Katalog

i 3MAYIS1996CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 KKTC bayramı bombalarla uğurladı • LEFKOŞA (Cumhuri\er>- Başkent Lefkoşa'da dün sabahın erken satlerınde ıki ayn verde bombalar patladı. Patlamanın bınsi koalisyon ortağı Cuhurivetçı Türk Partisı'nin Lefkoşa ılçe bınasında. diğeri ise gece kulübünde meydana geldi. Patlamalar nedenıy le KKTC polısı de ül'ke çapında geniş bır arama- tarama operasyonu başlattı. ABD'nin terör raporu • ATİNA (AA) - ABD Dışişleri Bakanhğı'nın. böliicü terör örgütiinün bır kolunun Atina'da da faalıyet gösterdiöıne ver veren 1995 vılı "Global Terönzm" raporu. YunanıstarTın başkentinde sıkıntı yarattı Yunan hükümet sözcüsü Dimitris Reppa». Yunanistan'da bölücülenn faalıyetlerinin engellenemedıği ve "17 Kasım" ıle dıger Yunan terör örgütlerinin çökertılemedığı de kaydedılen raporu. "hizmete özel bır belge" olarak nıteledı Yunanıstarûn bölücülen destekledıği yolundaki görüşlerin ıftira olduğunu iddia eden Reppas. Yunan hükümetinın. böliicü örgüt PKK'yı bır terör örgütii sayıp saymadığına ilişkın bir sonı\xı cev apsız bıraktı. Bartolomeos'dan kampanya • ATİ.VA (AA) - Utanbul Fener Rum Patngı Bartolomeos'un. Heybelıada Ruhban Okulu'nun veniden açılması ıçın Türkiye'ye baskı ıçin propaganda kampanyası başlattıgı bıldınldi. Atina'da vapılan açıklamalara göre Bartolorneos bu çerçev ede. Türkıye'de bavram tatılını fırsat bılerek Yunanlı ve Avrupalı polıtıkacılan kabul edıp yaptıgı özel görüşmelerde. Heybelıada Ruhban Okulu'nun açılmasına ızin verilmesi ıçin Ankara'ya baskı yapılmasını istedi. Çeçenya yine gergin • MOSKONA (AA) - Çeeenya'nm güneyındekı Şali kentını uzun bır süredir kuşatma altında tutan Rus bırlıklerının. kentte bulundugunu belırttikleri Çecen güçlere. silahlannı bırakmaian v e kenti terk etmelen ıçin \erdıkleri ültımatom. dün sona erdi. Çeçenya'dakı Rus bırlikleri karargâhından yapıfan açıklamada. sıvıllerın kentten a>nlnıalanna olanak sağlanacağı. daha sonra da saldınya geçıleceğı belırtıldi. Avrupa Birliği'nin Batı Avrupa Birliği ile entegrasyon karan alması halinde Türkiye, Batı savunmasında devre dışı kalacak Türkiye BAB'dan dışlanabüirLALE SARIİBRAHİMOĞLU ANKARA - A\rupa Birliği'nin (AB) savunma kolu Batı Avrupa Bir- liği (BAB) ile birleşme karan alması halinde Türkiye'nin Batı savunmasın- da bütünüyle devre dışı kalması ola- sılığı bulunuyor. Türk askeri ve sivil yetkilileri. bu yöndekı bir gelışmeye karşı AB'ye tam üye olmayan ülkelenn BAB'a da tam uye alınmayacaklan yolundaki kararın. bırlıgın genışlemesi konusu- nun ele alındığı hükümetler arası kon- feransta degiştirilmesi için yoğun ku- lis faaliyetı yürütüyorlar • AB'ye tam üye olmayan ülkelenn BAB'a tam üye olamayacağı yolundaki kararın kaldırılması için yoğun kulis faaliyetı yürüten Ankara, ortak üye olduğu BAB'a böylece tam üye olarak katılma yollarını arıyor. Genelkurmay Başkanı Karadayı, geçen ay gittiği Brüksel'deki NATO toplantısında müttefik ülkelere "Avrupa savunmasının NATO içinde güçlendirilmesi ve Türkiye'nin de BAB'da eşit haklarla yer alması gerektiğini" iletti. Türkiye, hükümetler arası konfe- olumsuz bir gelişme olarak değerlen- ransın BAB'a tam üyeliğinönünüke- dirilivor. Türkive'nin en önemli ko- sen kararını kaldırması halinde Nor- zunun ıse. Avrupa savunmasının NA- veç ve izlanda ıle birlikte 1992 yılın- dan bu yana ortak üye olduğu Avru- pa'nın savunma koluna tam üye olma- yı hedefliyor. AB'nin güçlü ülkeleri Türkiye'nin lobi faaliyetleri çerçe- vesinde Genelkurmay Başkanı Orge- neral İsmail Hakkı Karadayı'nın da geçen ay sonlanna doğru gittiği Brük- sel'deki NATO toplantısında Türkı- ye'nin müttefiklerine**Avrupa savun- masının NATO içinde güçlendirilmesi ve Turki\e'nin de BAB da eşit haklar- la yer alması gerektiğini" ılettığı öğre- nildi. TO içinde güçlendirilmesine destek veren Ingiltere olduğu belirtiliyor. Tam üyelik Fransa ve Almanya'nın da AB ile BAB'ın entegrasyonundan yana polı- tika izlemeleri Ankara açısından Dıplomatik kaynaklar. AB'nin BAB ile birleşme kararı almasa da Türkiye'nin BAB'a tam üye olarak katılması gerektıöının altını çızıyor- lar. Türkiye. çalışmalarının büyük bölü- mü NATO'dan BAB'a geçen Batı Av - rupa Silahlanma Grubu'nun (WEAG) faaliyetlerine eşit haklarla katılıyor. ancak BAB'ın aldıgı kararlarda söz hakkı bulunmuyor. Türkıye'nin BAB'a ortak üyelik statüsünün de yasal zemını bulunmu- Türkiye-İsrail askeri anlaşması Mısır ikna oldu ANKARA (Cumhuriyet Biirosu)- İsraıl ıle "askeri iş- birliği ve eğitim anlaşması" ımzalayan Türkiye, anlaşma- nın sadece eğitim amaçlı ol- duğu ve üçüncü taraflara kar- şı olmadığı konusunda Mısır'ı ikna erti. Ankara'da resmi te- maslarda bulunan Mısır Dışiş- len Bakanı Amr Musa. Türk yetkilileri ile vaptığı görüşme- lerde anlaşma ıle ilgili aynn- tıların ele alındığını befirte- rek. "Anlaşmanın sadece eği- tim amaçlı olduğu volundaki açıklamalardan tarmin ol- dum"dedı. Cumhurbaşkanı Sülevman Demirel'e. Mısır Dev îeı Başkanı Hiisnii Miiba- rek'ın mesajını ıleten Musa, bugün de Başbakan Mesut Yıbnaztarafindan kabul edile- cek. Mısır Dışi^leri Bakanı, dün Cumhurbaşkanı Demırel tara- fından kabul edıldikten sonra birbasın topfantısı düzenledi. Görüşmeler kapsamında, Türk-lsrail askeri anlaşması. Ortadogu ve dünyadaki son gelişmeler ıle iki ülke arasın- daki ilişkılenn tüm boyutlan- nın irdelendigini belirten Mu- sa. "Ortadogu'da askeri an- laşmalara değil banşa gerek- sinimimiz var" dedı. Musa. Cumhurbaşkanı Demırel ıle vaptığı görüşmede. Türk-İs- rail askeri anlaşmasının gün- deme geldiğini kaydederek, konuyla ilşiîi bir yanlış anla- manın olduğunu vurguladı. Türki>e'nın başka ülkelerle de bu tür anlaşmalar ımzaladı- gını söyleyen Musa, "Anlaş- manın bir pakt olmadığı, stra- tejik bir amaç taşımadığı v e sa- dece eğitim amaçlı olduğu vo- lundaki \ anıtlar bizi tamamen tatmin erti. Anlaşma, bunlann ötesinde hiçbir şe> i kapsanu- yor" diye konuştu. Ortadogu banş süreci kap- samında kesin bir sonuca ula- şılabilmesi için Kudüs. mülte- cıler. su ve yerleşım gibi so- runlann çözüme bağlanması gerektiğine dikkat çeken Mu- sa. şunları kaydetti: "4 mavısta Taba'da yapıla- cakgörüşmeler.olumlu birso- nuç alınması volunda iyi bir işarettir. Filistin sorunu, Arap- İsrail sorununun öıtidiir. Bu sorunun çözümü için. kap- samlı görüşmeler yapılacaktır. Ortadogu "ya banş gerekmek- tedir." Musa. bir soru üzenne. Cumhurbaşkanı Demirel ıle yaptığı görüşmede terör ko- nusunun da gündeme geldiği- ni belırterek. "Türkiyede Mı- sır da. terörden çekeıi iilkeler- dir. Terörün her tiirlüsüne karşıyız" söyledı. Musa, Suri- ye'nin PKK terör örgütüne destek vermesı konusundaki bir soruya da. şu yanıtı ver- dı"Mısır ile Sııriye arasında geniş îltşkiler vardır. Türkiye- Surive arasındaki sorunlann masa başında çözülmesi ge- rektiğine inanıvoruz" Musa, bir başka soru üzeri- ne, gereksinim duyulduğu takdirde Mısır'ın. Türkiye ve Suriye'nin masaya oturması konusunda yardımcı olabile- ceğini de kaydetti. Bosnay da gol sevinci Dış Haberler Servisi - Bosna'da 4 yıl süren savaş sonrası, hayat normale dö- niiyor. Saravbosna'da savaş sonrası mnanan ilk futbol maçında. savaşta sakat kalan eski askerler bir gol anında geçen kanlı çatışmalan unutup maç heveca- nını yaşıyor. Daha önce Sırplann elinde bulunan Grbavka kentinde dün ov na- nan Saravbosna -ZeJjeznkar maçı öncesi Bosnalı çocuklar >üzlerce gUvencini serbestbırakarakSırp/ulmündenkurtulup, hürolmanıntadmıçıkardılarMa- çı, kalabalık bir Bosnalı seş irci ile birlikte Bosna Cumhurbaşkanı Aliva İzzetbe- goviç ve Başbakan Hasan Muratmiç de Ldedi. yor. aneak siyasi bağlayıcılık taşıyor. BAB'ın kuruluşuna ilişkin 1948 Brüksel Anlaşması'nda ortak üyelik statüsüne ilişkin bir madde >er almı- yor. BAB'a ortak üyelik statüsüne yasal zemin kazandırmak ıçin hükümetler arası konferansın karar alması gereki- yor. BAB'ın geteceği tartışüıyor. AB 1991 yılındayapılanMaastrıcht zirvesinde BAB'a tam üyelik için AB'ye tam üyelik koşulunu getirdi. Aday üye ülkelerin davet edılmele- rine karşın Türkiye'nin çağrılmadığı hükümetler arası konferans. genişle- me konusunu ele almak üzere mart ayında başlattıgı toplantılannı 1 yılsü- reyle devam ettirecek. Hükümetler arası konferansın gündem maddeleri arasında yer alan BAB'ıngelecegiyle ilgili birlik içinde ortaya çıkan üç ay- n seçenek şöyle: Üç seçenek # BAB'ın özerk bir örgüt olarak devam etmesi ve hem AB hem de NA- TO ile ılişkilerının sıklaştınlması. Bu Türkiye'nin tercih ettiği bir formül. •BAB. yine özerk bir örgüt olarak kalacak. ancak AB tarafından alına- cak kararlan uygulaması zorunlu ha- le getirilecek. Bu seçenek ileride BAB'ın AB ile bütünleşmesinı öngö- rüyor. • Orta vadede AB ve BAB'ın bü- tünleşerek tek anlaşma zemininde bu- luşması. Halen AB'nin bir ortak dış ve güvenlik politikası var. Güvenlık ko- nusu BAB'ın kontrolünde. Bütünleş- me gerçekleşirse AB ortak polıtıkala- nna savunma ve silahlanma konulan da eklenecek. Diplomatik kaynaklar, savunma ve silahlanma konularının da AB bünye- si içine alınmasının, Av rupa "da sa\ un- ma alanında işbirliği olanaklanndan Türkiye'nin yararlanamayacağı anla- mına geleceğine işaret ettiler. 'Geçerliliğjni yitirdi' Diplomatik kaynaklar. Maastricht zırvesınin AB'ye tam üye olan ülke- lerin BAB'a tam üye olabıleceğı yo- lundaki karannın o tarihte dayandırdı- ğı mantığın birlik üyelerıyle BAB üyelerinin eşitlenmesi olduğuna dık- kat çektiler. Aynı kaynaklar. bu man- tığın bugün içingeçerlilığinıyitırdiği- ni çünkü birlik üyesi Avusturya, Ts- veç, Finlandiya, trianda ve Danimar- ka'nın ulusal politikaları nedeniyle BAB'a tam üye olmamayı tercih ettik- lerini anımsattılar. ABD Başkanı Clinton Kıbns raporunu Kongreye yolladı Kıbrıs girişimine çözüm hazırhğı VVASHINGTON (AA) - ABD Baş- kanı BillClinton. Kıbns'ta çözüm için başlatacaklan ginşımin "zemüıiııi ha- zırİadıklannr söyledi. Adıl ve kalıcı bırçözümün mümkün olduğuna inan- dıklarını belirten Clinton. "Taraflar her konuyu masada müzakere edebil- melidir*' dedi. Başkan Clinton. şubat- mart aviarını kapsayan Kıbns raporu- nu Amenkan Kongresi 'ne yolladı. BM Genel Sekreteri'nın lyi niyet misyonu- nu desteklediklennı kaydeden Bill Clinton, Kıbns için ABD girişimini bu yıl başlatmayı umduklannı ifade etti. Başkan Clinton. şöyle devam etti: "Toplumlar arası bir anlaşma için iki taraf da gerekli olan siyasi iradeye sa- hipolursa, Kıbns'ta adil ve kalıcı birçö- zümün mümkün olduğuna inanıvoruz. Bu amaca ulaşmak için Türkive ve \u- nanistan'ın aktif desteği gereklidir. Ka- çınılmaz olaylar Kıbns girişimimizin başlamasını crtelemiştir. ancak bu gi- rişimin zeminini haarlnoruz. Bu çer- çevede. VVashıngton'a ziyareti sırasın- da, Cumhurbaşkanı Sülevman Demi- rel Ue vararlı bir görüşmede bulundum. Cumhurbaşkanı Demirei Türk Hükü- meti'nin çözümeyardımcı olma volun- daki arzusunu diie getirdi." "Giiçlü bir girişim' Clinton. ABD'nin Lefkoşa Büyü- kelçisı Richard Boucherın. 5 şubatta Rum kesimı lideri Clafkos Klerides ile görüştüğünü ve VVashıngton'un 1996 da "güçlü bir girişim" başlatma arzusunda bulunduğunu söylediğinı belırtti. Raporda KKTC Cumhurbaş- kanı Rauf Denktaş'ın da. Klendes ile doğrudan görüşmelere hazır olduğu kavdedildi ÇETİIM ALTAN FLASHda /TANJUERDEMfmet/ij»™/ (4) Bu akşam 22.30'da Ege Sorununa Banşçı Çözümler-FIR hattı (Uçuş Bikjılerı Bölgesi) sorunu: FIR (Uçuş Bılgıiendırme Bölgesi) uluslararası sı- vil havacılık örgütü tarafından sınırîan tescil edılen ve ıçersınde uçuş bılgılen, hava trafık kontrolu ve arama-kurtarma hizmetlennın yürütüldüğü bır böl- ge olup. bunun sınfrtanna FIR hattı denilmektedir. Yunanıstan 1952 yılında kabul edilen ve Ege'yi kapsayan Atına FIR hattını hava sahasının hudut- lan olarak göstermek suretiyle Ege hava sahasın- da da egemenlık kurmak ıstemiştir. Yunanıstan'a göre Atına FIR hattını geçen Türk asken uçaklan uçuş plan ve bılgılerini FIR otoritelenne vermelı ve onların kontroluna girmelidir. Böylece Türkiye'nin Ege'nın açık denız sahalan üzerındeki hava saha- larında uçakların harekatını kısrtlama hevesınde ol- muştur. 1974 2'inci Kıbns Harekâtı öncesınde, Tür- kiye Yunanistan'dan gelmesı olası bır hava saldı- nsına karşı bır güvenlik önlemi olarak 714 sayılı nota ıle Türkıye'ye yönelecek uçakların Ege kıyıla- nmıza 50 deniz mili yaklaştığında kimliklerini rapor etmesını ıstemiş. Yunanıstan ıse buna karşılık ola- rak Ege'nın tümünü tehlıkelı bölge ılan ederek Ege'nın sıvil havacılığa kapanmasına yol açmıştır. Bu süreç 1980 yılına kadar devam etmıştir. Bu sü- reçte Ege'nin uluslararası hava sahalannda eğitim yapan uçaklarımız ile Yunan uçaklan arasında ger- ginliğı tırmandırıcı durumlar yaşanmıştır. Türkiye 22 Şubat 1980'de ABD'nin etkısıyle iyı nıyet gösterısi yaparak tek taraflı olarak aldığı bır kararla, 714 sayılı notayı yürürlükten kaldırmış, ay- nı gün Yunanıstan hükümeti de Ege hava sahası- nı sıvil hava trafiğine açmıştır. Yunanıstan NATO'ya yenıden askeri entegrasyonunu mümkün kılan Ro- gers Planı uygulaması sonradan Yunanistan tara- fından reddedilmiş olup FIR hattını Ege'nin ortası- na çekmeye yönelik Türk önenleri halen dondurul- muş durumdadır. Özellikle asken uçaklann Ege ha- va sahasında uçuşlarından doğan sorunlar devam etmektedır. Boğazönü ve Doğu Ege Adalannın silahsızlan- dınlması sorunu: Yunanıstan egemeniığine venlen Boğazönü ve Doğu Ege adaları ıle On iki Adalar, Rodos ve Me- is'ın Türkiye'nin güvenliği açısından askerden ve tahkımattan arındınlacağı hususuna ilgili anlaşma- larda yer venlmışti. Yunanıstan, 1960 yılından ıtı- baren bir kısım Ege adalarını, On iki Adalan ve Ro- dos'u anlaşmalar hılafına sılahlandırıp tahkime başlamıştır. Buna gerekçe olarak da olası potan- sıyel Türk tehdıdine karşı meşru savunma ihtiya- cını ortaya koymaktadır. Boğazönü adalannın ise 1936 Montreux Anlaşması sonrası sılahlandırılma- ya açık hale geldiğini ıddia ettiği gibi 1990 önce- sinde Sovyet tehdidine karşı Akdeniz'in savunul- masında Ege'nin arzettiği önemi gereKçe göstere- rek bu adalarda, özellikle ümni'de, NATO ittifakı- nı kullanarak NATO altyapı fonian kanalıyla üs kur- ma ve böylece duruma meşruluk kazandırmak is- temiş. Türkiye ise NATO'da buna karşı çıkmıştır. Deniz ve hava komuta sorunu: Yunanistan NATO içinde Hava ve Deniz Komu- ta-Kontrol sahalanna, Ege'yi tümüyle Yunanistan sorumluluğuna bırakacak tarzda çizilmesini iste- mekte bu ıstemı 1974 yılından sonra Türkiye tara- fından kabul görmemektedir. Sorun 1986 yılında zamanın NATO Komutanı Bernard Ragers tarafın- dan çözüme kavuşturulmak istenmişse de Yuna- nistan'ın çözümleri oyalaması nedeniyle bir sonuç olmamıştır. Sonuç ve çözümler: Son yirmi yılın deneyırnleri, Türkiye ile Yunanis- tan'ın özellikle iç içe yaşadıklan Ege'de beklenme- yen bır zamanda tırmanan bir gerginlik ortamında sıcak bir çatışma içıne girebiteceklerinı göstermek- tedir. Ancak böylesine bır çatışmanın maliyetinin her ıki ülke içinde çok büyük olacağı muhakkaktır. Bu itibaıia tarafların şımdiden bu potansiyel olası- lığı düşünüp sorunlarını iyi niyetle çözmeleri ve Ege'yi müşterek çalışmalanyla bır banş gölü hali- ne getirmeleri uygun ve örnek bir hareket tarzı ola- caktır. Türkiye ile Yunanistan arasında meydana gelen sorunlann temelinde şunlar yatmaktadır: - Yunanistan'ın Megali ıdeasının hâlâ yaşatılma- sı, - Emperyal güçlenn Türk-Yunan ıhtilaf ve çatış- malarında desteklerini genelde Yunanistan lehıne kullanmalan, - Bunun sonucu Anadolu yanmadasının çok ya- kınında bulunan ve Anadolu'nun desteğiyle ayak- ta durabılecek, Anadolu'nun doğal uzantısı olan adalann adaletsiz şekilde Yunanistan'ın egemen- iığine terki. - Türkiye'nin denizci devlet niteliği gösterme- mesı, denizlerdeki hak ve menfaatlerıne zamanın- da yeterınce sahıp çıkamayışı, Ege'de denizege- menliğmi sağlayacak bir denız gücüne sahip ola- namayışı, - Yunanistan'ın mevcut anlaşmalara sadakat göstermeyışi ve Ege'nin özel durumunu ve koşul- lannı dikkat nazanna almayarak dıyalogdan kaçın- ması. Kanımızca bu itilaflann banşçı şekilde çözümü için polıtik ve bürokratik sorumluluk taşıyanlann durum saptaması yapıp, lyıleştirmecı önlemler ive- dilikle alması bugün zorunlu hale gelmiştir. Türki- ye'nin ulusal göç unsuriannın (polıtik, ekonomık, endüstri. mali, kültürel psiko-sosyal yönleriyle den- geli güçlendirilmesi gerekmektedir. Kamu malıye- sı çöküntüye uğramış getir dağılımı bozulmuş, ye- terince yatırım yapamayan, üretemeyen, yolsuz- luklann olduğu, işsizliğin, fukarafığın yaygınlaştığı özgür düşüncenin ve demokratık haklann zaman zaman saldınya uğradığı. radıkal dınci ve şovenıst akım ve kadrolann kamudayuvalanarak, etkınliğin, iç banşın bozulduğu, dış polıtikasında emperyal hayaller peşınde koşuyor ızlenımi verirken sınır komşulan ülkelerle dostluk ılışkilen gelıştirmeyen, bu rtıbaria güvenliği, dış banşı tehlıkede olan bir ül- kede milli güç unsuriannın dengelı güçlendirilme- si olanaklı değildir. Böyle bır ortamda kaynaklar si- lahlı kuvvetleri ne denli moralize etmeye kullanılır- sa kullanılsın bu güçler ve bunun sürdürülmesi sı- nıriı olacak. Ekonomik ve mali çöküntüye koşut; sı- lahlı güç kısa sürede ulusal kaynaklardan yetenn- ce desteklenemez hale gelecektır. Ülkede, güven- lik ve refah dengesı bozulacaktır. Bu durum düş- man güçlenn ıştihasını celbedecektir. Tarih bunun örnekleriyle doludur. Bu tabloda görünen aydınlık nokta bugünkü asken liderliğın çağdaş sağduyu- ya dayanan yapılanması ve davranışlandır. Potan- siyel gücünü, iyi biryönetimle az zamanda en yük- sek noktasına çıkartabilecek olan Türkiye, bu gü- cü adaletli kullandığında Yunanistan'la soaınlan- na çözümler getirebılir. Bunun dayolu, iki ülke ara- sında iyi niyete, güvene dayanan birdiyalogun te- sisı ve bu diyalog sonrası; Türkiye'nin Ege'de hıç- birtoprak talebı olmadığını, Yunanistan'da karasu- lan için bugünkü statüyü koruyacağını, adalann sı- lahsızlandınlacağını, Ege'nin nimetlerinı Türkiye ile hakça kullanacağını. diğer sorunlann ıkili müzake- relerie çözüme açık olduğunu bıldıren bır saldır- mazlık ve işbirliğı anlaşmasının ımzalanmasıdır. BITTI V ŞİMDİ... FLASH İZLENİYOR