Katalog

SAYFA CUMHURİYET 25 MART 1996 PAZARTESİ 10 DIŞ HABERLER Bosna'daki esirler serbest • DısHaberierServM- Bosna'nın Tuzla kentinde tutukJu bulunan 109 Sırpın diin sabah serbest bırakıldığı bildirildi. Boşnak ve Sırp tarafı yetkifileri, geçen pazartesi Cenevre'de yaptıklan toplantıda ellerindeki bütün savaş tutsaklanm 23 marttan önce serbest bırakmayı taahhüt etmişlerdi. Bosnalı taraflann ellerinde, halen yüzden fazla savaş tutsağinın olduğu belirtildi. Saraybosna'daki Uluslararası Kızılhaç Komitesi Sözcüsü, AFP muhabırine yapnğı açıklamada, Bosnalı Hırvatlann elinde 51, Sırplann elinde 28. Tuzla Cezaevi'nde ise 20 tutuklu bulunduğunu belirtti. Almanya Dışişieri Bakanı Klaus Kinkel de Vfoskova'daki Bosna Temas Grubu toplantisından sonra yaptığı açıklamada, geri «caîan esirlerin ay sonuna tadar serbest nırakılacagını kaydetti. Çeçenya'tfa gergintik • MOSKOVA(AA)- Çeçenya'daki Rus birlikleri, başkent Grozni'ye büyük bir Çeçen saldınsı başlatılacagı beklentisi ile bu kentteki güçlerini takviye ediyorlar. Kent merkezindeki resmi binalann çevresine dün sabahtan ıtıbaren uçaksavarlar da dahil olmak üzere çok sayıda ağır silah yerleştirildigi belirtildi. Bu bölgeye 6 uçaksavar getirilirken önceki çatışmalarda yıkılan binalann enkazlan arkasına tanklar, zırhlı personel taşıyıcılan yerleştirildigi kaydedildi. Askeri birliklere en üst duzeyde alarm verildiği bildirildi. Irak'ta seçimter • BAĞDAT (AA) - Irak'ta 8 mifyon dolayında seçmen. parlamentonun 220 üyesinı belirlemek üzere dün sandık başına gitti. 1968yılındanbu yana iktidarda bulunan Baas Partisi 'nin resmi olarak 689 adaydan 160'ını belirlediği, diğer adaylann ise bağımsız olarak nitelendirildiği belirtildi. Seçimlerde 250 sandalyeli Ulusal Konsey'in 220 üyesi seçilecek. Kuzey Irak için aynlan 30 üyeliğin, bu ülkenin Bağdat'ın denetiminde olmamasından dolayı boş kalacaği bildirildi. IRA'dan seçlme katılma eğilimi • LONDRA (Cumhurryet) -Irlanda Cumhunyetçi Ordusu IRA'nın siyasi kanadı Sinn Fein. Kuzey Irlanda'da 30 mayis tarihinde yapılacak olan seçimlere katılma eğiliminde olduğunu duyurdu. Sinn Fein lideri Gerry Adams, seçimi anti demokratik bulduklannı ancak gerçekçi olmak gerektiğini ve sürecin dışında kalmak istemediklerini söyledi. Adams, Ingiltere Başbakanı John Major tarafından açıklanan seçim planını. sertbirdille eleştirdi. Özellikie, K. Irlanda'nın İngiltere'ye bağlı kaimasından yana Protestan partilerin işine gelecek bir sistemle seçim yapılacağını belirten Adams, tüm taraflann katılacağı ve 10 haziranda yapılacak görüşmeler öncesinde, böyle bir seçimin gerçekleşmesine karşı olduklannı da yineledi. İtalya'nın birleşme isteğl • LONDRA (AA)- Avrupa Birliği Dönem Başkanı İtalya'nın Dışişleri Bakanı Susanna Agnelli. "AB'nin bir Avrupa birleşik devletlerine dönûşmesini arzuladıklannı" söyledi. Agnelli, lngiliz BBC televizyonunda yayımlanan demecinde, AB'nin ortak birdış ve savunma politikası oluşrurması gerektiğini belirtti, Italya Dışişleri Bakanı, cuma günü Torino'da, AB'nin gelecekteki biçimlenmesi konusunu görüşmek üzere toplanacak 'Hükümetlerarası Konferans'ta, AB'nin daha da bütünleşmesi yolunda adım atılmasını umduğunu da ifade etti. AB ve ABD'nin baskısıyla Türkiye, Yunanistan'a koşulsuz diyalog çağnsında bulundu Köşeden çıkma çabasıANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Ege'de karasularından hava sahasına kadar pek çok ih- tilaflı konuda haklı tezlerine karşın uluslararası platformda köşeyesıkışrınlan Türkiye, Yu- nanistan'a Önkoşulsuz diyalog çağnsında bulundu. Başbakan Mesut Yılmazın dün bir basın toplantısıyla, Türkiye'nin Ege'nindigerkıyısındaki kom- şusuna uzattıgı "dostluk efine" Yunanistan'ın verecegi yanıt için şimdi gözler Atina'ya çev- rildi. Türkiye, dün akşam saat- lerinde Ankara'nın banş giri- şimleri konusunda Avrupa Bir- liği'nin (AB) belli başlı ülkele- ri ile ABD'ye bilgi verdi. Mesut Yılmaz, hükümetin güvenoyu almasından sonraki ilk basın toplantısını Yunanis- tan ile önkoşulsuz diyalog ata- gını açıklamak üzere dün dü- zenledi. Yılmaz, Dışişleri Ba- kanı EmreGönensay ile birlik- te düzenlediği basın tdoplantı- sında. Yunanistan'a "toprak bütünfüğüne saygı" güvencesi de verdi. Yılmaz, bu güvence- yi, Yunanistan'a zeytin dalı uzattıgı diyalog çağnsını içeren yazılıaçıklamasında. "Türkiye hukuka saygılı bir ülkedir. L lus- (ararası hukuka uygun olarak tüm komşulannın ve Yunanis- tan 'ın toprak bütünlüğüne vesı- nırlannın dokunulmazlığına ber zaman saygılı olmuşrur" ifadeleriyle verdi. Yunanistan, AB'nin Gümrük Birligi (GB) çerçevesinde Tür- kiye'ye verecegi mali yardıma koydugu vetoyu, "Türkiv-e'nin kuvvete başvunnayacağı ve ih- tilaflı konulan Laliey'e götüre- büeceğT yolunda yazılı bir gü- vence vermesi halinde kaldıra- cagı koşulunu getirmişti. 'Süreç durur' Yılmaz. dün düzenlediği ba- sın toplantısında Türkiye'nin Yunanistan'a önkoşulsuz diya- log çagnsınının ana hatlarını açıkladıktan sonra soruları ya- nıtladı. Yılmaz, Yunanistan'a, şu an- da Ege'de mevcut starüyü em- rivakilerle degiştirmeyi amaç- layan her hareketin Türkiye'nin önerdigi önkoşulsuz diyalog sü- recini durduracagı uyarısında bulunarak, Kardak kayalıkları- nın Türkiye'ye ait olduğu yo- lundaki Ankara tezinin geçerli oldugunu, ancak bu konuda da Yunanistan ile müzakereye ha- zırolduklannı belirterek, "Hiç- bir sorunun çözûmünü baştan, peşinen reddetmiyonız" dedi. Yılmaz, Türkiye'nin Yuna- nistan'a yaptığı önerilerle geç- miş politikalanndan önemli bir dönüş yaparak, geri adım atıp atmadığı yolundaki bir soru üzerine. şu yanıtı verdi: "Tür- idye'njn önerdigi süreç içersin- deki sonınlara buiunacak olan çözümler Tiirkiye'nin ve Yuna- nistan'ın hakiı ve meşru endişe- lerine cevap verecek çözümler obnandır. Bu aynı zamanda bu sorunlann cözümü ve bu sonınlara getirilecek olan çö- zümlerin kalıcı olabilmesi için de zorunlu- dur. Sonınlara kapsamlı ve kalıcı çözümler ancak ber iki ülkenin bir diğerinin hak ve çı- karlanna saygı göstermesi ve hiçbir şekilde emrivakive başvurmaması esası üzerine ku- nılabffir." Yılmaz, Türkiye'nin Ege'de karasulan. Tepkiler 'Yılmaz AB'yi etkilemek istiyor' Haber Merkezi - Başbakan Mesut Yıl- maz'ın dün düzenlediği basın toplantısma, Av- rupa'dan tepkiler gelmeye başladı. Yunanis- tan'da radyo ve televizyonlar. basın açıklama- sına geniş yer verdikleri Başbakan Yılmaz'ın. Türkiye-AB Ortaklık Konseyi toplantısı önce- sinde Avrupalılan etkilemek için bu yola baş- vurduğunu iddia ettiler. Mega televizyonu. 'Ege'deTürk savaş uçak- iannın ihlalvetahriklerinin devam ettiği bir sı- rada. Yılmaz riyatro oynuyor.AB'yi etkilemek için maksatiı bir harekerte bulundu' iddiasın- da bulundu. Antenna televizyonu da 'Yılmaz, Türkiye'nin Ege konusundaki değişmez tutu- munda bir esneklik sergiledi' yorumunu yap- tı. Yılmaz'ın açıklamalarının. Yunanistan Dı- şişleri çevrelerinde ılımlı karşılandığını, ancak Yunanistan'ın kendi göriişlerinde ısrarettiği- ni kaydeden Antenna televizyonu. Türkiye'nin söyledikierini fıilen yapmadığı takdirde Atı- na'nın, Türkiye-AB OrtakJık Konseyi toplan- tısında vetosunu kullanacağını bildirdi. Devlet televizyonu ET-1 de Başbakan Yıl- maz'ın basın toplantısını 'yonımsuz' verdi. Yunanistan ana muhalefet partisi Yeni Demok- rasi (ND), Başbakan Yılmaz'ın açıklamaları- nı, 'açıklıktan uzak'bulduğunu bildirdi. Siyasi Bahar Partisi (POLAN) de açıkla- malan. 'tahrik edici' bulduğunu ve 'Türki- ye'nin gerçek niyetini ortaya koyduğunu' ileri sürdü. Yunanistan Meclis Başkan) .\postok»Kak- lamanis de Başbakan Yılmaz'ın önerilerine, "Türkiye ile Ege'de kıt'a sahanlığı dışında gö- rüşiilecek hiçbir meselemiz \ok. Bu mcsele de Lahe> Adalet Dhanı'na gotiinilnıclidir"" dedi. Almanya Dışişleri Bakanı Klaus Kinkel. Başbakan MesutYılmaz'ın. Türkiye ile Yuna- nistan arasındaki anlaşmazlıklann gıderılme- si konusunda yaptığı açıklamayı, 'memnunK yet verici' bulduğunu bildirdi. Almanya'nın Ankara Büyükelçiliği'nden yapılan yazılı açıklamaya göre Kinkel, Başbakan Yılmaz'ın açıkça hedeflediği şekilde, ilişkilerin düzeltil- mesi ve anlaşmazlık teşkil eden mevcut konu- larda her iki tarafı tatmin eden bir çözüme u- laşmanın mümkün olacağını bildirdi. Başbakan Mesut Yılmaz diinkü basın toplantısında Yunanistan'a "zevtjn daJı' uzafü. Ankara Lahey yolunu açtıANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Başbakan Mesut Yılmaz, Yunanistan ile ihtilaflı konularda Lahey Adalet Divanı'na gidilmesi yolunu da açtı. Yılmaz,"Yunanistan'a üçüncü taraf çözfim yollan dahil, hiçbir çözüm yöntemini baştan bertaraf etmeyen kapsamlı bir banşçı çözüm süreci başlatmavı öneriyorum" dedi. Başbakan Mesut Yılmaz'ın. Ata- türk-V'enizelos döneminden sonraki en büyük banş atagı olduğu savlanan birgirişimle Yunanistan "a yaptığı ön- koşulsuz diyalog önerisinin belli baş- lı unsurlan şöv le: # Ege başta olmak üzere Türkiye ve Yunanistan arasındaki tüm sonın- lar ve görüş avnlıklan kapsamlı ve kalıcı çözümlere kavuşrurulsun. # Türkiye, bu sürece eş zamanlı olarak, iki ülke arasındaki ilişkilere )ön verecek ilişkilerı içerecek bir si- yasi belge'deklerasyon ya da dostluk ve işbirliği antlaşması hazırlanması için görüşmelere başlamav a hazırdır. Böyle bir siyasi çerçeve anlaşmasın- da ilişkilerin daşanacağı tenıel ılke- lerin yanısıra. işbirliği imkanları ve mekanizmalan ile görüş aynlıkları durumlannda, ızlenecek çözüm yön- temleri de yer alabıleeektir. 0 Bu süreçle eş zamanlı olarak. bu geçişdöncminde. iki ülke anısında as- keri faalivetlere ilişkin bir di/i kap- samlı güven artıncı önlemler maıı/ıı- mesi ü/erinde de süratle nıutabakat sağlanması için göriişmelen; başlan- sın.Bu şekilde başlatılacak banşçı çö- züm sürecinde taraflann gerginliğe vol açacak tek taraflı han-kıt. da\ ra- nışvetasarnjflardan doğa)olarak ka- çınmalan gerekecektir. # Türkiye, Ege sorunlannın nite- liklerine uygun banşçı çözüm yön- temleri konusunda karşılıklı nzaya dayanan hiçbir yöntemi baştan dışla- mamaktadır. Bu konuda önyargısı voktur. Bu görüşmelerde. sorunlann nıteliklerine uygun üçüncü taraf çö- züm yöntemlerini de ıyi niyetle de- ğerlendinneye hazır olacak. Bu çö- züm yöniemlerinin şekli, koşullan ve hukuki gerekleri ikili görüşmelerde heryönüyle ele alınabilecek. Bu he- deflere ulaşmak için Türkiye. önko- şulsuz olarak Yunanistan ile diyalog sürecini başlatmaya ve yürütülecek ikili müzak«eler sırasında mutaba- kata vanlması halinde sorunun özel- liklenne göre üçüncü tarafa gitme çerçevesinde. aracılık.arabuluculuk. hakernlik ve Lahey Adalet Divanı 'na gıtme yollannı açık tutacak. sorunlar konusunda daha önce Lahey Adalet Divanı'na gitmek için hukuki açıdan yeterince güçlü olmadığı yolunda göriiş- ler bulundugunun anımsatıla- rak yöneltilen Türkiye'nin bu konuda yeterince güçîenip güç- lenmediği yolundaki soruya şu yanıtı verdi: "Uluslararası Ada- let Divanı uluslar arasındaki ih- tilaflann tek çözüm yolu değil- dir. Tersine, diğer bütün çözüm yollan sonuç vermediği takdir- de, bütün yollar tüketildiği tak- dirde ancak karşılıklı rıza ile başvurulabüecek olan bir vol- dur. Dolayısıvla en son öngörül- mesi gereken çözüm volunu en baştan öngörmek. bu süreç açı- sından vanlışfır. Bizim önerdi- ğimiz, hiç bir çözümü dışlama- \an, anıa ihn'lallann niteliğine göre en uvgun çözüm vollannı karşılıklı mutabakatla bulup, uygulamayı amaçlavan diyaJog yöntemidir." 'Çiller üe mutabıkız' Başbakan \'ılmaz. Türkiye Cumhuriyeti adına Yunanis- tan'a yaptığı bu çağrı konusun- da koalisyon ortağı. DYP Baş- kanı Tansu Çiller ile tanı bir nıutabakat halinde olduklannı belirterek. azınlıktaki koalisyon hükümetine dışarıdan destek veren DSP'ye de bilgi verildi- gını belirtti. AB ile Uke sorunu Ecevit: Zamanlama yanlışANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - DSP Genel Başka- nı Büient Ecevit Yunanistan ile sorunlann ikili görüşme- ler yoluyla çözülmesini desteklediklerini, ancak Başba- kan Mesut Yılmaz'ın bu konudaki basın toplantısının za- manlamasmın yanlış oldugunu söyledi. Ecevit. Cumhu- riyet'e yaptığı değerlendirmede, Avurupa Birliği Ortak- lıİc Konseyi Toplantısı öncesinde böyle bir basın toplan- tısı düzenlemenin Türkiye'nin telaşta olduğu" izlenimi doğurduğunu söyledi. Ecev it. "Mesut Bey, öncekigünkü görüşmemizde(cuma) bana konuva ilişkin bilgi verdi. Sa- yın Y ılmaz'ın gent-ldeğeriendirmeleıine kahlıyorum. An- cak, sözünü ettigim görüşme öncesinde bunun olumsuz somıçlar verebilecegi endişesini taşıyorum" dedi DSP Zonguldak Milletvekili ve eski Dışişleri Bakanı Müm- taz Soysal da dün Hürriyet gazetesindeki köşesinde "Dip- tomatik Sürüklcniş" başlığıyla yayımlanan yazısında, "Avrapa'nın Yunanistan'ı \ola getireceğine, Türkiye'ye 'geri adım atın da tatmin olsunlar' denıek için Anka- ra'nın eşigini aşındırdignu"' söyledi. "Türkiye, Yunan $ı- manklığınapabuçbırakmaktâdır"dıven Soysal, Başba- kan Mesut Yılmaz'ın dün Türk-Yunan ilişkileri konusun- da düzenlediği basın toplantısını da eleştirdi. Soysal. "N'e- dense, bu hafta sonunda, Avrupalı üç büyük BaoJı ülke- nin hem de en yakın müttefiklerinıiz olduğu söylenen AJ- mama. Fransa ve Ingilten- gibi üç ülkenin dış^leri müs- teşarlan,Ankara'ya gelmek gereğini duydular" diye baş- ladığı yazısında, Başbakan Yılmaz'ın yapacağı basın top- lantısının haberinin ve konusunun Türkiye Cumhuriye- ti'nin yan-resmi haber ajansı ile resmi televizyon kanai- lannda bir gün önceden özenle duyurulmasına dikkat çekti. Avrupa'nın "Yunanistan'ı yoh grtirmezahmcrini kendisiyiikleneceğine, Türkiye'yedönüp 'geri adım atın da tatmin obunlar' demek için Ankara'nın eşigini aşın- dırdıgını*'be]ırten Soysal, "Oy^a, basın toplantısı \erine, eşik aşındıranlara bir çift söz söyiemek yetebilirdi" dedi ve değcrlendirmelerini şöyle sürdürdü: "Ortaklık Kon- seyi'nin toplanıp toplanmaması bizim değil. sizin işjniz- dir. Yunanistan, bu \olla gümrük birliğuıin uygulanma- sına ilişkin kararlan baltalamav ı düşünüyorsa o da bizim- kinden çok, sizin çıkannıza dokunur: Çünkü gümrük birliğinden asıl v ararlanacak olan si/Jersiniz. Eğer birkaç mifvar dolariık mali vardınu kastediyorsanız bunlar da gümrük biriiginin u\ gıılanıııasıvla Türkive'nin ilk aşama- da uğravacağı zararlar >anında hiç kalır. O haldt, Yuna- nistan'ı bidm sırhmızdan tatmin etme poUtikanızı lütfen bırakın." hava sahası ve kıta sahanlığı gibi tüm ihtilaf- lı konularda hakkaniyet ilkesini gözönüne alacağını belirterek şunları söyledi: "Ege'nin çoğrafVası dünyada başka benzeri olmayan çok özel konumda bir coğrafya- dır.Türkiye'nin karasulan konusundaki bir emrivakiye karşı çıkmasının altında yatan te- mel gerçek de budur. Biz Ege'nin bu cograf- vasını dikkate alarak. hakkanivet ilkesini de gözönündetutarakkomşumuz Yunanistan'a Ege sorunlam la ilgili veni bir dönem başlat- mavı önerivoruz. Aramızdaki sorunlann. hem iki ülkenin hak ve çıkarfanna hem de hakkanivet ilkesinc uygun çözümü ar/ulanı- \orsa,tek\olu bizim önerdigimiz karşılıklı n- zaya dayaiı çözüm vöntemlerini içeren diva- logdur." Yılmaz. Türkiye'nin Yunanistan ile ilgili Mesut Yılmaz. Türkiye'nin AB ile eerçekleştirdığı GB hü- kümlerinin işleyişini. Atina ile Ankara arasındaki sorunlarla bağlantılı görmediğinin de altı- nı çizerek, sonuç alınmayacak birOrtaklık Konseyi toplantısı- na Türkiye'nin katılmayı dü- şünmedigi mesajını da verdi. Başbakan Yılmaz. AB ile Türkiye'nin karşılıklı vükünı- lülüklerini yerıne getirmeleri konusunda bir ılke sorunu ya- şandığını belinerek şöyle dedi: "Türkiye vecibelerini GB'yege- çilen 1 ocak 1996 tarihi itibariv- le yerine getirdi. AB'nin de aynı anlaşmadan doğan yükümlü- lüklerini \erine^etirmesi zorun- lulugu vardır. Önemli olan Or- taklık Konseyi'nin toplanması dcğildir. Töplandıktan sonra ve- rimli sonuçlar alınmasıdır. Ve- rimsiz bir Ortaklık Konesyi bi- zim için verimli olanıaz." AB. Yunanistan'ın Türki- ye've verilmesi gereken mali yardıma koydugu \etoyu kaldı- ramamış. ancak 26 mart salı gü- nü Brüksel'de Türkiye ile AB arasında Ortaklık Konseyi'nin toplanmasını kararlaştırmıştı. Türkiye'nin hiç bir çözüm yolunu dışlamayan çagrısına Yunanistan'ın olumsuz yanıt vermesi olasılıgını düşünmek istemedığini de belirten Yıl- maz. "Bu çağnyı reddetmek ba- nşı reddetmek anlamına gelir. \unanistan ile aramızda vaşadı- ğımız gerginliğin iki ülkeye de yaran yoktur." dedi. Yılmaz, ılışkilerdeyenı bir dönem başlatmanın, "iki ülkenin yöneticileriönünde tarihi bir sorum- luluk oJduğunu* belirterek. Türkiye'nin bu konuda üzerine düşeni yapmaya hazır ve ka- rarlı oldugunu kaydetti. Başbakan Yılmaz. "Yunan yöneticilerinin de bu tarihi sorumluluğu yerinegetirmekiçin gerekli siyasi iradeye sahip olduklanna inanıvorum" dedi. TURNÎKE SEMİH GUNVER Ateş ÇemberiNevruz Bayramı bütün yurtta kutlandı. Mesut Yılmaz, Iğdır'da bayram şenliklerine katıldı. Ateşler yakıldı, halay- lar çekildi. Sarı, yeşil, kırmızı renkler üzerinden ambargo kalktı. 5000 yıllık tarihi olan bayram yeniden canlandı. Fa- kat niye tatıl yapılmıyor? Polis. PKK afişlerine, Apo'nun resimlerine seyircı kalıyor. Iğdır'da binlerce genç Burak Kuf la beraber "Dokun- ma Bana"şarkısını söyledi, "Türkiye Türkiye"diye bağır- dı. Havai fîşekler atıldı. Ancak Türkiye, sınırlannı çeviren çok daha tehlikeli bir ateş çemberi içirtde bulunuyor. Yeni hükümet, üzerine al- dığı sorumluluğun ne kadar ağırolduğunun gerçekten far- kında mı? Ekonomi uçuruma doğru yuvarianıyor. Güvensizlık son haddinde. Üç büyük bela, kobra yılanları gıbı karşımıza dikilmiş: Erozyon, terör ve trafik canavan. Biz hâlâ birbirimizle uğraşıyoruz. Sınırianmıza bir göz atalım: Rusya ile aramızda dondu- rucu rüzgârlar esiyor. Asya'daki yeni cumhuriyetlerie iliş- kilerimiz, Boğazlar'dan geçiş için uygulatmak istedığımız yeni rejim, Kafkaslar'daki savaşa ve Çeçen davasına kar- şı Türkiye'nin tutumu. Petrol ve gaz boru hatlan savaşı. Rusya, Türkiye'ye içertiyor. PKK ve Rumlarla ışbııiiği ya- garak intikam almaya çalışıyor. Dışişleri Müsteşan Onur Öymen Moskova'yı nasıl tatmin edecek? Yunanistan karşımızda bir numaralı düşman. Yunan dostluğuna hâlâ inanan bazı aydınlanmızın yazılannı oku- dukça hayretler ıçinde kalıyorum. Kıbns, Batı Trakya. Ege sorunlan, Yunan adalan ve dördüncü ordu. Yunanlılan as- la tatmin edemeyız. Batıda. kuzeyde, doguda her yerde Yunanlılan karşımızda bulacağız. ÂB'de başımıza daha ne dertlerçıkaracaklar? Kardak olayı bırtuzaktı. Biz bu oyu- na geldik. Bulgaristan'da hava yine bozdu. Türk azınlığına karşı baskılar tekrar hortladı. Suriye'ye bütün Fırat sulannı boşaltsanız doymaz. Apo'yu da, Atina'yı da. Kıbns Rum Yönetimi'nı de kollar Şam ıdaresi, Arap lıgini harekete geçırir. Suriye'nin de ana politikası Yunanistan'ınkinden farklı değildir. Aklı Ha- tay'da, Fırat bahane. Demirel çırpınıyor. Arap liderlerini iknaya çalışıyor. Mü- barek ile görüşmek ve kendisıne haklı davamızı anlatmak için hasta hasta Asvvan'a kadar uçtu. Araplan iyi tanınm. Mübarek'ten yarar gelmez. Araplar sizı dinlerler, hak ve- rir görünürier, bildiklennı okumaya devam ederler. Aynı ko- nuda Arap liginde baska, Afrika doruğunda farklı, taraf- sızlar zirvesınde ayn, Islam Konferansı'nda dığerierinın- kine benzeyen kararian oylamış görünürier. "Hayır" de- mezler, "evef" sözcüğünü kullanmaktan kaçınıriar Kararlann uygulanmasında o anda çıkariannın hangisi uygun düşüyorsa o karan geçerli sayarlar. Araplar kendi aralannda çıkartannı korumak için boğaz boğaza gelirler, üçüncü bir devleti ilgılendiren en hayati konuda o devle- te karşı biriik olabilirler. Saddam ın Irak'ı da öyle. İlgili bakanlan Ankara'ya ge- lir, Kerkük-Yumurtalık boru hattının açılması için dostane temaslarda bulunur. Aynı zamanda, bir başka bakan, Şam'da su konusunda ortaklık kurar, Arap liginde Türki- ye'yi kundaklar. Iran resmi ilişkilerinde dost gorünür, perde ardından, kendi tutucu rejimini, çeşitli yollaria komşusu Türkiye'ye ihraca çalışır. Tepki görünce kızar, hakarete ve tehdide başvurur. Ermenistan pusuda beklemektedir Uyanırsa ilk fırsat- ta derhal sokar. Gürcistan'ın kendi başı dertte. Şu anda zararsız bir komşu rolünü sürdürüyor. Azerbaycan'ın eli kolu Moskova'ya bağlıdır. Alryev'in Türk dostluğu platonik bir tutkudur. Bizi ustaca ıdare et- mektedir. Çekiç Güç, Türkiye ıçın belalı bir bağlantıdır. Sat sata- mazsın, at atamazsın. Rahmetlı Özal'ın Körfez Sava- şı'ndaki Bush tutkusunun bir yadigân. Irak'ın toprak bü- tünlüğünü savunacaksın. sonra Çekiç Güç'ün şemsiye- si altında Iraklı Kürtlerie işbirliği yapacak: fakat bağımsız bir Kürdistan'a karşı çıkacaksın. Bu arada Apo ortalığı fı- kır fıkır kan içinde kaynatacak. Türkiye, VVashington'a rağmen, Çekiç Güç'ten kurtu- labilir mi? Çekiç Güç. Kıbns'taki lngiliz üssüne yerleşirse Türkiye'nin endişeleri ortadan kalkacak, sorunlan çözü- me kavuşacak mıdır? Türkiye, ABD'nin dostluğunu kay- betmekrizıkosununasıl göze alabilir? Müzakerelerde ne- reye kadar dayatabilir? Ecevit, Çekiç Güç'e karşı çıkar- ken bunlan hesaplıyor mu? ABD'de de sonbahardaki başkanlık seçimlerine hazırlık süresi başlamıştır. Ya seçim- lerden Yunan ve Ermenilerin büyük dostu Demokrat Se- natör Dole galip çıkarsa ne olur? Dış politikamızın en çetin sorunlannda partı liderlerimi- zin ve koalisyon ortaklannın yaklaşımlan birbirienninkin- den çok farkhdtr. Cengiz Çandar'ın da yazdığı gibi dış politıkayı Dışiş- leri memurlan saptamazlar. Onlar. hükümetin dış politika- sını uygularlar. Hükümetin ise artık oturup dış politikasını aynntılan ile saptamasının zamanı çoktan gelmiş ve geç- mektedir. OTLAR 'Ege aysbergi' için Yılmaz planı bir dostluk antlaşması ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Atatürk v e \ unanistan Cumhur- başkanı Elefteros VenizeJos, 1930 yılında yapnklan bir antlaşma ile iki ülke arasında biryumuşama sürecini başlatmışlardı. Türkiye \e Yu- nanistan arasındaki bu dostluk havası zaman içinde bozularak yerini gerginliğe bıraktı. 10 Haziran 1930 günü Ankara'da, nüfus mübade- lesinden doğan sorunlan kesin olarak çözümlemek için Türkiye ve Yu- nanistan arasında bir sözleşme yapıldı. Bu sözleşme ile Türk-Yunan dostluk yolunun kapısı açılmış oldu. Bu sözleşmenın hemen ardın- dan. Türkiye'nin daveti üzerine V'enizelos. Türkive'yi ziyaret etti ve Ankara "da bir "Dostluk, Tarafsızîık, Uzlaştırma ve Hakemlik Antlaş- ması" imzalandı. Antlaşmaya deniz kuvvetlerinin sınırlandınlması- na ilişkin protokol de eklendi. Antlaşma, iki devlet arasında çıkacak sorunlann diploması yolu ile bir anlaşmaya varılamayan uyuşmazlık- lann. uzlaştırma yöntemi ile. o da sonuç vermezse yargısal çözüm va da hakeme başvurarak çözûmünü öngörü>or. ÖZGEN ACAR ANKARA- Başbakan Mesut Yılmaz, dünkü basın toplantısında. kemıkleşmiş. gergin Ankara-Atina ilişkilerine yöne- lik Türk dış politikasında oldukça cesur adımlaratabileceğinin işaretini verdi. Basın toplantısı zamanlama açısından önemliydi. Yann Brüksel'de Avrupa Bir- liği (AB) Ortaklık Konseyi toplanacak ve Yunanistan'ın vetosunun yarattığı gümrük birliğinin (GB) işlerliği ya da iş- lemezliği ile ilgili yeni bir süreç başla- > acak. Cumhurbaşkanı Sülevman Demi- rel, cuma günü Washington'da ABD Başkanı BillClinton ile görüşecek. Clın- ton da on gün sonra Yunan Başbakanı Konstantin Simitis'ı Beyaz Saray da ka- bul edecek. Türkiye; Ege'de ve Kardak kayalıkla- nnda ne kadar haklı olursa olsun ulusla- rarası dış politika arenasında son aylar- da, son yıllann en güç günlerini yaşıyor- du. Türkiye, bir anlamda köşeye sıkıştı- rılmaya çalışılıyordu. Avrupa Birli- ği'nden gelen öneri. telkin ve baskılann yanı sıra, Atlantik'in öteyakasından ge- İen "gerginlikdeğiLbans'' önerilen Kar- dak bunalımından sonra daha da yoğun- iaşmıştı. Gerçekte Kardak kayalıklan sorunu, Ege'de suyun üzerinde sadece dokuzda biri görünen aysbergden farksızdı. Kar- dak ya da İkizce kayalıklan başlı başına birsorun değildi. Türkiye ile Yunanistan arasındaki girift Ege sorununun bir sim- gesi idi. Ege sorunu, aysbergin görünme- yen dokuzda sekizi gibi bir boyuta sahip- ti. İki ülkenin silahlı kuvvetleri neredey- se bu kayalıklarda karaya oturmak ya da batmak üzereydi. Başbakan Yılmaz, bir soruya verdiği yanıt dışında, ana bildirisinde "Kardak" sözcüğünü ağzına almadı. Harta Ege so- runlan kavramını da ikinci plana itti. Ana mesajı "İki ülkenin temcl çıkarlan çatış- mada değii, banş veisbiriiğinde >atmak- tadır" biçimındeydi. Beraberinde koalisyon ortağı DYP'den Dışişlen Bakanı Prof. Dr. Em- re Gönensav olduğu halde düzenlediği ilk basın toplantısında Yunanistan'a ve aynca Brüksel ile \Vashington tribünle- rine şu planı önerdi: 1. Ege başta olmak üzere tüm sorun- lar ve görüş avnlıklan kapsamlı ve kalı- cı çözümlere kavuşturulmalıdır. 2. Türkiye. sorunlann niteliklerine uy- gun "üçüncü taraF çözüm yöntemleri- ni de ele almaya hazırdır. 3. iki ülke arasında askeri faaliyetlere ilişkin (Kardak benzeri olaylann yine- lenmemesi için) birdizi ve kapsamlı gü- ven arttıncı önlem manzumesi üzerinde de süratle mutabakat sağlanmalıdır. • 4. Ankara, iki komşu ülke arasındaki ilişkilere yön verecek bir siyasal belge (bildin) ya da dostluk ve işbirliği anlaş- masını görüşmeye hazırdır. Bu hedeflere ulaşmada başvurulacak "Buyöntemlerneolabüir" sorusuna ver- diği yanıtta Yılmaz. şu sıralamayı yaptı: 1. Türkiye ile Yunanistan arasında ön- koşulsuz görüşmeleri başlatmak. 2. Yunanistan ile birlikte yürütülecek görüşmelerde mütabakata \anlması du- rumunda sorunun özelliklerine göre "üçüncü tarafa gftme" düşüncesi de da- hil olmak üzere şu yollara başvurmak: A) Aracılık, arabuluculuk, B) Hakemlik, C) Lahey Adalet Divanı. Diplomatlann "Yılmazplanı" diye ad- landırdıklan bu öneri paketinde Ankara, "Kardak'tan 12 mile. Ege ordusundan adalann silahsızlandınlmasına kadar tüm Ege sorunlannın. her iki Ülkenin çı- karlan gözetilerek bu yöntemlerleele alı- nabileceği görüşünü benimsediğini" açıklamış oluyor. Cumhurbaşkanı Demirel, Türkiye Cumhunyeti hükümetinin bu önerisini cuma günü Amerika'da Clinton'a anla- tacak ve hatta "İstersenizbuynınsizara- cılık j apın. İster Holbrook, ister bir baş- kasını .Ankara-Atina arasında diyalogsü- recinin başlatılmasında arabulucu ola- rak görevlendirin" dıyecektir. Kardak bunalımında "aracılık'' görevinı zaten yükknmiş olan Clinton da Yunan Baş- bakanı Smitis'e Ankara'nın bu somut önerisini götürebilecektir. Zamanlamanın ikinci önemi ise yann Brüksel'de yapılacak olan AB Ortaklık Konseyi toplantısından dolayıdır. Dünkü basın toplantısı ile Yunanistan'ın \etosu konusunda Ankara "uzlaşmazolmadığj- nı" açıklamış olmaktadır. \ilmaz. Yuna- nistan dışındaki AB üyelerine bu konu- da diplomatik nezaket kurallanna uyan,, ancak kararlı bir sertlik içeren oldukça önemli şu mesajı da verdi: "Türk-Yunan sonınlanıu, AB ileyap- tığımız GB anlaşmastnı bağlavicı müta- laa etmiyoruz. GB. yürürlüğe gireli 3 ay olmuştur. Ancak şu anda AB ile karşılık- lı vecibelerde Uke sorunu yaşanıyor. Tür- kiye, GB'den doğan vecibelerini AB'ye karşı yerine getirmiştir. AB, başka konu- larla irtibatlandırmadan GB ile ilgili ve- cibelerini yerine getirmek zonındadır. Salı toplantısının sonuçlannı ciddiyetle izlevecegiz. Bağımsız Ortaklık Konseyi toplantısından verimli sonuçlar alınma- sı basansını ve amaca ters düşen sonuç- suz kalınmamasını bekleveceğiz.'' Başbakan. bir soruya. "Koalisyon or- tağmuz Savin Tansu Çi Iler de a>nı göriiş- tedir. Avnca hükümetdışında pariamen- toda bizi destekleyen parfi başkanına da bu konuda bilgi verilmiş ve destegi sağ- lannuşOr""yanıtını verdı. Başbakan böy- lece "Yılmaz planının bir veni ulusal po- litika" oldugunu da dosta \e düşmana karşı vurgulamış oldu.