Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
3MAYIS1996CUMA CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Sosyalbilimciler, 3 kişinin ölümü ve çok sayıda kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan 1 Mayıs olaylannı değerlendirdi
6
Hedef poüs değü9
otorite'ANK\RA(Cumhuri\etBürosu)-ODTL Sosyolojı Bö-
lumu oğretım uyelennden Prof Dr Sencer Ayata. 1 Ma-
yıs Işçı Bayramı'nda 3 kışının olmesı. onlarca kışının \a-
ralanması \e yuzlerce kışının gozaltına alınmasına \ol
açan olay ların "sokak hareketlerinin orta sınıf merkezler-
den varoşlara kaymasırun bir gostergesi" olduğunu sovle-
dı Dıl tanh \e Coğrafya Fakültesı Sosyolojı Bolumu
Başkanı Prof Dr IVilgun Çelebi de 1 Mayıs gosterısınde-
kı olay lann. "adalet duvgusunun zedelenmesinden kay-
naklanan bir başkaldınnın sonucu" olduğuna ışaret ede-
rek "Hedef polis değil. otoriteydi" dedı
Cumhuriyefın konuyla ılgılı goruşlenne başvurduğu
öğretım uyelen. şunları kaydettıler
~Prof. Dr. Sencer Ayata:İ960'ların. 1970'leıın ola>ları
ıle bugunku olaylar arasinda bu>uk tarklar \ar O zaman-
larda sokak hareketlerı boykorlar genellıkle orta sınıf-
kentlı vebaşanlı oğrencılerın hareketlerıydı Buradabırkı-
nlmavarşımdı Bugunku sokak hareketlerı ortasınıfmer-
kezleıden varoşlara kaydı Sag orgutlenme \e radıkalleş-
menın y anında. çeşıtlı sol orgutlerın de radıkalleşmesı v ar
Bu radıkalleşme de daha çok varoşlarda gorunuyor Altı-
nın çızılmesı gereken nokta ise eylem \apan kışılerın 5-
10 bın kışı arasında \e mobıl olması Buyuk bir hareket
serbestısı v e olanagı \ ar Boy lece yenı bir tur ey lem orta-
ya çıkıyor. Ankara'da Istanbul'da bir olav oldu mu. bu
gruplar oralara mobılıze oluyorlar Bu hareketlerın en
önemlı baglantısı medya Ola> ların nedenı anlamındade-
gıl bu baglantı Aııcak Turkıye'de 3 kışı bır arava gelıp e> -
Tem yapınca. orada hemen hazır bulunan medya. 'Haydi
siz bunu >apın. biz bunu göstereceğiz. Hatta nım dünva gö-
recek'gıbıbırtutumun ıçınegınyor En ufak bır olav ı san-
Onarım çalışmaları başladı
Kadıköy'de zarar200 müyarı aştı
tstanbul Haber Servisi - I Mayıskutlamalan sırasın-
da yoğun çatışmalara sahne olan Kadıköy'de 100 ışye-
nnın tahnp olduğu. hasarm da ılk belırlemelere gore
200 mılyar lıranın uzenrtde olduğu belırlendı kadıköy
Meydanı ve çevresınde onanm çalıştnalartna başiandı
Kadıköy'de hasara ugrayan bazı ışyerlerı ve bankalann
kırılan camları yenılenırken örgut ısımlerı \e sloganla-
nnın yazıldığı duvarlar da esnaf ve beledıyenın çevTede-
netım gorev iılennce boyandı. Kadıkoy Beledıye Baska-
nı Seiami Ozturk, Kadıköy'de mıtıng ve yüruyuşlere
ızın venlmemesı ıçın başvuruda bulunacakîannı söyle-
dı Sogütluçeşme Caddesı ve Rıhtım Caddesfnde yak-
laşık 100 ışyennın tahnp olduğu belırtılerek, ılk ıncele-
melerde tespıt edılen hasarın 200 mılyar lıranın üzenn-
de olduğu bıldınldı
Öztürk. mıtıng sonrasında onaıun çahşmalanna der-
hal başladıklarını vurgulayarak, tahnp edılen yeşıl alan-
ların yenılendığmı söyledı Öztürk. Kadıkoy'de mıtıng
\ e y uruyuşlere ızın venlmemesı ıçın başv urudabuluna-
cakîannı açıkladı
Kadıköy'de olaylar sırasında zarar gören bırçok ışye-
nnın teröre karşı slgortası bulunduğu öğrenıldı
sasyonel haberyapıyorlar 60'larda 70'lerde 300 kışı. 'Bır
etkiraizolmaz'dıvebırarava gelmezdı, şımdı bırkaç kışı-
lık bır grup sansasyonel haber ka>nağı oluyorlar Bunun
medyadakı açlıkla çok ılgısı ve ılışkısı var
'Medya da sorgulanmalı'
Televızyonun buvuk bır gucu var Aslında televızyona
çıkamayacaklarını bılseler boyle olmaz Bu tur olaylarda
bır ıkıncı unsur, temsıl sorunu Gazeteleıle televızyonlar
arasında buy ük bır sorun bu Ornek v ermek gerekırse. öğ-
rencıler Kızılay'da bır gosterı yapınca hemen 'Oğrenci
olaylan'denılıyor Oradagosterı vapanlar tum oğrencıle-
rın vuzde0 5'ını bıletemsıl etmıyoriaraslında Televızyon
ise süreklı'Oğrenci olavlan'dıyor 'Birgrup oğrenci' bı-
le demıyor Bov lece butun bırkıtleyı sorumlu tutuyor
Prof. Dr. Milgun Çelebi: 1 May ıs mıtıngımn kana bulan-
masi, adalet duvgusunun zedelenmesinden kaynaklanan
bır başkaldırının sonucudur Turkıve'de faıllerı bulunma-
yan olavlar rutınleştı Insanların kardeşlerı yakınlan ol-
durııluy or v e bu ola> lar cezasiz kalıyor Bunlar normalmış
gıbı bır hava estınlıyor Bırev lerın bunu kabul etmesı mum-
kun dcfiıl Bu acılann vııreklerdekı bırıkıını dun (oncekı
gun) sokaklara dökuldü Bu ınsanlar ne yapacağını bıle-
mez hale geldı Olay lann temelınde ekonomık nedenler de-
ğıl. adalete guvensızlık buhınuvor
Prof. Dr. Mustafa E. Erkal (lstanbul Iktısat Fakültesı
ogretım uvesı) Son 1 Mavih'taortavaçıkan olav ların sos-
yal tabanında. kendını ıspat etmek ve elemaıı kazanmak
peşınde olan marjınalleşmiş. aşirı sol vasadışı teror orgut-
lenveralmaktadır Toplumdamarjınalleşme dığersolva-
sal sendıka ve sıvası kuruluşlardan gereklı desteğı 19^7
ola> larında olduğu gıbı goremeyen bu orgütlerı şıddete ıt-
mektedır Polıs sureklı ve Mstemlı bır şelılde bılerek ve-
va bılmeden vıpratılmakta \azılı ve goruntulu basında
"1968 kuşağT gıbı ornekler one çıkarılarak terore nostal-
jık bakılmaktadır
Prof.Ozcan Koknel (Psıkıyatnst) Buv uk kente gelen m-
sanlarm kendı memleketiennde jaşamlannı ıvı kötudeol-
sa sağlayabılırken bunu goç ettıklerı buv uk >ehırlerde >a-
pamadıklarından. sonuçta >aşam mucadelelennı şıddete
da>andırarak vemorlar Buvuk kente goç eden ınsanların
değer y argılarıv la kent kulturu arasinda uv umsuzluklar çı-
kar bu da kışilık ve dav ranış bozukluklarına da neden olur
Prof. Nı>azi Öktem (Galatasara> Lnıversıtesi tletısım
Fakültesı Dekanı) 1 Vlayıs olavları kesinlıkle provokas-
yondur Dortsendıkagrubununavnı mevdandatoplanma-
lan sev ındıncı ^ncak bınlerı bu gucun toplanmasını. bır
ara>a gelmesını istemıvor Onların kım olduğunu tam ola-
rak tespıt etmek ıse çok guç 1 Mayıs kutlamaiarı sırasın-
da çıkan çatışmalar. toplum ıçensınde vaşanan bır savaş
Bu sadece göruş farklılıklarından kaynaklanmıvor Çatış-
malara katılan gençler varoşlarda yaşayan ve proleter
bılınçten voksun lumpenlerdır
Cenazeler
alıııdı
İstanbul Haber Servisi -1
Mavıs kutlamalarında çıkan
çatışmalarda olen 3 kı^ının
cenazelen aılelen tarafından
Adlı Tıp Kurumu'ndan alın-
dı Seramık ışçisi Hasan Al-
ba>rak"ıncenazesı Tuzla A\-
dınlı K.ov u mezarlıgında top-
raga venlırken Le\ent V'al-
çının cenazesi Ankara">a.
Dursuıı Adabaş'ın cenazesi
ıse Gıresun'a gondenldı
Olavlardavaşamını vıtı ren
gardıvan Levent Vilçın sera-
mık ışçısı Hasan Albavrak ıle
Dursun Adabaş'a, ^dlı Tıp
Kurumu nda otopsı vapıldı
Otopsı sonucu olumlerın
"uzak atış mesafesinden \apt-
lan atışa bağlı kanarna'dan
kavnaklandıgı belırtıldı
Cenazelennı almak ıçın
Adlı Tıp Kurumu onunde dün
sabah erken saatleıden ıtıba-
ren bekleven aıleler. ı^lemle-
rını tamamladıktan sonra ce-
nazelen aldılar Önce gardı-
>an \alçın Levent'ın babası
Hasan Huse>in L^ent. oglu-
nun cenazesını alarak topra-
ğa venleceğı Ankara'va po-
lıs eskortu esjığınde >ola çık-
tı
16 vaşındakı seramık ışçı-
sı Hasan -\Iba\rak"ın cenaze-
si de. amcasınm oğlu Zeynel
Albavrak tarafından alınarak
topraga verılmek uzerc Tuzla
Içmeler'e goturuldu ve bura-
dakı kov mezatlıgında topra-
ğa venldı
Akrabaları tarafından ı^-
lenılerı tanıamlanan Dursun
Adabaş'ın cenazesi ıse topra-
ğa venlmek uzere doğum ve-
rı olan Gıresun un Espıye ıl-
çesi Dıkmen Ko\u ne gotu-
rulmek uzere vola çıkarıldı
3O7kişi
gözaltmda
İST\NBUL / İZMİR
(Cumhurijet) - 3 kışının
olumu. onlarca kışının de
varalandığı 1 Ma\ısolavla-
rıvla ılgılı olarak lstanbul
DGM Başsavcıhğı ve Kadı-
ko> Cumhun>et Başsa\cılı-
ğı'nca 2 ayn soruşturma
başlatıldı Ikı başsavcılık
arasında koordınelı bıçımde
surdurulen soruşturmanın
"ölüm ve varalanma", ~va-
sadışı drgüt e>lemleri" ve
"işverlerinin tahrip edilme-
si^nı kapsadığı belırtıldı
Kutlama oncesı \e kutlama
sırasındd polıs ateşı sonucu
yaşamını v,ıtırenlenn "uzak
atış" sonucu olduklen kav -
dedılırken olaylarla ılgılı
307 kışının gozaltında bu-
lunduğu açıklandı Polısın
mukavemet gosterenlere
ateş açması sonucu 3 kışının
yaşamını \ıtırdığı ve 50'ye
> akın kışının de v aralandığı
olaylarda ">asadışı orgiıtle-
rin e>1emleriyle" ılgılı ola-
rak lstanbul DGM Başsavcı-
lığı soruşturma başlattı İz-
mır'de 1 Ma>ıs oncesı du-
zenlenen Turkıye İhtılalcı
Komunistler Bırhğı'ne
(TIKB) yonelık operas>on-
da. aralannda orgutun Ege
Bolgesı sorumlularının da
bulunduğu 12 kışının gozal-
tına alındığı bıldınldı
Istanbul DGM Başsavcısı
Erdal Gökçen. dun DGM
savcılan>la toplantı vaptı
Kadıkov 'de meydana gelen
olay lann ele alındığı toplan-
tıda Ktanbul Emnıyet N)u-
durluğu'nden bılgı ıstenıldı-
ğı öğrenıldı DGM'nın vet-
kı alanındakı suçlarla ılgılı
soruşturmanın L'ğur Saldo-
ğan tarafından vurutuleceğı
belırtıldı Buarada gozaltın-
da tutulanlarla ılgılı DGM
Başsavcılıgı 15 gun gozaltı
sureM verdı
' 1 Mayıs kanla lekelenemez'ANKL\R.VtST\NBLL (Cumhuri-
>«t)- 3 kışının ölumüyle ve çok sayıda
kışinın \aralanmasivla sonuçlanan 1
Mayıs kutlamalannın kana bulanması
îşçı sendıkalan tarafından tepkıv le kar-
şılandı 1 Mavıs ın kamuovunda
"Kanlı 1 Mayıs olarak mahkûm olma-
sı" tehlıkesıne dıkkat çeken ışçı sendı-
kalan teror örgutlennı kınadılar
1 Mavıs mıtıngını bırlıkte duzenle-
yen Turk-lş. DİSK. Hak-lş ve KESk
konfederasvonlan adına bır açıklama
yapan DİSK Genel Başkanı Hıd>an Bu-
dak. vaşanan olavlardan duvdukları
uzuntuyu dıle getırdı
Rıdvan Budak. DİSK Genel Merke-
zı'nde duzenledığı toplantıda. sonuç-
lann soğukkanlı değerlendınlmesı ge-
rektığını belırttı
\ ıllardan ben butun umutları elın-
den alınarak susmava. boyun eğmeve
zorlanan genış yıgınların buna daha
fazla tahammul edemevecegını daha
once de, şımdı de so>ledıklennı ıfade
eden Budak "Sefaletsınınndakiucret-
krle, hıçbir iş güvencesi olmakiizın bu-
tun uluslararası sozleşmelere avkın bk
çimde çalıştınlan 14-15>aşındakigenç-
lerin daha tahammulsu/ olacağı acık-
hr~dedı Budak. sadece 1 Mavis'tade-
ğıl. Turkıye'nın çeşıtlı verlerınde va-
şanan kuçuk-buyuk olav lann da bunun
gostergesı olduğunu soyledı
Olavları "Engın Cıvan'lan Selım
Edes'leri görenlerin toplumsal tepkisi
olarak" da değerlendırmek gerektıgını
belırten Budak şovlekonuştu "Yokİuk
>e voksunluk içinde olan. miKonlarca
dolar ruşvet alanlann elinı kolunu sal-
la>a saiisn a dolaştıgını goren. kjsa bir su-
re içinde tnhonlarca lira değerindekı
malvaıiığı sahibi olnıuş başbakanlarla
vonerilen bu insanlartepkilerini ortava
kovmaktadırlar. Bu tepkiler. kendikıı-
ni ifadeettikleri sivasal akımlardan çok
daha onemlidir. Bu nedenle olav lan lu -
men vasadışı orgutlere bağlamak ve co-
zumu onlan hi/ava getirmekte aramak
vanlışvontemdir."
DİSK Genel Başkanı, gerçegı saptı-
vorolmavı emekçılenn kendı ba>ram-
İarınıkutladıklankursu>etecavuzedıl-
mesinı hoşgormeveceğını vurgulaya-
rak konfederasy onlann goruşlerını şov -
le açıkladı
"Kursıne teca»uz eden gruplar, bu
taJeplerin dile getirilnıesini engeUemiş-
lerdir. Toplumsal muhalefetin veni bir
doruğa \ukselişine zarar venmişlerdir.
Kendi gunluk kazanımları uğruna işci
sınıfının geleceğine, haklanna. ozgür-
luklerine darbe indirmişlerdir. Mitin-
gin dağılmasında av nı çe\ relenn ortalı-
ğı kınp dökmeleri, vağmava vonelme-
1 \la\ıs kutlamalannda mihariarca lira zarar gören Kadıköy esnafı temizliğe başladı.
leri ise asla onavlanama/. Bunlar eme-
ğin hak ve ozgurluk mucadelesinin ale\-
hıne dav ranışlardır. Emekçi orgutleri
bunun bılıncindedir."
Rıdvan Budak. olavlar sırasında gu-
venlık guçlerının Mİah kullanmasını da
eleştırerek guvenhk guçlen içinde top-
lumsal olavlarda halkı tahrık edenlenn
deengellenmesinın şart olduğunu sov-
ledı Budak "Artık hiç değilse bu olav-
lardan ders çıkanlnıalıdır. Demokratik
birdevlettehakaramanın koşullanva-
ratılmaiı vegu\encealtına alınmalıdır"
dıve konuştu
Emekçılenn tcmsıluleıı olan dort
kontederasvon Turk-lş DİSK Hak-lş
ve KESK'ın hak alma ve demokrası
mucadelesını bırlıkte v urutme>e karar-
lı olduklarını kevdeden DİSK. Genel
Başkanı degerlendırmesını şu sozleı-
le tamamladı
"Toplum olarak hepimi/i uzunruve
boğan bu acı olav lardan gereklı dersı ÇH
karmalıvız. Özelleştirme diverek.
SSK'vi yok edeceğiz diverek ınsanlan
işsizliğin. voksulluğun kucağına itme-
nin sonuçlan ortadadır. Bu durunı gos-
termektedir ki sosval dev let her zaman-
kınden daha buvuk bir ihtıvaçtır. Top-
lum olarak bovle bır demokrasivi kur-
ma doğrultusunda siyasetçilerı vonlen-
dırmeli ve sivasete ağırlığımızı kovma-
lıvız."
" Turk-lş. Hak-lş ve K£SK temsılcı-
lerının de katıldığı toplantıda konuşan
tertıp komıtesı başkanı ve DİSK Genel
Sekreteıı Kemal Davsal da olavın bazı
sol gruplar tarafından provoke edıldı-
ğını kavdettı
Tuık-lş Genel Başkanı Bavram Me-
ral. 1 Mayıs ın tuın çalışanların eş ve
çocuklarıyla bırlıkte katıldıkları bır
şenlık olduğunu belırterek sol ıllegal
orgutler ıle bolucu teror orgutunun 1
Mayıs'ıkanabulamasinıkınadı Meral.
dun yaptığı yazılı açıklamada ~Turk-
tş. işçi sınıfının uluslararası birlik, da-
vanışma ve mucadele gunu olan 1 Ma-
vıs'ta guvenlik guçlerıyle çatışmaya gi-
rtn. kadıkov 'u l.ubnan'açeviren.duk-
kânlan. bankalan vc arabalan tahrip e-
den. sendıkalara saldıraıı. /orbalıkla
kursuyu işgal edip konuşmalan engel-
leyen.meşru I Mavısıntızı kana bulayan
illegal terorörgurlerini lanertemektedir.
Turk-lş. bu ıllegal orgutlen \eva onla-
nn işgaldekı uzantisı dunınıundaki der-
gileriveyaderneklenbundansonradu-
zenleyeceğı toplantı. mıting veyTiruyuş-
lere kesinlıkle sokmavaeaktır" dedı
Hak-lş Genel Başkanı Salim L slu da
işçılerınkutlamalarsııasındaolgun. so-
rumlu ve soğukkanlı davranarak, yasa-
dışı orgütlerın ov unlarına alet olmadık-
larını vurguladı 1 Mayis'ın demokra-
tik muhalefet platformu olduğunu \e
teror orgutlennce provoke edılmesinın
1 Mayıs gerçegını değıştınneyeceğını
kaydeden Lslu şu açıklanıavı yaptı
"Anarşi, şıddet. teror ve gerginliklerden
beslenen çevrelere işçi hareketi olarak
alet olmamak konusunda kararlıvız.
Şiddet ve teror. demokratikleşme sure-
cıni engelleme amacını taşıdığından.
kimden ve hangi misvondan gelirse gel-
sin. şiddete karşıyız ve nefretle kınıyo-
ruz. Dunku (onceki gun) olav lar goster-
miştir ki şiddet. teror. mafv a. uy uşturu-
cu gibi vasadışı eylenıler. sıvasi otorite
boşluğundan beslenmektedir. kendi
ıçensınde kavgalı. kararsız. mecalsız ve
omursuz bir hukumefin olav lann geliş-
mesındekı etkısız ve basiretsız tavn da
1 Mayıs'a kan sıçramasına fırsat veren
bir ihmal olarak gorulmelidır"
KESK: Egemenin ekmeğine
yağ sürüldü
KESK tarafından y apılan vazılı açık-
lamada. emekçi leraçısındaıı 1 Mayıs'ta
verılecek mesaıın. başta is.çı sinıfına
donuk saldınlara karşı çıkma. kamu
emekçılerının gıevlı-toplusozleşmelı
sendıkal hak ve ozgurluklerının onun-
dekı engellerın kaldınlmaM. ulkede ba-
nş talebının y ukseltılmesı olduğu belır-
tıldı Açıklamada şoyle denıldı
" 1 Mavıs mitinginekatılan bazı gnıp-
lann olumsuz dav ranışlan egemen güç-
lerin propagandasına zemın tutmuş, sı-
nıf ve demokrası mucadelesme zarar
vermiştir. \rabalann vakılması. işver-
lerinin tahrip edilmesi. I Mavıs kursu-
sunun işgal edılmesı gıbı sorumsuz dav-
ranışlar. emekçılerin bııiiğıni golgele-
ven onemlı bir faktor olmuştur."
rORUŞl OKTAY EKİNCİ
Anadolu ınsanı, yuzler-
ce ve bınlerce yıl bu top-
raklarda aslında "kent
kulturunu" yaşattı
Ister koyde olsun, ıster kasaba-
da ya da şehırde olsun orneğın
kendı evını hıçbir zaman ıçme su-
yunu kırletecek yere yapmadı. Ya
da eğer bır yamaçta yerleşıyorsa,
arka komşusunun manzarasını
ortmemeye ozen gosterdı Hele,
yenı bır kent kuruyorsa, toplumun
ve gelecek kuşakların yaşam kay-
nağını oluşturan tarım alanlannı
boş bıraktı, bınaları bereketlı ova-
ya değıl, kenanndakı dağın guneş
goren eteklerıne sıraladı
Gıdın bakın Anadolu'dakı tarıhı
yerleşmelere, hemen tumunde
"kente ve ınsana saygının" ınanıl-
maz orneklerını gorursunuz So-
kaklar, "komşuluk kulturunun"
sosyal mekânlarıdır Çıkmaz so-
kaklar, "dayanışma kulturunun"
ana yoldan gerıde kalan parselle-
re armağanıdır Meydanlar, "hoş-
gorunun ve hemşerılığın" doyası-
ya yaşandığı alanlardır Koy mey-
danları ve arastalar ıse uygarlığın
sosyal ve ekonomık altyapılarıdır.
Anadolu ınsanının bu eşsız kent
kulturu, goçe dayalı kentleşmenın
yarattığı "ıllegal yerleşme" duze-
nınde, yerını hızla "yasadışı bır ya-
şam kulturune" bıraktı
Daha dune kadar yaşadığı ko-
İllegal kentleşmenin 1 Mayıs refleksi...
yun ya da kasabanın "saygın bır
yerlısı" olarak, geleneksel konu-
tunda onurlu bır dunyası olan Ana-
dolu ınsanı, sonunda dayanama-
yıp metropolun çekıcılığıne teslım
olduğunda, kendısını once "yasa-
dışılığın" o gune dek hıç tanımadı-
ğı gerılımlı ortamında buldu
"Bannmak" ıçın gereklı olan evı-
nı ya başkasının arazısıne "ıllegal"
yaptı ya da yıne mafyaya odedığı
para karşılığında edındığı arazıye
yıne mafyanın parayla ınşaat yap-
masına razı olmak zorunda kaldı
"Çalışmak" ıçın gereklı olan ışı-
nı de yıne "ıllegal ılışkılerle" bula-
bıldı Ya bır kaçak ınşaatta sıgor-
tasız kaçak ışçı olarak ya da ken-
tın "uygarsemtlennde" ışportacı-
lık ıçın yıne "mafyaya ruşvet vere-
rek" geçımını sağladı
Sıra, daha yerleşık ve guvence-
lı ış bulmaya geiınce ıse kendısını
yıne kentın uygar semtlerındekı bır
apartmanın bılmem kaçıncı bod-
rum katında "kapıcı" olarak buldu
Bıraz elı becerıklı ve gucu, kuvve-
tı de yerındeyse bu kez "kalonfer-
cı" olarak nıtehklı personel bıle sa-
yıldı
Buyuk kentlerımızde yıllardır ya-
şanagelen bu sosyal gerçek bu-
gun artık kentın yarısından çoğu-
nu oluşturan yasadışı yerleşmeler-
de "ıllegal bır lstanbul" olarak met-
ropole hızla egemen oluyor
lstanbul, sanıldığı gıbı buyuk bır
koye değıl, buyuk bır yasadışı yer-
leşmeye donuşuyor
Çunku Anadolu koylenmızde ın-
sanlarımız hâlâ o ınsancıl koy kul-
turlerını yaşatıyorlar Anadolu kent-
lennde bannmak, ış bulmak ve ya-
şamak ıçın "mafyadan ve yagma-
dan" medet ummuyorlar
Istanbul'dakı yasadışı kentleş-
me ve buna bağlı ıllegal yaşam kul-
turu ıse artık "mılyonlarca kışıyı"
kendısıne bağlıyor
Su havzalarında bu kultur dev-
let elıyle "beledıye" olarak orgut-
lenıyor Ormanlardaşımarıkveka-
ra para zengınlerıne "vıllalar" ınşa
edıyor Otoyol kenarlarında "apart-
man kondular' pazarlıyor Sıyasal
ve ekonomık geleceklerını "kent
vağması" uzerıne kuran polıtıkacı-
lara ıse eşı bulunmaz bır "oy po-
tansıyelı' sağlıyor
Işte boylesı bır metropolde gok-
delen otellerın tepelerındekı roof-
barlardan uzaklara bakıldıgında,
uçsuz bucaksız bır kent goruntu-
su veren ıllegal yerleşme bolgele-
rı, demokrası ve kent kulturunu de
artık yasadışı yaşamın "tepkıselbı-
lıncıne" tutsak edıyor.
Evını ruhsatsız ınşa ederek.
elektnğı kaçak kullanarak, suyunu
yeraltından çekerek ve beledıye
otobusune de "bedava" bınerek,
"duzenın" hemen tum kurallarına
aykırı bır kent yaşamını yenı kımlı-
ğın odağına yerleştıren goç ınsa-
nı, sıyasal duşuncelerını de yıne
kural tanımayan ve duzenın tum
legal hızmetlennı yok etmeye do-
nuk bır sosyal tepkı uzennde ge-
lıştırıyor
Kım ne derse desın 1 Mayıs
1996'dakı "Kadıkoy manzaralan",
yıllardır onemsenmeyen ve hatta
sureklı ozendırılıp "ımaraflanyla da
hep odun ve odul verılen" yasadı-
şı kentleşmenın ışte bu sosyal ve
sıyasal sonuçlarından başka bır
şey değıl
Dunyada hangı "kışkırtıcı', kent-
te yaşayan bır ınsanı "solculuk"
adına, orneğın "trafık lambasını"
kırmaya ve parçalamaya yonelte-
bılır' Yıne dunyada hangı provo-
katorun gucu, benzer şekılde yıne
"halk" adına ınsanlan sıradan ış-
yerlerını ve dukkânları ateşe ver-
melerıne ıkna edebılır'
beşığı"
toplum
Evet Goçe dayalı bır
kentleşme ve buna surek-
lı çanak tutan bır rant eko-
nomısı, 'demokrasınm
olması gereken kentlerı,
ve demokrası duşmanı
eğılımlerın "yuvası" halıne getırdı
illegal yaşam ve yağma duzenı,
solda ve sağda sıyasal tutumlan
da "kendısıne benzetıyor''
1 Mayıs'ta banka şubesıne sal-
dıran kızgın gosterıcıyle bırkaç gun
once Rusya Hava Yolları Buro-
su'na saldıran "radıkal" arasında
ne fark var"? Kentın trafık lambala-
rını, telefon kulubelerını parklar-
dakı bankları ve otobus durakları-
nıparçalayan "solcuyla', yıne ken-
tın ormanlarını yağmalayan, ıçme
suyu golune kanalızasyonunu
bağlayan, çocuk bahçesıne kaçak
camı ınşa eden "sağcı" arasında
ne fark var"?
1 Mayıs 1996 yı sorgulayacak-
sak, bunu sadece "polısıye" ola-
rak değıl. asıl onemlısı "sosyolojık"
açıdan yapmalıyız Yakında HABI-
TAT var ve uygar dunya bızden
arabaları kımlerın yaktığını değıl,
"hangı toplumsal psıkolojiyle" ve
"hangı kentsel gerılımler" sonun-
da yakıldığını soracak
Bunun yanıtını duşunur ve artık
uzerıne gıdebılırsek belkıo zaman
1 Mayıslarımız da artık uygarca
kutlanacak
Siyası tepkiler
'Devlet
Kadıköy'de
yoktu'
HaberMerkezı-Ktanbul da I Mavıs Iş-
çı Bavramı kutlamaiarı sırasında meyda-
na gelen ve 3 kışının olumu ıle çok sayı-
da polıs ve vurtta^ın vuıalanmasiyla so-
nuçlanan olayiaıla ılgılı olaıak sıvasıler
farklı değeılendırmeler vaptılar Izmırde
İşçi Partısı l Mavis kutlamalaıında Turk
bayrağı ta^ıdıkları ıçın bıı grup HA-
DEP lının saldınsına uğradıgını one sur-
du ANAP Genel Başkan ^aıdımcısı Vıl-
mazkarakoy unlu dun duzenledığı basin
toplantisinda adeta zaman tunelmden çı-
kan teror orgutlennııı meydanı boş bula-
rak Kadıkov u savaşalanı halıne getırdık-
lerını soyledı karakovunkı "Başba-
kan'ın demokratik vaklaşınıı ve polısın
sağduyusu olav ların buvumesini engelle-
miştir" dedı Kaıakovunlu olavlaıınpe-
şınınbırakılmavacagını vesuçlularınada-
letın onune çıkarılacağını sovledı
DV P grubu tarafından vav ımlanjn bıi-
dınde. "ulkcnin huzur ve guvenliğini hiç-
bir gucun bo/amav acağı. bozmav a kimse-
nin gucıınun vetnıeveceği" belırtıldı Bıl-
dırıde, l Mavıs ın furkıve'de ınsanlık ve
hukuk dışı evlemlenn bırbıı ını ızledığı.
bu bavramın asil sahıbı ohn ısçılerın is.e
kendı kursulerınden atıldıgı bır gune do-
nuştuğu kaydedıldı
DYPGenel Başkanı TansuÇiller olay-
lar karşısında hukumetın alacağı doğru
kararlan daıma destekleveı.eklerını be-
lırterek "Bu işin ustesinden gelinir. ancak
hukumetın. yasadışı orgutler ve terorıst-
lerin derhai ustune gidecek kararlan al-
ması gerekmektedır" dedı
Benzerı olav lann artık Turkıvede son
bulmasinı ıstedıklerını dıle geiiren RP lıd-
en Necmettın Erbakan da şunları sov ledı
"1 Mavıs olav lan son derece u/untu veri-
cidir. Bu kabıl olav ların artık ulkenıi/de
son bulmasını ıstıvoruz. Bu olavlar içın
baştan tedbırler alınmış olsav dı, gerek em-
nivet kuvvetleri geırkse alana toplaııan
işçilerin kontrolu bakımından lyı olurdu.
Olenlere rahmet. aiielerıne de başsağlığı
diliyorum."
C HP lıdeı ı Deniz Bay kal da yaptığı va-
zılı açıklamada olavlaıdan buvuk uzuntu
duvdugunu belırterek "I Mavıs'ın gerçek
sahibi işçılenmi/ın. emekçilerımızin tem-
silcilerinikoııuşturmavan, dukkânları tah-
rip eden. araçları. kamu mallannı yakıp y t-
kan. şehir merkezlerinı kan golune. savaş
alamnaçeviren.olumle sonuçlanan oldyla-
ra çanak tutdiı bir terorist anlav ışı şıddet-
lekınıyorum"dedı Bavkal. bu tur dav la-
nışların Tuıkıvede verleştırmeve kokleş-
tırmeye çaliştıkları denıokrasıve ışçı ve
emekçi topluma ıhanetlen tarklı vanı ol-
madığını sovledı CHP Genel Sekreterı
Adnan keskiıı i\e ~Bu \ ıl, 1 Mav ıs sabota-
ja ve ihanete uğramıştır" dedı
İP Genel Sekreten Mehmet BedriGul-
tekin ıse vaptıgı vazih aı/klamada partı-
sinın 1 1 merkezde kutlamalaıa katıldıgını
belırterek "19% 1 Mavısu işçi sınıfımızın
emperv aliznıe. ozelleştınneve, ışsı/Jiğe kar-
şı mucadelev ı y ukselttiği bır gun oldu" de-
dı
1 Mayıs olayları
Tolisin
önlemleri
yetersizdi'
Haber Merkezı- Demokıatık kıtle oıgut-
len. l Mavıs mıtıngımn 3 kisinın olumuyle
sonuçlanmasını kınadılar İHD Genel Sek-
reten Husnu Ondul C umhurivet e vaptığı
degerlendırnıede l Mavis mıtıngımn kana
bulanmasindan polısın sorumlu olduğunu
soy ledı Ondul "Polıs her zamanki gıbı de-
mokratik haklarını kullanmak isteven in-
sanlara karşı kah tutunıunu surdurdu. \m-
bulanslar. sağlık lıızniıtı vuruten bıriıııler
savaşta bıle hedet gostenlmez Ambulans-
tan polis kitleve ateş edivorsa burada ciddi
sorun vardenıektir" dıv^ konuştu
Ondul şov le dev ım ettı "Otcımobılvak-
ma. dukkân camlannı kırma. işçi sınıfının
sendikal orgutlennin temsilcılerinin konuş-
malanna mudahale gibi olavlar kımsenin
onay lamadığı dav ranışlardır. Bu dav ranışla-
nn sergilenmişolmasL v uz binlerce ışçı veça-
lışaıun haklı. doğru evlemlerınin ııiteiığini
değıştiremez."
Ondul mıtıngdeS kisinınolumune neden
olan polıslenn vargı onune çıkarılmasi ge-
rektıaını kavdettı
ÇYDD Genel Ba^kanı Prot Dr Turkân
Savlan Cumhunyet e vaptığı degerlendır-
mede emekçi bavramın' kana bulamaya
kımsenın hakkı olmadıgını \urgulavarak
mıtıng alanında gereklı onlemlerııı alınma-
dığını sovledı Savlan -.oyle devam ettı
"Son zamanlarda v apılan tum demokratik
evlemlerde bu np sızmalann. provokasyon-
lanıı olduğunu biliyoruz. Gonııl istcrdi ki.
çok daha ıv ı onlemler alınsın. Organı/asyon
komitesi ile guvenlik guçlen el ele birduzen-
leme yapsınlar. L Ikemıze zarar vermek iste-
yen vasadışı bolucu orgutler hazır vazivette
bov le masum etkınlikleri bekliy orlar. Bu ola-
yın vaFatılması duşundurucu Hepimuin.
şapkasını onune kovup bundan sonraki ev-
lemlerde daha dikkatli olması gerekiyor."
ÇHD 't urutnıc kuıuiu L vesı Nusret Se-
nemde 1 Mavıs mıtıngmde mevdaıu gelen
olav lan "işçi sinıfına yonelik provokasyon"
olarak nıtelendııeıek "Devlet. sol orgutleri
kullandı" dedı
TISK, sendikaları suçladı
Turkıve Isveren Sendikaları konfedeıas-
yonu (TİSk) Genel Sekreten kubilay \ta-
sayar 1 Mavıs ın lstanbul dakı kutlamala-
nnda "ihtilal provası" vapıldığmı belıntı
İTO Başkanı Mehmet \ ıldınm a-.il eleş-
tırının polısıve onlemleıı degıl koklu sos-
yo ekonomık onlemlen almayanlara yapıl-
masi geıektıgmı savundu
Ege Genç ls,adamlaıı Deınegı Başkanı
Cunevt karagulle de. polıtıkjulaıın kisir
(.ekı^melen bıı vana bııakarak soıunıluluk
duygusu içinde h.ırekel etmelennı ıstedı
ADD Aydın Şubesı Başkanı Erol Ertuğ-
rul 1 Mavıs ın Isçı Bavramı olarak kaıdeş-
lık içinde kutldnması geıeken bır gun oldu-
ûıınu ancak vasadışı orguıieıın govde gos-
terısıne donu^tugunu ••ovledı