Katalog

7 TEMMUZ 1996 PAZAR CUMHÜRİYET SAYFA KULTUR 15 Ölümünün üçüncü yılında Rıfat Ilgaz Insanlığa adanan bir yaşamMEHMETSA^DLR Bugun Rıfat llgaz'ın aramızdan ayrı- lısının uçuncu >ıldonumu Olumsuzle- şen tum şaırveyazarlanmızgıbı.bırlık- te yaşıyoruz Ilgaz'la Hababamlık olay- laria karşılasıyor. onun yergısel bıçemıy- le > orumlay arak dudaklann gulme y uku- nu. beyıniere yukluyoruz En olumsuz kosullarda bıle >aşama olumlu bakma- >ı. gelecekten umutlu olmayı ondan oğ- rendığımızce surdurüyoruz Bır ınsanın nasil va^aması gerektığını en guzel on- dan oörenıyoruz Yılnıadımsa dişe diş savaşmaktan herçağda Sevişip kökleşmekten yorulmadımsa Söyleyin hadımlar kısıriar guçsıizler Boş öğretiler çığırtkanı > üreksizler Kötü mıi ettim size karşı çıktımsa llgaz'ın yaşamına bakınca "Çile Ilga- znn çile" demek gelıyor ınsanın ıçınden O. halkının bulbulluğunu ustlenmiş, bu yuzden 5 yıl, 5 ay, 25 gunu kafeslerde ge- çırmıştı Pışman değıldı. >ılgın değıldı. susacak değıldı. çunku suçlu değıldı Götürüldümse özgürliiğü yüzüstü koyup Ben bir yandasen biryanda suç kimin İşsizsem güçsüzsem onlar mı haklı Ben mi taktını bileklerime kelepçeyi Duvarlan ben mi çektim boylu boy unca Ben mi vurdum kapılara çifte kilidi Neydı suç9 Kımdı suçlu0 tkıncının y a- nıtını sızlere bjrakarak bınncınınkını 11- gaz'dan alalınv () Emrindesin insanı hiçe savanlann Bir liscli talebe>le vurulu bileklerin Kırk mahkûmun siıriiklediği zincire Tek suçunuz hiır insanlar gibi konuşmak Kitaplar suç ortağınız. (...)" Insan Kıtap Bu ıkılı yuzunden uy- garlık tanhı boyunca nelergelmedı "in- san"ın bas.ına Asmalar. kesmeler. kıy- malar Kitaplarda çektı suçunu. ılk çağ- dan gunumuze kadar sık sık yakıldı In- sanla kıtap arası açılmaya çalışıldı Dınsel oğretımın etkısıyle anlamsız okuma (kıraat). yanı "•seslendirme"' \e ezber, okullara egemen oldu Pekı nede- nı nevdı' Ilgaz'a sorulduğunda şoyle dı- yordu "... Bu bilinçli yapılryor. Tutucutuk ez- berie başlar. Bugün de bütün okullarda ezbere yonelindi. Hayli diişündurucu \e anlamlidır." (M. Saydur, R Ilgaz'lı Yıl- lar s 105) Eğıtımdekı çarpıklıklan. ozellıkle ez- ber. kopya ve uydurma saygıy ı y ıllaron- ce Hababam Sınıfı'nda ıslemıştı O Hat- ta. şıınne yansıtmış. "SuııP ijiırı \e kı- tabı yuzunden oğretmenlıkten atılmıştı ()Biz inceieyeduralım aç tavuk hesabı. Tereyağındaki vitamini \e kalorisini taze yumurtanın! Karşılıklı neler öğrenmedik sınıfta, Çe\resini ölçtiik dümanın. Hesapladıkyıldızlara u/aklığını. Orta Asya'dan konuştuk O nun elini alacakların, koluna gireceklerin sayısı çok. Daha çoğalmasına gereksinmemiz de çok. Yolu yöntemi llgaz'ın yapıtlarında. Diplomayla değil, kitaplara dönerek... Halka inerek... Çocukça özgür olarak... Aydın olmanın sommluluğunu duyarak... Okuyarak, yazarak... Bir zindrin halkaları LEYLA ERBİL ben denıze karşı oturayım dıyorum ben de senın gözlenne karşı dıyorsun bembeyaz terlemeye başlıyor cam bardaklar şışler buz gıbı salata ılınmış dertleşıyoruz bir halkın yenilmez gücünü temsıl ediyorsun cıgarayı bırakmamışsın henüz kesik kesik öksürüyorsun rakıyla temizlıyorsun gırtlağını veremlısın dertleşıyoruz öfkenı ve özlemlerini bana geçirıyorsun Can, Gezı Otelf nin oda kapılannı bir bir tekmeleyerek açıyor Rıfaaaat-Leylaaaa müstahdem kovalıyor burada öyle bınlen yok kopuyor uykusundan Can üzülme be ben vanm ya dıyorsun Lafkıtlığında. (...) Kendimizi unutarak!" Oy sa okuma "anlamir bır ışın adıdır Okumada düşunme. yorumlama. ötele- me (yenı durumlarda kııllanma) vardır Mustafa Kemal ıle aydınlanmaya yuzu- nıı donen ulkemızde onun ardından gıde gıde dunun lısesınden duzey ı daha duşuk yuksek okullar turetıldı Seslendırmey- le yetısen "diplomalıcahiller~den bakın ses soluk çıkmıyor L'mutsuz mu olaca- ğız° Hayır' Yıne umutlu ve olumlu bak- mak zorundayız Pekı. nasıl' Gelın de anımsayın llgaz'ı. kıılak \ermeyın sesı- ne kaldır başını kan uy kulardan Böyle yürek böyle atardamar Atmaz olsun Ses ol ışık ol y umruk ol Karayeller haşına indirmeden çatını Sel suları bastığın toprağı dönüm donum Alıp götürmeden büyük deni/kre Çabuk ol Tam çağı işc başlamanın doğan günle. Buliçine tükurduğiin kitaplan yeniden Her satınnda buram buranı alın teri Her sayfası günlıik güneşlik V ırt otu/unda aldığın diplomayı Alfabelik çocuk ol Vollar kesilmiş alanlar sarılmış Tel örgüler çe> irmiş y öreni Fınl fınl alıcı kuşlar tepende Benden gecti mi demek istiyorsun Aç iki kolunu iki yanına Korkuluk ol" Diplomalı bılısızler. dıplomasızaydın- lar 19 Mayıs 1919'da ulkenın ancak yuzde 4 kadan okur yazardı Ingılız \e Amenkan mandasını sa\unan (buuun de) çoğu diplomalı bılısızlere kanjin dıp- lomaMz aydınlar. "ulusal kurtuluş" yo- lunututmuijlardı Ilgaz. bunun Kastamo- nu'da canlı tanığı olmuştu Onlar "top- raktan ögrenip ezberdçn bilen"lerdı Suç, onlardan yana plmaktı ı^te (-) İnsanı alabildiğine se\mcyi, Bırakmazlar yanına Böy le çekersin cezasını L'ç du\ar bir kapı arasında Onlardan ayn Böyle onlardan uzak. tçende de halktan ve halkçı bınlennı bulacaktı Ilgaz Komıser oğrencısını, jandarma Azem'ı. tutuklu Ahmefı, oğ- rencı Mehmet'ı. veremlı Hikmefı Sokrat y ontemıy le onlan etkıleyecektır bu kez de Gozu yasaklı da olsa kulağı- nı verecektır halka Çunku Ilgaz'a göre halk doğrunun olçutudur Halka ınılme- lı, ondan oğrenılmelı. ona sorulmalı. halk ıçın yazmalı. halkla bırlıkte yol alın- malıdır Bır olumsuzluk varsa. bu kay- naşmada bıreksıklık vardemektır Top- lumculukçızgısındeçılelı bıryai)amıbu uğurda vermıştır kendısı Sevdim haklıdan yana olabilmek için Çalışıp ezitenden senden yana Se\dim aldığım soluğu haketmek için Ama sevdim halkımca. Ne varkı, yıllar geçtikçe toplumculu- ğun, halktan yana olmanın bedelı daha daağırlaştı Yonumuz ılerıye olsada uy- gulanan yontemler gerıye, ılkelI ığe don- du llkçağ yontemlen gen geldı 37 ay- dın Sıvas'tacayırcayır yakıldı Olay.ve- remın50yıldıraltedemedığı llgaz'ın cı- ğenne ı^ledı Toplu kıyım habennı al- masıyla son Mîzlennı olumunden bırgun evvel Cumhunyet'e soyledı u Artık ya- şam yalama oldu." Yangından sıçrayan kıvılcım bır gun sonra Istanbul'a ula^tı. 38 kısı olarak onu da aldı, goturdu Dı- yeceklerını tam dıyemeden, ama once- den sezerek' () Ezenleıie bir olmuş vaşıyoruz ne güzel Çizme onlardan içindeki ayak bizden neiyi (~) Gözlerimizi bir pula satıp geçmemiz bir y ana Öbnesini bilenlere yiiz çevirmemiz btından Körüz gözbebekierimize mil çekilmiş mil Acımasız bir namlu şakağımızda soğuk Terikte kendi parmağımız y abancının değil Ilgaz. durup dururken olecek bır adam değıldı Ona göre olumun bıle bır anla- mı olmalıydı Olecek misin ya bir meydanda öl, Va da dağ başında kavgan için Böyle yatakta miskince dlme. O, ölme eylemını de bır amaç uğruna yaptı, ancak olumsuzluğe uzanmasinı bıldı. halkının geleneğme uyarak ızın- den gelenlere el verdı <) Cenciz genç kalabiliriz de Kınlacak daJ değiliz karayeUerde Sav rulacak yaprak değil. Kökiiz, göv deyiz öiiımsüz tzimizden gelenlerle > r Yeter ki genç kalmasını bilelim Öleceksek dosrluk için Banş için ölelim." Onun elini alacaklann, koluna gıre- ceklenn sayısı çok Daha çoğalmasına gereksinmemiz de çok Yolu yontemı II- gaz'ın yapıtlarında Dıplomayla değil. kitaplara donerek Halka inerek Ço- cukça özgür olarak Aydın olmanın so- rumluluğunu duyarak Okuyarak. yazarak Yakılaıı otuz sekız aydın Gelın tum kalemlerı kıralım Ilgaz Usta'dan el alalım Ve kalem bulalım venıden. Caz festivalinde virtüözler geçidi IUUISUUUMM» I iSTMm l t t t CL'MHLR CANBAZOĞLU 3. l luslararası İs- tanbul Caz Fesriva- li'nın bugunku progra- mı tam bır virtüözler geçıdı l8 30"da Lub- nanlı ut ustadı Rabih Abou-Khalil'ın AICM'dekı konseny le ba:>- hvorprogram MichaelGodard(tuba) Ho- »ard Levy (armomka) \e IMark Nausef ın (davul) eşlığınde sahneye çıkacak Abou- Khatıl'ın konserının Açıkhava yerıne AKM'ye alınmasının nedenı. sanırız sa- natçıya sıcak bır seyırcı sunma endışesın- den kaynaklanıyor Gelecek yıllarda. davet edılırse. Abou-KJıalıl'ın Açıkhava'yı da ağzına kadar dolduracağından emınız Aslında Turkıye'de Lubnanlı udının ha- tın sayılır bır dmleyıcı kıtlesı \ar Şu ana kadar çıkarttığı dokuz albumden AWadi- da. The Sultans Picnic. Blue Camel, Tarab. Bukra. Arabian \'als \ e !Nafas"ı çe^ıdı faz- la plakçılarda rahatlıkla bulmak olası Llkesınde ut eğıtımı aldıktan sonra Lub- nan Iç Savaşı nedenıyle 1978"de Alman- ya'ya goçen Abou-Khalıl burada flüt uze- nnde çah^mış. akademık çevrelere gınp Batrnın muzık yapısını da yakından ınce- leme olanağı bulmuş Bu ak^am AKVI'ye Bu akşam caz fesrivalinin konukJan Lubnanlı Rabih Abou- Khall (ortada). Joe Zawinul (solda) \e Trilok Gurru oiacak. gelenlerRabıh Abou-khalıl ınbaladlann- da ıkı dunyanın makaınlannın naMİ ustaca bıraravagetırıldığıne^ahıtolacaklar Gecenınıkıncıgostensı AçıkhavaTıyat- rosu'nda 20 30 da başlıyor ama her bın enbtrüınanlannın cambazı olan u->talar ha- vasını bulurlarsa kımbılır saat kaçta bıter. bellı olmaz Cazı. doğduğu gıinden bu ya- na hep canlı tutan deneysel yanını her fır- satta venıden tatmak. ekol halıne gelmış muzısyenlerın bıraradaolu^turduklan ara- vı^lara ortak olmak çok keyıf vencı Bu gece Larry CoryelL Andy Summersve Tri- lok Gurtu ûçluiûnun konsen de böyle bır atmosferde geçecek Rockla ışe başiayan. 70'lerde caz fusıonın onemlı ısımlennden bın halıne gelen. elektnklı gıtardan akus- tığe yönelerek klasiğı de deneyen Larry • •«""• İZLEYEMEDİĞİNİZ FİIMIER İCİN FERIYE'DE SON FIRSAT FERIYE SINEMASI *D«ES CI«AG*N CAD N O I Î I TEL: 236 2S 44 OTOPAtKLIDIR. K Ü Z E R İ N E 7 Temmuz 1996 i f O N Jean Reno Gory Oldman 8 Temmuz 1996 DEUCATESSEN {Şarfcuterı) ^ ^ Domınıque Pınon, M Uıure Dougnoc 9 Temmuz 1996 EUROPA (Avrupa) Jeon Marc Borr Barbaro Sukowa 10 Temmuz 1996 LES MISERABLES [Sedller) Jean Paul Bdmondo Seanslar: 12.00-15.00-18.30-21.30 11 Temmuz 1996 IMMORTAL BELOVED (Olumsuz Sevgı) Gary Oldman tsabeüa Roselîını Seanslar 12 00 14 30 16 45 19 00 21 30 1- iki kekiık 2- Gül kumttum 3- Derdımı 4- Allı tumam 5- Çarşamba yı 6- Kalenın bedenlen 1-Kevengınyollan 2- Yarım Istanbul u 3 Bıryığıt 4- Gokte yıldız 5- Ümmu kız 6- Denko E T I M IMÇ 6 Blok No 6642 Unkapanı Istanbul Tel 0212 520 73 68 Fax 0212 528 11 92 TATİLİNİZİ DEĞERLENPİRİN f1«t, orj, }iı w Şair Nedim Caddesı Cevlan Ap No 78 Kat 2 Beşiktaş / ISTANBUL Tel (0212)227 61 35 Her Perşembe Saat: 22.30'da CEM KARACA UGUR DİKMEN CoryeH'ınyınebuyükbırgıtaru->tabi Andy Summers"la neler yapacağını merakla bek- lıyoruz Beş yıl Guitar Player dergisının anketınden en ıvı gıtanst unvanıyla çıkan Andy Summers'ı lyı ızleyenler ustanın benzersız yorumunun The Pölice'm soun- dunun genış kıtlelerı sarmasında başlıea etken olduğunu anımsayacaklardır Grubun uçuncü elemanı Bombaylı Trı- lok Gurtu çeyrek yuzyıldır Batıya Do- ğu'yu getırmekle meşgul 1984'te Ore- gon'a katılan. dört yıl sonra ustun doğaç- lama yeteneğıyle John McLaughlin'ın fu- sıon operasyonlanna çok ^ey katan Tnlok Gunu vurmalılardaisuanda lıstenın ılksi- rasındakı ısım.. Gecenın ıkıncı konserınde y ıne çok bu- yük ısımler oiacak sahnede A\ usturya'dan çıkıp da nasıl cazın en onemlı bestecılen arasında yer aldığıy la ılgılı bır suru yazı ya- zıldı, çızıldı Joe Zaninul hakkında elekt- ronık müzığı nası! canlandırdığı. ona ruh kartığı tartışıldı durdu Bu gece Açıkha- va'da Gary Paulson (gıtar). i\îatthew Gar- rison (bass). Arto Tunç (vokal. vurmalı- lar) ve Paco Seryden (davul) oluşan gru- buy la bır kez daha bu sorulann yanıtını v e- recek Joe Zav\ ınul Miles Davis'ın dort onemlı albumu In A Sılent Way. Bitches Brew, LKe-Evil ve Big Fun'da yer alan Joe Zavvınul buyuk ba^anyı \Vayne Shor- ter'la kurduğu NVeather Re- port'Ia yakaladı 1986'da \Veather Re- port'dan aynidıktan sonra bır- çok türde deneylere gırışen Avusturyalı bestecı 1993'te kalkıp dort günde senfonı y az- dı Moderncazınustalanndan bınnın >enfonı orkestraları ıçın Stories of the Danube adında beste yapmasi muzık çevrelerını ayağa kaldınrken Zavsınul'un sıradı^ı karıyerı bırkez daha basında manşetle- re çıktı 1995 kasımında Arto Tunç, Burhan Öcal \ e Walter Gra&sman ın katkılarıylaÇek Devlet Fılarmonı Orkestra- sı'ylaesen kaydedenZavvtnul, albumu yaz başında pıyasaya surdu Mehmet Sander Dans Topluluğu İstanbuVda KültiırSenisi- Los \n- geles Tımes tak\ ımıne kj- pakolan TurkdJiis<,ı Meh- met Sander'ın djns toplu- luğu 9-10 temmuz ak>am- ları Istanbul Muzık Fcslı- valı kapsamında Ak\1 Bu- yuk Sdlon'da >>ahneyeı,ıkd- cak I967 yılında Ktaıı- bul'dadoğan Mehmet San- der. dans eğıtımıne I9S4 yılında Gey\an McMilJen ıle ba^ladı va ardından Londra Çağdas Dans Oku- lu'na de\am ettı Dansçı kıs,ılıgınınolusu- munda. ıçlerınde Mondri- an. Kandinski. Malcvkh gıbı ressamlann da olduğu sanatçılardan \e postnıo- dern mımarı \e fızıkten esınlenen Mehmet Sander dans alanındd da Meree Cunningham, Lucinda Childs, JeffSlay ton, Eliza- beth Streb ve Gloria \e«- mannddiı etkılendı 1990 yılında dans topluluğunu kuran Mehmet Sander gostenlen ve koreogrjtıle- rıylebırçokodulaldı San- der'ın koreografılerı Amerıka'nın çe^ıtlı ey alet- lerınde sergılendı Genç dansçının topluluğu mer- kezı Los Anules'ta bulu- nan ve 1994 LCLA Goste- rı Sanatları Merkezı Dans Serısı'ne davet edılen ılk topluluk oldu Mehmet Sander enerjı. onjınallık ve dısıplını sa- natında bır araya getıren bırkoreograf Amabayin- sının temelındedansaolan a^kı y atıy or '"Benim dans- tan başka bir motrve ihtiy a- cım yok, sadece kendimi kanıtlamaya çalışıyoruııı" dıyor Muzıkkullanmadığı danslarında geometrı mı- marı. kesınlık. mekânın kullanımı gıbı ozellıkleron pLııid ı,ıkıv()r D.ııisLırdj kullanıl.ın tıgıııleı ı/leyı- cıierın çozunılomeMiıı 7or- İJstıracdk kad.ıı lıi7İı Bu- tun danst.il.ir gıbı Sdiı- der ın djnst,ıLırı d.ı ın,;na- \ ı denıvor diıid taıkkın ıit,- lukljrı gıbı vere ınıneyı de bılmeleıı Insan bedenlerı- nın tahla verı,eveler \e pldstık kupleıle butunle^- tığı koreogr.ıtılerde dans- silargoğe ukismj\dt,dlişı- yor tepctdklak \ercvuvar- lanıvor ut,uvor viıvadalı- yor ve bu tıguıler elbette Lıkı vahsı (>ğeleıı on pla- ıid çıkarıyoı Mehmet Sander DJIIS Topluluğu Avrııpddd Hol- IdiuLı Ddiis FeMivdlı Av- ıııpd'dd V*nı Hdieketler Festıvalı (Iskoçya) Ingıl- tere'de IC \ tanlı Sanata Llıisal Bakiv Bekıkddd Antueıb ve kdlpstuk tes- tıvjlleıı. Munılı Dans les- tıvdlı. K\ıçre"de Belluaıd Bollvverk L luskırjrdsı Fes- tıv.ılı gıbı oneııılı sanat oldyldrınj katıldı Gelecek se/ondd "İç Boşluk' ddlı eseıı Itıtterey Ballct'te s.ıhnelenecek ol.ın Sander OIKC kopcn- lıang a bır luıne vapdcak ve ardındd'i dd venı bıı yd- pıt ısmaıl.ıvan Kdlpstuk Festıvalı 11,111 Belçıkaya gıdecek Mehmet Sander Daııs Topluluğu'nun 9 ve 10 temmuz tdrıhlerınde ger- çeklestııeceğı gostenlerde koreografılerın tumuıuın Mehmet Sandeı e ut oldu- ğu "Tek Boşluk". "Iç B<t>- kık", "Sert Fahtd. Haıvkc- tin Ba^lanaıeı" ve "Direk Kontrollu Boşluk" ddlı eserleı sahneknet.ek Taşı toprağı'Altm Kent Istanbul' Kıiltür Ser\ isi - Turkıy e lş Bankasf nın katkılarıv la hazırlanan "Altın Kent İs- tanbuP belgeseh ."Dunya Kenti İstanbur sergisi kapsamında Darphane'de gostenlıyor Belgesel. ser- gı suresınce 'lSMetrekare îstanbul" bolumunde su- reklı olarak ıkı buyuk ek- randan ızlenebılıyor Senaryosunu Feride Çi- çekoğlu'nun yazdığı vo- netmenlığını Sıiha Ann ve Hakan Aytekin ın bırlıkte yaptıkları fılm "Dünya Kenti İstanbul" temasinı altın motıtındenyolaçıka- rak ışlıyor Belgesel, çağlar boyun- ca gelısen altının oykusıı- nu. kurulusundan bugune uç ımparatorluktan cum- hurıyete. lstanbul'un ov- kusune paralel olarak an- latıyor "Altın Kent İstanbul" kudretın \e serveiın mer- kezı Istanbulu ele alıvor tkonalardan tonıbaklard Ayasofya'dan Suleymanı- ye'ye. ılk sıkkelerdeıı altın borsdsınd. Kapalıçarşrdaıı bavul tıcaretıne. sanattdn guııdelık yasanid. olaned rengı veısıltısıyla "altın to- zuna bulannııs bir kentin öy kiisii" v ar bu belgeselde Fende Çıçekoğlu ve Su- ha Ann Istanbul'u *serve- tin henı nıerke/i henı de simgesı" olarak yorumla- dıkldrını belııtıyorlar "Galata tuccarlarından al- tın borsasına. tuğralardan hatlara \e Revıtaltıııından Cunıhurivet altınına. inı- paratorlar. sııltanlar. cum- hurbaşkanları değişti: Darphane İstanhul'u terk etnıedi. Survanıler. Frme- niler. Muslumanlar altını işledi: KapaUçarşı esnafı y uzy ıllarea altın sattı. Sina- gogİarın ve kiliseierin altın suslemeleri. İbranice du- alara. Ortodoks. Katolik . Protestan papa/larııı vaa/- larına tanık oldular. lop- kapı Saravı'nın gorkemli gunlerinde sııltanlann tor- balarla altın seı ptikleri Ha- liç. F atih'in, Kanuni'nin \e altın niinait.il L ınıı ıste- ıım diye bııyuran Sulta- nahmet'in camilerinden okunan c/aıı sıskt i\ lc y an- kılandı. Dotnıabahçe Sara- yı'na hareanan altınlar Duy Liıı-ıı l mumıvt. ' d(t- nemini başlattı. \rııa N- tdnbul hep tdsi topı lûı .ıl- tındıı" diye bilincgeldi.** " Mtın Kent Utanbul" 2U ddkıkalık s07sii7 bu belge- sel Muzığı NadirfJökturk ınızalı K.uıguvu Kemal ve Gülnur Alptekin gı>uıntu yonetmenlığı ıse Turhan Vavu? tistleıımis