Katalog

1 EYLÜL t99€ PAZAR CUMHURİYET DIŞ HABERLER POUTIKADA SORUNLAR ERGO B-VLCI Kuzeylrak'takiKargaşa Kuzey lra<:a birsüredirdevam eden gerginlik dün tam birkarçasayadcinüştü. Irakkuvvetleritarafmdan desteklenen Mesut Barzani'nin Kürdistan Demok- rat Partisı (KDP) birlîkleri, Celal Talabani'nin Kürdis- tan Yurtseverer Birliği'nin (KYB) denetimindeki Erbil kentine saldıdı. Irak, Barzani güçlerine destek ver- diğini kabul ediyor. Irak Başbakanı Birinci Yardımcı- sı Tarık Aziz dün öğleden sonra yaptığı açıklamada Barzani'nin 22 ağustosta Irak Devlet Başkanı Sad- dam Hüseyin'e bir mesaj göndererek Iran ve Tala- bani güçlermn ortak saldırısına karşı yardım istedi- ğini, Bağdat'ın da Barzani'nin talebini kabul ettiğini bildirdi. KYB liden Talabani, Süleymaniye yakınlarındaki karargâhından Fransız RFI radyosuna verdiği de- meçte, ErbP'e karşı düzenlenen saldırıya yüzlerce Irak tankı ilezırhlı aracının katıldığını iddia etti. ABD Başkanı Clinton da. Körfez bölgesindeki Amerikan birliklerine gerekirse Irak'a karşı bir harekât için ha- zır olmaları emrini verdi. Bu yazı yazıldığı sırrada Iran birliklerinin de dün Ku- zey Irak'a 40 km. girdiğı bildirildi. Şurası kesın ki Irak'taki bunalım, bölge ülkelerini de içine alabilecek büyük bir yangına dönüşme eğilimi göstermektedır. Barzani ve Talabani kuvvetleri arasındaki son ça- tışmalar 17 ağustosta başlamış, ABD'nin araya gir- mesi ile salı günü ateşkes ilan edilmiş, cuma günü de yine ABD'nin denetiminde iki tarafın temsilcileri Londra'da bir araya gelerek görüşmelere başlamış- lardı. • • • Kuzey Irak'ta son zamanlarda en önemli gelişme Celal Talabani'yi destekleyen Iran'ın bölgeye iyice yerleşmesi olmuştur. Talabani'nin KYB'sinin egemen olduğu bölgeye rahatça girip çıkan Iran, Barzani güç- lerine giderek daha yoğun baskı yapmıştır. Bu durum- da Barzani de. eskiden beri Talabani'den daha yakın olduğu Irak lıderi Saddam Hüseyin'den destek iste- miş, böylece Saddam Körfez Savaşı'ndan bu yana Kuzey Irak'ta ilk kez fiili olarak sahneye çıkmıştır. So- nuç olarak, Kuzey Irak, dolaylı bir Iran-lrak çatışma- sının sergilendiği sahneye dönüşmüştür. Türkiye ise gelişmelerden olumsuz yönde etkilen- miş, Talabani-Barzani çatışmasının yol açtığı boşlu- ğu PKK doldurmuştur. • • • Kuzey Irak'taki son gelişmeler ABD'yi de tam bir açmaza düşürdü. Talabani, ABD'nin büyük düşma- nı iran'a, Barzani ise öteki büyük düşman Saddam'a dayanıyor. Yani. 'Yukan tükürsen bıyık, aşağı tükür- sen sakal'. VVashington, Saddam'ın Güvenlik Konseyi kararı- nı çiğneyerek 36. paraleli aştığı gerekçesiyle Irak'a karşı harekât düzenleyebilir. O zaman da ilginç bir rastlantı olarak Saddam'a karşı Tahran'ın yanında yer almış olur. Şu noktayı da belirtmeli ki, ABD Irak'a karşı bir operasyon düzenlemeden önce BM Güven- lik Konseyi'nin onayını almak zorundadır. Kuzey Irak'taki gelişmeler aslında ABD'nin politi- kasının iflasını sergilemektedir. ABD, yıllardır Bağ- dat'ta Saddam'ı devirecek bir generalin çıkacağı umuduyla bölgedeki Kürt gruplarının Saddam'la di- yalog kurmasını engellemiş, Kuzey Irak'ta kendine bağlı bir Kürt birimini ya da 'devletciğini' kunmaya ça- hşmıştır. Ancak ABD'nin tüm çabalarına rağmen, belki de gerçekçi olmayan çabalarından dolayı bölge, kanşık- lık ve anarşiden kurtulamamış, Barzani ile Talabani'yi uzlaştırmak mümkün olmamıştır. Ankara'nın Barzani ile Talabani'yi Saddam'la diya- log kurmaya teşvik etme politikası ise ABD'nin sert direnmesi ile karşılaşmıştır. Liberalliği, ABD'nin dü- men suyunda gitmekle eşanlamlı gören basınımızda- ki bazı çevreler ise, VVashington'un en büyük destek- çisi kesilmişlerdir. Bu çevrelere göre 'Bağdat hara- misi' ile diyalog kurulmazdı. 'Saddam bugün var, ya- rın yoktu.' Peki. şimdi tabloya bakın. Barzani'nin peşmergeleri ile Saddam'ın askerleri omuz omuza birlikte çarpışıyor. Barzani, Saddam'la işbirliği yapıyor. Şu 'Bağdat haramisi', 'Bugün var, yannyok'olan Saddam'la. Türkiye'de liberallik, bilinçli ya da bilinçsiz olarak çoğu zaman 'Kraldan fazla kralcı' olmaya dönüş- mektedir. TWA uçağının esrarı Uçakta yeni patlayıcı izleri DışHaberlerServisi-230 yolcusuyla 17 temmuz günü ha\ada patlayıp sulara gömülen T\VA uçağının düşüş nedenini araştıran FBI uzmanlan. . patlamaya bir bombanın yol açtığı savlannı güçlendiren yeni bir plastik patlayıcının izlenni buldular. RDX adlı patlayıcı maddenin. uçak enkazının orta bölümlerinde daha önce bulunmuş olan PETN plastik patlayıcı maddesiyle kanştınlarak güçlü bir patlayıcı madde elde edildiği belirtildi. 1988 yılında. İskoçya'nın Lockerbie kenti üzerinde patlayarak düşen Pan Am uçağının da aynı tür bir patlayıcı ile düşürüldüğü açıklandı. Ulusal Taşımacılık Güvenliği Kurumu (NTSB) sözcüsü. uçakta kökeni belirsiz yeni patlayıcı izleri bulunduğunu ama bunun. uçağın bir bomba sonucu düştüğünü kesin olarak kanıtlamadığını açıkladı. Son bulgulann yer aldığı FBI raporunda, patlayıcı izlennin, uçağın. patlamanın olduğundan kuşkulanılan orta kısmının uzağında yer alan kargo bölümündeki bir perdede bulunmasının ve miktannın çok az olmasının, uzmanlan şaşırttığı belirtildi. Son zamanlarda bulunan patlayıcı izlennin, daha önce aynı uçakla Ortadoğu'ya gönderilmiş olan askerler ve askeri donanımlardan kalmış olabileceği olasılığı üzerinde de duruluyor. Bu arada. uzmanlann, uçağın kara kutu kayıtlan \e enkazdan elde edilen verilere dayanarak bilgisayarda canlandırdıklan patlama. ilk patlamanın. uçağın sağ kanadı bölümündeki 20. ve 21. koltuk sıralannda. ana yakıt tankının tam üstünde gerçekleştiğini ortaya koydu. Uzmanlar, 23. sıranın koltuklannda yumruk büyüklüğünde delikler görüldüğünü, PETN kalıntılannın da aynı yerde bulunmuş olduğunu söylediler. Bazı kaynaklar, füze olasılığının da göz ardı edilmemesi gerektiğini. bir füzenin de aynı hasan yaratabileceğini belirttiler. Dokuz saat siiren görüşmenin ardından. savaşın bittiğini müjdelejen Lebed'in yüzü gülüyordu. (REUTERS) Çeçenistan ile Rusya arasında anlaşma imzalandı LebecPden 'savaş bittF müjdesiDış HaberJer Servisi - Çe- çenistan Temsilcısı Aleksandr Lebed, Çeçen Genelkurmay Başkanı Aslan Mashadov'la dün yaptıgı barış görüşmelen- nin ardından imzalanan bir belgeyle savaşı bitirdiklerini ve cumhuriyette geçici ortak siyasal yönetimin başlayaca- ğını bildirdi. lnterfax haber ajansı. Çeçenistan"ın kesin statüsünün ise 31 aralık 2001 tarihine kadar belirleneceğı belırtti. Rusya Federasvonu ve Çe- çen Cumhuri>eti Temel İlişki- lerinin Belirlenme İlkeieri L ze- rinde Ortak Bildiri başlıgını taşıyan belge. taraflar arasın- daki kalıcı siyasai ilişkiyi ve Çeçenistan ın siyasal statüsü- nü belirleyecek bağlayıcı siya- sal anlaşmanın, 31 Aralık 2001 tarihine kadar imzalan- masını içeriyor. Belge kapsamında. 1 ekim 1996'ya kadar her ıki tarafın hükümet temsilcilerinden olu- şan Ortak Komisyon kurula- cak. Komisyon, Rus birlikleri- nin Çeçenistan'dan çekilmesi- nin tamamlanması konusunda öneriler hazırlayacak. Rusya Dev let Başkanf nın 25 hazıran tarihli ve Çeçenistan'daki sa- vaşa son veren karamamesi- nin uygulanmasını sağlaya- cak. Komisyon aynca suça, te- röre. dinsel ve etnik nefretı kö- rükleyen ayrımcılıga karşı mücadele ile yetkili olacak. bu yöndeki politikaların gelişti- rilmesı ve uygulanmasından sorumlu bulunacak. Komis- yon aynca Moskova ve Çeçe- nistan arasındaki para. maliye \e bütçe ılişkilerini düzenle- yecek. Ortak bıldıri avnca her iki tarafın bırbirıne karşı güç kullanamayacağını. sorunlann sıvasal yöntemlerle çözümle- neceğini içenvor. Bıldirı ile ta- raflar. Insan Hakları Evrensel Bildinsı ile tnsan Hakları \e Siyasal Haklar L'luslararası Sözleşmesı uyarınca hareket edeceklerinın güvencesıni de \erdiler. Lebed Çeçenis- tan'dakı tüm Rus birliklerinin tamamen çekilmeleri için ça- ba gösterme sözü de verdi. Rus birliklerı, daha önce imza- lanan anlaşma uyannca, baş- kent Grozni ile güneydekı dağlık bölgelerin büyük bölü- münü boşalttılar. Bu arada Lebed Dağıs- tan'dan a\ rılmadan önce bası- na yaptığı açıklamada, Çeçe- nistan'da 2-3 ay içinde seçim Çeçenistan 'dakison gelişmelerin kronolojisi 10 temmuz: Rus birlikleri, Çeçenistan'ın güneyini bombaladı. 6 ağustos: Binlerce Çeçen direnişçi Grozni'nin büyük bölümünü ve Argun'u ele geçirdi. 11 ağustos: Lebed ile Mashadov bir araya gelip, acil ve gerçek önlemler çağnsı yaptılar. 13 ağustos: Mashadov ile Rus güçlerin geçici komutanı Generel Konstantin Pulikovskı ateşkes karan aidı. 14 ağustos: Grozni'deki çatış.malar durdu, Lebed, Çeçenistan temsiteisi olarak atandı. 15-18 ağustos: Lebed ile Yandarbiyev, ateşkesi pekiştirmek için bir araya geldiler ama resmileştiremediler. 19 ağustos: Yeltsin, Lebed'e düzeni sağlama emri verdi. Pulikovski. iki gün içinde Grozni'ye saldın düzenleneceğini açıklayarak sivillerin kenti terk etmesini istedi. 21 ağustos: Rus askerleri Grozni'yi bombaladı. Lebed. saldınyı durdurdu. 22 ağustos: Lebed ile Mashadov yeni bir ateşkes anlaşması yaptı. 29 ağustos: 4 bin Rus askeri ile 2 bin direnişçi, Grozni merkezinden çekildi. 31 ağustos: Lebed ve Mashadov, savaşı bitiren anlaşmayı imzaladılar. düzenleneceğini ve bunun Çe- çenlerin iç işi olduğunu söyle- di. Lebed Çeçenistan'ın siya- sal statüsüne ilışkin bir soru- ya da ülkenin statüsünün, so- ğukkanlılıkla \e akılcı bir bi- çimde, bir referandumla bir- kaç ay içinde ya da önümiiz- deki yıl belirlenebileceğini be- lirtti. Bu arada, Çeçen direnişçi- lerin lıderlerinden Said Hasan Ebumuslimov, Lebed ile im- zalanan anlaşmayla Çeçenis- tan'ın bağımsız kalacağını söyledi. Ebumuslimov AFP'- ye \ erdıgi demeçte, imzalanan belgede Çeçenistan'ın. Rus- ya'nın bir parçası olduğunun yazmadığını, değişen bir şey olmadığını. Çeçenistan'ın ba- ğımsız kaldığını belirtti. Ebu- muslimov, Çeçenistan'da 2-3 ay içinde seçim düzenleyecek- lerini, bunun, Çeçenler'ın ıç işi olduğunu söyledi. Ebumus- limov, statü konusunun, Çeçe- nistan da düzenlenecek bir re- ferandum ile birkaç ay içinde ya da gelecek yıl çözüme ka- v uşabileceğini sözlerine ekle- dı. Anlaşmanın ardından Mos- kova'ya dönen Lebed Rusya Dev let Başkanı Boris Yeltsin'e çok yakında anlaşmaya ilişkin bilgi vereceğini belirtti. Siya- sal gözlemciler ise anlaşma- nın, Çeçenistan'ın siyasal sta- tüsünü belirsiz bıraktığını ama savaşı gerçekten sona erdire- cek bir başlangıç olduğunu be- lirttiler. Gözlemciler, Le- bed'in Moskova daki, askeri çözüm yandaşı olan düşman- ları ile savaşacağını söyledi- ler. Türkiye'nin Küba ile yaptığı ticari ve ekonomik anlaşmaya tepki ABD Ankara'ya kızdıDış Haberler Servisi - ABD. Türkı- ye'nın Küba ile tıcan ve ekonomik işbir- liği anlaşması ımzalamasını tepkivle karşıladı. ABD Dışişleri Bakanlığfndan yapılan açıklamada. anlaşmanın kendı- lerini "hayal kmklığına" uğrattığı belir- tildi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ghiı Da>ies, "Türkiye. Küba'da ticaret ve yatırımlann cavdırılması volundaki politikamızı çok i\i biliyor. Türkive'nin bu tarzda Küba ile ilişkilerini güçlendir- me> i tercih etmesL bizi hayal kıriklığına ugrattı'* dedi. Dav ies, Türkije ile Küba arasındaki ticaretın yılda 6 milyon dolar tutannda olduğunu da kaydetti. Glyn Dav ies. perşembe günü imzala- nan anlaşmada, Amerikan vatandaşları- nın Küba tarafından kamulaştırılmış olan mal varlığından kâr elde eden >a- Türkiye ile Küba arasında imzalanan anlaşma çerçevesinde iki ülke, karşılıklı olarak birbirlerine ticarerte en çok tercih edilen ülke statüsü tanıyacaklar. Anlaşma. ticaret. bankacılık, ulaşım. komünikasyon, tanm ve enerji işbirliğini öngörüyor. bancı şırketlenn cezalandırılmasını ön- gören Amenkan Helms-Burton yasası- nı ihlali yolunda bir belirtı bulunmadı- ğını da bildirdi. Türkive ile Küba arasında imzalanan anlaşma çerçevesinde iki ülke. karşılık- lı olarak birbirlerine ticarette en çok ter- cih edilen ülke statüsü tanıyacaklar. An- laşma. ticaret. bankacılık, ulaşım. komü- nikasyon. tanm ve enerji işbirliğini ön- görüyor. Anlaşmanın, ABD'nin Iran ya da Lib- va'daki büyük enerji projelerine yatınm \apan şirketlerin cezalandınlması yo- lundaki yeni yasaya karşın Türkiye'nin Iran ile 23 mılvar dolarlık doğalgaz an- laşmasını sürdürme plamnın hemen ar- dından gelmesine dikkat çekiliyor. Türkiye ile Küba arasındaki ticari, ekonomik ve sınai ilişkilerin kolavlaş- masına zemin hazırlayacak olan Ticaret. Ekonomik ve Sınai İşbirliği Anlaşması. perşembe günü Ankara'da. Küba Yaban- cı Yatınmlar ve Iktısadı işbirliği bakan Yardımcısı Octa>io Castilla ve Dış Tica- ret Müsteşarı Nejat Eren tarafından im- zalanmıştı. Kıbns Rum yönetimi Ankara'yı dünyaya şikâyet ediyor Rumlardan propaganda savaşı REŞATAKAR LEFKOŞA - Kıbrıs Rum Yönetimi. ıki Rum gencinin ölümüyle sonuçlanan sınır olayları konusunda Anka- ra'nın ve KKTC'nın meydanı boş bırakmasını da fırsat bile- rek çok yönlü bir propaganda savaşı başlattı. Rum basını. Rum yöneti- minin Derinya olaylanyla il- gili dosyayı tamamladığını. Birleşmiş Milletler(BM). Av- rupa Bırliği (AB) ve diğer uluslararası kuruluşlar ile Gü- venlik Konseyi'nin daimi üyesı ülkeler nezdinde girişim başlattığını bildirdi. Bu çerçe- vede Rum Yönetimi Dışişleri Bakanı Alekos Mihailides'in dün BN1 Genel SekreterTnin Kıbrıs Özel Temsılci Yardım- cısı GustaveFeissel ve Güven- lik Konseyi'nin daimi üyesi ülkelerin Kıbns'taki büyü'kel- çileriyle görüşerek Ankara'yı ve KKTC'yi şikâyet etti. Mi- hailides ayrıca Türkleri 'Bar- bar' olarak nitelendıren birer dosyayıda BM Güvenlik Kon- sevi'nin daimi üvesi ülkelerin Lefkoşa'dakı büuikelçılerıne teslim etti. Sınır olavlarını özellikle kılısenin desteğivie Rum motosıkletlilerin başla- dığı gerçeğini sakla>an Rum yönetimi. "Yurdunu dolaş- mak. Türkler tarafindan işgal edilen e\ lerine dönmek isteyen insanların Atilla tarafından engellenmesini" ön plana çı- kartıvor. Rum basını. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denk- taş'ın sınır olavlan sırasında Derınva bölgesine yaptığı zi- yaretın fotoğraflarını ön plana çıkararak. Denktaş'ın "saldı- nları vönetmek için orada ol- duğu" ıddıasım yav may a baş- ladı. Agon gazetesi konuyla ılgılı haberı manşetten ve "Denktaş Neron GibiCinayet- lerin Fotoğraflarını Çekiyor- du" şeklinde verıvor. şunlan yazıyor: "Denktaş.çağdaşbir Neron gibi Derinya'da cinavet- lerin fotoğraflarını çekivordu. Cumhurivet makamlan. top- ladıklan aynntılardan.işgalİi- derinin Derinya olav larını planlamaktan öteye,orada bu- lunduğu ve taşımalar ile Boz- kurtlar'ın vahşiliklerinin fo- toğraflanm çekmekte olduğu- na kesin olarak inanmış bulu- nuvorlar." R u m t e z i g ü ç l e n i r ' Muhalefet referanduma karşı LEFKOŞA (Cumhurivet) -KKTG Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın. Rum Yönetimi Başkanı Glafkos Klerides'in tutumuna tepki göstererek federasyon konusunda referanduma gidileceğini açıklaması ardından KKTC'deki muhalefet liderleri de görüşlerini açıklamaya başladılar. Cumhiyetçı Türk Partisi Genel Başkanı Mehmet .-Vli Talat. "Federasvon mu, entegrasyon mu" tartışmalannın Rum tarafında çözüm istemeyen güçlere yaradığını belirtirken belirsiz bir temelde referanduma gidilemeyeceğini söyledi. Talat. referandum girişiminin sorunun çözümüne katkı sağlamayacağına dikkat çekerek u Bu girişim Rum tarafına. AB'ye tek yanlı giriş çalışmalarını kolaylaştıracak bir ortamı KJcrides'c altın tepsi içinde sunmak demektir" dedi. mısınız