Katalog

SfVfA CUMHURİYET 26 MART 1996 SALI 12 DIZIYAZI Şeriat denizindepupayelken ŞERİATI BEKLEMENİN DAYAIMILMAZ HAFİFLİfl •*%i TIJSALT • Yıllardır sürdürülen gerçekten "sınsı" bir savaşla koskoca ulke bir baştan bir başa şerıata teslım olmamıştır, ama şeriat tehdidı surmektedır. Polıtık olarak yonlendırılrniş İslam, ürkütücu bir siyasal güç olma ozelhğını korumaktadır. Adı ıster şeriat, ıster Islamı ıktıdar, ıster adıl düzen olsun, sorunu yuzde 21 ve yuzde 79'luk bir "oransal denge" ıçınde gormek ve de onemsememek; Turkıye halkının 20. yuzyılın sonunda yaşayacağı "son büyük yanılgı" olacaktır. 2 4 <\ralık seçımlerınden RP. ANAP ve DYP'nın aynı oy oranlanyla çıkması. Turkı- ye'nın yakın gelecekte "an- laşan- u/laşan" degıl "çaü- şan-savaşan" bir toplum mo- delıne doğru koştuğunu anlatıvor Bu go- ruşegoreson seçımler "Turkhe'desöy- lendiği gibi çok partilı parlamenter de- mokratık bır rejımin ışlemediğını/ ışleti- lemcdığınr ve "Turkhe'nın artık tek parçalı bır ulke olmadığım" ortaya çı- karmıştır Sıyaset bilımcılen vetoplum- bılımcıler, 2*> aralık sabahından bu yana siyasal. toplumsal ekonomık. etnık ulu- sal ve kulturel bovutlarda "analitik de- ğeriendirmeJer'' yapabılecek yenı somut venlere sahıptırler Bu değerlendırmeyı yapmak zorundadırlar "Hıikumct kur- ma senanolan bulma" y a da "seçmenia iverdiğı mesajı anlatma" gıbı guncel en- dışelenndışındaanlaşılması gereken so- nuç, daha ılk bakışta kolavcagorulmek- tedır Turkıve toplumu. ıdeolojıltsınıf- sal etnık ulusal/kulturel rarklılaşma ve aynşmanın somut ıpuçlannı yakalamış- tır Bu tarklılaşmadarvay nşmadan doğa- cakyenıyapılanmanınyonu, hıçolmaz- sa "şimdilik" bellıdır Yuzde 7 2'den (1987) yuzde 21 3'e( 1995) sıçrayan RP ou çagdışı vapılanmanın adıdır. sımge- bidır Işte salt bu nedenle yaşamın her alanında oy oranını sekız yılda uçe kat- layan RP çok ıyi ızlenmelıdır Katlana- rak buvuyen RP tehlıkesıne karşı "de- mokrasi. ozguriuk, bağımsızlık, eşitlik, böluşunı, orgutlenme, insan haklan ve hukukun ustunluğunu savunan" ortak polıtıkalar uretılmelıdır şeriat tehdidi süruyor Yıllardırsurdurulen gerçekten "sinsi" bır savaşla koskoca ulke bır baştan bır ba- şa senata teslım olmamıştır, ama şenat tehdidı surmektedır Polıtık olarak von- lendınlmış islam. urkutucu bır sıvasal guç olma ozelhğını korumaktadır Adı ıster şenat ıster Tslamı ıktıdar ıster adıl duzen olsun. sorunu yuzde 21 vc yuzde 79luk bır "oransal denge" ıçınde gor- mek \e de onemsememek yuzde 79 un demokrasıye daha yakın, yuzde 2 l'ın da- ha uzak olduğunu sanmak, Turkıye hal- kının 20 vuzyılın sonunda yaşayacağı "son bıiyuk yanılgı" olacaktır Emekçı halkın kendı oylanyla devre dışı bıraktı- ğı "emek agırlıklı siyasctler" artık soz konusu olmadığına gore. Turkıye sorun- lan bundan boyle sermayeve dayalı po- lıtıkalarla çozulecektır Sermaye "ırk ve din yönelimli sivasetlerle'" ıttı faklara. da- yanîşmalara gınşerek. sorunlann "tek çöztim adresi" olarak kendısını gosterme ahşkanlığını elbette surdurecektır Se- çımlerden hemen sonra lıderlenn sozle- nyle RP ıle D\ P/ANAP DSP CHP ara- sında "once orulen sonra da yıkılmaya çalışılan" kalın duvar bu saptamayı doğ- y.»,* .* r«» •* .ÎML, . "ff 6 # ' JlT &*>. i VJ * •*« v^^ ^ J .v İ-^ ' '-**»- * **S. ^ C Yurtdışında tedavı olduktan sonra Türkıye'ye donen Fethullah Gulen'in Süleymaniye Camii'nde verdiğı vaazı, büyük bir topluluk izledi. rularnıtelıktedır Turkıye halkı yıllardır vapay ve sahte gostergelerlc anlatılan "yeniden vapılanmanın" gerçck >uzuy- le artık karşı karşıvadır Şenata yelken açanTurkıve nın Venı Dunvaduzenı ıle butunleşme surecı 2^ A.ralık 199> e ka- daroiduğu gıbı. bundan boyle kolav \e sorunsuz olmavacaktır Gumruk bırlıgı aracılıgıvla Avrupalılaşma surecının ıse çok buyuk sorunlar yaratması kaçınıl- mazdır RP nın yonetımde olduğu bır Turkıye nın yaşa>acağı zorlukların ılk ışaretlen koalısvon görüşmelerındeorta- ya çıkmıştır Prof Frbakan ın \N^\P\e DYP yı koalısvona ıknactmek ıçın ver dığı tavızler. şenat yanlılannın şımdıden buyuk ofkesıne neden olmuştur Batılılaşma çabasının zaafı Senatırî yaratfığt ya'ratacağı bu sorun- lann demokrası guçlcnnce aşılabılmesı- nın tek çaresı var Siyasal Islamın otekı dunya orneklennde yaşandığı gıbı, Tur- kıye "de de şenat, demokrası guçlennın "yeniden bedel ödeme" eylemlılıkleny- le tahtından ındırılebılecektır yuzde 21 3'luk oy oranıylaTurkıye'nın en bu- yuk partısı olan RP'nın hukumet ortağı olup olmaması bu sonucu degıştırmeye- cektır "DV P \e CHP'nin zora dayair seçım çozumuyle sandıkta nctleşen siva- sı tablo eksıktır Sandıktan parlamento- ya yansıyan ov lar genel bır sağ-sol av n- mını anlatmamaktadır Parlamentonun siyasal tablosundakı gerçek ıle parla- mentodışındakı sivasal tablo arasındakı gerçek, bundan sonra doğacak yenı so- runlann temel kaynagı olacaktır Turkı- ye halkının 200 yıllık Batılılaşma çaba- sının RP'nın btnncılık kursunc çıkma- sıv la buvuk olçude "Aaafa uğradığı" ger çegı Turkıvc'nın tek sıvasal gcrçeğıdır Bu olumsu/ duruma ANAP D\ P vc hatta DSP gıbı otekı partılerın "RP'den etkilenme faktörü" de eklendığındc so- run daha buvıımektedır Hocanın savı doğrulandı... Vansınıasa da açık açık konuşulmasa da RP lıd<_rı Frbdkan'nın anayasa değı- şıklıkçalışmalan yapılırkendılcgetırdı- ğı gerçek buyuk olçude yaşama geçmış- tır Frbakan Hocanın •*DYPvtT\NAP tçındekı şerıal vanlılannın hesaba katıl- ması durunıunda" TBMM nın "İslami duzenden yana olduğu" savı, scçımdcn hemen sonra buvuk olçude doğrulanmış- tır Vadacna7indan FBMM deyadsına- mayacak bır •'şeriat ağırhğıadait*' bû/. cdılcbılır l lıısal cgemı-nltğııı vaiMima- dığı pjrlamcntoda bugun artık "laiklığın tanımını degiştirccek" ya da "cuma tari- lini kabul edecck 1 " onergelere evet dıye- cekyadsınamazbırov çoğunluğu vardır Mehmet Zait Kotku'dan (Nakşıbendı), Sulevnıan Hilmi lunahan'a(Suleyman- cı), Fethullah (julenden (Fethullahçı) Mehmet Kutlular'a (Nurcu) uzanan bır "şeriat ittifakı" soz konusudur RP, ana- yasavı değıştırme sayısına (27) belkı ulasjmamistır, ama "muhak'fette kala- rak büvümek" polıtıkasının arkasında. yakın doncmde bu savıya ulaşmak duş- lerı vatmaktadır Sagda DYP ANAP, MHP \e BBP, solda SHP CHP, DSP ve HtP ın bugune dek sergıledıklen polı tıkalar olçu alınarak bu vargıyı daha da keskınleştırmek olasıdır İşte tam bura- dasormakgerekıyor Sağpartılennhan- gısı dını tankat vecemaatlerlcov karşı- RP lideri Erbakan, Fethullah Gülen ile Birtik Vakfı toplantısında. lıgı vaptıkları ışbırlığınden/pazarlığın- dan vazgcçebıleccklerdır' Hangısı aA- nın Turkçe okunmasına evet dıvebıle- cektır' Yada hangısı Dıyanet Işlen Baş- kanlığı'nın tum me/heplen kapsayacak bıçınıdc vcnıdcn orgutlenmesınden va- nadır' Hangısı dın kulturu ve ahlak oğ rcnımını zorunlu dersler arasına sokan anavasanln 24 maddesıne hayır dıyebı- lecektır' Hangısı. ımam-hatıp okullan- nın Dıyanet İşlerı Başkanlıgı'nın kadro gereksinınıını karşılayacak biçimde azaltılmasını, ya da ımam-hatıplenn sa- deee ılahıyat fakultelerıne oğrencı yetış- tırmesını olumlu karşılayabılecektır' Hangısı ımam-hatıp okullannın meslek okulu olduğunu kabul etmektcdır' Han- gısı S-8 yılhk /orunlu eğıtımden sonra kuran kurslannın çahşmasından yana- dır' Hangısı camı yaptırma dcrneklerı- nın "okul \aptirma" amacına yonlendı- rılmesındcn yanadır' \'c belkı de en onemlısı TBMM'de temsıl edılen sağ ve sol partılerın hangısı "RP'yeSuudi Ara- bistan, İran, Libya vc Almama'dan para transferini sağlanması konusunu" gere- ğı gıbı denetlenmcsınden >ana olmuş- lardır' Bu sorulann tek sozcukle venle- bılecekyanıtı ne vazık kı "hjçbirisi" ol- maktadır Bu yanıt aynı zamanda dının Turkıye sıyasasında kazandığı etkınlığı de anlatmaktadır Bu etkınlığın sıon se- çımlcrle parlamentoya yansıvan mate- matık olçutu "her beş millctvekilindcn birinin, bir dini ccmaate ya da tankata bağlı olmasıvla" anlatılmaktadır (28) Meclisin çaresizliği Geneldc dının etkıleme gucü, ozelde siyasal Islamın baskıcı ve totalıterözel- lığı gıbı etkenlerle yapılacak bır değer- lendırme ıle. şenat yanlılarının parla- mento "ekseriyetini" denetım altına ala- cak guce enştıklen soylenebılır S^nat- çılann bu gun sayısal çoğunluklan yok tur, ama parlamento çoğunluğunu rahat- lıklaetkıleyecekguceenşmışlerdır(29) Turkıye Buyuk Mıllet Mcclısı, başkent Ankara ve ulkenın en buyük kentı Istan- bul u camı avlusuna donuşturmeye kal- kışan Melih Gökçck \ c RecepTayyipEr- doğan'ın şenatçı eylem ve soylemlerı karşısında yenık duşmuş, çaresız kalmış- tır Turkıye'nın bır zamanlar "cumhur- başkanına saygıda kusur ettiği" ıçın be- ledıye başkanını (30) gorevden alan bır ıçışlen bakanı vardı Ama artık, "Benşe- riatçmm'" dıyen beledıye başkanına (31) kulak tıkayan, şerıatın ayak seslerını duymayan. kım bılır belkı de "günaha girmekten korkan" Musluman ıçışlen bakanları artık çoğunluktadır Sıyaset yapan. sıyasete ılgı duvan herkesın " Türkiyc'dc siyasal ortamın şeriat yanlı- lannın kuşatması ve baskısı altinda oldu- ğunu" kabul etmesı gerekıvor Turkı- ye'de artık "her siyasi hareket" soylem ve eylem belırlemede siyasal Islamdan Solcudan kaçıpNurcuyayakalanmak196 5 seçımlermde Erzurum da bır vatırı znaıetı sııasmda bu Mmluman olarak "dua için ellerıni nasd açacağını bir tiıriu bilemeyen " Bülent tcevıt n ın bıle dın. artık \azge<,ümtz bır snastd otgudur (Lnlu gazeti cı folo mııhabtı • Hüseyin Eter'ın o gun çeknğı fotoğrafı elde etmek ıç ın AP nın buvuk (,aha hanadığı Ezer m onune serılen tum olanaklaı 11 eddcttıgı bılınen bır gerçektıı) Bulcnt Eceut, partısımn guçlenmesını "inanan. ancak inandıkları için horianan, Musluman ve laik" ınsanların katılım \e desteğn le açıklamaktadır Turkne nın en katı laık merkezınden, CHPden \eiışcn Ece\ıı ı Fethullah Gulen ıle bıı ara\a getıren neden bu "etkilenme " ıle açıklanahılu Turkn e ıçın bu umııt olduğu donemde vukselen faşızme karşı TIP Genel Başkanı Behice Boran, SP Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar, TSIP Genel Başkanı Ahmet Kaçmaz ıle değıl bır ara\a gelmek. gozgöze gelmekten bıle ozenle kaçınan Ece\ ıt ın "tescilli bir \urcu" olan "hocaefendi hazretlerine" kucak açmasının sıvasal neden lerını çok i)i sorgulamak gereknor Eteut ın "aykırı bir Nakşibendi" olan Vec mettın F ı bakan dan kaçarken "aykırı bır \urıu"olan Fethullah Gulen ı \akınla$ma nedenını belkı dt eıını gelecekbılımc t Alvin Tofler uı, ıkln or "Sanayilesmıs ülkeler uzun \üre gelısmekte olan dün\aya ornek sayddılar. Çunkü sanay deşme bir kültur tran sferi de yaratıyordu. Ama bugun bilgi teknolojisine dayanan yeni toplum modeli, e\ki kurumlan 1 ıkıvor; aile, polıtika, devlet ioküvor. Ashnda bu bır basarıdır. Ama, basansızlık gibi \ergıleniyor. Bo\le olunta din bır alternetıf halınegelı\or. Dın her ulkede, ABD'dede vuktelıyor. hili\eye gidenler dındar oldukları ıçın değd, nı ınsanların cemaatine katdmuk i(,in gidıyor." (24) Tuıgııl Ozal ın "Saksilere ve Suleymancılara dayalı bır siyasi parti kuracağmı"açıklamasmdan (25) bu vana Turkne halkı bu masalı dınlnoı Uslelık de çok etkılennor "O kadar kipek laik olduğunu soyleyen DSP lideri Bülent Ecevit bile İslamıvetin Uk donemi A sr-ı Saadet içın geı < ek adıl \e eşıtlıkçı toplum tanımını kullanabiliyor. Laikleşmenin Türkiye'deki önciisü ve İslami kesimce sevilmeyen Mustafa Kemal adına İstanbul da Atatürk Camisı insa edilebiliyor. İslamcı RP metropol belediye baskanlıklarını kazanınca, televizon açıkoturıımlarına katılan hemen tum laik aydınlar Btn de Muslumamm sozüyle tartışmaya giriyorlar." (26) D)P lı Tan\u Çıller de CHP lı Hıkmet Çetm de DSP lı Bülent Ete\ ıt de bır Vw« u ıle oturup koruşmanm, kutaklaşmanın "artı bir oy"demek olduğunu artık çok nı bılnoı Tuıkne bır anlamda onların da kalkılarıvla şerıata ko$u\ot ctkılenıvor, dıncıorgutlenn baskısını ya- şıyor Sol muhaleftı orgutlcmek amacıy- la >ola çıkan Ozgurluk ve Demokrası Partısı Genel Başkanı "BizdesolFethul- lahçılık vapacağı/" derken şerıatın or gutlenmc modelımn etkısını vurgulu\or (32) tdılgenlık vaşamın her alanında suruvor vasama >urutnıc ve yargı "şe- riatın tasallutu" karşısında her geçen gun bıra/ daha koruması/ kalıyor RP sorun mu? Seçımlerden en kazançlı çıkan partıyı bulmanın bıle sorun olduğu son seçım sonuçlarının gunluk yaşama nasıl yansı- yacağını kestırmck dc çok zor Mıllıvet- çı sağa kayarak oy patlaması yapan DSP'nın mı. duzen dışına çıkarak ıpı ılk goğuslejen RP nın mı daha başanJı ol- duğu sorusiınun vanıtı. ıster ısteme/ bır dahakı scçımlere kalı>or Sımdı asıl zor- luk "birinci partinin" gosterdığı perfor- mansın nedenlennın doğru/yansız ola- rak ırdelenmesınde ve sorgulanmasında yatıyor 1973 "ten gunumuze uzanan su- reç ıçınde RP grafiğı, siyasal ortamdakı ıstıkrarsızlığın tersıne. uyumlu bır yuk- selış çızgısı gostenyor 1973'te yuzde 11 8 oranını tutturan MSP'nın. I995'te vuzde21 3 oranıylabınncı olması Tur- kıye'deşenatyanlılannınçeyrekvuzyıl- lık başnrılannın en somut kanıtıdır Bu kabuldcn başlatıldığı surete. yapılacak ırdelemenın gerçcğı yansıtma şansı yuk- sek olacaktır Bır oy daha fa/la almak ıçın Islamı kullananların"binncioWuğu siyasal ortam"doğal dengelcrıne ulaşın- caya kadar Turkıye halkını cıddı sorun- lar beklemektedır 19551ı sonbahannda Adnan Mende- res'ın TBMM'de partilı arkadaşlarına "Siz isterseniz hilafeti bilegtri getirebilir- siniz" sozlenvle start alan 'şenatın uzun koşusu" 1995 ın son gunlennde. kım ne dcrsedcsın başanyla noktalanmıştır RP belkı ıktıdarolamamıştır, ama ıktıdaraen yakın partı olduğunu gostermıştır Cum- hurbaşkanlığı'ndan Başbakanlık'a, ba- kanlıklara kadar tum kurum vekuruluş- lardan yukselen "Allahdekber" sesı, Turkıye halkının sosyal sıyasal/ekono- mık guvencesının, bugun belkı gorûnen tek motıfıdır RP, ANAP'ın DYP'nın ve CHP'nin bır rurlu "arasına kanşamadı- ğı" halka. bugun hepsınden çok daha yakındır Bu yakınlığın templınde elbet- te "TiırkKe halkının İran İslam Dcvri- mi'nden sanıldığından daha çok ctkilen- mesi" vc 12 Evlul dcn başlavarak "İsla- mın bir anrikomunist onlem sanılması" gıbı nedenler vardır RP. yoksullaştıkça çağın gereklennden kopan, guvencele- nnden uzaklayin Turkıye halkına hıçbır düzlemde zıt duşmemektedır Yaşama kavgisina duşen duşurulen voksul hal- kın buvuk bırkesımı ıçın artık "demok- ratik rejim. temel hak >e o/gurlukler gi- bi değerlerin*" bır anlamı kalmamıştır Lstelık RP "halkın gerçekten karşısında olduğu kurum ve kuruluşlara" karşı dı- namık bır tav ır sergılemış ozellıkle son uç vıl ıçındekı soylem ve eylemlenyle toplumsal sıvasal muhalefetın örnek bır temsılusı olmuştur 12-41 Tuık Henkel tarafından duzınlentn Bırım ı Ikınc 111 L ^ ıım u Dal\>a Fkonomı- w konteransı htanhul 19 Kasım I99S (2->) 2"l \lııl IW2(J6) haık Bulut İslam ıı Orguttır Tumzumanlat hnııuılık 1994 \a\fa **/ t2~) \nmcttin Frbakan tkckf ina\a\a\ ı ch çijtırıhılmt gııc umı t U ijt'çır- mektır 2^ Uarl la bciila\an adıl duzen ka- sırgası aınk ıntfılknımız tnınııpen Btlçıka IMII/HI Mıllı üorıii Tt$kdau Cn nt I Kıııııl topluntıu 12 Ikızıtan 1994 t2X) iu\ııf Ozkan C umhuıı\ıt6Ocuk 199f) (29) *iO oandıhıh THMMdı 6S3 u RP lı ol- muk ıızın H~ ımam-hatıp nnzunu mıllı t \ıkılt \ar (Ml) (^anakkcılt Bıltdıse Başka nıl ()za\ (SI1P) l<,ı$Un Bakanı \1u\tafa kalımlı (W Rııı/ı Ta\ ı;/>Lnlonan Tur kı\< </( iaynct'ilaıın ' W ıırıun Musluman ıılduçıınu \o\lu\or O zaman 99 un tl hamılulıllah $ınartı\ım dırrn sı dt lazım Hen elhamdulıhah )eılak n ım .)>< rıat İslam demektıı tltah ın kuıallaıı dcmı'klır 20 Kasım 1994 <<2ı OI)P Oım I Başkanı DIH, i/ıtkiras IS!)uball996 Yarın: Kan ve ölümle korkutarak siyaset yapmak ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ Bülent Tanörle Babası... Cumartesı akşamı TRT 2 de "Meıfıaba Çagdaş Tur- toye"konulu guzelbırızlencevardı FerıdeBılgınındu- zenledıgı ızlenceyı Murat Karasu sundu Izlencede ko- nuşmacı olarak Prof Dr Bedıa Akarsu, İlhan Selçuk, Prof Dr Aysel Ekşı ıle Prof Dr Bülent Tanorkonuştu- lar Izlence başlayınca konuşabıldıklenme haber verdım 'TRT2yıaçın dıye izlencenın bıtımınden sonra Halise Apaydın ıle Talıp Apaydın telefon ertıler Sen uyarmasaydın kaç'racaktık Çok guzel oldude- dıler Talıp Bülent Tanor un babası Cahıt Tanor'u yakın- dan tanıyordu Foça da dınlenceye gırtıklennde Ferit OğuzBayır Cahıt Tanor bırarayagelıher soyleşırleşmış Talıp Apaydın Cahıt Tanor un anlattığı tatlı bır olayı ak- tardı Emeklı Kurmay Albay Cahıt Tanor bır mılletvekılı adayı ıle ılgılı hoş bır olayı anlatmıştır Olay şoyledır Mılletvekılı adayı kursude konuşurken kazandığı za- man, halka yapacaklarını anlatmaktadır Bır ara - Sayın yurttaşlarım sıze once kendtmı tanıtayım Ben ılkokulu fılanyerde okudum1 Aday daha boyle başlarken dınleyıcıler arasından bırı - Uuuuuuuuuu' dıye bağınr - Ortaokulu da şurada bıtırdım1 - Uuuuuuuuuu1 - Lıseyı de fılan yerde okudum, bıtırdım' Uuuuuuuuuu' - Unıversıteyı feşmekân yerde okudum, onu da bıtır- dım1 - Uuuuuuuuu' Adam konuşmasını bıtırdıkten sonra boyle "uuuuu" dı yen kışıyı çağınr - Sen, ben bıtırdıgım okullan sayarken hep "uuuuu"d/- ye bagırdın, neden? Efendı, ben bır yıl ılkokula gıttım O bır yılda anamı behedıleri Senı dınlerken bu kadar okulu bıtırdığıne go- re başına kımbılır neler gelmıştır dıye duşundum1 Ankara da polıslerın coplayıp dovduklen de ana kuzu lan unıversıte oğrencılerıydı Polısler analarını ağlattı1 Bülent Tanor de az çekmedı Anası az ağlamadı 12 Ey- lul faşızmı onun gıbı nıce oğretım uyelennın uzerıne bal- yozunu ındırmıştı Bülent Tanor İstanbul dan Huseyın Hatemı, Murat Sanca, Aydın Aybay, Nacı Karacan, Kı- vanç Ertop'la bıriıkte daha nıcelen var- 1402'lık olup ış- sız kalmışlardı Yedı yıl sonra 1990 da yargı yoluyla hak- lannı alabıldıler Bülent Tanor u tanımazken ServerTanıl- lı, onu bana anlatırdı Bülent Tanor Tanıllı nın sevgılısıy- dı Oglunun adını da Bülent koydu Butun konuşmacılar cumartesı akşamı -aynmsız gu- zel konuştular Bu yazıda Bülent Tanor'un konuşmasın- dan bır bolumu ozetle vermeyı duşunuyorum Tanor ko- nuşmasının bır yerınde şoyle dıyordu Kemalıst rejım tek partı donemını kastedıyorum, demokratık rejımlere gırmez otonter bır re/ımdır Bura- da bence bır arlaşmazlık olmaz Ama çok ılgınç bır şe- kılde Kemalıst rejimın tek partilı re/ımın demokrası kar- şısında farklı bır tavn vardır O donemae yeryuzunde, demokratık denılen rejımler çok az sayıdadırlar Tek par- tilı rejımler çogunluktaydılar Dunyanın tek partilı re/ım- len ıçensınde bu, bellı başlı ıkı kategonde belırmıştır Bır Sovyet tek partıh rejımı bır sınıf dıktasına dayanan, ıkı, faşıst, faşızan tek partilı rejımler, Almanya, Italya, Balkan- lar vs Turkıye tek partilı rejimı, ıdeolojısı, hedefı, dunya goruşu bakımından bunlardan çok farklı olmuştur, de- mokrası meselesıne bakışı farklı olmuştur Komunıst re- jımler olsun faşıst rejımler olsun Batılı anlamda demok- rasıyle bır alıp veremedıklen vardır karşıdırlar Turk tek partilı rejımı tek partı otonter olmasına ragmen son a- maç olarak demokrasıye geçışı duşunmektedır Bu onun uygulamasını da etkılemıştır Bıromek venmek ıstıyorum Rejim tek partılıdır t930'da ortaogretıme ılışkın bırçdk kıtap çıkartılır Tarıh I Tarıh IV Aynı yıllarda ortaokul- larda, bugunku yurttaşlık bılgısıne denk duşen, Medenı Bılgıler' kıtabı, bunlar satır satır Ataturk 'un denetımın- den geçmış, hatta kalemınden çıkmıştır Bunlarda çok ılgınç bırşekılde, demokrası tanıtımını ve ovgusunu gormekteyız Ama rejim tek partilı, ama nıhaı hedef, son amaç Çok partilı rejim Bugunku ortaoğre- tım ders kıtaplannda olmadık derecede, demokrasının ayrıntılı bır bıçımde dokulduğunu, gençlığe aşılanmaya çalışıldığını gormekteyız Bu, çok onemlt bır şeydır Ide- alleştınlen rejim tek partilı değıldır, demokrasıdır Pekı, nıçın tekpartıdır? Turk tekpartıcılığı şuradan do- ğuyor Bu, tanh bakımından kaçınılmaz bırşey demek ıs- temıyorum, Kemalıst repm onderlık, bunu kendısı tan- hın gundemıne getırmıştır kendılığınden gelmış değıldır Nıçın buna gereksınım duymuşlardır? Dunyayı ve Turkı- ye 'yı algılarken bunda şu durum muhakemesını yapmış- lardır Turkıye gıbı ulkelerde, duşunce ozgurluğunü ol- sun, demokrasıyı olsun, bırdenbıre hıçbır kulturel yapt- sı, bırsiyasal yapısı olmadan kuramazsınız Yanı, ne ıthal edebılırsınız, ne ıcat edebılırsınız Demokrası, ozgurluk, ınsan haklan Batı 'da 200-300 yıllık bır seruvenın sonucu olarak ortaya çıkmıştır Nedır ozgurluğun onemlı nokta- lan? Bız Batı'nın 300yıla yaydığı bınkımı nasılıradı mu- dahalelerle çabuklaştırabılınz'* Ozetleyebılınz ve zaman kazanabılmz? Tek partilı model, bunun bır amacı değıl, aracı olarak ortaya çıktı Son amaç ozgurteşme, ozgur- luk, Batı tıpı demokrası ıdı Ona goturen yol da otonter bır rejim Nıçın Otonter re/ımın bırçok oklannı kıme yo- nelttığıne bakarsak, o rejimın nıtelığını daha lyı anlanz Ok- lar, en çok kıme vurmuştur9 Oklar, en çok ortaçağ ku- rumlannı vurmuştur Saltanat, hılafet, vs gıbı Amaç, on- ce düşunce ozguıiuğunu sağlamaktır Duşünce ozgur- luğu, duşunme ozgurluğunden başlar Ve ınsanlan, or- taçağ tabulanyla, onyargılaria, gokten, gaıpten geldığı ıle- n surulen fıkııierle duşunmeye alıştıımak, bu duşunce oz- gurluğu demek değıldır Kemalıst devnmm ınsana, du- şunce ozguıiugune bakışının buyuk bıradımı bence du- şunme ozgurluğunü sağlamaktır Ve onun ıçın de dınsel taassup, ortaçağ ıdeohjisı başta olmak uzere, duşunce ozgurluğunü bozan kıskaçlara karşı mucadele vermek- tır ' B U L M A C A ShDAT YAŞAYAtS SOLDA1N SAĞA: 1/Yollarda. pazar- larda sergı açarak utak tefek şevler satan kımse 2/ Esknmde kullanı- lan uç silahtan bı- rı Heceolçusun de dızelenn bolum verlerıne verılen ad 3/ Yelkenh va da motorlu kuçuk yarış teknesi ' —kanabatıvor (Cemal Sureva) 4/ Bıtnjine çızgı sı Eskı dılde burun renk 5/ Orta Amenka da bır ulke 6/Kakım gelıntık gıbı havvanların lekesız bevaz renktekı postu 7/ Bır Ingılız uzunluk olçusu bınmı "\ ukselmelı dokunmalı al- nın semalara Dovmaz beşer dedıklcn kuş - lara ( Fev tık Fıkret) 8/ Buvuk kardeş ağabe> l runun onda bın olarak alınan \ergı 9/ Nışas tayı parçalavarak şekere çev ı ren bır enzım Lskı dılde avak YUKARID^IN Ş 1/1 urkusovleveneeşlıkeden kımse 2/Gemınınzını.ın top- lavıpdemırını kaldınnavahazırbulunması Şohret 3/Gı>- sı kolu \ntolojı 4/Bacağın alt bolumunu veayakkabının ubtunu orten kumaş >a da koseleden yapılmış bır tur toz- lıık Hıle duzen 5/ Fıfo gıbı bazı hastalıklara eşlık eden kas za>ıflıgı 6/ Bakırın sımgesı Patates gıbı besmlerı kı- zartmava yaravan ıçı suzgeçlı ozel kap 7/Karakter Yu- karıdan a^agıva gıttıkçe alçalan egımlı yer 8/ Halk edebı yatında uyak "Beleş, avanta" anlamında argo sözcuk 9/ llkel bır sılah Sert ve fazla kızarmayan bır domates turü