Katalog

=- Cumhuriyefİmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yavın Yonetmem Orhan Erinç 0 Genel V. ayın Koordınatoru Hıkmet Çetinkava 0 Yaznşlerı Mudurlerı fbrahim S ıldız (Sorumlu), DinçTavanç • Haber Merkezı Muduru Hakan kara # Gorse! Y onetmen Fikret Eser Dı^ Haberler Şınası Danışoğlu 0 Knhbdrat Cengı/ Y ıldırım • Ekonomı Bulent Kızanlık # Kuluır Handan Senkoken 0 Spor Abdulkadır Yücelman 0 Makdleler Sanıı Karaoren 0 Duzeltme Abdullah \ a/ıcı 0 Fotoaraf Erdoğan KoseoğJu 0 Bılgı Belge Edıbf fiuğra 0 Y urt Haberlen Mehniet Faraç > d\ m KuruiuflhanSelçuk(Ba^Lııı) Orhan Ennç. Okta\ Kurtboke Hıkmet Çetıakn\a. ^ukran Sonı'r, Erguıı Balcı, Din\ Tatanç, Ibrahım }ıldu Orhan Bursalr Mustafa Balhat Hakan Kara \nkaraTemsiIuM Mustafa Balba\ 0 HaberMııdunı Doğan Akıtı ^laturkBuhanNo 12"» Kaı 4 Bdkanlıklar-Ankarjfel 4NS020 ( 7 hatl Fakv 41^02" 0 Izmır TeniMİcısı Serdar Kızık. H Zı\a Bl\ 13^2 S 2 3 Tel 4411220 Faks 4 4 i y | | 7 0 Adana TemsılciM Çetın Y ıgenoğlu. InonuCd l i y S No I kat I Tel 'o22^>0 Fak» ^22^"T 0 Mues>ese Muduru Erol Erkut 0 KoordJMor \hmet Korulsan 0 Muhasebe Bulent \ ener 0 Idare Husçun Gûrer 0 l^Jetme Onder Çehk 0 Bılgı-Ulem Naıl İnal 0 BılgısavarStstem \IQru\et Çıkr MEDY \ C • Vonelım Kurulı Bd^kanı Genel Mudur Gulbın Erduran 0 K.oordınaıor Reha Işıtman # Genel Vfudur Yaıdınuısı Mıne \kdag Tel İ U 0' ' 1 Fajo >HMmla\an ve Basan *» enı Gun Haber Aıansı Basin \e "l .ıvınuiık A Ş TurkocaJıCad 19 41 tagabglu 14314 İM PK 246 Istinbul Tel (0212ı ••12 0* 05(20 hatl Fak» lO 212) M11»-' 30 AĞUSTOS 1996 İ m s a k 4 M Guneş 6 22 Oğle 13 12 [kındı 16 51 A k ş a m l 9 4 8 Yatsı2113 30 Ağustos Zafer Bayramı, bütün yurtta, KKTC ve dış temsilciliklerde törenlerle kutlanıyor BüyükZafer'in 74. yıldönümükutlu olsunHaberMerkezi - Turk L lu- sal Kurtuluş Savaşı'nın do- num noktası olan 30 Ağus- tos Zafen'nın 74 yıldonu- mu tum vurtta, KKTC vedış temsılcılıklerımızde tören- lerle kutlanıvor Bavramdo- lavısıyla bır mesaj yayımla- yan Cumhurbaşkanı Siiley- man Demirei Turk ordulan- nın yuksek kudret \e kahra- manlığıyla kazanılan 30 Agustos Zafen 'nın. Turk mıl- letının. asırların yorgunlu- ğundan sılkınerek yenıden dınlışının destanı olduğunu bıldırdı 30 Agustos Zafer Bayra- mrnın 74 yıldonumukutla- malan bugım Ankara'da Anıt- kabır'de başlıyor Kutlama- lar kapsaınında s,.at 09 OO'da Anıtkabır zıyaret edılecek Cumhurbaşkanı Sülevman Demirel TBMM Başkanı Mustafa Kalemli. Başbakan Necmettin Erbakan. Genel- kurmay Başkanı Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı ka- bıne uyelen. kuv^et komutan- lan ve dıger protokol uyele- nnın katılacağı torende, Cum- hurbaşkanı Demirel. Ata- türk'un mozolesıne çelenk koyduktan sonra Anıtkabır ozel deftennı ımzalayacak Anıtkabır zıyaretının ardın- dan hıpodromdakı resmı ge- çıtsaat 11 OO'de başlayacak Orgeneral Karadayı ve kuvvet komutanları. saat 12 30'da Dev let Mezarlıgı 'nı zıvaret ederek. y aşamını yı- tıren dev let buyuklennın me- zarlanna çelenk koyacaklar Istanbul'da ılk toren, saat 09 OO'da Taksım'dekı Cum- hunyet Anıtı"na çelenk konul- masıy la başlay acak Bu tore- ne. Istanbul Valısı Rıdvan^e- nişen. 1 Ordu Komutanı Or- general Hüse>inKjvnkoğiu, Buyuk^ehırBeledıye Ba^ka- nı RecepTayyip Erdoğan ka- ülacaklar Âynı saatte, Edır- nekapı Şehıtlığı ve Saraybur- nu Ataturk Anıtı onunde de çelenk koyma torenlen ya- pılacak Vatan Caddesı'nde duzen- lenecek toren ıse Valı. 1 Or- du Komutanı ve Beledıye Başkanı'mn, toren bırlıklen- nı, okullan ve torene katılan dığerkuruluşlan denetleme- len ve bayramlannı kutlama- lanylabaşlavacak Toren programı çerçeve- sınde aynca bugün saat 17 00- 18 00 arasında Taksım alanm- da. Beyazıt alanında \e Ba- kırkov'de bando konserlen venlecek Denız Kuvvetlen'na bağ- lı gemıler ıle Hava Kuvvet- len'ne bağlı uçaklar, Istanbul Bogazı'nda geçıt torenı \e gosterı uçusu yapacaklar 15 00-17 30 saatlen arasında Istanbul Boğazı'nın kuzey ve guney yonunde gerçek- leştınlecek tören nedenıyle 14 00-17 30 saatlen arasında bölge denız trafığinekapatı- lacak Rumelı ve Anadoluhı- sarı'nda başlavacak gosten- ler, Dolmabahçe onunde so- naerecek Dolmabahçe onun- de demırleyecek gemıler. ak- şam saatlerınde ışıklarla do- natıldıktan sonra havaı fîşek gostenlerı vapılacak CHP'lı kadınlar ı^e, bugun Afyon Kocatepe Parkı Ata- turk Anıtı onunde :>aat [2 OO'de bırmıtıngduzenle- yecekler Mesajlar Cumhurbaşkanı Sülevman Demirel. 30 Agusto;. Zafer Bavramı dolayı^ıyla yayım- ladıgı mesajda. Buyuk taar- ruz sonucunda elde edılen zaferle, bın yıllık azız vata nakarşıgınşılen Sevrsuıkas- tının bo^a çıkanldığını. ar- dından yapılan takıp harekâ- tıyla da vatanın duşmandan tamamen temızlendıgını be- lırttı Demirel. Ul Türki>c.mil- let vedevlet olarak, bıi> ükfe- dakâriıkJarla kazanılan hak ve menfaatlerinin ebediven takipçisi olmava devam ede- cektir" dedı TBMM Başkanı Mustafa Kalemli de mesajında şun- lankaydettı "Hiçkuşkuvok kisüreklideğişenvtgelişenko- şullara uvgun olarak başa- rıvla gerçekleştireceğimize inandığım buvuk atılını te kazanımlarla. laik demok- ratik te hukukun usfuniuğû- nedavalı Cumhuriyetimizda- ha da büymecek ve Büvük Atatiırk'ûn gösterdiği çağ- daş uvgarlığuı uzerineçıkma hedefıne ulaşacaktır." Başbakan Necmettin Er- bakan, 30 AgUbtos'un. Turk Mılletı nın hurnyet ve ıstık- lal du^uncesımn olumsuzlu- ğunu, Turkıye'nın dev letı ve mılletı ıle bölunmez butun- lugunu dunyava duyurdugu gun olduğunu soyledı Genelkurmay Başkanı Or- general İsmail Hakkı Kara- dayi, Buyuk Zafer'in. Turk ve dunya tanhıne yon veren al- tın harflerleyazılmış bırdes- tan olduğunu kaydettı Başkornutan Mustafa Kemal. Duatepe"de Sakana \levdan Savaşı'nı vönetirken (10 Evlul 1921) NAZIMHtKMETTEN A\ ın ulttnda kağnılar gıdıvordıı Kağnılar gıdn ordu Akşehır ııstunden Af\ on 'a doğnı Toprak o\ le bıtıp tukenmez dağlcır o\ le uzakta, sankı gıdenler hıç bır zaman hıçbır menzıle erı$me\ ecektı Kağnılar \ ıınıvonhı ı ekpare meşeden tekeı leklenvle Ve onlar avın altmdcı donen ılk tekerlektı A) m altında okuzleı başka ve çok kııçıık bır dunvadan gelmışler gıbı ııfacık. kısacaktılar, \epuıltılar \ardı lıasta. kırık bo\ nıtzlarında \ e avaklan altından akan toprak, toprak ve topraktı Saat beşe beş var Dağlar avdınlantyor. Bır yerlerde bırşevler \ ann or Gun ağardı ağaracak Kokıt\u tutmeğe başladı Anadolu toprağı ınanıvor Ve bu anda, kalbı bır şahan gıbı goklere salıp \-e pınltüar gânıp ve çok ıızak ç ok uzak bır \ erlere çağıran sesler duyarak bır muthış ve mukaddes mâcerada. on safta, en on urada. iahlanıp olesı gelıyordu ınsanın (Kuvayı Milliye) îld 30 Ağustos: Zor günler ve zaferProf. Dr. AHMET MUMCU Anadolu L nı\ eı <;ıtesı Hııkıık Fakultesı 30 Ağustos 1922 gunu sabahı, Turkıye Bu- yuk Mıllet Meclısı Başkanı ve Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa. buyuk bır mev- dan savaşını dogrudan doğruya jonetmeve başlamıştı Hepımızın bıldiğı gıbı 26 ağus- tos »abahı kımsemn urnmadıgı bır bıçımde ve tam bır baskın tarzında başlayan buyuk taarruz akla durgunluk veren bır hızla gelı- şıyordu 27 ağustos gunu duşmanın buyuk bır ozenle berkıttığı Afyon ordularımızca gerı alınmıştı 29 ağustos gecesı olanlan da- hı Başkomutan şoyle anlatıyor "29/30Ağus- tos gecesi Karahisar'da ..bana tahsis edilen odada vatmakta idinı. Beni uvandıran Tev - fık Bey 'in gösterdiği haritava baktmı. Vatak- tan firladjm. Arkadaşlar: Hantada gordıi- ğüm şe> şu idj: Ordulanmız duşmanın asıl kuvvctltrini ku/evden, gunevden, batıdan kuşatmava musaıt bir va/iv et almış bulunu- yorlardı. Şu haldetasavvıırettiğiniizvç en bü- yiik sonuç sagiavacağımı/ı umduğumuz va- zivetler gerçekleşiyordu. Derhal Fev zı \« Is- met Paşalan çağınnız dedim. L çumiiz top- landık. \azivcti bir kere daha mütalaa ettik. Ve kativetle hukmertik ki Tıirk'un hakiki kurtuluş guneşi 30 Ağustos sabahı ufuktan biıtun görkemivle dogacaktır." (1) Beklenen an Evet aylardan ben bu kesın darbeyı vur- mava hazırlanan Başkomutan'ın bekledığı an gelmtştı Bu sozlen soyledıkten sonra derhal savaş alanına gıttı Sabahtan akşama kadar bu buyuk meydan savaşını kendısı yonettı Sonuç tam ve gorkemlı bırzaferdı Yunan ordusunun artık bel kemığı kınlmış- tı Bundan sonra yapılacak olan, gerıye ka- lanların hızla ızlenmesı ve tekrar toparlan- malarına fırsat venlmeden denızedokulme- lerıydı Yınepek ıyı bıldığımız gıbı buçok zor ış buyuk bır başan ıle tamamlanmış, 18 19 ey lulde artık Anadolu'da bır Yunan en bıle kalmamıştı Daha sonra geçen haftalar Ingıltere ıle Turk dev letını karşı karşıya ge- tırmıştı Çunku zafer kazanmış ordularımız Doğu Trakya'yı kurtarmayı ıstıyordu Bu- nun ıçın de Çanakkale Boğazı'nın aşılması gerekıyordu Boğazlan ıse son dereceguç- lu Ingılız bırlıklen ve donanması bekhyor- du Gazı Başkomutan'ın sınirlen sonuna ka- dar geren sıvasetı \e bır satranç oyuncusu ustalığı sle Ingılızlen kendı bağlaşıklanndan (muttefıklerınden) koparması, dunya sıya- setını de degıştırdf 3-11 ekım arasında su- ren Mudanya Sılah Btrakışması goruşmele- nne /ngılızlen "sadık" bağlaşıkları zorladı Ingılız sıya^etı artık ıflas etmıştı Turklerı Anadolu'dan surme duşuncesının mımarı David Llo>d George, 19 ekımde ıstıfa ettı Yunanıstan ıse tam bır kargaşa ıçıne duştu Boy lece Lozan yolu açıimış oldu Demek kı 30 Ağustos 1922 "Başkomutan Meydan Sa- vaşı" (2) Turk ulusu ıçın son derece yaşam- sal bır olaydır Enver Paşa'nın tavn Buyaşamsaf olay çekılenakılalmazzor- luklar. bugunku gençlenn duşleyemeyece- gı kadar korkunç yokluklar ve sıkıntılar so- nunda gerçekleştı 30 Ağustos 1922tanhın- den bır yıl once geçen bır ba^ka 30 Ağus- tos daha vardır Bu\uk zafenn kazanılma- sindan tam bır yıl once bakınız neler olmuş' 29 Ağustos 1921 gunu Yunanlıiar Beylık- kopru'den buyuk bır saldırı başlatıyorlar Başkomutan, cephe değışıklığı yapmak zo- runda kalıyor 30 Ağustos 1921 gunu Yıyıan- 30 AĞLSTOS 1924- Bağımsız Turkive Cumhuriveti'ni kuran kahramanlar. Büvuk Za- fer'in ikinci vıldonumunde (30 A»ustos 1924) Dumlupınar'da bir aradalar. Bııv uk başarı- nın erinç ve dinginliği içinde. o gıin hem Zafer'i kutladılar hem de "Meçhul Asker Anı- tı"nın temelini attılar. Ortada; Ataturk. sağında siv il giv sili Saüh Bozok, solunda Latife Ha- nım. Fotoğraftaki diğer kişiler (soldan sağa), 1- Emer Behnan Şapolvo, 2- Bursa Mebusu Muhittin Baha Pars, 3-Halis Bıvıktay, 4- Mareşal Fevzi Çakmak, 5- Tevfık Bıvıklıoğlu. 6- RuşenEşrefl'naydın, 7- AliFuatCebesoy (Nâzım Hikmet'indavısı),8-'\unus\adû9-Fet- hiBe> (Okyar), lO-İsmetPaşa(İnonu), 11-kâzun karabekir F^şa, 12- Ali Çetinkava (Kel Ali), İ3- Şukru Naıli Paşa (Prof. Macit Gokberk'in babası), 14- İzzettin Paşa (Çalışlar), 15- Ali Hikmet Paşa (Ayerdem). (Fotoğrafi çeken: Cunıhurivet muhabiri Namık Gorguç) lılann Bey lıkkopru saldınsı suruyorve kor- kunç ozvenlerle durduruluyor Ancak duş- man. Çal Dağı'nın bazı yerlerını elıne geçı- rıyor Ertesı gun ıse bu ışgal hareketı genı^- lıyor Aynıgun naaşıdevlettorenıylegeçen- lerde Istanbul'da toprağa \enlen Enser Pa- şa. Batum'dan Trabzon'dakı adamlanna bır mektup yazıp Anadolu'da kendısı ıçın ha- zırlık yapılmasını ıstıyor Bunahm ustune bu- nalım 30 Ağustos 1921 gunu Sakarva Meydan Savaşı'nın en bunalımlı gunlenn- denbındır Enver Paşa'nın fırsat fırsattırdı- verek, tanhe geçen karmaşık kafa yapısını bu olum-kalım gunlerınde kendı onderiığı ıçın çalıştırdığı bır donemın de doruk nok- tası Zor günier Sakarya Savaşı, Yunanlılann İkinci İnö- niı Savaşı sonrasında yenı kurulan bıtkın Turk ordusunun kendılennıızleyememesıve yok etme gucunde olmaması dolayısı ıle başlattığı muthış bır saldırının son ev resıdır Yunanlıiar maddı-manevı butun guçlennı seferber ederek bu saldırıya hazırlanmışlar ve •'Anadolu Sorununu" kesın olarak çoz- mevekararvermışlerdır 7 Temmuz I92l'de Yunan Kralı Konstantin Izmır'e gelerek Uşak a hareket etmıştı Yunan buy uk karar- gâhı artık Anadolu'nun ortasında kuruluyor- du 9-10 Temmuz 1921 "de korkunç saldırı başlamıştı Yenı kurulan korpeordumuzu bu dev saldırı karşısında feda etmemelıydı Mustafa Kemal Paşaordunun gen çekılerek Sakarya Irmağı'nın doğu kıyısında mevzı- lenmesmı ıstedı Boylece Yunanlıiar başta Kutahya, Afyon ve Eskışehır olmak uzere çokonemlıstratejıkkentîerımızıaldılar Ge- nış bır cephe uzennde Sakar> a'nın batiMna gelıp durdular A.rtık Ankara'va gıdış yolu açılmıştı Bırazsolukalacaklardı KralKon^- tantın, Ankara'da Mustafa Kemal'ı ve arka- daşlarını nasıl cezalandıracağını planlıy or- du Turkıye Buyuk Mıllet Meclısfnde kı- yamet kopuyordu Sorumlular aranıvordu Başkan Mustafa Kemal Pa^a. sıyasal bece- nsının butun olanaklannı zorlayarak Mec- lıs'ı sakınleştırmeyeçalışıyordu Bıraralık başkent Kaysen'ye bıle nakledılmek ısten- dı Sonunda Turk ulusunu bu olum-kalım sa- \ aşına hazırlamak ıçın 5 Agustos 1921 "de bel- h bırsure Mustafa Kemal Paşa, Meclıs'ın savaşla ılgılı yetkılennı kullanmak kaydıy- la Başkomutan seçıldı Turkler, 11 yuzyılın ortalanndan başla- yarak Anadolu'yu yurt tutmuşlardır Başlan- gıçta yavaş olan bu yayılma. 107| Malaz- gırt Zafen'nın açtığıyol ılesıstemlı bıryer- leşmeye donuştu Anadolu, Selçuklu Turk- len'nın eşsız hoşgorusu, hıç zulme kaçma- dan kurdukları adaletlı duzenı ve bozulmuş. çurumuş Bızans yonetımınden kurtulmak ısteyen halkın da desteğı ıle kısa zamanda tam bır Turk yurdu oldu Bızanslılarson bır çaba ıle 17 Eylul 1176'da Denızlı yakınla- nndakı Mıryakefalon'da Anadolu Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan'ın ordusuy la çarpış- tılar I.ManuelKomnenoskomutasındakı Bı- zans ordusu bu meydan savaşını yıtırdı O tarıhten sonra Anadolu'nun Turkluğu ke- sınlıkle tartışılmazdurumaenşmıştır Tştebu anlamlı olaydan tam 745 yıl sonra Vunanlı- lar, sozde bu yenılgının hıncını alacaklardı Turkluğun Anadolu'da kalıp kalmjması soz konusu ıdı Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı Başkomutan ın vanında kılıtlenerek Turk ulusu da destanlarda rastlanacak ozverıler- de bulunarak Sakarya nın doğu kıvısmda- kı ordu elden geldığınce donatıldı 10-13 Ağustos 1922 gunlerınde \unanlılar tekrar ve kesın saldırıya geçtıler Turk tarıhınınen tehlıkeh ve krıtık anı başlamıştı Işte yazı- mızın ba^ındakı ıkı 30 Ağustos un bırıncı- sı. 22 gun ve 22 gece -aıren bu korkunç Sa- kar>a"\Ie)dan Savaşı'nın tam ortasına rast- lar v e en tehlıkelı gunlennden bındır bu çar- pışmalann Çift yönlü sıkıntı Bır vandan Vunanlıların ılerlemesı bır yandan EnverPaşa nınganpçabaları ve da- ha bın bırdert Sakana Savaşı bılındığı gı- bı çok ağıryıtıkler \e buvuk ozverılerîe 13 Eylul 1921"de kazanıldı ama Yunanlılan Anadolu nun bağnndan sokmek henuz mum- kun deöıldı Fakat onlar artık yapayalnız kalmışlardı Işte 1921 Evlulu nden'1922 Ağustosu na kadargeçen on avlık sureve sığ- dırılan ı^ler akıllara durgunluk verır 13 ekımde doğu sinırlarını tam bır gmenceye alan Kar> Antla^m.iM ınızaljmr 20 ekımde ıse Bırıneı Dunya Sa\a^ı nın en guçlu de\- letlerınden veduşmanlanmızdan Fransa ıle sava^ bıtınlır ve Ankara Antalaşması ıle ıkı dev let arasında bır onbarıs. ıinzalanır Doğu ve Guneydoğu bolgelerı serbest kalmıştır Oradakı bırlıkler Ingıhz ve Yunan haberal- ına orgutlerınden gızlenılerel. o vunlerın en ılkel ulaşım ko^ulları altında batıya ka>- dırılır Propaganda sanatı buv uk bır ustalık- la uygulaım Turk ordusunun saldın gucun- den voksunluğu Turk aıanlannca yaydırı- lır Banş ı^temek ıçın turlu gırışımlerde bu- lunulur Başkomutan'ın planı Meclıs artık kendisine gazılık \e mareşai- lık sanı verılmiş Mustafa Kemal Paşa ıle anlaşmazlığa duşer v e neden kesın darbenın \urulacağibaldırıvageçılmedığıO'nasoru- lur Butun bu kargaşa Başkomutan'ın ı^ıne gelmektedır O \e O'na olesıve bağlı arka- daşları ve butun ordu gızlıce saldın hazır- lıklarını tamamlamaktadır Sakarya'da çok hırpalanmi} ordu artık saldıracak duzeye enş- tınlmektedır Ama bu harekâtın mutlaka ba- şarıyla sonuçlanmaü gerektır Aksı halde enşılenlenn hepsı sabun kopuğu gıbı soner Işte sonunda 26 Ağustos 1922 veardından bır yıl oncekı 30 Ağustos un tam tersı bır gorunum dunya tanhıne geçecek gorkem- lı bır zafer. Anadolu yu artık bır daha hıç y ıtırmemecesıne bıze kazandıran muthış bır başan Gazı Başkomutan şovle dıvor "•„ Mevdan muharebesi, valnız karşı karşıya gelen ıkı ordunun çarpışması değildir, mil- letlerin çarpıs.masıdır... Bu scİHplc mevdan muharebtsındf venüen tarafnıilletçeve mem- leketçe. butun maddi \e manev i varlığı ileye- nilmış sav ılır. Bo>lebır akıbt-nn (venilen için) ne kadar feci olabileceğini tahmin edersi- nİ7... EfendiJer. Turk »atanını fethetmek fik- rini, Turk'u esir etmek hayalini genel. top- lunısal bır fikir haline ko> nıava çalışanlann da lavık oldukları akjbetten kıırtulamamış olduklannı gozlerimizle gorduk.." (3) Işte bır 30 Ağustos 1921 şılındageç- mış Kapkara ve utnutsuz bır gelecek gos- tenvor Hemen ardından gelen ve Anadolu'da Turk varlığını atmanın olanaksızlığını gos- teren bır zafer daha sonra gorulmemış bır hızla ınanılmaz engeller aşılarak yapılan kesın darbeyı \urma hazırlığı Bır yıl son- rakı 30 Ağustos sabahında ıse ""Türkün kur- tuluş guneşi, bütûn görkemivle dogmakta- dır" l lusu yönlendiren dahi Bu buyuk başanda butun Turk ulusu bı- reylerınıneşıtderecedepayları vardır Ama dahı Başkomutan'ın eşsız yurutucu v e yon- lendıncı gucu olmasaydı ulusun ozverısı buza kazınmış bır yazı gıbı erıyıp gıderdı Gunumuz.o buvukdahıyıkaralama, O nun buyukluğunu ınkâr etmek yoluvla sıyasal ıktıdara erışmekte en fazla kazanç sağlanan donemdır Acaba. bugun kutlanılan buyuk zafer ve onu kazanan dahıyı tanh bıze ar- mağan etmeseydı, ne olurdu' Vargıyı bızd'eğıl, ıkı buyuk Amenkalı bı- lım adamı versin Baba-oğul Dııpuy'lardun- yanın en unlu ve guvenıîır askerı tanh an- sıklopedisinıyazmışlardır Budev bıryapıt- tır (sa'dan once 3500 yılından bugune ka- dar yapılan kuçuk-buy uk butun sav aşlar, on- ları voneten komutanlar, kullanılan sılah- lar uygulanantaktıkler. sıyasal sonuçlartek tek ıncelenmektedır Bu buyuk yapıtın ya- zarlan komutanları eleştınrken çok comert. değerlendınrkençokcımndırler 20 yuzyı- lageçıldığı zaman on buyuk asker arasında bır Turkun. onların dev ışıy le Kemal'ın adı yıldız gıbı parlıyor yapıtta Enver Paşa ve oburlerı bu lıstedeyeralmıyor Kıtabın Ça- nakkale sav aşlarından soz edenayrıntılıbo- lumunde genç subay Mustafa Kemal bıldı- ğımız taktığı vestratejısıdolayısı ıleovulu- yor Ama en onemlısı, KurtuluşSavaşrmı- za aynlan bolumu sonundakı şu değerlen- dırme (Bu satırlar bınlerce komutanı ıçıne alan bu yapıtta en goze çarpan pınltılı soz- lerdır) "Karizmatık yaratıcılığı, sıkı. odun vermez azmi. siyasal becerisi ve olağanustu asken dehası ile Kemal, parçalanmış, bit- kin. başkalannın merhametine bırakılmış ulusunu veniden canlandırmış veonu tekrar birleştirmıştir. Bu başarısını ilk planda Vu- naniılarla vuruftuğu savaş sırasında taçlan- dırdığı zaferlerle sağJamaya başlamıştır" (4) Dıkkdt edılırse bır asken tarıh yapıtında Ata- turk'un yaratıcılığı azmı, sıyasal yeteneğı askerı dehasından once sıralanmaktadır Bu çok yennde v e bılımse! değerlendırme aca- ba kaç kişinın kınını ve gazabını çekıyor ul- kemızde' Galıba bu sa>ı, polıtıkacılarımız sıyasal ıktıdann nımetlenne boğuldukça ar- tıyor (I) 4ratuık ımSo\le\ ıe Demeçleıı II (4 Bas- kıı inkaıa 19X9 S 1X0-1X1 Hraruık tııifokgıı zelhn konıtşma \e \azı Cıslubu \aıc/tr Bu ii\tupw kı Osmanlıca ıfadelerı elden geldığı kadaı sııuılı bıçımde bugunku Tıu k^ e\ e çew/nıek gerektıı iıı latnktaıınııı ıa da \azdıktaıımn nmnınu Tıııkçele}- nrdığıınzzaman oıfa\a tamamen <le\ ın kokaıı bır metmçıhtor Tuıkgen^len -tratıırk unogıtzelıfa- de^ını oneınlı sadeleştıı ıneleı egıtmeden anla\ abıl- nıelıdııleı Bı: de bu akîaunada sadece k *şark, garp, lenup, tulu, şafaa. nelaMç " <;ıbı sozcuklı.- ıı TıııkçelefHıdık 4n/uj/facıık \ozmkhit. hı^ dıı- kunmudık (2) "Buşkomutanlık ifeıdanSaraşı" dutdınemelı Scı\ü)i \onelenbaşkonıuıamln Bti)- konıutanlık ıse bu makam adıdıı \e ı azık kı bu ç ok ı ahını Tur kçe halusı okul kıtaplaı ına bılt geç mıy nı Geıtt Ikıınnm Başkcınlıgı Harp Taı ılıı Daıı e\ı nın \a\ınlaııııda bu scnaşın adı -{ük doğıu olaıtık "Başkumandan Muharebesi"udıaltındaanılıı (h So\le\ u Deım\ta aaeult S 1X4 l4)R Eı- rıctDlPL ) andTu\oı \ DC PL) T/ıı Encıı lufK'ılıa of \ldtta/\ Hıston \econd ıe\ı\ed edılı- tm \tu )oık /W.! lllkonaskeı S S>/ı Çanak- kale S 9*4-955 genel değeıleıulııme \ 994)