Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 MART 1996 PAZARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER Ulkemizde Hasta Haklan Doç. Dr. ŞÜKRÜ HATUN Kocaeli Tıp Fakültesı öğretım üyesı, Türk Tabıplen Bırlığı Hasta Haklan Grubu üyesı S on gunlerde çeşıtlı "hekfan ha- talarT nedemyle olen ya da za- rar goren hastalarla ılgılı ha- berler yenıden gazetelenn "üçuncü sayfa"lannı doldur- maya başladı Haberlenn he- men hepsı hasta yakınlannın çaresızlık ve ofkelennı yansıtıyor ve genellıkle olan bı- tenden hekımler sorumlu tutuluyor Bu ha- berlenn de arkası gelmıyor, dolayısıyla bır şey oğrenmış olmuyoruz Geçen haftalar ıçınde Hurnyet gazetesınde yayımlanan bır anma ılaru ıse bu tur haberlerden farklı ozel- lıkler taşıyordu ve sanıyorum herkesı dü- şundürdü Bu ılanda, yakınlannı özel bır ünıversıte hastanesınde yıtıren aıle, adlan- nı verdıklen hekımlerle gerekçelennı belır- terek "teşekkür etmiyordu" ve ılan hasta haklan konusunda artık bır şeyler yapılma- sını dıleyerek sona enyordu Pekı, yıllardır yaşanan ve her defasında unutulup gıden bu tür olaylara -ışın kolayına kaçmadan- nasıl yaklaşmalıyız0 Butun bunlan hasta hakla- nnın ıçıne nasıl yerleştumelıyız? Ve hep bır- lıkte ne yapnıalıyız9 Hasta haklan,esas olarak ınsan hak ve de- ğerlennın sağlık hızmetlenne uygulanması- nı ıfade eden ve uçuncu kuşak ınsan hakla- n arasında sayılan haklan kapsamaktadır Bu haklann başında ınsan olarak saygı gor- e me, mumkun olan en yuksek duzeyde sağ- lık hızmetı alma, bılgılendırme, tıbbı ışlem- ler ıçın ona> alınması, gizlılık (mahremı- yet) ve ozel hayata saygı, bakım ve tedavı devamlılığının sağlanması gelmektedır Son yıllarda başta Avrupa ülkeleri olmak uzere bırçok ulkede hasta haklanna onem veren f ! u ^ ^ Bd- Argeier daha avTinûh duruma ptınlırken oteyandaııHoUandagıbıbazıulkeler-has- kuk sstemlenıun ıçine aimaktadır. Son ola- rak Dünya Sağhk Orguhı \\ nıpa Burosu ve Dünva f abipler Birliği tarafindan yeni has- ta haklan bikürgeieri hazıriandı ve bütün ülkfilerde hasta haklannın geliştirilmesi için ortakstratejılerbelirlendı.Bu yenı bıldırge- lenn ortak ozellığını "Hastalıklann önlen- mesi, sağlığın konınması ve mumkun olan en yüksek sağhk düzevıne kavuşma fırsaü" dıye belırtılen •sağlıklı olma hakkı'nın onemle vurgulanması oluşturmaktadır Yı- ne bu bıldırgelerde daha once belırtılen hak- lann aynntılandınlmasının yaru sıra, hakla- nna saygı gostenlmeyen hastalann mahke- melere başvurma, haİcemlık ısteme gıbı ba- ğımsız mekanızmalara sahıp olmasmın one- mı üzennde durulmaktadır Hasta haldan konusunda son yıllarda ar- tan bu çabalar sağlık hızmetlen le ılgılı ba- zı ortak kaygılardan kavnaklanmaktadır Bu kavgılann başında da sağhk hı/metlerinin sürekli kâr etmevi amaçiavan serbest piyasa dinamiklerinûı insanna bırakıunası gelmek- tedır Bu dınamıkler sağlık hızmetlennın ın- sancıllığını sağlayan hastalara kışı olarak saygı göstenlmesmı ısteyen değerlen demo- de ettığı gıbı, tum deneüm mekanızmaları- nı (bu arada yasalan) da bertaraf etmekte- dır Bu sureç sonunda hastalar ya da sağlık hızmetı gereksmımı olan ınsanlar sağlık ku- rumlan \e hekımler karşısında yalnızlaş- makta, guçsüzleşmekte ve en onemhsı de- ğersızleşmektedır Ilgı veguleryüzü3-5mıl- yona (bazen 300-500 mılyona) satın alan kı- şıler once kendılenne (uısanlıklanna), son- ra hekımlere ve sağlık kurumlanna yaban- cılaşmaktadır Bu vabancılaşma çoğu za- man denetımsız ofke patlamalanna, dolayı- sıyla şıddete yol açmaktadır Bunlann dı- şında sağlık sıstemlennın gıderek karma- şıklaşması, yenı teknolojıler nedemyle has- ta üzennde yapılan ışlemlenn artması, organ naklı gıbı konulann gıderek onem kazanma- sı, hasta haklan konusunda yenı formulas- yonlan gerektırmektedır tşte bu ortak kay - gılar nedemyle hastalann sağlık kurumlan ve başta hekımler olmak uzere sağlık per- sonelı karşısında güciendınlmesı ve korun- ması, sağlık hızmetlenne hastalann daha aktıf katıİımının sağlanması, sağlık hızmet- lennden tam olarak yararlanma konusunda hastalann bılgılendınlmesı çabalanna daha fazla gereksımm duyulmaktadır Bu gerek- sımmın otesınde ve daha onemhsı hasta hak- lannın eskısı gıbı "etik"duzenlemelerle ko- runamayacağı, bunun yenne hukuksal dü- zenlemeler yapılması gereğı uzennde du- rulmaktadır Hasta haklan ulkemizde az bı- lınen konulann başında gelmekte ve genel- lıkle olum ya da sakatlığa vol açan bazılan spekulatıf hekım hatalan nedemyle hatır- lanmaktadır Oysa kı, ulkemizde her gün binlerce kez hasta haklan ihlaledılmektedır. Bır örnek vermek gerekırse, hasta haklan- nın başında "hastalann dunımlan ile ilgib tıbbi gereekleri. onerilen her bir ginşımin potansıvel nsk ve yararlannı. onerilen gıri- şimlenn seçeneklen. tanu prognoz v e tedavi- nin gidişıgibi konularda tam olarak bilgilen- dirilmesi" şeklınde tanımlanan bılgilendiril- mehakkıgelmekte ve bu hakkın kullanıla- bılmesı ıçın hekımlenn hastalanna yeterlı zaman ayırması gerekmektedır Ülkemizde- ki sağhk kunımlannın çoğunda hasta mu- avenesine 5-1(1 dakıka av nldığı duşunulurse bu hak hemen her muayene sırasında ihlal ediliyor demektır. Boyle bır durumda hasta- lann karşısına hekımler çıkmakla bırlıkte hasta haklannı esas ihlal eden hekimleri bu koşullarda çauşmaya mahkûm eden sağhk hizmetı anlavışıdır. Bılgılendırme hakkımn dışında mahremıyet ve ozel hayata saygı, bakım ve tedavı devamlılığının sağlanması gıbı haklar da çeşıtlı etmenlenn (faktorlenn) etkısıyle sureklı ihlal edılmektedır Bütün bu hak ihlallcrinin ötesûıde esas önemli ko- nu hastalann haklannı aramak ya da uvgu- lamalan şikâvet etmek için veteıii mekâniz- malara sahıp olmamasıdır. Sağlıkla ılgılı şı- kav etler cumhurbaşkanlığL, başbakanbk ve Sağhk Bakanbğı'na bazen de tabıp odalan- na yapılmakta v e genellıkle herhangı bır so- nuç alınamamaktadır Böyle olmasında has- ta haklan bılıncının ve hasta orgutlennın ge- lışmemış olması yanında hasta haklannı du- zenleven etık va da hukuksal metınlenn ye- tersızlığı rol oynamaktadır Llkemizdeki hastalar ve hasta sahipleri hekimlerin vesağhk kunımlannın karşısına bilgjsiz. güçsüz ve konınmasız çıkmakta, başlanna gelenleri deçoğunhıkla "tevçkkül- le" karşılamaktadır. Hastalar hem hdklannı hem de oğrenmek ıçın başvuracaklan "mer- d"len bılmemektedır blkemızde hasta hak- lannın duzenleyen avn bır "mevzuat" bu- lunmamakta, bunun yenne başta "Tıbbi De- ontoioji Nizamnamesr olmak uzere çeşıtlı tuzuk \e vasalara dağılmış maddelerle has- ta haklan duzenlenmış bulunmaktadır Bu duzenlemelenn amacını daha çok hasta-he- kım ılışkjlennı düzenlemek oluşturduğun- dan, bugunku anlamda hasta haklan bu me- tınlerde yer almamaktadır Bunun otesınde hasta haklanna ılışkın cezaı hükumlerçağın ve tıbbı gelışmelenn gensınde kaldığından mağdur olan hastalann "adalet'*ten yarar- lanması mumkun olmamaktadır Hatalı ya da eksık meslekı uygulama yapan hekımler ya 1960tanhlı '"Tıbbı Deontolojı Nızamna- mesı"ne ya da Türk Ceza Kanunu'na gore yargılanrnaktadır Her ıkı durumda yargıla- ma ışlemlen uzun ve bıktıncı bır sureç ızle- mekte, çoğunlukla da hastalar mağduroldu- ğu ıle kalmaktadır Türk Ceza Kanunu'na gore meslekj hata nedemyle olume neden olan bır hekımın 2-5 yıl arasında hapıs ce- zasına ve 3 bın 750-27 bın 500 TL para ce- zasınaçarptınlmasıongorulmektedır Varo- lan hukuksal duzenlemeler ve yargüama sü- reçien nedenivle hasta haklan Uilailerinde vasal gınşımlerden veterii sonuç alınama- nıakta. alındığı dunımlarda ise bu sonuçlar oburleri için caydıncı olmamaktadır. Butun bu bılgıler ve gerçekler karşısında hem hastalann korunmasım hem de hekım- lenn gereksız spekulasyonlardan kurtulma- sını sağlayacak, hasta haklannı guçlendırme çalışmalannın ulkemizde de hızlandınlma- sına gereksınun bulurunaktadır Bunun ıçın aşağıdakı onenlerde bulunulabılır 1. Dunya Tabıpler Bırlığı ve Avrupa Has- ta Haklan Bıldırgelen doğrultusunda "Uhı- sal Hasta Haklan Biklirgesi" hazırlanmah ve bu bıldırge> ı dığer onenlen ıçeren bır ''Has- ta Haklan Broşurii" sağlık kurumlanna baş- vuran her hastaya venlmelıdır Sağlık ku- rumlannın hasta bekleme yerlenne "Hasta Haklan Bildirgesi''afışıasılmalıdır Bunun- la bırlıkte va/ılı vegorsel başında hasta hak- lan konusunda bılgılendıncıyayınlaryapıl- malıdır 2. Her hastanede bağımsız kışılerden olu- şan "Hasta Haklan Birimi" kurularak hem hastalar haklan konusunda bılgılendınlme- lı, hem de başvunı kolaylığı sağlanmalıdır 3. Hasta haklan konusundakı çağdaş ge- lışmelen dıkkate alan v e hukukj duzenleme- len aynı çatı altında toplayan bır "Hasta Haklan Yasası" hazırlanarak tartışmaya açılmalıdır 4. Tıbbı Deontolojı Nızamnamesı, hasta haklan bakımından zengınleştınlerek yenı- den yazılmalıdır İş Bankası'nın Elektronik geçtiğimiz yıl 2.12O.OOO kişi vergi ödemelerini "yerinden kalkmadan" halletti. Aynı sistemi size de Evet, evet... Siz de hesabınızın bulunduğu İş Bankası şubesine, yalnızca bir kez bilgi vererek, vergi ödemelerinizi yerinizden lcallcmadan halledebilirsiniz. Ödeyeceğiniz verginin vade ve tutarını biliyor- sanız; Otomatik Ödeme Talimatı vermeniz yeterli. Verginiz, son ödeme gününde hesabınızdan otomatik olarak ödenir. "Vade ve tutannı önceden bilemediğiniz vergileriniz için de zahmet etmenize gerek yok. Şubelerimizin yanı sıra N'Iavihat ve Bankamatikler hizmetinizde... 24- saat boyunca, istediğiniz zaman, birkaç tuşa dokunun; verginizi ödeyin. Tabii, ödemelerinizi, bağlı olduğunuz vergi dairesi nerede olursa olsun, Tiirkiye'nin herhangi bir yerindeki İş Bankası şubesine yapmanız da mümkiin... Bankacılıkta her zaman "ilk"leri sunan İş Bankası, sağduyulu vergi mükelleflerinin seçtiği "Elektronik Vergi Ödeme Sistemi"yle sizin de hayatınızı kolaylaştırmaya hazır... Tek yapmanız gereken, sağduyunuzu dinlemek! TURKIYE İŞ BANKASI PENCERE Emperyalizm Var mı, Yok mu?.. Adına 'ınsan' denen yaratığın bır huyu var; olayla- nn nedenlennı araştınyor, evrenı sureklı sorguluyor; bılım, bu merak yuzunden ortaya çıktı, bırısı soruyor - Goğe fırlattığın taş neden toprağa duşuyor? - Ağır da ondan . - Haydı canım sen de1 Nevvton, kentte salgınlaşan vebadan kurtulmak ıçın koye kaçmış, meyve bahçelennde olgunlaşıp patır patır toprağa düşen elmalara bakarken yerçe- kımı yasasını bulmuş.. Insan denen yaratık bu1 . • Sokaktan geçen bır kışıyı durdurup sorun: - Kıbns'ta Rum mu haklı, Turk mu9 - Turk! - Bosna-Hersek'te Sırp mı haklı, Boşnak mı? - Boşnak1 . - Azerbaycan'da Ermenı mı haklı, Azen mı?.. - Azen' - Çeçen mı haklı, Rus mu'. - Çeçen1 - Anadolu'da Turk mu haklı, Kurt mu?.. -9 Tuzak sorulardır bunlar, Turk-lslam kımlığını taşı- yan bır kımsenın onyargıları bellıdır, ama, kışı kımlı- ğınden soyutlanarak bılım adamı gıbı duşunse bu- tun sorulara nasıl yanıt venr - Etnık çatışmaların tumunun kokenınde emperya- lizm vardır Oyle mıdır? . • Türkıye'de bugun esen olumsuz bır ruzgâr, Ata- türkduşmanlığını pompahyor Ulusal Kurtuluş Sava- şı'nı kuçultmek ısteyen kışı, dıyor kı - Ne emperyalızmı? 1919-22 arasında yaşanan kavga Turk-Yunan savaşıdır - Yaaa1 Pekı, Lozan'da Ismet Paşa'nın karşısına neden Yunanlı oturmadı da Ingılız'le tartıştık9 Ba- rış antlaşması, masanın otekı yanında bulunan em- peryalıstlerle ımzalanmadı mı? Bugune geldığımız zaman ne goruyoruz? ABD, Suudı Arabıstan'da 'Kâöe'nın yanında konuşlan- mış . Nıçın? Türkıye'de ya da bır başka ulkede arabanın depo- suna konan benzın fıyatını saptamak ıçın... Emperyalizm var mı 9 Yok mu? Soru çok onemlı 1 Çunku emperyalizm varsa, te- mel çelışkı bu gerçeğın uzerıne oturacak, Anado- lu'nun emekçı halklan sosyalıst ya da sosyal demok- rat bır partının çatısı altında butunleşebılecekler Em- peryalizm yoksa, temel çelışkı etnık ayrımın ustun- de yukselecek, Turklerle Kurtler bırbırlenne duşman- lığın bıley taşında keskınleşecekler • Türkçulük Batı'yı korkutuyor, ama, Avrupa Kurtçu- luğe sahıp çıkıyor Kurtçuluk 'enfemasyona/rze'edıl- dı Emperyalıst devletlenn ellen, butun etnık çatışma- ların ıçındedır, PKK, Avrupa'da yuvalanıyor, ana-us- su Sunye'dedır, Şam, Atına ıle yakınlaşıyor, Atına da AB uyesı Batı, Kurt davasını ele aldı 1 Nıçın?.. - - - - Insan haklan ıçın mı 9 Yok canım, Suudı Arabıstan'la Kuveyt'te Türki- ye'dekı kadar bıle ınsan hakkı var mı 9 Kadını çuva- la sokan duzende değıl ınsan hakkı, Ismaıl Hakkı'yı bıle arasan bulamazsın Batı, oralarda ne yapıyor 9 . Ya Turkıye ne yapıyor 9 Ne yazık kı ulkemizde Kurtçulerle Turkçulenn kav- gası gun geçtıkçe yukselıyor Içerıde Kurtçulerı duş- man belleyen Turkçu, dış dunyada aynlıkçı akımlan tutarken, değerterazısını etnık ve dınsel olçuye go- re ayarlıyor, yoksa Çeçenlen Anadolu'da destekle- meye kalkışan teronstlerı alkışlar mıydık 9 • Emperyalizm ya var Yayok Kapıtalızm, somurucu ıçenğınden soyutlanıp pır- u pak olduysa, emperyalizm de yok Kapıtalızmın ozundekı somurucu ıçenğı suruyor- sa, emperyalizm de var Türkıye'de fikırlenn aynşması ve polrtıkanın say- damlaşması, bu konulardakı soruların yanıtlanna bağlı 1 Sorular yanrtlanmadıkça, ınsanlann kafalan etnık duşmanlıkların korgudulennde bulanıklaşacak, sol, belını doğrultamayacaktır TMMOB MİMARLAR ODASI GENEL KURUL TOPLANTISI Odamızın35 Olağan Genel Kurulu 29 Mart 1996 Cu- ma gunu saat 10 00'da Ankara'da Oda Genel Merke- zı'nde toplanacak, seçımler 31 Mart 1996 Pazar gunu aynı yerde yapılacaktır Bu toplantıda çoğunluk sağla- namadığı takdırde Genel Kurul aşağıda belırtılen gun ve yerde, belırtılen gundemle yapılacaktır Sayın delege ve meslektaşlarımıza duyururuz Saygılanmızla 34. DÖNEM YÖNETİM KURULU GÜN : 12-13 Nısan 1996 Cuma - Cumartesı AÇILIŞ: 12 Nısan 1996 Cuma, Saat 10 00 YER : TEDAS Konferans Salonu, Inonu Bulvan - ANKARA SEÇİM: GUN : 14 Nısan 1996 Pazar SÜRE :Saat9 00-17 00arası YER : Mımarlar Odası Genel Merkezı KonurSokakNo4 Kızılay-ANKARA GÛNDEM: 1 Açılış, Başkanlık Dıvanı Seçımı, Saygı Dunjşu, 2 Konuk Konuşmalan, 3 Genel Kurul Komısyonlannın Seçımı, 4 34 Donem Çalışma Raporu ve Denetleme Raporunun Goruşulerek Karara Baglanması, 5 Yenı Donem Butçesının Goruşulmesı ve Karara Baglanması, 6 Oda Yonetmelıklennde Yapılacak Değışıklıkler ve Yenı Yonetmelık Önerılennın Goruşulmesı ve Karara Baglanması 7 Yenı Donem Çahşmalanna ilışkın Onerıler ve Karar Taslaklarının Goruşulerek Karara Baglanması, 8 Şube Olma Istemlennın Goruşulmesı ve Karara Baglanması 9 Genel Kurul Bıldırısının Goruşulerek Karara Baglanması 10 Adayların Belırlenmesı 11 Seçımler Nufus cu^danımı kaybettım Hukümsuzdur B4\'UAYVERDt Türk Kalp Vakfi 20. Yılım Kutluyor TÜRK KALP VAKFI 7e/.: (0.212) 2751244(7 Hat) Faks: 266 47 12