Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 ŞUBAT 1996 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER Sırplarbanşı zorakoşuyorDış Haberier Servisi - NATO yetki Ii- leri, ikı Sırp subayının BM savaş suç- lan mahlkemesınce tııtuklanması üze- nne patlak veren knz nedeniyle Bosna- lı Sırp komutanlığıyla aralanndakj tüm ıletişimın kesıldığını bıldırdı. Bosnalı Sırplann.tek taraflı ıletişim boykotu başlattığını bildiren NATO yetkililen, olayın Dayton banş anlaş- masının ciddı birihlali olduğunu belirt- tiler. Iki Sırp subayı krizının ortaya çık- masından bu yana ilk defa bır açıkla- mada bulunan Bosnalı Sırplann lideri Radovan Karad/iç, General Djordje Djulrîç ile Albay Aleksa Krsmanoviç'in Lahey'deki Uluslararası Savaş Suçlan Mahkemesındeyargılanmak üzere pa- zartesı günü Hollanda'ya gönderilme- sini "Uluslararası topluluğun yeni bir uUncı" olarak nıtelendirdı Karad- ziç'in yanı sıra Bosnalı Sırplann aske- • tki Sırp subayının yargılanmak üzere Lahey'e gönderilmesi üzerine Bosnalı Sırplar. NATO'yu boykot ediyorlar. Sırplarla tüm üst düzey iletişimin kesildiğini belirten NATO yetkililen, olayın banş anlaşmasının ciddi bir ihlali olduğunu kaydettiler. 1FOR komutanlığının "Durumun da- ha da kötüleşfnesinden cndişe eftiğini"' belirtti. Bosnalı Sırplann asken lideri Ratko Mladiç'in emriyle NATO banş gücü ıle aralanndaki tüm iletişimin ke- sılmesinin ardından IFOR güçleri alarm durumuna geçınlmışti. Aynca Bosnalı Sırplann karargâhı konumun- dakı Pale kentındeki Ingiliz irtibat gö- revlılen geri çekılmışti. Rayner, ıkı taraf arasındaki iletişim hattının yenıden kurulması ıçin yoğun gırişimlerin sürdürüldüğünü ancak "Bosnalı Sırplar tarafından verilen me- sajın iletişimin ancak acil bir dunımda kurulabilecegi" yonundc olduğunu be- lirtti. ri lideri Ratko Mladiç de BM mahke- mesi tarafından savaş suçlusu ilan edil- ınişlerdi. Banşı Uygulama Gücü'nün (IFOR) sözcüsü bınbaşı Mark Ravnor dün yaptıgı açıklamada "VRS'\İe (Bosna- İı Sırp ordusu) son ilctişim perşembe günü öğlen saatlerinde kuruldu. VRS'nin bu tek taraflı iletişim boykotu Dayton banş anlaşmasının ciddi bir ih- lalini oiusturmaktadır" dıye konuştu. VRS komuta merkezıyle IFOR yetki- lileri arasında üst düzey bağlantının kopması. Bosna hükümet yetkılılennın geçen ay iki Sırp subayını tutuklama- sının ardından patlak veren olaylar üze- nne meydana gelmişti. Sözcü Rayner, Rusya secimlerinde dindar seçmen kitlesini etkileme çabaları Başkan adaylan dine yatınm yapıyorHAKAN AKSAY MOSKOVA - Rusya'nın siyasal yaşamında dınin etkısi artıyor. Devlet başkanı adaylannın hepsi dindar çevTelcre özcl önem veri- yor. Son beş yıldır Rus Ortodoks Kilisesı (ROK) ilc ilişkilerinı ge- liştiren Başkan Boris Yeltsia,şu sı- ralarda sık sık dini kurumlan zıya- retedıyor. "Dinifaalryetlerinşaın- piyonlarTndan bin de mıllıyetçi İiderVladimir Jirinovski. Komü- nıst yönetıcı Gennadh Zyuganov ve ötekı adaylar da ınananlara yö- nelik propaganda çalışmalannı yo- ğunlaştınyorlar. Dindar kesimlerden oy isteyen liderlerin ılgi odağında genellikle ROK bulunuyor. Oysa Rusya, çok dinli bır devlet. Yalnızca Orto- doksluğa oynayanlar, başta Müslü- manlar olmak üzere (çeşitli tah- minlere göre Rusya'dakı Müslü- manlann sa\ısı 10-25 milyon ara- sında değişiyor) öteki din ve mez- hep gruplannın oylannı yitirme riskiy- le karşı karşıyalar. Pekı Rusya'da "dini seçmen" ya da "Ortodoks seçmen" diyebıleceğımız bir kıtle oluştu mu? Dini örgütlenme- lerin ağırlığı varmı? Ortodoks Kilıse- si'nin konumu ve Ortodokslann sayısı ne dunımda? Rusya'da 1980'lerin sonundan itiba- ren örgütlenmelenne hız veren dini par- tiler. şu ana kadar kitlelerden ciddi bir destek göremediler. 12 Aralık 1993 ve 17 Aralık 1995 parlamento seçimlenn- de dini amaçlar, siyasetten bağımsız bir rol oynamadı; ancak bazı mıllıyetçı- dev letçı akımlar tarafından daha sık di- le getirildı, hepsı o kadar. Gelelım Ortodokslann sayısına. ROK. verılerine göre 148 milyonluk Rusya Federasyonu'nda halkın yüzde 85'ı Ortodoks. Ancak bu iddiaya ina- nanlann fazlaolmadığmı belirtmek ge- rek. Pek çok anket. halkın yaklaşık ya- nsının kcndini hâlâ dindar saymadığı- nı dörtte üçü (yaklaşık 60 mil> on insan) Ortodoks Bunlann ıçınde siyasal. ah- lakı vb. değerlerden öncedini ınançla- n savunduğunu açıklayan "koyu din- dar' diyebileceğımiz çevrelerin oranı ise toplam Rusya nüfusu- nun yalnızca yüzde 1 -2'sı civann- da. Bu verilenn ışığında başkan adaylannın ROK ile ılişkılerinın her zaman yarar degil. bazen za- rargetirebileceğı bıleöııgörülebi- lir. ROK'un bır adaya açık destek vermesi dunjmunda bıle bunun, sonucu belirleveceğı söylenemez. Rusya'dan çoİc daha dindar olan Polonya'da, başkanlık seçımlerin- de Katolik Kilısesı'nin tüm çag- nlanna karşın Lech Walesa'nın başansız olduğu biliniyor. Kilisenin durumuna gclince. ROJC, Mihaıl Gorbaçov döne- minde iktidann baskılanndan arınmaya başladı. Daha sonra muhalefetle ilışkı kurdu. 1991 temmuzundakı başkanlık yemi- ninde Yeltsın'i kutsadı. 3-4 Ekim 1993 kanlı parlamento baskının- da sessiz kalmayı yeğledi. Bu ara- da eskı ıktıdarlarca yıkılmış ve kapatılmış olan pek çok tapınak, yenrden kuruldu ve açıldı. ROK-'un ruhani liden II. Aleksey'e Kremlın Sarayrnda yer verildi. Bazı "dini" şırketlere tıcan lisan vs. kolay- lıklan tanındı. ROK Çeçen savaşıni kı- namadı; yansız davrarimaya çalıştı. Bununla birlıkte ROK içınde farklı akımlar olduğu, özellıkle de siyasal geçmışı, 1993 ekim olaylan ve Çeçen savaşı nedeniyle Yeltsın'e ve "demok- rafgüçlere büyük tepki duyan çevrc- lenn \arlıgı biliniyor. Ancak ROK, ge- nel olarak tarafsızlık sıyasetini sürdür- meye özen gösteriyor. Çeçenya savaşı, Rıısya'da Müsltunaıdarı birleştirdiDış Haberier Serv isi - Çeçenya kn- zinin ortaya çıkmasıyla Rusya'da Müs- lümanlığın bır uyanış dönemıne girdı- ği bildıriliyor. Time dergisinin son sa- yısında yer alan bır yazıda, Rusya Fe- derasyonu sınırlan içınde yaşayan Müslüman halkın, Moskova yönetimi- nin Çeçen dırenişçilere yönelik sindır- me politikastna tepki olarak din olgu- sunu ön plana çıkarttıklan belirttliyor. Eskı bir Sovyet askeri olan Zakaban- naya Camiı'nin tmamı İshak Liitful- lah. "Çeçenya bize Allah'ın bir uvansı- dır. Tann. dini inançlanmınn zayifla- ması durıımunda. Çeçenya'daki mü- min kardeşterimiz <jibi bizim de son de- rece aşağılayıcı bir muamelcye maruz kalabileceginıtrigösterdi"dedi Lütful- lah. Rusya'da yaşayan azınlıklann bir- lik \ e beraberlik ruhunu yeniden uyan- dırmak içüı kültürel unsurlara dört el- le sanldığını ancak lslam'dan başka hıçbır unsurun bu birliği sağlamakta başanlı olmadığını ileri sürdü. Tatar mılliyetçiliğıni güçlendirmeyı amaçla- yan Ittifak Partisı'ının lideri, Rusya da yaşayan Türk kökenli azınlıklar arasın- da güç bırliğıni pekiştirmek ıçin kö- rükJenen Pan-Türkızm akjmının başa- nlı olmadığını, ancak tslam'ın bu doğ- rultuda bırleştıncı bir rol oynama şan- sının yüksek olduğunu öne sürüyor. 150 milyon nüfuslu Rusya Federasyo- nu'nda 10 ile 20 milyon arasında bir Müslüman nüfusun yaşadığı bildirilı- >or. Öte yandan Boris Yehsin'in Çe- çenya halkına yönelik sindirme harekâ- tı Müslüman halkın dinine sahip çıkma olgusunu hızlandırdı. Rusya'nın önde gelen gazetelerin- den İzvestiya, Çeçenya'da son yıllarda güç kazanan Islami akımlann giderek şekıl değıştirdiğine dikkat çekiyor. Çe- çenlerin dini ınançlannın katı Sünnı yasalara göre daha ılımlı ve hoşgörülü olduğunu ıleri süren yazar Igor Rotar, "Şu anda Çeçenya'mn dunımu bana Tacikistan'ı anımsaüyor. 1992 yılında ic savaş sırasında, iktidara karşı ayak- lânan muhaJefet demokralik yöntem- lerie mücadelesini sürdürüyordu. Ara- dan 4 yil gecti. Şimdi ortalıkta yalnızca İslami söylemler iceren pankartlar do- laşıyor" diye konuşuyor. Prof. Dr. MUVAFFAK AKMAN Yaşantıında Hacettepe ve Sonrası (Emekli Bir Rektörün Anıları) Laik, cumhuriyetçi Prof. Dr. Muvaffak Akrnan, son olarak Sıvas Cumhuriyet Üniversitesi'ne kurucu rektör ve rektör yardımcısı olarak 14 yıl hizmet verdikten sonra 1992'de emekli oldu. Emekli rektörün YÖK öncesi ve YÖK sonrası, İ. Doğramacf h ve I. Doğramacı'sız yıllarda Hacettepe ve sonrası üzerine içten, duyguîu - duyarlı ilginç anılannı bulacaksınız. (Kendisinin özel yayını - Ankara) HABITAT-II'YE DOĞRU BİR KAYNAK KİTAP DÜNDEN BUGÜNE İSTANBUL DOSYALARI • GECEKONDULAŞMADAN KAÇAK KENTLEŞMEYE • ŞEHREMANETİ'NDEN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNE... OKTAY EKİNCİ -KİTAPÇILARDA- Anahtar Kitaplar Yayınevi TeJ: (0212) 518 54 42 MIS gibi TEMIZLIK icin Holding, banka, hastane, fabrika ve işyeri... temizliğinde, temiz hizmet, bizim işimiz. KahdaSya ikböardaki BNPpartisinin Ueri Kocası. eskı devlet başkanı Zıyar Rahman 1981 yılındakı asken darbe sırasında otdunjldu BegûmK.Zİya197i'dekı Pakıstan'dan bağımsızlık mucadelesınde tutukiandı 0 sıralarda Devlet Başkanbğı'nda Huseyın Muhammed Erşaa BANCUDEŞ GENEL SEÇİMLERİ 15 ŞUBAT m I bufunuyorctu 1991 yılında Bangladeş'ın ilk kadın Banjjladeş ordusu seçimler sırasında çıkabflecek olaylara karşı sert önlemler aldi. Muhalefet seçimleri engellemeye kararlı Bangladeş'te seçim alarmı - *88 Musluman - %10Hndu ' - seçTien sayısı 50 mtyoo 1500 aday (BNP'mı 300 ada/ı daM) Partamentoöanı 300 koduk ıçin seçım yap*yor Kışı başma ouşen mriiı ge-n yılda 110 ABO $ KAT1LANPARTİLER kMadakı Bangiadeş m»ıyetç! partsi (BNPı Yedı partıti soı ıttrfak «IRaAalâzgûriOkpar&ı Bangiadeş Kelafat Andolon hareketı MüDemokrasıttıfakı SEÇİMLERİ BOYKOT EOEN PART1LER AwamiC«niyBS •:•-'• * • Jaîıya Partısı Aşm dna Cemaat+lslani Patsı 'leps/ de seçımlen ysptnnaKta karari' Ana 6den ŞeyhHasma ULI-J INfNf r-.8y.-48 Awam Cemiyetfnin lideri Zıya'mn vonetmmûe denokrabk seçımienn ımkans« okjuğunu belırterek seçımten boykot etme çağnsında bolundı. babası-Bargladeş'ın kurucu lıden Şeytı Muııbar Rahman 1975 asken darbesınde dam edıldı 1971 bağımsizlık savas> boyunca ev hapsınde tutulcfu Kriznoktalan Gıda sıkırr sı 476 mılyar $ tutarmda ıç borç ve siyası şıddet Dış Haberier Servisi- Bangiadeş'te olası şıddet eylemlerıne karşı alarmda olan aske- n birlıkler bugün yapılacak olan genel se- çimleri protesto etmek için 48 saatlik genel gre\ ilan eden muhalif gruplann saldınla- nyla karşı karşıya geldıîer. 1991 seçimlerınden bu yana ilk kez so- kaklara dökülen ordunun askelerıyle karşı- laşarak gözleri korkan muhalif gruplann eylemcileri "vur-kaç" taktiğiyle stratejik noktalarda devriyc gczen ya da nöbet tutan askerlere saldırdı. TanıkJann ifadelerine gö- re askerlenn bölgedenın banliyölerinden Mırpur'da bır sokağı kapatarak lastik yakan eylemcılere müdahale etmesi lizerine grup kaçarak dağıldı Daha sonra saklandıklan yerlerden ev yapımı bomba, kaya ve kum torbalarıyla askerlere saldıran eylemciler bölgeye baskın yapan askerler tarafından bastınldı vedört kişı tutuklandı. Dakka'nın önemli ış merkezi Kavvran Bazar'da önce- ki gece tüm gösteri ve yüriiyüşlerin yasak- lanmasına rağmen ^rüyüş yapmak isteyen bır grubu askerlerin dağıtması sırasında da iki kişi öldu Bangiadeş Seçim KLomisyonu Başkanı A. K. M. Sadek dün yaptığı açıklamada, se- çimleri boykot eden muhalif gruplan uyar- dı ve seçimlere hile kanştığı takdırde ken- dılerine karşı sert tavır alınacağını belirtti. Seçim komisyonu daha önce can güvenli- gi olmadığı gerekçesiyle seçimlerde görev almak istemeyen memurlan da işten atmak- la tehdit etmiştı. Bangiadeş'in çoğu bölgesinde askerlerin ve devnye polisinın kontrolü ele geçirdiğı bildırildi. Sılahlı askerlenn tüm kesişme noktalannda nöbet tuttuğu, devriye polisi ve orduya aıt helikopterlenn de şehirde dev- nye gezdiğı kaydedildı. Şehırdeki tüm dükkân, resmi daıre ve okullann kapalı olduğu, tüm ulaşım sıstem- lennın de durdurulduğu belirtildi. Bangiadeş'te bır kez ertelenerek 15 şuba- ta alınan seçimleri boykot eden muhalıfler- le güvenlik güçleri arasında 1 şubattan bu yana çıkan çatışmalarda en az 16 kişinin öl- düğü ve 500 kişinin varalandığı bildıriliyor. LONDRA GUNLUGU Holbrooke'un sözleri ağır geldi loo % Lordların koltuğu tehlikede ingiltere, Irak'a sılah satışı skandalı ve IRA bombasının tartışmasına dalmışken ana muhalefettekı Işçi Partisi lideri Tony EMair'ın "Babadan oğula geçen Lordluk unvanını kaldıracağım"söz\eri gümegitti. Blaır, sayılannı bile fazla kimsenin tam olarak bilemediğı Lordlar Kamarası üyelerinden bazılarını kastederek "Sadece anneleri 300 yıl önce kralın metresıydi diye, bazı insanlann, yasama organında oturmalannı kabul edemeyiz. İktidara gelince bunlan kaldıracağız" dedi. Ama Londra'da tozdan dumandan bu ferman pek okunamıyor. Bosna banşmırı miman Amenkalı özel temsılci Richard Holbrooke'un, son dönemde de Türkiye ile Yunanistan arasındaki Kardak bunalımının çözümünde rol oynaması, üstelık de bu işi bitirdıkten sonra "Avnjpa'nın kendı içindeki sorunlan biz çözüyoruz.. Onlarise uyuyoriar" demest, en fazla ingilizlere dokundu. Yüzyıllarca. değil Avrupa'nın, dünyanın her yerindeki sorunlann çözümünde söz sahibı olmakla övünen bu imparatorluk. "kustah bir Amenkalı'dan bu sözlen işıtecek hale mi düşecekti.." Dışişleri Bakanı Malcolm Rifkind cevabı hemen yapıştırdı: "Hayır o gece uyumuyorduk. Üstelik bakanlık yetkililerimiz telefonda Türkleıie ve Yunanlılaha konuşuyordu.." Holbrooke bu sözleri duymamış olacak ki, sadece "o gece"yi kastetmediğini Rifkind'e anlatamadı. IRA en fazla gazeteleri vıırdıı Docklands bölgesındekı bombalı eylemden nasibını alanlann başında Ingiliz yazılı basını gelıyordu. 1980'li yıllann sonlannda, basın patronlannın çabalan ıle. ünlü Fleet Street'ten (Babıâli) Docklands bölgesıne (Ikrtellı) taşınan gazete buroları ve matbaalan, çok yakıniarında meydana gelen patlamanın etkisi ile hasar gordü. Cuma gecesı, bır kısmı baskıya zor yetışırken bır kısmı da komşu matbaalarda basılmak zorunda kaldılar. Edıtörler ve muhabırier, başlanndan geçeni ballandıra baliandıra anlatmaktan neredeyse olayın aslını unutacaklardı, ama bereket olay öylesine cıddı boyutlardaydı ki "kahramanlık öykülerini" başka zamana bırakmak zorunda kaldılar. 1 TV'den 24 saat hava dunımu Ingiliz milletinin en başta gelen takıntılanndan birinın hava durumu olduöunu bilmeyen yoktur. Birbiriyle karşılaşan ikı Ingilız'in ilk sohbet konusu da "hava"dır.. işte tam bu ülkeye göre bir önen, televizyon patronlannın ağzını sulandınyor bugünlerde. Bın Kanada'da, diğeri de Fransa'da benzer bir televizyon kanalına sahip bir şirket, kablolu yayında, 24 saat hava durumu veren bir kanal açmaya hazırlanıyor. Meteoroloji yetkililen, hava durumu raporiannın, halkjn en fazla seyrettiği üçüncü program olduğunu ve Ingilizlerin yüzde 80'ınin haftada en az 5 gün, bu bilgilen hiç kaçırmadıklannı söylüyoriar. Bu da 1,5 milyon eve yayın yapmaya hazırlanan TV şırketinin, avuçlannı ovuşturmasına yetiyor da artıyor bile.. Gecıkmış "O" gün Mah yüzlüm \n3»on kokulubır ok>anubtagczınen sarhoş balıklar gibıyım. Eğer "O" Sen'sen lütfen benı ara. ANKA Kuşu Irak-BM petrol görüşmelerinde gelişme sağlanıyor Bağdat anlaşmaya hazır MIS MısRat Temizlik Sanayii ve Tıc Ltd. Şti. Tet 10 212)52710 77-527 47 25-512 38 30 Fax (0 212)513 53 97 Kirienen Dünyamızı Fidan Dikerek Arıtalım. ORMAN BAKANLIĞI AĞAÇLANDIRMA VE EROZYON KONTROLÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ FU4T KOZLLKLU NEVV YORK - Körfez Savaşı'ndan bu yana Bırleşmış Milletler'in (BM) uy- guladığı ambargonun kaldınlması yö- nünde çaba gösteren Irak, kontrollü pet- rol satışıyla ilgilı pazarlıkta yumuşadı. Bağdat yönetimı petrol satişına ıliş- kın BM'nın sunduğu önennın büyük bölümiinü kabul ettiğini bildirdi. Bu aradagörüşmelerın sonuçlandınlmasın- da kararlı olduğunu vurgulayan lrak'ın. Kerkük - Yumurtalık perrol boru hattı- nın kullanılması önerisıni benımsediğı de kaydedildı. Diplomatık kaynaklann Cumhuri- >et'e verdığı bilgilere göre geçen hafta başlayan ve alt düzeyde gerçekleştinlen ilk tur görüşmeler büvük bır olasılıkla bugün sona erecek. BM ıle Irak yönctı- mı, yaklaşık ıkı hafta sonra ıseenıistdü- zevde veniden masava oturacak. Irak-BM pazarlığını yakından izle- yen diplomatık kaynaklar, u tkinci tur göriişmeler iki veya üc hafta içinde baş- layabilir" derken aşılamayan sorunu ^öyle açıkJıyoriar: "B.M önerisinde yer aldığı çerçevedeki Kuzey Irak'ta yaşa- yan Kürtlere gıda malzemesi dağitımı- nın jsrçekleştirilmesiniıı nasıl ve hangi kanaldan yapılacağı vönündeki görüş a>nlığı ile gıda yardımı dağıtımından yana. Irak da Kürt temsilcilerie birlikte kendilerinin dağıtımı yapmasında ısrar- lı. Bağdat _\ iinerinıu BıVl'nin 986 sa>ılı ge- çen yıl aldıgı karan karardan çok çab- şan bir mekanizma>a dönüşrürmek ar- zusunda." "Sınırlı petrol pazarlığında" Irak'ı temsil eden heyetin başkanı olan eskı BM Daimi Temsilcist ve şimdiki UNESCO Büyükelçisı Abdü'amir Ai Anbar ilc Bağdat'ın BM nezdindekı da- ımi temsilcısi Büyukelçi Nizar Ham- don, önceki gün Bağlantısızlar Gru- bu'na üye ülkelenn temsilcileriyle bir araya gelerek görüşmeler hakkında bil- gi verdiler. Cumhuriyet'e bılgı veren diplomatik bir kaynak, Al-Anbar ve Hamdon'un bağlantısızlara, "Irak,sınırlı petrol ihra- catını öngören 986 nolu BM karannı dc- ğiştirme eyleminde olmadıklannı" bil- dırdıklcnnı söyledı. Bir yetkili, "Irak, karann ne şekJMe uvgulanacağuıa ka- rar verilmesini. uygulama esaslannı be- lirleyen bir karar tasansının hazırlana- rak Güvenlik Konseji 'nden gecirflmcsi- ni öngörüyor" dedi. BM'deki diplomatik kaynaklann ver- dıği bılgiye göre büyıik olasılıkla iki ya da üç hafta sonra Irak Başbakan Birin- ci Yardımcısı Taha Yasin Ramazan ile BM Genel Sekreteri Butros Butros Ga- li bir araya gelecekler\e "nihai karar" verilecek