Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13ŞUBAT1996SALI 12 DIZIYAZI SSK istatistikleri, genç emeklilik iddialarını çürütüyor İşçi Gözüyle Tayfiın Tabakoğlu tP Genel Başkan Yardımcısı Sigortalıların çilesi, emekli olunca da brtmiyor. Maaş kuyruklannda uzun süre bekleşiyoriar. • SSK'nin 1994 istatistik Yıllığı'na göre, 1994'te emekli olanlann yaş ortalaması 50 iken sigortalıların ortalama ölüm yaşı 61 'dir. SSK istatistikleri, TÜSlAD'ın, Türkiye'de ortalama ölüm yaşının 68 olduğu iddiasını yalanlamaktadır. Ortalama 50 yaşında emekli olan bir sigortalı, 61 yaşında öldüğüne göre 11 yıl emekli maaşı alabilmektedir. • Türkiye'de yaklaşık 30 yıl sigortalı kalan bir işçi 11 yıl emekli maaşı alırken, Isveçli işçiler 74, Hollandalı işçiler 73.5, Yunanlı işçiler 72 yaşına kadar yaşıyor ve 12-15 yıl arasında emekli maaşı alabiliyoriar. Yine SSK istatistiklerine göre, 1975 yılında kadınlarda 67, erkeklerde 65 olan ortalama ölüm yaşı, 1994'te kadınlarda 62'ye, erkeklerde 61 'e düşmüştür. Erken emekülikyalanıTürkiye'nin genç emekliler ülkesi olduğu iddi- ası öne sünilürken. hiçbir somut veriye dayanılmı- yor. "Sigortalılar35 yaşında emekli oîuyor" iddiası konusunda, SSK'nin hazırladığıve SSK Genel Mü- dürii Kemal Kıhçdaroğlu'nun imzaladığı "1994 Is- tatistik YıDığTna göre. 1994'te emekli olanlar ara- sında 35 yaşında emekli olanlann oranı binde 3'tür. SSK tablolanndan 1994 yılında emekli olan si- gortalılann yaş gruplanna göre dağılımını incele- yelim. Yaş Gruplan -35 36-40 41-45 46-50 51-55 56-60 61-65 66-70 71-75 76-80 81 + Toplam Ort. Yaş Emekli Olan Sayısı 518 6.721 33.657 44.982 27.394 24.606 9.014 2.911 701 117 33 150.654 50 sigortalı, ortalama 61 yaşında öldüğüne göre orta- lama 11 yıl emekli maaşı alabilmektedir. Bir sosya! güvenlik kurumunda, sıgortalının kaç yaşında emekli olduğu dikkate alınmaz. Dikkate alınması gereken, sigortalının kaç yıl prim ödeyip, emekli olduktan sonra kaç yıl maaş aldığıdır. Ülke- mizde yaklaşık olarak 30 yıl kadar sigortalı kaldık- tan sonra 11 yıl emekli maaşı alınmaktadır. Türkiye'de SSK'lilerin ortalama ölüm yaşı 61 iken, tsveçli işçiler 74. Hollandalı işçiler 73.5, Yu- nanlı işçiler 72 yaşına kadar yaşıyorlar. Bu ülkeler- de emekli olanlar, 12-15 yıl arasında emekli maaşı alabiliyoriar. Türkiye'de ortalama ömür düşüyor Türkiye'de ortalama ömür, her geçen gün düşü- yor. Özellikle 1983 yılından itibaren hızlı bir düşüş yaşandı. Köşe dönme felsefesinin yaygınlaştığı, Dünya Bankası ve IMF'nin.acı reçetelerinin sert bir şekilde uygulandığı 1980 sonrası gelişmeler, insan ömründen çok şeyler götürdü. Yıllara göre sigortalı işçilerin ortalama ölüm ya- şı tablosu şöyle: Tabloda da görüldüğü gibi, 1975 yılında kadın- larda 67, erkeklerde 65 olan ortalama ölüm yaşı, 1994'te kadınlarda 62, erkeklerde 61 olarak gerçek- leşmiştir. Ölüm yaşı ortalaması. 1988 yılından iti- baren istikrarlı biçimde sürmektedir. SSK'nln gellrl. giderlnden fazla SSK, beş kara delikten biri olarak ilan edildi. SSK gerçekten kara deliklerden biri mi? SSK ger- çekten bilançolannı sürekJi zararla mı kapatıyor? Bu konuda akıl almaz bir çarpıtma vardır. SSK Genel Müdürü'nün açıkladığı "1994 Faaliyet Rapo- m"nu incelediğimizde SSK bütçesinde 1994 yılın- da 36 trilyon 108 milyar 161 milyon lira gelir faz- lalığı bulunuyor. SSK'nin 1994 gelir-gider tablosu: (SSK 1994 İstatistik Yılhğı, s. 96, tablo 38) Tabloda da görüldüğü gibı. 1994 yılında emekli olanlann yaş ortalaması 5O'dir. Özellikle son yıllar- da kamu kuruluşlannda yaygın olarak sürdürülen zorunlu emeklilik uygulaması olmasa, ortalama emekli olma yaşı 53-54 arasında olacaktı. SSK'yi çökertmeyi amaçlayanlar, yukandaki gerçekleri tersyüz ederek Türİaye'yi genç emekliler ülkesi olarak gösteriyor. 61 yaşında ölüyoruz "15 yıl prim ödeyip 30-40 yıl maaş alıyoriar" id- diası, işçiyle alay etmekten başka bir şey değildir. Sigortalılann SSK'den kaç yıl maaş aldıklannı öğ- renebilmek ıçin 1994 yılı içinde emekli maaşı alır- ken ölenlenn yaş gruplan tablosunu incelememiz gerekıyor. Yaş Gruplan -39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80 + Toplam Ort Olüm Yaşı Olen Sigortalı Sayısı 264 1.369 İ.669 2.227 4.136 4.436 3.015 1.828 1.579 1.111 21.634 61 Yıllar 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 İ990 1991 1992 1993 1994 Kadın 67 70 66 66 67 68 68 68 68 67 67 67 67 61 61 61 61 61 62 62 Erkek 65 66 65 65 65 65 64 64 65 61 62 64 64 61 • 61 61 61 61 61 62 Gelirler Priıtı Gelirleri Çeşıth Gelirler Sağlık Tesisi Gelirleri Genel Biitç. Yap. Yardım Faizler İskonto ve Vade Farkı Müess. Devralınan Kârlar İştirak. Devralınan Kârlar Tahvil Gelirleri Karşılıklardan Kull. Kısım Geçmiş Yıllara Ait Gelirler Anzı Gelirler Maddı Duran Varl. Say.Fz. Kira Gelirleri Tazminat ve Ceza Gel. Kambiyo Farklan Diğer Gelirler Stok Sayım Farklan Bilgisayar Stok Farklan Toplam Tutarı (Milyon TL.) 76.353.487.0 8.715.760.0 2.132.306.1 14.480.000.0 14.976.549.5 88.055.0 13.066.0 26.109.3 ; . iî-J ıH.' 2.069.916.6 < •'• )?.v} 758.759.8 5.820.638.6 1.2 503.289.3 30.704.8 681.595.0 41.917.6 1.5 1.0 126.692.158.3 (SSK 1994 Yıh Faaliyet Raporu, s. 131) (SSK 1994 İstatistik Yıllığı, s. 99, tabto 41/2) Giderler Sosyal Sigorta Giderleri Sağlık Tesısleri Giderlen Stok Sayım Farkı Genel Yönetim Giderieri Faiz Giderleri Şüpheli Al. Karş. Gid. Geçmiş Yıllar Diğ. Gid. Arizi Giderler Maddi Dur. Var. SayJMo. Masraf İştirakleri Öğretım Giderleri Diğer Giderler Toplam Tutarı 65.256.727.8 18.145.249.0 2.950.476.3 71.953.9 2.438.556.1 1.548.089.7 14.319.7 17.591.1 65.01Z8 76.020.0 90.583.996.4 (SSK 1994 Faaliyet Raporu .sayfa no: 138) (SSK 1994 İstatistik Yıllığu s. 99, tablo 41/1) Tabloda görüldüğü gıbi, sigortalılann ortalama ölüm yaşı 61 'dir. Bu değerin tartışılacak hiçbir ya- nı yoktur. TÜSİAD, ülkemizde ortalama ölüm yaşının 68 olduğunu iddia ederken, SSK istatistikleri bunu ya- lanlıyor. Bu durumda ortalama 50 yaşında emekli olan bir Bilançolardan da görüldüğü gibi, SSK'nin geli- ri, giderinden 36 trilyon fazlahk veriyor. Ancak yi- ne de beş kara delikten biri ilan ediliyor. işverenlerln prim borçları 38 trityon SSK'nin 1994 bütçesinin "Alacaklar Hesabı"nda toplam 86 trilyon 393 milyar lira gözüküyor. Ge- cikme zamlanyla birlikte işverenlerin prim borçla- n, 37 trilyon 847 milyan aşıyor. Alacaklar hesabında ilginç olan bir kalem var: Şüpheli alacaklılar, muhasebe dilinde, tahsili müm- kün olmayan para anlamına geliyor. Daha da ilginci, 1993 yılında toplam 9 trilyon 965 milyar lira olan şüpheli alacaklılar, yüzde 100 artış göstererek 19 tril- yona çıkmış. Bu gelişmeye karşı ne devlet, ne SSK yönetici- leri tedbir alıyor. SSK, adeta bihnçli olarak çö- kertiliyor. İstanbul Bankası'nın yttkii 18 trilyon Alacaklılar hesabında görülen bir başka kalem ise. "Hazine'den Alacak- lar" bölümü. Miktan, 18 trilyon 544 milyar lira. lstanbul Bankası'nın batınlması sonunda, ls- tanbul Bankası Emekli Sandığı'nın yükü, Hazi- ne üzerinden SSK'ye yükleniyor. lstanbul Bankası'nın yükü, 17 trilyon 734 mil- yar lira. 1994 yılı hesap- lannda, Hazine'nin bu parayı halen ödemediği görülüyor. Holdinglere yüzde 000. SSK'ye yüzde 35 faiz Hatırlanacağı gibi 1994 yılında devlet, Hazine bo- nolanna yıllık yüzde 400 faiz uygulamıştı. Sosyal Sigortalar Ku- rumu'na beş kuruşluk katkıda bulunmayan dev- let, SSK'ye verdiği tali- matla ancak 2000 yılında nakte çevrilebilecek yüz- de 35 faizli 40 milyarlık tahvil aldırmıştır. Son olarak SSK gayri- menkullerini işletme hak- kı. düşük sayılabilecek bir bedelle Emlak Banka- sı' na devrediImiştir. Emeklilik işlemlerini yaptırabilmek için sıra bekleyen sigortalılar. Yarın: Türklye. sigortasız i$çi cenneti ÇALIŞANLARIN SORULARISORUNLARI / YILMAZ ŞİPAL Bir profesörün emekli ayhğı Soru: Kıdemsiz profesör statüsünde emekli maaşı almaktayım. Fiili hizmet sürem 25 yıl 7 ay. Derecem 1/4, ek göstergem 3.100, taban aylık göstergem 1.000, kıdem aylık göstergem ise 375'tir. Ekim 1995'te ödenen üç ay- lık maaş tutarı 55 milyon 692 bin liradır. Daha sonra bu- na, sanınm bir buçuk aylık fark olan 15 milyon 177 bin lira eklenmişrir. Emekli maaşlarını soran bazı okurlarınıza verdiğiniz cevaplardan 9 Mart 1995 günlü Resmi Gazete'de ya- yımlanan 547 sayılı KHK ile 25 Temmuz 1995 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 560 sayılı KHK'nin emek- li statüsüne bazı değişiklikler getirmiş olacağını düşü- nerek ilgili düzenlemeleri gözden geçirdim, ancak ken- di durumumla ilgisini kurmakta zorlandım. Anılan KHK ile getirilen değişiklikierden etkilenip etkilenmediğimi ve maaşımın ne şekilde hesaplanması gerektiğini açıklamanızı bekliyorum. YANIT: 30 Haziran 1989 günlü Resmi Gazete'nin "mükerrer" sayısında yayımlanan 375 sayılı Yasa Hükmünde Kararname ile, devlet memurlan ile emekli dul ve yetimlerine memuriyet taban ay- hğı ödenmesi öngörülmüş ve bu ödemenin göstergesı de 1.000 ola- rak belirlenmiştir. Bugün için, aynı gösterge yürürlüktedir. Aynı kararname ile, u kıdem ayhğı" uygulamasına da geçilmiştir. 31 Aralık 1994 günlü Resmi Gazete'de yayımlanan 94/6302 sayılı Bakanlar Kurulu karan ile kıdem ayhğı göstergesi her hizmet yılı için, 1 Ocak 1995'ten geçerli olmak üzere 15 gösterge 20'ye çıka- n1mış ancak, "25 ve daha fazla hizmet yılını dolduranlar için göster- ge rakamı 500 olarak" dondurulmuştur. Kıdem aylık göstergeniz bu uygulama sonucu, 1 Ocak 1995'te 373'ten 500'e yükselmiştir. 25 Temmuz 1995 günlü Resmi jjazete'de yayımlanan 562 sayılı Yasa Hükmünde Kararname ile "Özel Tazminat" oranlan tek oran olmaktan çıkanlmış ve ek göstergelere göre belirlenmiştir. Bu uygu- lama ile. ek göstergesi 3.600 ile 6.400 (hariç) arasında olanlann özel tazminat oranı da 1 Ocak 1996'dan geçerli olarak %26'dan %75'e çıkanlmıştır. 17 Ağustos 1995 günlü Resmi Gazete'nin "mükerrer" sayısında genel aylık katsayısı 1.225'ten 1.695'e ve taban aylık katsayısı da 4.490'dan 10.175'e ve 15 Kasım 1995'ten geçerli olarak yükseltil- miştır. a) 1 Ocak - 14 Kasım 1995. b) 15 Kasım - 31 Aralık 1995, c) 1 Ocak 1996 olmak üzere üç ayn dönem için. profesör kadrosunda dört yılını tamamlamadan 25 yıl 7 ay hizmetten sonra 1. derece 4. kademeden emekli olan bir profesörün emekli ayhğı: Genel Gösterge Ek Gösterge Kıdem Göstergesi Taban A Göstergesi Genel Katsayı Taban A Katsayı Özel Tazminat % Aylık Oranı Genel Aylık Kıdem Aylık Taban Aylık Özel Tazminat Toplam Aylık 1/1/1995- 14/11/1995 1.500 5.300 500 1.000 1.225 10.175 %26 %75.58 6.296.577 462.947 3 393.691 2.286.692 12.439.907 15/11/1995- 31/12/1995 1.500 5.300 500 1.000 1.695 10.175 %26 %75.58 8.711.735 640.569 7.690.604 3.164 410 20.207.318 1/1/1996-? 1.500 5.300 500 1.000 1.695 10.175 %75 %75.58 8.711.735 640.569 7.690.604 9.128.105 26.171.013 ANKABA NOTLARI MUSTAFA gKMEKÇt DYP'liler Uyamyor mu? DYP (Doöru Yol partisi ) kuruculanndan önemli bir bölümü, geçen perşöm b e 9ünü Hürriyet gazetesinde bir "duyuru" yayıml^1 - Duyurunun parasını ceplenn- den vererek yayımlatan kuruculann bu duyurusu dün- kü Hürriyet'te bir ke; daha yayımlandı. Bu "7" numa- ralı "duyuru"da şöyfe deniyordu: "Teşkilatımızın ve0 mensuplan, DYP'ye gönül ve- ren aziz dava arkadsŞİMmız, Millet iradesinin Q\kenin kaderine yön vermesı ge- rektiğine inandık. Kû^müz, demokrasi mücadelesı- nin ilk meşalesini tutu?turan Demokrat Parti'dir. Mil- liyetçi, muhafazakâr, medeniyetçi ve dürüst insanlar olarak ülkemize hizmet ettik. Ûnümüze çtkanlan bin- birbadireyi insanüstO gayretleıie aştık. Bu uğurda şe- hitler verdik. Yanm yüzyıldan beri inanç ve sebatla götürdüğü- müz, başansı ülke sathmda Kırat mühıynü taşıyan eseriehe ispatlanmış misyonumuz bugün kendisine yabancı ellerde başka bir kalıba dökülmek istenmek- tedir. Yönetim kademelsrinde etkin duruma gelmiş, önemli maddi güçl&e s^'P o l m a fırsatını elde etmiş bazı kişiler, kendisinı millet hizmetine adamış teşkila- tımızı horgörmekte \/e tasfiye etmektedir. Yüz binlerce kahramanın destanını yazdığı dev bir mücadelenin inkân hiçbir surette kabul edilemez. DYP'nin tarihinin ve felsefesinin çarpıtılmasına as- la tahammül gösterilemez. Milletimizin sesi olan se- çilmiş DYP teşkilatınm keyfı kararlaha tahrip edilme- sine boyun eğilemez ll, ilçe ve belde kademelerimiz, teşkilatımtzın ve mis- yonumuzun asla terk edılmemesi gereken kalelehdir. En buhranlı günlerde davamıza omuz veren arka- daşlanmızın, karanlığın geçicı olduğunu bilerek ümit- siziiğe düşmeyeceklerine inanıyoruz. Davanıza ve kalelerinize sahip çıkınız. Bizden gele- cek sesi bekleyiniz. Hepinizi sevgi ve saygı ile kucak- lıyoruz." (Bu son paragrafın altı çizilmiş). Imza yerinde "Doğru Yol Partisı Kuruculan" yazısı var. Bağlantı için de Göreme Sok. 8/5 Kavaklıdere, ad- resi •erilmiş. Bu, kuruculardan Sezar Aygen'in büro- su. (Telefonu: 0 312/467 59 96, faks: 467 54 31). Bu duyuru yayımlanınca, telefon, faks kilitlendi. Ağ- laşanlar vardı. Duyuru, kahvelere çerçevelenip, asıl- mıştı. Duyuruda geçen birtümce dikkat çekiciydi: "Yöne- tim kademelennde etkin duruma gelmiş, önemli mad- di güçlere sahip olma fırsatını elde etmiş bazı kişiler, kendisinı millet hizmetine adamış teşkilatımızı hor gör- mekte ve tasfiye etmektedir." Burada adı anılmadan geçen "etkin kişilerden birincısi kuşku yok ki, Tansu Çiller'den başkası değildi. Isyan bayrağını çekenler, kendi aralannda, Tansu Çiller'i destekleyen kimi kuru- culan "erfrefcpapafya"diyenrtelıyorlardı. Ipterkopmuş, yola çıkılmıştı... Bunlar şöyle düşünüyoriardı: - Herkes Amehka'da mal mülk edinebilir. Ancak, o kişi Türitiye'de başbakan olamaz! Onlara göre ne Celal Bayar'ın, ne Adnan Mende- res'in Amerika'da malı mulkü olmuştu... Burada, DYP'nin geçmişine bir göz atmada yarar var: 12 Eylül 1980'den sonra, CHP ile AP başkanlan Süleyman Bey'le Bülent Bey, birlikte Hamzakoy'a dinlenceye gönderilmişlerdı. Erbakan'la Türkeş, bu süreyibiradı "EşekAdası" olan "L/zL/nada"dageçire- ceklerdi. Onlann dönüşünde partiler kapatıldı. AP'li- ler, CHP'liler partisız kaîmışlardı. CHP çok geçmeden başkansız da kaldı ya.. o başka! 1983 Mayısı'nda, siyasal partılerin kurulmasına izin verilince, AP'liler önce Büyük Birlik Partisi'ni kurdular. Başına da Süleyman Bey'e Kuran armağan etmekle tanınan emekli Orgeneral AJi Fethi Esener'i getirdiler. Onun yerine kurulan DYP'nin de 33-34 kurucusundan 30'u "veto" edildi. Aynı 'Vefo"lar, "SODEP"m başına gelmekteydi. 12 Eylülcüler, partilerin oluşabilmesi için belirlibirtarihdekoymuşlardı. "Veto", "veto", "veto" derken, Büyük Türkiye Partisi (BTP) kuruculanndan ki- mileri de Süleyman Bey'le birlikte Zincirbozan'a gön- deriliyorlardı. Zincirbozan yolunda "Doğru Yol Parti- s/"nin adı kondu. Uzun bir yolda mı gidiyorlardı? 12 Eylülcüler, BTP'ye kanşmış kimi DYP'lileri de Adıya- man'a bir cezaevine kapatmayı düşünmemiş değiller- di. Ancak, emekli Orgeneral Ali Fethi Esener, Kenan Bey'in (Evren) komutanlanndandı. Esener ile daha bir- kaç kişi Adıyaman'a gitmediler ama, buniann Meclis açılıncaya dek siyasal haklan alındı. Seçimlere sokul- mayan DYP Genel Yönetim Kurulu, Meclis'in açılma- sından sonra büyük bir toplantı yaptı, 91 kurucusuna Büyük Türkiye Parfisi'nin 34 kurucusunu da ekledi. Böylece kurucu sayısı 125'e çıktı. Bu 125'in 50'ye ya- kını, yukanda açıklanan "Duyuru n yu benimsemişler- di. Duyurunun ikincisi perşembeye çıkabilirdi. Üçüncü bildinden sonra, büyük olasılıkla bayram erte<3i, basın toplantısı düzenlenecek, parti ıçine dö- nük çalışmalar kamuoyuna açıklanacaktı. DYP'liler uyanıyor muydu? Sezdiğim kadanyla, bu uyanışın so- nu, düzenlenecek olağanüstü bir genel kurula değin uzanacaktı. DYP delegeleri, DYP'ye sahip çıkacaklar, sorunu çözeceklerdi. Onlara, "Ayağa kalk, korkma, diren!" deniyordu... ••• "Gazefec; olunmaz, gazeteci doğulur!" diyen, us- tamız Şinasi Nahrt Berker de onceki akşam 76 ya- şında istanbul'da öldü. Gazetecıliğin her çeşit çilesi- ni, bir kahkaha denizine gömdü gitti işte... Abdülmelik Fırat'ın 72 yaşında eline kelepçe vuru- larak, Bayrampaşa Cezaevi'nde yatması nasıl da üzüntü verici. Ya, cezaevlerini konut yapmış Ismail Beşikçi? Şah Turna Almanya'dan telefon etti, hak- kında tutuklama karan olduğu için yurduna gelemıyor- muş. Bakın DYP'liler uyanıyor, halkımız ne zaman uyanacak? Biz ne zaman uyanacağız. BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 SOLDAN SAGA: 1/Bırtiyatro yapı- tının sahneye kon- -j ması. 2/ Muhte- mel...KuzeyAvru- 2 pa ülkeleri ile Or- „ tadoğu'yu birbiri- ne bağlayan otoyo- 4 lun simgesi. 3/ Hı- ristiyan. 4/ Jokey- 5 lerin giydıği kenar- g sız başlık... De- neylere ve tanıtla- 7 malara dayanan bi- g limlenn genel adı. 5/Tuluat riyatrola- 9 rında Doğu gıysi- leriyle yapılan dans. (tl Eskı ve bılinmeyen bir tanhi anlat- makta kullanılan deyim sö- zü... Karşılık beklenilmeden yapılan yardım. 7/ Tırnak bo- yası... Yankı. 8/ Bir yüzeyin eğiklik derecesini anlamâya yarayan araç... Bayındır. 9/ Küçük salkımlı bir üzüm cın- si. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Avusturya kökenlı ve üstün kaliteli sığır ırkı. 2/Vilayet... Çıkış yeri, köken, kaynak. 3/ Iki atlı kızak... Ha^-va'nın Batı dillerindeki adı. 4/ Üstün bir yetkinm gücünü simgeleyen değnek... Olumguzluk belirten bir önek... Trabzon'un bir ilçesi. 5/ Bir çeşit kısa ney. 6/ Ik- tıdar makarru. 7/ Doğalgazın önemli bir bileşeni olan gaz... Kimi çıkar gruplannın temsilcilerinden oluşan topluluk. 8/ Nesne. şey... Boru sesi... "Geceyse — hemen tazeler minareleri" (Cemal Süreya). 9/Temeli taklide dayanan söz- söz oyun... Bir cins çörek.