Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 13 MART 1997 PERŞEMBE
14 KÜLTÜR
9. Ankara Uluslararası Film Festivali yann akşam Kızılırmak Sineması'ndaki açılış töreniyle başlıyor
Ankara'yaANKAR.4(CumhuriyetBûn»u)-Çan-
kaya Belediyesi ve Dünya Kitle tletişi-
mi Araşnrma Vakfi'nın organizasyonu ile
düzenlenen 9. Ankara Uluslararası Film
Festivali (AUFF) başlıyor. Yann akşam
Kızılırmak Sineması'nda saat 20.00'de
gerçekleştirilecek açılış töreninde 9 ödül
verilecek. Açılış fîlmi olarak 1995 Is-
panya yapımı, Isabel Coiıet'nın yönetti-
ği 'Sana Asla Anlaünadığım Şeyter' ad-
lı filmın gösterimı gerçekleştirilecek.
Festivalde, 14'ü ulusal uzım film, 62'si
ulusal kısa film, 25'i ulusal belgesel film
ve 47'si uluslararası kısa canlandırma
fîlmleri dalmda olmak üzere toplam 148
yapıt yanşacak. Yanşmadışı bölümlerde,
ulusal kısa fılmler bölümünde 13, Türk
kısa film tarihinden bölümünde 15, kısa
sınır tanımaz fılmler bölümünde 21, dün-
yayabsa birbakış bölümünde 54 ve dün-
ya sınemasından örnekler bölümünde 36
olmak üzere toplam 139 film gösterile-
cek.
9. AUFF'nin biletli gösterimlen Kızı-
lırmak. Kavaklıdere ve Büyülü Fener si-
nemalannda. biletsız gösterimlen de Al-
man Kültür Merkezi, Fransız Kültür Mer-
kezi, Türk-lngıliz Dostluk Derneği ve
Türk-Amerikan Derneği'nde yapılacak.
Dünya Kitle lletişimi Araştırma Vak-
fı Başkanı Mahmut Tali Öngören,
AUFF'nin tamamen amatör bir ruhla ha-
zırlandığmı vurguladı. Kültür Bakanlı-
ğı'nın AUFF'yi destekleyen kurumlar
arasında bulunup bulunmadığına ilişkin
sorulan yanıtlayan Öngören, başlangi-
cından bu yana AUFF'yi destekleyen ba-
kanlığın, bu yıl uzun süre ilgısiz kaldı-
ğını, son anda da 300 milyon liralık bır
yardım yapmaya karar verdiğini bildir-
di. Bu rakamın, başkentin adıyla anılan
önemli bir uluslararası kültür etkinliğini
küçümsemek anlamına geldiğini söyle-
yen Öngören, yardımı alıp almamaya he-
nüz karar vermedıklennı kaydetti
Çankaya Belediye Başkanı DoğanTaş-
dden de kültürel körlüğün tek boyutlu in-
sanlar yarattığını vurgulayarak toplum-
sal özgürlükleri korumak için kültürel
ve sanatsal etkinliklere önem verilmesi
gerektiğinı söyledi. Taşdelen, "Ankara-
hlan sanatınvekültürün banş ve kardeş-
lik bahçesine davet ediyoruz" dedi.
Uluslararası festivale destek veren ku-
ruluşlar arasında Çankaya Belediyesi,
Marnak Belediyesi, Mülkiyelıler Birliği,
Renault Mais, Ziraat Bankası, Yapı Kre-
di Bankası, Halkbank, Türkiye fş Ban-
kası, Garanti Bankası, Piyale, UPS, Ne-
va Palas, Sevgi Hastanesi, THY, Ingiliz
Hava Yollan, Oda Yapım, Top Avenue,
Toshiba. Varan ve Topraksu kuruluşlan
yer alıyor.
Prof. DT. OğuzOnaranbaşkanlığında-
ki yürütme kurulu tarafından hazırhkla-
n tamamlanan festivalin bu akşam, saat
20.00'de Kızılırmak Sineması'ndaki açı-
lış töreninde, festival yürütme kurulu ta-
rafından belirlenen 9 ödül sahibine de
ödülleri verilecek.
9 ödül sahiplerine verilecek
a
Ariz Nesin Emek ÖdüUeri" bu yıl sı-
nema yönetmeni Memduh Ün ile yazar-
senarist Osman Şahin'e verilecek. "Ant-
rakfve
a
MiInyetSanat"dergilerine, si-
nema sanatına yaptıklan katkılar nede-
niyle
a
Khte İletişim ÖdüflerT venlecek.
10. Ankara Uluslararası Film Festivali
afışini belirlemek üzere yapılan yanş-
mada birincilik ödülünü kazanan Sinem
Akça ile mansıyon kazanan Ozgür AB-
cin, Tamer Atik ve Tolga Çetikkan'a da
ödülleri verilecek.
Festival kapsarrunda düzenlenen ser-
gilerden ilki, fotoğraf sanatçısı tbrahim
DemireTın "Sinemayı Yazanlar"adh fo-
toğraf sergısı olacak. Sergı 15 mart gü-
nü saat 18.00'de. Galen Sanat Yapım'da
açılacak. 10. AUFF'nin afiş yanşması-
na katılan eserlerden oluşan sergi de ay-
nı galeride görülebilecek. Sinema sanat-
çısı Ahmet Uluçay'ın "Köyde film nasıl
çekffir" sorusuna yanıt veren "Binbir Ge-
ceden Kaçınlnuşür" adlı sergisi, Kızı-
lırmak Sineması gırişinde 16 Mart Pazar
günü saat 18.00'de açılacak. TRT kame-
ramanlanmn "Kamera Arkası Fotoğraf-
b n " adb sergısi, Kavaklıdere Sineması
girişinde 17 Mart Pazartesi günü saat
18.00'den itibaren sergilenmeye başla-
nacak. Sinema yazan Burçak Evren'in
arşıvinden seçilen fotoğraflardan oluşan
"SinemadaKadın" adlı sergi Mt-GE Art
Sandt Galensi "nde 18 Mart Salı günü sa-
atl 8.00'de açılacak.
Yanşmalar
Çankaya Belediyest'nin "En İyi Tûrk
FümTne 900 milyon lira, "Seçfciler Ku-
rulu Özel Ödülü"ne de 650 milyon lıra
para ödülü vereceğı Ulusal Uzun Film Ya-
nşması'na 13 film aday oldu. Seçici ku-
rulda CevatÇapan, AtillaDorsaylşılÖz-
gentürk. Osman Şahin ve Oğuzhan Ter-
can'nın bulunduğu yanşmaya şu fılmler
katıldı:
"Mum Kokulu Kadınlar" lrfan T5-
znm, "Akrebin Yolculuğu" Ömer Ka-
vur, "Sen de Gitme" Tnnç Başaran.
"Işıklar Sönmesin" ReisÇelik. "Holly-
wood Kaçaklan" Muammer Özer, "Ek-
mek" Faflt Ahme* Akmcı, "Dırajen" Şa-
hin Gök, "TabuttaRövasata" DervişZa-
im, "Deniz Bekliyordu" Sunar Kural
Ayruna, "Bir Erkeğin Anatomisi" Ya-
vuzÖzkan, "tntihann El Kitabı" Erbil
Altınay, "Ali" CetnalŞan, "KışÇiçeği"
KadirSözen.
Ulusal Kısa Film Yanşması
Dramatık vıdeo bölümünde 34, deney-
sel vıdeo bölümünde 19, canlandırma
bölümünde de 9 olmak üzere toplam 62
yapıtın katilacağı Ulusal Kısa Film Ya-
nşması'nın seçicilerkurulundaBehiç Ak,
Bülent Berkmao, Pembe BehçetoğuÜan,
Cumhur Canbazoğlu ve lsa Çeiikbulu-
nuyor. Çankaya Belediyesi, yanşmanın
herdahnda binncilere 250 müyon lira ol-
mak üzere toplam 750'şer milyon lira
ödül verecek.
Ulusal Belgesel Film Yanşması
Bu yıl 25 fılmin katıldıgı Ulusal Bel-
gesel Film Yanşmasrnın seçicilerkuru-
lunda Egemen BaykaL Bülent Çaph, Kez-
ban Güleryüz,ÇetinOner ve Onder Şen-
yapıh yer alıyor. Çankaya Belediyesi bi-
rinciye 300 milyon, ikinciye 250 milyon
ve üçüncüye 200 milyon lira ödül vere-
cek.
15 ülkeden 47 sanatcının kaüldığı Ulus-
lararası Kısa Canlandırma Filmleri Ya-
nşmasrnda eserler 17-18 mart günlerin-
de Fransız Kültür Merkezi'nde gösten-
lecek. Yanşmanın seçıcı kurulunda, Ital-
ya'dan Vincenzo Gioanola, Bulgaris-
tan'dan Boryana Matteeva-Peneva, Ingil-
tere'den Barry JC Purves, Almanya'dan
Lyuba Medekova-Kleın ve Türkiye'den
Prof DT. Oğuz Onaran yer alıyor.
Yanşma dışı izlenceler
Yurtdışında yaşayan Türkiye kökenli
yönetmenlenn kısa ve belgesel filmlerin-
den oluşan "Kısa Sınır Tanımaz Fum-
ler" bölümünde yer alan yapıtlar, 18-20
mart günlen arasında Alman Kültür Mer-
kezi'nde izlenebilecek. Yurtdışında ya-
şayan smemacılann katılacağı bir "Fo-
rum" da yapılacak. Forum, 19 Mart Çar-
şamba günü, saat 14.30'da Türk-Ameri-
kan Derneğı'nde başlayacak. Türk kısa
film tarihinden önemli örneklerin göste-
rileceği "Türk Kısa Film Tarihinden"
bölümünde, 15 film yer alıyor.
"Dünyaya Kısa Bir Bakış" bölümün-
de 7'sı Türİayeii. 47'sı yabancı yönetmen-
lere ait 54 film gösterilecek.
"Dünya Staemasından Örnekler'' bö-
lümünde. 11 İspanyol. 10 ttalyan, 9 Fran-
sız, 3 Ingiliz, 2 Macar, 1 Bulgar ve 1 Bre-
zilya filmi gösterilecek.
27 Mart'ta açılacak
Uygarlığa,
barışa açılan
bir sahne
Kültür Servisi - tstanbul, yeni bir
sahneye kavuşuyor. Rutkav Aziz'in
sözcülüğünüyaptığı Sahne Foks, Şişli
Bomonti'de 27 Mart Dünya Tiyatro-
lar Günü'nde açılacak. 'Uygarhğa,
güzelHğe, bartsa açılan a>dınlık pen-
cere' söylemıyle kurulan Sahne
Foks'un amacı; uygarlığı, insanoğ-
lu'nun yaşama katkısını ve toplum-
sal banşı yaşamak.
Ankara Sanat Tıyatrosu. halen sah-
nelenmekte olan Metin Balav ın 'tna-
dma Yaşamak', Stanislav Straitev'in
'Otobüs
1
ve Yeşün Dormanın 'Kar-
deş Sofrası' adlı oyunlannı önumüz-
dekı aylarda sahnelemeyi hedefliyor.
Aynca Tıyatro Oyunevi, A>"?eSelen'in
yazdığı 'BirAvuçHayvanMa>"van' ad-
lı çocuklara yönelik gölge oyunu ile
Jean Genet'nin 'fflzmetçaer' ve Franz
Kafka'nın metinlerinden deTİenen
'Ceza Kolonisi'nde' adlı oyunlan ni-
san ayından başlayarak Sahne Foks'ta
sergileyecek.
Aynca, Sahne Foks'ta konuktiyat-
rolar ile çocuk ve gençlik tiyatrolan-
nın yanı sıra, modern dans gösterile-
ri, konserler, söyleşiler,sinema film-
leri, yaşayan şairlerimizin adına dû-
zenlenecekşürmatineleri, sergilerve
müzayedeler yer alacak. 26-27 nisan
tarihlerinde Rutkay Aziz'inj tlhan
Selçukun 'Düşünüyorum Oyleyse
Vurun' adlı yapıtmdan derleyerek
oluşturduğu tiyatro yorumu, halka
açık ücretsiz bir prova niteliğınde ser-
gilenecek. Sahne Foks'ta aynca Tom-
bak Dergisi'nin işbirliğiyle sergi ve
müzayedeler düzenlenecek ve Boyut
Yayınlan'nın tiyatro dizisinden olu-
şan bir kitabevi de yer alacak.
Etkinliklerini 27 Mart Dünya Tryat-
rolar Günü'nde başlatacak olan Sah-
ne Foks'ta açılış günü saat 15. OO'te
Rutkay Aziz, Ayla Algan,MahirGün-
şıray. Kenan Işık. Macit Koper'in ka-
tılacağı bir söyleşı düzenlenecek. Ay-
nı gün Mengü Ertel'in tiyatro afışle-
rinden oluşan bir sergisi de açılacak.
A>TU gece 20.30'daTımurSelçuk 'Ti-
yatro Şarkılan' başhklı bir konser
verecek. 31 mart akşamı ıse saat 19.
00'da gerçekleştirilecek konsere Fü-
sun Alpakm, Tolga Sevhn,GülTekin-
don ve Firdevs Burçldn'den oluşan
Linos Quartet kanlacak. Sahne Foks'ta
mart ve nisan aylannda Çetin \ltan,
Ahmet Ahan, Kemal Sunal ve Müj-
datGezen'in katılacağı söyleşiler ger-
çekleştirilecek.
Peter Greenavvay, 16. Uluslararası îstanbul Film Festivali'nin konuğu olarak îstanbul'a geliyor
'Mega-sinema oluşturmakistiyorum'Kühür Servisi-Onlü îngiliz yö-
netmen-ressam ftter Greenaw«y,
bugüne dek yalnızca fılmlenyle
konukolduğuUluslararası Îstanbul
Film Festivali'ne katılacak. Gre-
enavvay, festrval çerçevesinde bir
konferans verecek ve birsergı aça-
cak. "ÖMI Gösteri: Peter Greena-
*ray" bölümünde sunulacak olan
'^riaıdaBoğulmak/Dramınıgby
Nmnbers" adlı filminin de göste-
rimine katılacak olan ünlü yönet-
men, 10-14 nisan tarihlennde bu-
lunacagı Istanbul'da, ressam yanı-
nı ve kolaj merakmı bu kez izleyi-
cilere dolaysız olarak da gösterecek.
29 mart -13 nisan tanhlen arasın-
da Maya Beyoğlu Plastık Sanatlar
Merkezi'nde (îstiklal Cad 140/20
Halep Iş Hanı Kat: 2 Beyoğlu) dü-
zenlenecek olan Peter Greenavvay
resimsergisinde toplam 54parçare-
sün, çizim vekolaj yeralıyor. Fibn-
lerini tasarlarken ön hazırlıkaşama-
sında yaptığı çalışmalardanoluşan
bu serginın yanı sıra, ressam-yönet-
men, 11 nisan cuma günü saat
11.30'da The Marmara Oteli'nde
plastik sanatlar ve sinemanın etki-
leşimi üzenne bir söyleşı yapacak.
Şu sıralar smemalarda "ThePi-
tow Book" (Tual Bedenler) başhk-
lı yeni filmi gösterilen Peter Gre-
enavvay. The European Magazine
dergisine, Ispanya'da açacağı ser-
gınin yanı sıra günümüzde sinema
sanatına ilişkin görüşlerini yazmış.
Greenavvay'egöre sinema, hızlı bir
değişim geçiriyor..
'Sinema arnk değişmeB'
Yıllar ıçinde eksantrık fılmlere
imzaatanbiryönetmenolarak ufak
çaph bir şöhretım oldu. Avrupa'da
şusıralar gösterime giren 'The Pil-
lovv Book'dabufılmlerden farklı de-
ğil. Film, vücuduna yazı yazdıra-
rak duygusal ve cinsel hazza ula-
şan genç birJapon kadınınınöykü-
sünü anlatıyor. Kadm, zaman için-
de, âşıklannı iyi kaligrafı yazabil-
dikleri için mi yoksa, kaligrafı ya-
zarlannı, iyi âşıklar olduklan için
mı seçtiğini bılemez oluyor.
Bu tür çelişkili ikilemler, hem
sinemada, hem sinema dışında il-
gimi çekıyor. Sinema hâlâ insanm
hayal gücünü besleyebiliyor mu?
Yoksa bizler, hayal gücümüzle si-
nemayı mı tatmin etmeyeçalışıyo-
ruz? Eğer böyle bir tatmin söz ko-
nusu değilse, sinemanın arbk değiş-
mesi gerekiyor. Üstelik hemen.
Bana kalırsa, bu tür bir değişim
zaten yaşanmaya başlandı. Ben bu
değişimin daha çabuk olması için
elimden gelenı yapmak istiyorum.
'nlü Îngiliz yönetmen-ressam Peter
Greenavvay, festivalde "Sayüarda
Boğulmak" filminin gösterimine
katılacak, bir konferans verecek ve bir
sergi açacak. Bir tür mega-sinema
oluşturmaya çahşan sanatcının bu
alanda gerçekleştirdiği son deney,
kaynağını Ikarus mitinden alıyor ve
Barselona'daki Joan Miro Vakfi'nda
sergilenecek. Uçmaya ve suya tutkusu
olan Greenavvay, serginin 'kişisel uçuş' gibi olanaksız düş
peşinde koşan ve Ikarus tnitine gûnûmüz penceresinden bakan
bir deney sayılabileceğini belirtiyor.
Bunun biryolu da sinemaya ba-
kış açımızı değiştirmektir. Son beş
yıl içinde sinemayı sinema salon-
larmdan çıkanp sokaklara ve genel-
de fîlm gösterilmeyen mekânlarata-
şımaya çalıştım. Sinemayı pek çok
kez sanat galenlenne soktum. Ben
izleyıcmin. sinema yapıtını kokla-
mak, yapıta dokuninak istediğine
inanıyorum. Bir yapıt, izleyıcinin
kendi zamanı içinde araştınlmalı,
tüketilmeli. Yapıtm izleyicinin önü-
ne konması yeterli değil. O yapıt,
izleyiciyi çepeçevre sannalı. Artık
izleyici karanlıksalonlarda edilgen
bir konumda oturmak ıstemiyor,
önündeki yapıtla iletişim kurmak
istiyor. İzleyici, karşılıklı biretkin-
liğm peşinde.
Bence artıkizleyıcinin dahakar-
maşık beğerulen var ve pek çoğu
Kazablanka sendromu yaşamak-
tan artık hoşnut değil - bir sinema
salonun karanlığında oturup, yal-
nızca ikiboyudubirpetdedebelli ka-
rakterler ve sonubelli öykülerle za-
man geçirmek ıstemiyor artık.
Bu beklentılenn ışığında, bırtür
mega-sinema oluşturmaya çalışı-
yorum. Bu alanda gerçekleşurdiğirn
son deney, kaynağını Ikarus mitin-
den alıyor ve Barselona'daki Joan
Mıro Vakfi'nda sergilenecek.
Bundan yaklaşık 3 bın yıl önce,
Girit Adası'ndaki mahkûmiyetin-
den sıkılan zanaatkâr Dedatus,kuş-
tüyü ve balmumundan bıri kendi-
ne bıri oğlu tkarus'a iki çıft kanat
yapmış. Oğluna, güneş kuştüyleri-
ni yakmasın diye çok yüksekten
uçmamasını. kanatlanna sıçrayan
sular kanatlannı ağırlastınr dıye
çok alçaktan da uçmamasını öğüt-
lemiş. Ama Ikarus, özgürlüğün do-
yulmaz tadına duyduğu heyecanla
yüksekten uçmuş, güneş kanatlann-
daki balmumunuentmiş ve îkarus
kendini Ege Denizı'nin derinlikle-
rindebulmuş.
Uçmaya ve suya tutkusu
Benım uçmaya ve suya olan tut-
kum, filmlenme seçüğirn başlıklar-
dan dabellidir Sayılarda Boğulmak,
26Banyo. SemeNehri'ndeÖlüm...
Barselona'da, bırakıyorum bu tut-
ku açığa çıksın.
tkarus'un, uçmak deyınce akla
gelen ilk başan, ama aynı zaman-
da ilk kaza oluşu ilgimı çekiyor.
Ikarus, kişisel uçuşlann bir simge-
si gibi. Öyle ki her çağda, her kül-
türün peşinde koştuğu bir düş bu.
Ikarus'ta, Leonardo'nun umut-
lannı, Montgotfier'nin balon dene-
yimlerini, Wright Kardeşler'in,
Bleriot'nun, Lindbergh'in, Amy
Johnson'un ve Gagarin'ın başan-
lan yazılıdır Onda, Eyfel Kule-
si'ndenkendi diktiği kanatlı ceket-
le atiayanVıyanalı terzi Richgekk'in
faciası, korkunç uçak kazalannda
ölen Glenn Miller ve Baddy
Hofly'nin yazgılan dasaklıdır. Uç-
mak, son derece kibirli bir arzu-
dur; bir kere asla gereğince tatmin
edilemeyecek bir tutkudur, çünkü
uçabilmemizi sağlayan uçaklar, he-
liİcopterler, rokeüer, paraşüüervshep
mekanikrırve enınde sonunda top-
rağa ınmek durumundadır. Bizim
arzulanmızı süsleyen, kişisel uçuş-
lardır. Omuzlanmızdaki, bilekle-
nmizdeki kanatlardır. Bir kırlan-
gıç, bir albatros gibi uçabılmek,
yerçekimine meydan okumak, gök-
yüzünde yüzebılmek... Evimizin
içinde bır odadan ötekine ucabıl-
mek. güneşli bir günde Paris'ten
NevvYork'auçabılmek, lObinmet-
reye çıkıp sonra yavaş yavaş deni-
ze doğru alcalmak...
Amabu olanaksız. Aslaolmaya-
cak. Bu, asla gerçekleşmeyeceğini
bildiğimız bir hayal, ama hayalini
kurmaktan yıne de vazgeçmıyo-
ruz. Sinemanın da uzun zamandır
bellibaşlı takıntilanndanbıribu: Ör-
nekse, Tarzan, Süpermen, Flash
Gordon, Batman... Sinema,bunuhi-
lelerle başanyor. Uçan kişi olduğu
gibi dumyor, kamera sayesınde dün-
ya çevresinde dönüyor. Biz, hile is-
temiyoruz. Uçmak istıyoruz.
'Kişisel uçuş' peşinde
Barselona'daki sergı, bu olanak-
sız hayal peşinde koşan ve tkarus
mitinegünümüzpenceresindenba-
kan birdeney sayılabılir. tkarus na-
sıl biradamdı? Güçlü, kaslı bir vü-
cudumuvardı, yoksa havadatüy gi-
bi uçuşan sıska bırisi mıydi? Ne
tür kuştüyleri vardı kanatlannda?
Sular soğuk muydu Ege Denizi'ne
düştüğünde?
Sergide Ikarus mitinı yaşatan 30
adet enstalasyon için sinemadan
metin, ışık, ses, hareket ve mizan-
sen kullandım. Sergide su var, de-
niz fenerleri var, balmumu, kuş-
tüyleri... Ve tkarus'un öbnemiş ola-
bileceği yolundaki ıyimser inan-
cımla,belki6Mart-25Mayısl997
tarihleri arasında, Girit'ten IÖ
1003 'te yola çıknktan 3 binyıl son-
ra Barselona'dan geçerdıye bır ufak
havameydanı da kurdum.
IŞHJ)AK VE YELPAZE
ATtLLA BtRKtYE
'Âşık mı Furuğ?'
Evin içinde gecenin sessizliği. Şiir krtaplanmın ara-
sınadüşmüşüm; bir kitabı anyorum; birdenbireak-
lıma düşen bir kitabı. Adı dilimin ucunda; şairinin
adı ise, yıllardır yüreğimde.
Kitabın kapağı, yayınevi, çevirmenleri, kitapla il-
gili daha önce yazdığım yazı, yazının çıktığı dergi,
hepsi aklımda. Hatta Onat'ın, evet şairi gibi neya-
zık ki aramızda olmayan Onat'ın, ki kitaba o güze-
lim Türkçesiyle katkıda bulunmuştu, "Büroya gel
de, imzalıyım" sözleri dün gibi aklımda.
Gecenin sessizliğinde kitabı, şiir kitaplanmın bu-
lunduğu raflarda bulamıyorum.
Şiirkitaplannıyeniden mi "düzenlemeliyim'l Bir
düzen içindeler aslında, düzenlerini belli etmeyen
bir düzen. Nevar ki, alırup okundukça, yerlerine kon-
mamış, benim düzenim giderek istencimin dışın-
da, onlann kendi düzenine dönüşmüş.
Belki de şiir kitaplannın bulunduğu raflar böyle
olmalı. Çoklan gibi ben de kitaplıktaki tüm kitapla-
n biliyorum. Bazısını kitabın adıyla, bazısını yaza-
nn adıyla, bazısını da konusuyla...
Sonunda kitabı buluyorum. Yüreği yanık Farsça-
nın şairi Furuğ'un Türkçedekı ilk kitabı bu: Sonsuz
Günbatımı.
Kitabı Onat Kutlar ile Iranlı yazar Celal Hosrov-
şahi birlikte çevirmiş. Onat'ın o kendine özgü du-
yarlığıyla kaleme aldığı dokunaklı ve "şiirsd" bir "Su-
nu"su da var, kitabın başında. Furuğ'un yaşamına
ilişkin bu yazıyı yeniden okuyorum.
Onat, arkadaşı Celal ile öğrencilik yıllannda san-
dalla bir Boğaz gezintisi sırasında nasıl Farsça şi-
irler okuduğunu; Celal'in Doğu şiirinden söz açıl-
dığında konuyu hep Furuğ'a getirdiğinı ve onu sev-
diğini, öykülerinin "b/r aşk öyküsû" olduğunu ya-
zıyor.
Furuğ, çağdaş Iran şıirinin önde gelen şairlerin-
den. Şıırterı Şah dönemınde. baskıya karşı elden
ele dolaşmış. özgür genç bir kadm ve "âşık":
"Ve aşktan benim tüm yaralanm
Aşktan aşktan aşktan!"
Ya da Onat'ın Celal'e sorduğu gibi: "Âşık mı Fu-
ruğ?"
Evet, genç bir kadm olarak da kalıyor!
Bir trafik kazası sonucu yaşamını yitiriyor; ama
kim bilebilir... Celal Hosrovşahi, yıllar sonra karşı-
laştıklannda Onat'a bunu şöyle anlatıyor:
"öldû. Furuğ. 1968'de. Henüz otuz iki yaşın-
dayken. Bir araba kazasında. Başını kaidınmın kı-
yısına vurdu ve oracıkta bir kuş gibi öldü. Son kez
gördüğümde uyuyor gibiydi..."
Furuğ birden nereden mi geldi aklıma; Türkçe-
deki ikınci şiir kitabı yeni çıktı. Yapı Kredi Yayınla-
n'ndan ve Cavit Mukaddes in çevirisiyle: Sadece
Ses Kalıcıdır.
Kitapçrya girdiğimde; yüzlerce kitabın arasından
hemen gözüme ilişen kitap olmuştu o gün. Bu kü-
çük "boylu" kitabın üzerindeki Furuğ'un adını gö-
rür görmez çarpılmam çok doğaldı.
Kitapçıdaki tek kitabı hemen satın almam kadar
doğaldı. Şaıhığinin yanı sıra sinema ve tiyatro ala-
nında oyuncu ve yönetmen olarak da çalışan Fu-
ruğ'un, bu kitapta 1934 doğumlu olduğu ve 1967'de
öldüğü yazılı...
Onat Kutlar o sözünü ettiğim "sunu" yazısında
Furuğ'un şiiri için şöyle diyor:
"Furuğ'un... şiirleri genellikle ölçûsüz, uyaksız
olduğu halde, dilin müzikalrtesi nedeniyle aruz vez-
ninde şiirler dinlemiş gibi oluyorsunuz. Ama öyle
sanıyorum kiIranlı şiir okurtan, benim çeviriden son-
ra aldığım ganp tadı şiiri okurken ya da dinlerken
alıhar. Bu tat, tıpkı NâzımVn kimi rubaileri gibi hem
eskiyi hem yeniyi, hem Doğu'yu hem Batı'yı aynı
anda içinde taşır. Geçmişin diliyle gelen gelece-
ğin sezgisi."
Furuğ'un ştirterini okudunuz mu? Sadece Ses Ka-
lıcıdır;Jou yüreği yanık Farsça'nın şairini birazcık ol-
sa da tanımanız için bir olanak.
Onun hüzünlü dizeleri var bu kitapta; ancak ta-
nımı biraz güç bir hüzün bu. Biraz Doğu'ya, biraz
kadına özgü. Furuğ'un dizeleri yalin bir anlatımın
yapıtaşlan; ardında denn anlamlann olduğu yapı-
taşlan.
Sadece Ses Kalıcıdır, yeni çıkan kitaplar arasın-
da gözü kapalı önerilecek bir kitap. Furuğ'un dize-
leriyle tanışın:
"Artık içimi ısıtmıyorsun Aşk
Ey donmuş güneş
Gönlüm ümitsizlik çölü
Yorgunum, aşktan yorgun."
BUGUN
• CRR'de saat 19.30'da 'Fine Art Dörtlüsü'nün
konseri izlenebilir.(232 98 30)
• tDOB'de R. Rodgers/ O. Hammerstain U'nın
'Kral ve Ben' adlı yapıtı izlenebilir.
• AKSANAT'ta saat 12 30'da video'dan Herbie
HancockTrio 'Hurricane' caz konseri ve saat 18.30,
19.15 ve 20.00'de Hacer Karanlık 'tlkbahar'da Fas\
Yûksel Ersertel 'Sonbaharda Mısır' başhklı dia
gösterisı ızlenebilir.(252 35 00)
• GÖÇERLER FOTOĞRAF KULÜBÜ'nde saat
19.30'da, Şadiye Çetintaş, Gültekin Tetik, Nur Uslu,
YüdB Üçok, Sevil Üzrek ve Işd Yıknnm'ın
fotoğraflannın yer aldığı 'Hasankeyf Yaşaülmah'
başhklı dia gösterisi izlenebilir.(414 44 74)
• İSTANBUL ÜISTVERSrTESI Fotoğraf
Kulübü'nde saat 16.00'da, Gültekin Çizgen'in
katıldıgı 'lnsanhk Aflesi' ve Guilin' başlıklı
diapanorama izlenebilir.
(512 84 48) "
• İSTANBUL'DA BERLİN Bertolt Brecht
etkinlikleri kapsamında 'Gelenek ve Yeniden
Başlama 1989'dan sonra Berttner Ensemble' başhklı
panel saat 19.30'da AKM Oda Tiyatrosu'nda
izlenebilir
tZMİR KİTAP FUARI^NDA BUGÜN
• 12.00-13.00: Edebıyatçılar Derneği'nin
düzenlediği, 'AşJdya-Yabancılaşma, Aşk ve Direnç—'
başlıklı söyleşinin konuğu Fergun ÖzellL
• 13.00-14.00: Etki Yayıncılıkın düzenlediği,
'Turan Dursun ile Amlar' başlıklı söyleşinın
konuğu Dinçer Sezgin.
• 14.00-15.00: TÜYAP'm düzenlediği, Ya?ar
Aksoy'un sunduğu 'Avnıpa'daki Türk Edebiyatı'
başlıklı söyleşinin konuğu Yüksel Pazarkaya.
• 15.00-16.30: Konak Belediyesi'nin düzenlediği
'Türk Şiirindeki Gelişmeler' başlıklı panele HUmi
Yavuz \e Aydoğan Yavaşlı katılıyor.
• 1630-18.00: Belge Yaymlan'nın düzenlediği,
'Sözlü ve Vanlı Edebiyat' başlıklı söyleşinin konuğu
Mehmet Uzun.
• 18.00-20^)0: Türk Yunan Dostluk Derneği'nin
düzenlediği, Cengiz Bektaş'ın yönettiği 'Çevrenin
Uluslararası Boyutu' başlıklı panele, Y. Mim. Salih
Pekin, Kamil Saka, Nuri Ertan ve Bülent Baratah
katılıyor.