Katalog

1 EYLÜL 1996 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / YATIRIMCI REHBERI BORSAVERİLERİ Hisse Senetleri Piyasası Işlem tiacmt (mılyar TL) Işlem Mıktan (mılyon) BıleşıK Endeks Malı Endeks Sanayı Endekst Repo Piyasası Işlem Hacmı (mılyar TL) Haftalık Faız (Yıllık AJırlıklı Ortalama %) Ajriık Faız (Ytllık Agırlıklı Ortalama ° Tahvil Piyasası Işlem hacmı (milyar TL) Tescil Piyasası Işlem hacmı(mılyar TL) Önceki Geçen Hafta Hafta 32 912 4 839 64982 24 57603 29 71288 14 340 270 74 58 78 57 37.473 77.257 25 377 4 078 64533 36 57199 45 70776 72 290 165 74 44 73 42 38.444 50.361 Değişim -22 91 -15 72 -0 69 -0 70 -0 69 -14 72 -018 -6 55 2.59 -34.81 BORSADA GEÇBM AY M Adana Çım. A Adana Çım B Adel Kalemc Adana Çım C Akal TeksM Akbank Akçımento Aktıf Ftnans Aksu Iplık Aksa Aktaş Elekt. Alarko Hold. Alternatıf B. Alarko San Altınyıldız Anadolu Cam Anadolu Bıra Arçelık Ardem Aselsan Aksıgorta A Dolu Sıg. Akın Tekstt Atlas Yat.O. Atlantıs Y.O Avrasya Y O. Aygaz Bagfaş Bekoteknık Bolu Çımento Bossa Bnsa Bırfık Mens Borusan Batı Çımento Bursa Çım. Bugun Vayın. Bumerang Burçelık Çarşı ÇBS Boya S. Çelık Halat Çemtaş Çelık Çımsa Çımentaş Ç.Kale Cım. CU Sıgorta Ç Ova Elek Çumra Kağıt Dardanel Demırbank Denızlı Cam Deva Holdıng Dışbank Dıtaş Doğan Demır Y. O. Doğan Hold. Doktas Duran Ofset Ecz Başı ilaç Ecz Başı Yat Edıp Iplık Ege Bıraclk EGS Dış Tıc Ege Endustn Ege Gubre Ege Profil Ege Seramık Emek Sıgorta Emmış Amb Emsan P Çelık Emsan B Y Enka Holdıng Erbosan Eroıyas Bıra EreğliD C. Esbank Esem Evren Yat.O Factofınans Fenış Alumi. Fınans F K. Fınansbank Fınans Yat Frıgo Pak Garantı Bank Gedız Iplık Gentaş Global Men.D Global Yat.O Goltaş Çım Good-Year Gubre Fabr. Guney Bıra. Guneş Sıgor. Hektaş Hurrıyet Haznedar Tu Ihlas Holdıng Ikt F Kır Intema Iş Bankası A Iş Bankası B Iş Bankası C I.M Pıston. Iş Yatırım Izmır D. C. Izocam Kaplamın Kartonsan Kav Koç Holdtng Koç Yatırım Kent Gıda Kepez Elktr. Kerevıtaş KelebekMob Konfrut Gıda Konya Çım. Kordsa Konıteks Koytaş Karsu Tekstıl Kutahya Por Luks Kadıfe Marmarıs A Y Makına Takım Maret Mudurnu T Medya Hold. Merko Metaş Mıgros Mıilıyet G. Mılpa M.Martı Otel Mardın Çım. Marshall Mutlu Aku M Yılmaz Yat. Nergıs Hold Netaş Oysa Nığde Net Holdıng Net Tunzm Okan Tekstıl Olmuksa Otokar Otosan Parsan Peg Profilo Pefkım Pımaş Pınar Su P Kent Tur. Pınar Et P'nar Sut Pınar Un Polvlen ÇBS Pnntaş Petrol Ofisi Raks Rant Fın Kir Raks Elk.E.A Sabah Yayın. Sabah Pazar. Sarkuysan Srtaş Şişe Cam Soktaş Siemens S.Pamuklu Sonmez Flam. Tat Konserve Tuborg Tekstıib (BU A. Tetetaş Bosch Fren S. TH Y Tıre Kutsan T Kalkınma B. Tofaş Oto F. Tofaş Oto T. Trakya Cam Transturk H. TSKB T Demırdoküm Tukaş Tupraş Turcas Petr. Tutunbank Usaş Uçak S. UKIKonfeks. Unye Çımento Uşak Seramık Vakıf Fın K Vestel Vakıf Yat.O Vıkıng Kağıt Yasaş Yapı Kredi Y Kredl Y.O Yunsa lncıld »y 4950 3700 16750 1050 4250 7800 6100 1900 3600 15500 325000 13750 1525 12250 8500 2275 4500 6600 7600 3300 16500 2600 5600 1075 780 790 8300 18250 4700 2075 6100 29000 3150 6700 6900 10750 11250 670 12750 20750 2075 3500 23500 7300 15250 9700 4150 67000 8500 2075 2650 3750 2200 1400 3250 590 2475 5600 6400 3350 6100 7600 31000 7900 4250 4250 17750 2650 860 12000 7500 17250 25500 3750 44000 7600 '. »100 6100 890 8600 25500 2050 1450 810 3150 3700 12750 4350 1020 1000 23000 28500 5700 18250 3400 4350 3350 14750 12000 3000 2750 2000000 93000 6600 12000 1575 740 5600 10500 6400 2275 16750 12500 52000 72000 4100 6300 3900 9600 24500 43000 6900 5600 2375 5100 3150 1375 7800 6700 1300 3200 2850 76000 1200 1600 3750 4200 5900 4900 660 3050 17500 3200 2700 26000 2700 11750 7100 25500 9100 5200 37000 10500 3650 4850 9600 7100 8100 1800 7400 26500 21250 9500 27000 1825 1800 5600 1850 7300 4250 23750 4250 10750 17750 50000 1225 5700 60000 39500 3250 4200 • 3350 9100 4400 960 1950 4650 3700 14000 5600 980 110000 19500 2225 5400 3600 15000 1050 11500 6300 1950 830 3650 ftTDT •"S 4650 3300 22250 990 5400 8700 6100 2350 4550 15000 485000 13000 1575 12250 9800 3000 6100 7000 8900 3850 16250 3200 8600 1200 750 680 9000 17250 5100 2350 6900 37000 2900 6100 7800 10500 12000 650 10750 29000 1925 3800 26500 7300 14000 8900 3500 67000 8100 2000 2650 3800 2025 1350 3550 580 2550 4400 6300 3650 6200 7700 26000 7600 4550 4400 2100O 2850 820 14750 8400 15000 26000 3800 44000 7700 1010 6300 950 11000 23750 2325 1450 850 3100 3100 16000 4500 1075 1250 23OO0 34500 7400 16000 4350 4350 3250 15750 12250 2650 2600 2310000 130000 9600 11250 1675 690 5500 9000 6100 2050 17750 12000 47500 72000 4200 9400 6900 9800 25000 37500 7600 6000 2225 5300 3350 1300 8700 7200 1050 4050 2800 69000 1075 1350 4050 4200 6500 4350 630 3200 20000 3200 2250 24000 3150 8600 8700 24250 8800 6300 37500 12500 3550 3550 9300 9500 8300 1550 7200 27000 21000 9300 29500 1575 1200 5400 1600 10400 4150 22750 4050 9700 12250 53000 1475 5100 85000 27500 3000 3200 3550 8500 4050 830 1975 3800 2750 14250 6200 940 122500 21250 2700 4050 4200 15750 1010 ' 12250 6400 1800 890 3700 Tfe* -6.06 -10.81 32.84 -5.71 27.06 11.54 0.00 23.68 26.39 -3.23 49 23 -5 45 3.28 0 00 15.29 31.87 35 56 6.06 1711 16.67 -1.52 23.08 53.57 11.63 -3.85 -13.92 8.43 -5.48 8.51 13.25 13 11 27.59 -7.94 -8 96 13.04 -2.33 6 67 •2.99 -15.69 39.76 -7.23 8.57 12.77 0.00 -8.20 -8.25 •15.66 0 00 -4 71 -3.61 0.00 1.33 -7.95 -3 57 9.23 •1 69 3 03 -21 43 -1.56 896 1 64 1.32 -16.13 -3.80 7.06 3.53 18.31 7.55 -4.65 22.92 12.00 -13.04 1.96 1.33 0.00 1.32 -8.16 3 28 6.74 27.91 -6 86 13.41 0.00 4.94 •1.59 -16 22 25 49 3.45 5.39 25 00 0 00 21 05 29 82 -12.33 27.94 0 00 -2.99 6.78 2 08 -11.67 -5.45 15 50 39.78 45.45 -6.25 6.35 -6.76 -1.79 -14.29 •4.69 -9.89 5.97 -4.00 -8.65 0.00 2.44 49.21 76 92 2.08 2.04 -12 79 10 14 714 -6.32 3.92 6.35 -5.45 11.54 7 46 -19.23 26.56 -1.75 -9 21 •10 42 •15 63 8.00 0.00 10.17 -11.22 -4.55 4.92 14 29 0 00 -1667 -7 69 16 67 -26 81 22 54 -4.90 -3.30 21 15 1 35 19 05 -2.74 -26.80 -3.13 33 80 2.47 -13.89 -2.70 1.89 -1.18 -2.11 9.26 -13.70 -33.33 -3.57 -13.51 42.47 -2.35 -4.21 -4.71 -9.77 -30 99 6.00 20.41 -10.53 41.67 -30.38 -7 69 -23.81 5.97 -6 59 -7 95 -13 54 1 28 -18 28 -25 68 1.79 10.71 -•4.08 11.36 8.97 21.35 -25.00 16 67 5 00 -3.81 6.52 1.59 -7 69 7.23 1.37 TH* 59 69 73.29 8 54 18 73 40.68 129.57 116.04 99.28 65.36 53.87 100 00 3.67 85.90 44.12 50.57 83 98 109.84 116.33 136.75 25.54 248.84 163.92 59.26 20.00 4.17 -43.33 47.89 -2.67 90.24 103.45 64.37 158.31 -23 68 7 89 11907 15.46 114 29 -5 80 53 38 26.09 3.80 46.30 39.47 34.53 14.47 31.25 8.20 75.13 -4.30 -24.53 101 01 21.10 16.44 47 95 7 58 -6.45 39.73 14.42 16 67 111.59 40 25 4 05 23 81 -9 52 55.00 9.66 146.77 -2 67 93 31 123 75 180 00 172.73 11510 20.15 61.05 67 05 5.38 73.79 9.20 540.58 12.00 89.89 33.81 -27.66 -9.27 38.38 68.42 140.00 -29.78 51.11 134.15 134 38 100.00 86 52 78.43 24 82 90.81 135.07 47.00 120.83 68 78 33.32 41.01 88.50 48.02 -2.90 -0.24 50.89 -7.13 22.50 57.00 105 75 52 31 37.50 163.16 -16 96 211 48 6.15 102.76 88 57 48 08 157 00 27 59 11 27 86.11 61.45 30 00 38.87 -13.25 0.00 102 50 24.44 123 44 111 57 68 75 185.42 28.56 15.25 88 80 -13.70 -0.13 22.49 33.78 80 77 207.23 21.15 -30.71 47.38 152 50 41 94 79.45 42 54 301 60 85.58 36 54 19.88 66 38 57.89 -32.36 28.57 199 40 55.56 244.44 131.37 31 25 -4 00 25.56 -26.15 256.64 21.77 86 27 8.00 1.04 -36 38 55.36 22 18 52.24 37.10 239.51 1.18 103 17 5 30 38.06 75 60 13.74 11.87 -0.83 -24 65 41.09 134.23 -18.06 68 93 165 63 78.95 65.36 190 23 174.31 3.02 69.52 105 31 116.00 20.27 25 42 Piyasada yaz bitfiHACERGEMİCİ Para piyasalarındakı \az reha- veti çabuk geçii. Hazıran \e tem- muz aylarında para piyasalarında yaşanan faiz diişüşü, ağustos ayı sonlarına doğru geri döndü. Ay başında bonolann vıllık bileşik fa- izi yüzde 123 sevıyelerinde oldu- f u halde ağustos sonlarında bu ra- kam yüzde 135'lere ula>tı. Ancak faızlerdekı çıkışa karşın talebın gıderek düşmesi eylül ayında Hazıne'nm ı^inın gıderek zorlaşacağının ışareti olarak kabul edilıyor. Eylül ayında Hazıne'nın maaş ödemelerı ıle bırhkte 400 trilyona yakın gerı ödemesinın bu- lunması ise bu savaşta bankaların dahagüçlü olduğu >olundaki \ak- laşımlan güçlendiriyor. Ancak burada Hazine"jım gü- vendıği nokta. e> lül a\ında pışa- saya çıkacak dö\ ızli tah\ il. Hazi- ne bu volla pıvasanm vumuşaya- cağını tahmin ederek e\lül ayını da krızbiz atlatmav ı hedefliyor. Ağusios ayında satilan bonola- rın getirisı faizdeki çıkışla birlık- te yüzde 7 ıle 8 arasında değişır- ken en yüksek getırı lıderliğıne de bononun oturduğu gözlendi. Bu arada hükümetin gihenoyu alma- sının ardından düşü^e geçen bor- sanın ağustos avındaki getırisi yüzde 1.8 gibi düşükdiizeyde kal- dı. A> içinde hisse senedi yatırım- Yatırım araçlarının aylık getirisi (%) Faızler. net ve dönem sonu olarak hesaplanmıştır. Repo faizleri, İMKB verileridir. Döviz ve altın, serbest piyasa fiyatıdır. ciları oldukça sıkıntilı bir dönem geçınıken, i$lem hacmindeki da- ralma da borsanın diğer üyeleri olanaracı kurumlanmali krizesü- rükledı. Ağustos ay ı boy unca bı le- şık endeks bın920puanlık birdü- şüşje 64 bın 533 pııana \iikseldi. Hazine ıse ağustos ayında top- lanı 4 ıhale nçarak pivasadan 340 trılyon lira çekti. llk ihaleyı 6 ağustosta açan Hazine i 89 gün \ a- deli bonoları \ıllık bıle^ık yüzde 123 faizie sattı \e pıvasadan 105 trilyon lira topladı. Ancak bundan »onraki ihalelerde faızler yeniden yukarıya doğru çıkışa geçtı. İlk ıkı ihaleden bonoalan bankaların ikincı elde az da olsa zarar etme- lerı daha sonraki ihaleiere talebi dii^ürdü \e faizin zorlanmava baş- landığı gözlendi. 19ağustosta 211 günlük bono ihalesi düzenleyen Hazine. bileşik faizi \üzde I28'e çektiği halde 43.2 trilyon liralık .satış yaptı. 27 ağustosta ise faız ipı daha da gerildı. 189 günlük bo- nolann bileşik faizi yüzde I35'e ulaştığı halde satış rakamı 36.6 trılyonda kaldı. Döv ız piv asalarında da ağustos ayı pek parlak geçmedi. 1 ağus- tosta 83 bın 400 liradan işlem gö- ren dolar yüzde 2.69 oranında ar- tarak 85 bin 650 liraya ulaşırken markın değer artışı da yüzde 2.20'yı buldu. Aybaşında 56 bin 650 lira olan mark 31 ağustos ta- nhi ıtibariyle 57 bin 900 liraya ulaştı. RP'U bakanın tasarruffonu açmau LFLKTEKİN ADANA -Çalışanlardan alınan zorunlu tasarruf fonu kesintilen ve nemalarının ne olduğu ve ne zaman ödeneceği konusunda bıl- gi vermeye yanaşmayan Çalışma \eSosyalGü\enlık Bakanı INeca- tiÇelik'ın. muhalefette ıken 38 ar- kadaşıv la birlikte TBMM'ye ~zo- nınlu tasarruf kesintilerinin nasıl değertendirildiği" konusunda bır araştırma önergesi verdığı ortaya çıktı. Baştasendıkalarolmak üze- re çalışanlann ve kamuouınun büyük tepkisıne _\ol açan zorunlu tasarruflarla ilgılı araştırma yapıl- masını bakan olmadan önce ıste- yen Çel ık' ın. "İdarenin ödemeza- manlarında ke>fi uv»ulanıalara ve be>anlara başvurduğu, kamu- o\unda degişik olumsu/ \orumla- nn yapılmasına neden olduğu \e bu durumun da > ürürmenin »ÜM 1 - niliıiiğini tartışılır lıak- getirdiği- ni" gerekçe olarak gösterdığı öğ- renildi. Zorunlu tasarruf kesintilerıne TBMM'de önceki sabah son \e- renkanunmuhalefetın engelleme • Eski Hak-İş Başkanı Necati Ç'elik, muhalefetteyken TB\fM'ye önerge \ererek. zorunlu tasarrufların nasıl değerlendirildiğinin araştırılmasını istemişti. Önergede, "ödeme zamanlarında keyfi uygulamalarda bulunuldıığıı" da iddia edilivordu. çabalarına karşın RP \e D'ı'P'lı üyelerın oyuy la çıkartılırken. fon- dakı paralann nasıldeğerlendiril- dığı. kesintılerın \e nemalarının ne zaman ödeneceği soruları he- nüzkarşılıgmı bulamadı. Buvön- deki sorulara "en kısa zanıanda" yanıtını vernıeyı tercih edeıı Çc- İik'in. RP Kocaelı Mıllet\ekilı sı- fatıyla 11 Nısan 1996 perşembe günii TBMM'ye bir soru önerge- si vererek "Mecüsaraştırmasıya- pılmasını istediği" öğrenildi. 38 arkadaşıy la birlikte \erdiğı öner- ge, hükümet temsılcılerı bulun- madığı içın 11 nısanda ele alına- majanönergenın RP-D\ r Pkoalıs- >on hükümetı kurulmasından sonra. gü\en oylamasından bır gün önceki TBMM'nın 74. birle- şıminde ele alındığı belirlendi. Çelik: Kevfi uygulama Hak-Iş Konfederas\onu Genel Başkanı sıfattnrfaşıdtfi cfönem- de, tasarruffonu kesintilerininge- ciktirildiğini öne sürerek başba- kanlık hakkında Danıştay'dada\a açan Necati Çelik'in.sadebırmil- letvekılı \e RP grup başkanveki- li iken \erdigi, ancak bakan oldu- ğu sırada gündeme alınan "zorun- lu tasarruf fonlan nasıJ değerlen- diriliyor?" biçimindeki önergesi- nin gerekçesinde şu görüşleri di- legetirdiği öğrenildi: "... Biriken bu paralar uygula- nacakçeşitli demokratik mekaniz- nıalann da dışında bulunmakta- dır. İdarenin. özellikle ödeme za- manlarında keyfi uygulamalara ve beyanlara başvurmasu kamu- m unda degişik. olumsuz >orumla- nn yapılmasına ve bu da yüriit- menin güveniliıiiğinin tartışılır hale gelmesine sebep olnıaktadır. Çalışanları tasarrufa teşvik etme- vevönelikkanunhiikiimleriuygu- landığı dönem iribarivle amacına ulaşamamıştır Hak sahibinin öl- mesiveyaemekliolmasıgibi uzun bir vadeye bağlı olması dolayısıy- la. uygulamanın çalışma havatuı- da bir karşılığı kalmamıştır." Önergenin. RP'li üyelerin de öyuyla kabul edildiği ve 9 üyeden olıışan bir komisyon oluşturulma- sına karar verildiöi anlaşıldı. DERBANK HİZMET A.ĞINI GENİŞLETİYOR Sayın Tasarruf Sahipleri, çağdaş bankacılık anlayışıyla, BAKIRKÖY/İNCİRLİ ŞUBEMİZ 5.9.1996 Perşembe gününden itibaren nizmetinizde. DERBANK MERKEZ ŞUBE/ŞİŞLİ ERENKÖY ŞUBESİİ SİRKECİŞUBESİ ANKARA ŞUBESİ ETİLER ŞUBESİ BAKIRKÖY ŞUBESİ :224 94 94(10Hat) : 363 23 04 : 512 1683 : Cinnah Cad. 468 61 82 : Akmerkez Karşısı Ulus Yolu üzerı: 278 53 30 : incirlı Cad. No: 81/1 Tel.: 571 64 88 Iflas Idaresi aklanma peşinde • Türkinvesf in tasfiye işlemlerini yürüten Iflas Idaresi, kendilerinin denetlenmesi için Adalet Bakanlığf ndan müfettiş istedi. A.NK.-VR.A (AA) - Türkınvest AOG Menkul Kıymetler AŞ'nın tasfiye iş- lenılennı vürüten Iflas Idaresi. kendı- lerının denetlenmesi ıçın Adalet Ba- kanlığı'na ba^vurdu. Iflas Idaresi. Adalet Bakanlığı'na vaptığı baş\ ııruda, Türkınvest AOG if- lasdosyasınm. Iflas Müdürü'nün Ida- re've yönelık suçlamalannın araştı- rılması \e dosyanın Iflas Müdürlü- ğü'nce yönetıiış ve ıdareyı denetleyış bıçııninın soruşturulması içın bir mü- fettiş görev lendırilmesi ısteminde bu- lundu. Iflas Idaresi görevlılerı Prof. Dr. Erol Cansel, Ahmet L nutmaz v e Av u- kat Rahrni Kadıoğlu, Adalp' Bakanlı- ğı'na vaptıkları başvuruda. İflas Ida- resi olarak 26 Mayıs 1996"dan beri gö- rev yaptıklannı belırterek. yasal olarak görev lerının tasfıyeyi en kısa zaman- da bıtırmek olduğunu v urguladılar. If- las Daıresi'nın görevinin, Iflas Idare- sı'nın dosya aleyhine bir işlem yap- masına engel olmak üzere gerekli de- netım vetkısinı kullanmak olduğu kaydedilen başv uruda. şöyle denıldı: "İflas Müdiirü, idaremizin tasfiye- yi veteri kadar hızlı ve gerektiği gibi vapmadığı kanısındadır ve bu konuda tarafımı/amuhhra gondermiştir. !da- remiz ise İflas Müdürlüğü'nün tasfiye- ji gecikrirmek için özel bir çaba har- candığını. her karannın tasfiveyi erte- lemeye vönelik olduğunu düşünmek- tedirTasfive. 10 bin 500kişi>i ilgifen- diren toplumsal bir olaydır. İdaremiz çok voğun bir baskı al- tındadır. Gecikmeye yasal işleyişin doğal sonucu neden olsa bile, idare- miz bunu anlatmakta güçlük çek- mektedir." BORSANIN EN İYİ 20SİRKETİ MENKÛL KIYMETE YÖNEL£NSİRKFR£R ALTIN BORSASI RAFİNERİSİNE KAVUŞUYOR SEKTOR: DONDURULMUS GIDA TURCAS, PINAR SÜT, GiMA, TELETAŞ SÖYLEŞi: HiKMET GÜLER "YABANCISERMAYE YETERLİ DEÖİL" İBÖRSÂCL BORSADAKi REHBERİNİZ Posta Idaresi sigortacı oluyor ANK.ARA (ANK.A) - Posta Idaresi. bünyesindeki bazı hizmetlerin bankalara kayması. posta dağıtımında özel rakiplerin çıkması sonucu girdiği darboğazı. değişik alanlara yönelerek atlatmayı planlıvor. Posta İdaresi. telefon faturası ve benzeri hizmetlere ilişkin fatura ödemelerinin bankalara kayması. Maliye Bakanhğı'nın da geçen haziran avında vergi tahsilatında kuruluşu aracılıktan çıkarması sonucu. geniş şube \e personel ağından değişik alanlarda yararlanmaya hazırlanıyor. Posta İdaresi bu kapsamda ilk aşamada hayat sigortacılığı alanına gırebileceği düşüncesini taşıyor. Türkiye çapında 31 bin dolaymda ab'onesi. 1200 merkezi \e 2 bin 800 şubesi bulunduğunu dikkate alan Posta İdaresi yetkılileri. bu potansiyelin hayat sigortacılığı alanında değerlendirilebileceğini vurguluyor. Yetkililer. halen Türkiye"de hayat sigortasına sahip 5 milyon kişinin bulunduğunu. idarenin bu alana girmesiyle bu sayının ıkiye katlanabileceğini öngörüyorlar. Yetkililer, hayat sigortacılığı branşında faaliyet gösteren şirketlerle acentelik anlaşması yapılarak en lyı teklifi \erenlerin poliçelerinin posta çekleri merkezi aracılığıyla pazarlanabilecegi görüşünü taşıyorîar. >etkililer. Posta Idaresinin bu organizasyonla 5 milyon kişi_vi abone vapabıleceğini. her sıgortalının yıllık 1 milyon 200 bin liralık poliçe tutannın yüzde 4O'ı oranında 480 bin lirasının ıdareye kalacağını. böylece elde edilecek yıllık gelirin 2.4 trilyonu bulacağı hesabını yapıvorlar. YORUM OZTIN AKGUÇ Uygulanmayan Bir Yasa Bankalar KanunuAnayasanın bile uygulanmadığı bir ülkede, bir yasanın uy- gulanmaması ilginç bir başlık oluşturmuyor; belki haber değe- ri dahi taşımıyor. Lapis. Sayın Ufuk Söylemez, Dışbank üçge- ni, bu üçgen çerçevesinde tartışmalar, düzenlenen raporlar, Bankalar Kanunu'nun bazı hükümlerini anımsattığı gibi, söz ko- nusu yasanın tümüyle uygulanmadığını da ortaya koydu. Bankalar Yasası'nın temel amacı, tasarrufları korumak ve ekonomik kalkınmanm gereklerine göre kullanılmalannı sağla- maktır. Bu amaç doğrultusunda tasarruflara güven sağlamak ve öncelikli alanlara yönlendirmek için yasada bir dizi düzen- leme yapılmış. önlem alınmıştır. Bankalar için genel risk sınırı çizilmiş, bireysel risk veya kredi sınırları getirilmiş. bankaların büyük ortaklarına ve iştiraklerine verebilecekleri krediler sınır- landırılmış, kredilerde geri dönmeme olasılığını azaltıcı önlem- ler öngörülmüştür. Bir banka bir gerçek veya tüzelkişi üzerinde bankanın öz- kaynağının yüzde 20'sinden fazla risk alamaz. Böylece ban- kalarda riskin dağıtılması, bir yandan tasarruflara güven sağ- lanırken öte yandan çok daha fazla sayıda kişi, kuruluş veya firmanın banka kredilerinden yararlanması amaçlanmıştır. Söz konusu bireysel veya kişisel risk sınırına yalnız nakit krediler değil, verilen teminat mektuplan, açılan akreditifler, kabul-aval kredileri gibi gayri nakdi krediler, alınan kefalet ve avaller, ban- kaca satın alınan ilgili kuruluşun hisse senetleri dışında çıkar- mış olduğu menkul degerier de dahildir. Bankaların, sermayelerınin yüzde 10 ve daha fazlasına sa- hip ortaklarına ve bunlarla dolaylı kredi kapsamına giren ger- çek ve tüzelkişilere vereceği kredilerin toplamı ilgili bankanın özkaynağının yansı ile sınırlandırılmıştır. Bankanın tüm büyük ortaklarına ve bunların doğrudan ve dolaylı yüzde 25 ve daha fazla paya sahip olduklan ortaklıklara verecekleri nakdi ve gay- ri nakdi kredilerin toplamı bankanın özkaynağının yarısını ge- çemeyecektir. Bankaların tüm iştiraklerine ve bunların kefaletiyle üçüncü kişilere verecekleri kredilerin toplamı da. kişisel veya bireysel sınırlar da aşılmamak uzere, özkaynaklarının iki katı ile sınırlı- dır. Bankalar ayrıca kredi müşterilerinden kapsamlı hesap du- rumu almak, bunları analizetmek, değerlendirmek ve kredile- ri izlemek zorundadırlar. Bankalar, yasa hükümlerine uydukları, kredi isteklerini ciddi ve sağlıklı bir şekilde değerlendirdikleri ve gerekli güvenceleri aldıkları takdirde. kredileri batırmaları, sorunlu krediler yarat- maları zordur. Ancak çoğu kez bankalar yasa hükümlerini şu veya bu şekilde deldikleri, kredi incelemelerine gerekli özeni göstermediklerinden zoru başarmakta, kredileri batjrmakta, mali yapılarını bozmaktadırlar. Gerçi bilançolara yansıyan tah- sili gecikmiş kredilerin boyutu tehlikeli boyutta değildir. Ancak bankaların da bilanço makyaj/ yaptıkları, konuya ilişkin karşı- lık kararnamesine tam uymadıkları, dolayısıyla taksidi gecik- miş kredileri için yeterli karşılıklan ayırmadıkları da bir gerçek- tir. Bankalar, yasa hükümlerini genellikle paravan firmalara, ta- bela şirketlere krediler açarak aşmakta, krediler, açılan kişi ve kuruluşlar tarafından kullanılmamakta, kredi sınırı dolmuş ve- ya kredi açılması sınırlandırılmış kişi ve firmalara aktarılmakta, riskin dağıtılması kuralına uyulmamaktadır. Bankacılıkta sorun genelde yönetimden ve yönetim anlayı- şından kaynaklanır. Kamusal sermayeli bankalarda siyasal gü- dülerle yapılan atamalar; özel sermayeli holding bankalarında da bankanın çıkarından çok bankanın arkasındaki holdingin veya sahiplerinin çıkarlarının korunması veya bunlara kaynak aktarılması amacı ve bunlan sağlayacak kişilerin üst düzey yö- netime getirilmeleri, bankalarda başarısızlık nedeni olmakta- dır. Batan veya zor duruma düşen bankaların çok büyük bölü- mü özel sermayeli bankalardır. Bankalar, bilanço makyajına karşın, yeterli özkaynak yaratamamakta, özkaynaklarına göre kârlılıkları genelde düşük olmakta, özkaynak yetersizliği soru- nunu aşamamaktadıriar. Bankalar Kanunu, ciddi bir şekilde uygulansa, bankalann üs- tündeki denetim ve gözetim organları görevlerini tam yapsa- lar kredi yolsuzluğu dolayısıyla batak kredi sorunlan yaşanmaz. Bankalar kâr yetersizliği, özkaynak yaratamama sorunlarına da büyük ölçüde çözüm bulmuş olurlar. DÖVİZ - ALTIN NE GETİRDİ? Amerikan Doları Alman Markı İngiliz Sterlini Isnçre Frangı Hollanda Flonm Fransız Frangı Cumhuriyet Altını 24 ayar külçe 22 ayar bılezık YATIRIM Yatırım Fonu (11) 61750 42.200 97 000 53 400 38.500 IMtıtoşı 12 600 5.250.000 773.000 758.000 (U) 86.300 58.390 134.500 72.200 52.000 17.050 .250.000 1.082.000 .042.000 IbtfttSM (11) 85 650 57.900 134.000 71.500 51.650 16.925 7.250.000 1.076.000 1.065.000 FONLARI NE GETİRDİ? Aylık Mı Değışım % A1İPİ İS Yatırım 2 Iş Yatırım 3 Iş Yatırım 7 Iktısat Yat 4 Garantı Yat.4 Garantı Yat.5 Esbank Fon 3 Vakıf Hisse Dışbank Beyaz Dışbank Mavı DışbankPembe Tûtün Fon.l Fınans Fon 2 Fınans Fon 4 Halk Fon 3 Emlak Fon 2 Emlak Fon 5 SümerfonA Ege Fon-2 KaJkınma Fon-2 Demır Fon-1 Turkbank Fon-1 TSKB (fzman Fon AkbankATıpı Tekstıl Fon-3 Ataton-1 KDçbank Fon-1 Koçbank Fon-3 Korfez Fon-1 Tetınfon Ekofon Kentfon CU Sıgorta Fon Alternatıf F-l Hakfon-1 Oyakfon-1 Eczacıbaşı F-2 Ekspres Fon-1 Gedık HısseF Toprakfon-2 Tekfen Fon-1 BTİPİ iş Yatırım 1 iş Yatırım 4 Iş Yatırım 5 Iş Yatınm 6 lnter*on 4 Interfon 5 Iktısat Yat 3 Ikt.AtılımF Garantı Yat 1 Garantı Yat 2 Gararıb Yat.3 Ycnca Fon-1 Esbank Fon 1 Esbank Fon 2 YKB Fon-1 12.94 9 71 10.62 4 93 4 82 5.47 2.81 5.59 5.11 4.98 3.87 4.67 7.51 8.86 0.75 2 91 5.55 4.08 -0 31 3 76 5 34 431 7.31 1.74 2.81 3 55 7 15 7 60 4 33 6.06 6.36 4 09 6 08 6.97 4 49 4 37 2 16 134 6 09 6 20 5 84 5.32 5.00 3 45 5 29 6 37 5 64 5 26 5 03 5 14 4 89 5.28 5 13 5 57 5 58 4 73 Yılıçı Oiğışım % 79.34 71.02 68.41 75.55 83.81 44.11 49 25 50 55 72.44 64.64 54.53 47.85 68.28 80.67 68.84 51.68 47.21 4.16 35 91 52.49 78.18 67.97 51.33 22 92 62 44 63.00 72.66 5132 62 55 88 56 9 77 55 03 70.48 105.99 82.01 62.37 2.23 49.26 64 22 13.30 6 19 65.68 61.20 36.92 68.31 84 78 82 73 79 10 77 17 73 59 67 48 71.63 76 09 63.32 62.28 59 76 Yatırım Fonu bMt -0 75 -0.S8 -0.37 -0 96 -0.67 -0.73 0 •0.55 0 Aylık Adı Değışım % YKB Fon-2 YKB Fon-3 YKB Fon-4 YKB Fon-5 YKB For.-6 YKB Fon-7 YKB Fon-8 YKB Fon-9 Vakıf Fon 2 Vakıf Fon 3 Vakıf Dünya Vakıf Fon 6 Tütûn Fon.2 Tûtûn Fon.3 Fınans Fon 3 Fınans Fon 5 Zıraat Fon 1 Zıraat Fon 2 Zıraat Başak F Zıraat Fon 4 Halk Fon 1 Halk Fon 2 Pamuk Fon-1 Pamuk Fon-2 Emlak Fon 1 Emlak Fon-3 Emlak Fon-4 Sümer Fon-1 Ege Fon-1 Kaikmma Fon-1 Demır Fon-2 Tarış Fon-1 Tarış Fon-2 Turkbank Fon-2 Etıfon TSKB Fon-2 Akfon-1 Ak Karma Fon Tekstıl Fon-1 Tekstı! Fon-2 Atafon-2 Koçbank Fon-2 Körfez Fon-2 Tebınfon-2 Alternatıf F-2 Alternatıf F-3 Eczacıbaşı F-l Ekspres Fon-2 SYKB Yatırım-1 Ged k Fon-2 Ekın Fon Kapıtal Fon-1 Toprakfon-1 5.39 2.84 5.57 4.71 5.60 5.62 5.62 8 29 5.20 5.53 3.27 5.57 4.84 4.95 5.76 4.95 5.15 6.23 6.01 5.94 3.75 4.19 4.89 5.59 9.10 6.27 7.85 5.93 4.43 5.27 5.76 5.25 5.71 5.75 • 7.47 6.01 5.12 4 97 5.07 5 00 3.58 5.69 5.42 6.11 5.64 5 33 4.98 6 42 5 23 5.55 4.95 7.25 6 64 AAFON ENOEKSLERİ A.A BİLEŞİK A.A (A) TIPİ AA(B)TIPİ 6.19 7.53 5.37 ta(%) 1M 38.70 37.20 38.14 33 89 34.15 34.32 38 09 39.19 40.5 Yılıçı Değışım % 70.25 40.90 73.58 59 21 73.92 73 52 74.69 54.94 72.55 72 09 38.96 73.15 • 71.46 80.16 83.39 70 42 77 18 80 77 73.95 70.96 65.70 66.22 68.90 72 33 91.02 87.11 78.03 63.99 6411 63.22 86 67 83.53 81.81 79.70 78 03 38 37 61.91 61.64 70.15 79 35 3 58 83.22 86.51 84.87 82 04 35.87 74.86 26.39 79.16 15.58 68.58 42.08 19.87 68.13 66.28 69.30