- miş ülkelerin şeh'r ekonomileri, hayat biçimleri bakımından, ülkenin geri kalan kısmına yaban- cıdırtar. Batılılar, fılm, reklâmcıiık, eğitim ve ya- bancılann varlığı yoluyla, şehir halkı üzerinde egemenlik kurariar. Şehir geniş ölçüde 'kültür- süzleşmiş' bir topluluktur..." "...sömürücü, yerli halkın, metropoldeki sö- mürgeci halka benzemesi amacıyta, eski anla- ytş ve kuruluşlara, yeni bir biçim vermeye çalı- şır. Ama yerlileri, aşağı bir düzeyde tutarak, tam bir benzertikten, kesinlikle kaçınır. Bu politika iki temel ırkçı düşünce üzerine kurulmuştur; bu dü- şüncelere göre, 1/Hiçbir insan için, bir Avrupa- lıya benzemekten daha güzel bir şey olamaya- cağı için Afrika, Asya ve Latin Amerika halkına Batı uygarlığı aktanlmalıdır. 2/Hiçbir uygarlık, Avrupa uygaıiığından üstün değildir. Bu arada yerlinin daima aşağılık bir varlık olduğuna, hiç- bir zaman düzelmeyeceğine inanılmaktadır..." "...ekonomik ve politik egemenliğin ötesinde sömürgecilik, üçüncü dünya halkının kişiliğini de- rinliğine hedef alan, geniş bir beyin yıkama kal- kıştmı olmaktadır. Sömürgeleşmiş ülke, sömür- geciyi taklit etmesine inandınlmak istenmekte- dir. Sömürge halkının sanatı, felsefesi ve dini in- kâr edilmekte, giderek kişiligi yok edilmektedir. Endüstri uygarlığı, azgelişmiş ülkelere, kendi değer ve karşıt değerlerini de aktarmaktadır. Gerçekten de bu değer, bu karşıt değerler, ço- ğunluk, zengin ülkenin yönettiği kitle habeıieş- me (büyük basın, radyo, sinema, televizyon, rek- lâmcıiık) vasıtalanyla iyice yayılmıştır..." "Bu sosyo-kültürel darbe, şüphesiz, üçüncü dünya ayaklanmasının, niçin her seyden önce 'mil- liyetçi' bir ayaklanma olduğunu açıklayan olgu- dur. Egemenlik ve bağımsızlık haklannın aran- ması, şüphesiz bir kendi kendini kanıtlama, ki- şiliğini yeniden yaratma ve kendine yeniden kim- lik kazandırma çabalannı ifade eder. Yine de üçüncü dünya ülkelerinde bir sarsıntı olmuştur; bağımsızlık elde edildiği zaman bile, özellikle kültür alanmda, sömürgecinin taklit edilmesi sü- regelir. Örneğin Fransız sömürgeciliği, Fransız dilinin korunması için gerekenin çok ötesinde ve bağımsızlığın elde edilmesinden sonra da devam eder. Yönetim sistemi, eski metropollere görebi- çimlendiğinden, yeni koşutlara uyma çabalan engellenir..." "...batılı tüketim modellerinin yarattğı göste- riş etkileriyle, reklâmcılığın az çok bilinçli kur- banlan olan; ve endüstriyel toplum yararlannın, Batılı hayat biçimleriyle kanştığı bir uygarlığa kavuşma tutkusu içinde bulunan, üçüncü dün- yanın ayncalıklı (seçkin) azınlıklan, çoğunluk şı- mank çocuklann aşınlık ve gösterişçiliklerivîe, gönüllü olarak 'Amerikan Hayat Biçimi'ni be- nimseıier. Bu ülkelerde tergalden Batılı giysisi, pamuklulann ulusal yerini almıştır. Daha sonra aşçılar, Avrupa yemeklerini öğrenmek zorunda kalacaklardır..." "...gelecekteki kadrolann, yabancı ülkelere yollanmalarma gelince, bu da söz konusu kad- rolann, anavatanlannda çözmeleri gereken so- runlarla uzlaşmayan bir eğitimden geçmelerine yol açar. Yabancı ülkelerde yetiştirilme, çoğun- lukla, yararlı olmaktan çok, zararlıdır. Bu sakın- calar, gelecekteki yüksek elemanlann, çeşitli dış ülkelerde yetiştirilmesi halinde, daha da bü- yür. Eğitimin çeşitliliği, çoğunluk, eylemde an- laşma ve uzlaşmayı engeller..." Bu kadarı bile yeter!.. Hayır efendim, bu satırian ben yazmadım; 70'liyıl- lann sonunadoğru okuduğum, o gün bugün sı- rası düştükçe atıftabulunduğum, birkitaptan aldım. Kitabın yazan, J. M. Albertini, kitabın adı 'Azgeliş- mişliğin Mekanizması' (May Yayınlan, 1974). As- lında 'küreselleşme' ile 'sömürgeleşme' arasın- daki ilginç benzerliği ve beraberliği iyice anlamak için elbette tamamını okumak lâzım. Ancak, bu kadarı bile, o mütebessim ve müleh- ham profesör doktorumuzun 'yabancı dille öğretim' üzerine etrafa saçtığı incileri de, Neo/Tanzimatçı bir Sevres yandaşlığını 'çağdaşlık' ve 'ilericilik' diye yutturmaya çalışan kalem esnafını da; 'ecnebi okul'öan çıkma, 'ecnebi' uyruklu, 'ecnebi' kafalı ve 'ecnebi'de mal mülk sahibi siyaset esnafını da, açık ve seçik olarak tanımlıyor. Yanlış mıyım? http-V/ www. prizma.net tr/ A İLHAN http://www.ada.com.tr./-bilgiyay/yazar/ailhan.html