Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 ARALIK 1996 PA2ARTESİ 10 DIŞ HABERLER Fransa'dan Atina'ya uyarı • ATİ.NA (AA) - Fransa Dışışlen Bakanı Herve De Charette. •Türkiye'nin. Avrupa Bırlıgi için çok önemli doğal bir ortak oldugunu" \urguladı. Yunanıstan'da yayımlanan iiaftalık To Vıma Gazetesı'ne bir demeç veren Charette. Gümrük Birligi anlaşması ile AB*nin Türkiye'ye kapılannı açtıgını belırttikten sonra. şunlan söyledi: "A\rupa. öncelikle de Yunanistan, stikrarlı \e müreffeh bir Fürkiye ile muntazam diyalog \e sıkı bir işbirliği •cinde bulunmaktan >adece kazançlı cıkacaktır." Charette, Ankara ve Atina arasında yaşanan gerginliklerin Paris için "ciddı bir problem teşkil ettigini" söyledi. İKÖ Konferansı başlıyor I CAKARTA (AA) - fslam diinvasından 52 ülkenın dışişleri bakanları ya da temsilcilerinın katılımıyla yapıiacak 24. Işlarn Konferansı Örgütü (İKÖ) Dışişleri Bakanlan Konferansı. bugün Endonezya'nın başkenti Cakarta'da başlıyor. "Prkiye'den Devlet Bakanı Abdullah Gül ile Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez'ın katilacagı konferansta. Ortadogu'daki Arap-lsrail anlaşmazlıgı. Bosna Hersek. Afganistan. Yukan Karabag Keşmir sorunları ve terörizmle mücadele gıbı konulann yanı sıra. İKÖüyesi ülkelerin ekonomik durumu. üye ülkeler arasındaki ekonomik işbıriığinin teşviki gibi konular da ele alınacak. Konferansta aynca, İKÖ'ye baglı kuruluşlann çalışmalan gözden geçirilecek. Savaş suçlusuna ödül • ZAGREB(AA)- Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman. Lahey'deki Uluslararası Savaş Suçlan Mahkemesi'nde yakında yargılanacak olan Genera! Tihomir Blaskic'i liyakat nişanıyla ödüllendirdi. Hırvat TV'sinin habenne göre. Bosna'daki Hırvat kuvvetlerinin eski komutanı Blaskic'ın ödülünü eşi aldı. Halen Lahey'de bulunan general. bu ödüle geçen yıl Agustos ayında aynlıkçı Sırpİara karşı düzenlenen operasyonu başanyla yönettiği için Iayık göriildü. Kerkük-Yumurtalık boru hattı yıllarca kapalı kaldıktan sonra yeniden işlemeye başlıyor Petrol yarm alayor• 14 veya 16 aralık günü Ceyhan'da düzenlenecek törenle tankerlere ilk ham petrol verilecek. ANKARA (Cumhumet Bürosu)- Birleş- miş Milletler (BM) Gihenlik Konseyi'nin sınırlı petrol satışını öngören kararı gereğin- ce. Irak pefrolü Kerkük-Yumurtalık hattın- dan yann pompalanmava başlanacak. Enerji veTabıi Kaynaklar Bakanlıgı'ndan yapılanaçıklamayagöre. BM uzmanlannın cuma günü yaptıklan denetimin ardından koşullan uygun bulunan Kerkük-Yumurta- lık petrol boru hattı yann işletmeye alınacak. Bakanlık açıklamasında. Irak petrolünün 3 avn noktadan ölçüleceğı belirtilerek. BM adına ölçümü Saybolt adlı Hollanda firma- sının \apacagi vurgulandı. Kerkük \e Bag- dat'ta BOTAŞ heyetınin mcelemede bulun- duğu \e BM tarafından ızın verilen 2 mıl- yardolarlıkithalatınbüvükbölümünün Ker- kük-Yumurtalık hattından, gerıye kalanın Basra Körfezı'nde bulunan deniz termına- lınden gerçekleştirilecegı bıldınldı. Petrol ithalatının. BM tarafından Mına- Al-Bakr termınali, BOTAŞ Ceyhan termi- nali \e Irak-Türk sınır noktasına yakın Za- ho ıstasyonundan kontrol edilecegi kayde- dilen açıklamada. 6 aylık süre içınde 110- 115 nıilyon \aril petrol sevkıvatı gerçekle- şecegi ka\dedildı. Ceyhan'da tankerlere ham petrol yükle- mesı nedeniyle I4veya 16 aralık günü Irak- lı bakanlann da katılımıy la bir tören düzen- lenecek. Gali'nin raporu bugün Öte >andan. BM kavnaklan. Genel Sek- reter Butros Gali'nin. Irak'ın sınırlı petrol satışıyla ılgilı nıhaı raporunu bugün \erebi- lecegını bıldırdıler. Gali'nin tek bırsayfadan oluşacagı belirtilen nihaı raporu, Kerkük- Yunıurtalık boru hattından petrol pompa- lannıasi için yeşil ışık anlamı taşıyor. BM Sözcüsü. Irak'a 6 ayda 2 milyardo- larlık petrol satma hakkı tanıyan 986 sayılı karann uygulanmasma, Genel Sekreter'in raporununGüvenlikKonseyi'neulaşmasın- dan sonraki geceyansını Neu York saatiyle 1 dakika geçe başlanacagını bıldirdi. Bu- nunla birlikte. Irak ile \abanci petrol şırket- leri arasında imzalanan anlaşmalann onay- lanması için. en az 24 saatlık bir süreye ih- tiyaç bulunduguna dıkkat çekiliyor. IRAK ELÇİSİ Türkiye 40 milyar dolar zararetti' ANKARA (AA)-lrak'ın Ankara Büyükelçi- 5i Rafiel-Tıkriti. Irak'a uvgulananambargone- denıv le Türkive'nın uöradıgı zarann, Ürdün'ün ugradığı zarardan fazla oldugunu söyledi. Ra- fi el-Tıkritı, Türkıye-lrak tıcan ilişkileri konu- sunda. AA muhabirine yaptıgı degerlendirme- de. Irak Dev let Başkanı Saddam Hüse>in baş- ta olmak üzere tiim Irak halkının komşu ülke Türkiye ile en ıvı tıcari \e siyasi ilişkilen kur- mak istedığini belirttı. Türkıye'nın. Irak'a uygulanan ambargodan çok zarar görmüş bir ülke oldugunu kaydeden el-Tıkntı. "Türkiye. BM'nin 50rmaddesini loıl- lanarak Ürdün'ün sağtadığı imriya/Jan almalı- dır"dedı. El-Tıkntı.şö\ ledevametti "Tahmin- leregöreTürkhe, Irak'a uygulanan ambargose- bebi>le 40-50 mihar dolar ka>ba ugramıştır. Türki\e'nin Irak'ia olan tican ilişkilerdeki kav- bı nedeni>le uğradığı zarar. l rdün'ün ugradığı zarardan fa/ladır." El-Tıkntı. şunlan söyledi: "Bi/ ticari ilişkilerimizde, ambargma karşı bizi destekk">en ülkelere oncdik verecegiz. Türkiye bu konuda bi/e\eteri kadardestektebulunmuş- hıır Öncelikli firmalar Kerkük-YumurtalıkhattJiıdanilk6a\ içindc 110-115miıu>n\arıfpetrolsevkedilecek. mnızT Irak Mıllı Petrol Şırketı'nın geçen hafta. ulus- lararası 50 firma ile ön sözleşme imzaladığını hatırlatan Büyükelçı el-Tıkntı. sözlerini şoyle sürdürdü' "50 firma arasındaTürkfirmalan da bulunmaktadır. Örnegin. Botaş, TP\O ve Tek- fen Irak'ın ticari işhirltğinde öncelik verdiği fir- malar arasındadır. Bir \ıl sonra. günlük petrol ihracat kapasitemi/3 mihon tarile ulaşacaktır. BM. üçer a\ lık dönemler itibanv la sınırlı petrol ihracatını değerlcndirecektir. Bi/ Irak olarak ilk üc a> sonunda günlük 650 bin \aril olan satış sı- ııınnıı/ın. I mil\on 300 bin \arilc çıkanlmasını talep edeceğiz. Sınırlı petrol ihracatından dde edilecek gelirlt ilk aşamada bakliyat. margarin \e siM\ağ. şeker. ça>, temizlik malzemeleri ile kırtasiye melzemeleri ve ilaç ithal etmeyi planlı- Rus Büyükelçisi Kuznetsov: PKK kamplarının kurulmasına izin vermeyeceğiz Türkiye bizim için önemli ortak' • Türkiye'yi bölgenin büyük bir devleti olarak gördüklerini belirten Kuznetsov, ikili ilişkilerin geliştirilmesini istedi. ANKARA (AA) - Rusya Federas- yonu'nun Ankara Büyükelçisi V'a- dim Igoreviç Kuznetsov. Türkiye yı bölgenin büyük birdev letı ve dış po- 1itıka ile ekonomı alanında ülkesının önemli bir partnen olarak gördükle- rini \ e PKK kamplarının kurulması- na izin \ermeyeceklenni söyledi. Dışişleri Bakanı \e Başbakan Yar- dımcısı Tansu Çiller'in 18-19 aralık tanhleri arasında Moskova'ya yapa- cagı zıyaret öncesı AA'nın sorulan- nı yanıtlayan Rus. Büyükelçisi. "Tür- kive ile sâğtam ve vapıct ilişkiler sür- dürme >önünde çaba sarfedhoruz. Ancak açık konuşmak gerekirse, ba- zı eski ömargılann ve Türk-Rus iliş- kilerinin her >önü \ledaha ileri gjtme- sini arzu etmeven güçlerin etkisivle zaman zaman vaşanan gelişmeler. ikili ilişkilerimizin daha da gelişmesi- ne hâlâ engel olmaktadır" dedı Çilkr'in gündemi Rus Büyükelçisi. Ciller'in Mos- kova zıyareti sırasında dogal olarak her şeyden önce ikili ilişkilerin ulas- mıs, bulundugu düzeyın kap^amlı olarak degerlendirilecegınıkaydettı. Rusya'nın, özellikle Avrupa. Or- tadogu. Kafkasya. Orta Asya \ e Ka- radenizbölgelcrindegüvenlik. istık- rar \e işbirlıginin arttınlabilmesi için. Türkiye ile ışbırlığını geliştır- mevı arzııladıgını \urgula\an Kıız- netsov. Mosko\a'dakı görüşmelerde. terör \e organıze suçlara karşı ortak mücadelenın de gündeme gelmesi- nın öngöruldüğünü kaydetti. RiBya'da PKK kamplan Kuznetsov. bölücü terör orgütu PKK'nın ülkesındekı faalıyetlerine ılışkın soruyu ıse şöyle cevapladr "Rus\a vatandaşı oian önemli mik- tarda Kürt kökenli insan. uzun za- mandır ülkemizde vaşamaktadır. Söz konusu insanlann oturduklan yer- lerdeki faaliyetleri Türk basınında son zamanlarda iddia edildiği gibi. sözde PKK kamplan kurulmasına kesin olarak imkân tanımavan ka- nunlar çerçevesinde y ürütülmekte- dir. Bununyanısıra Rus\ a olarak.iki ülke arasında 1992 vılında imzala- nan anlaşmada öngöriilea, 'taraflar- dan bırının topraklannda dıger taraf ıçm hasmane faalıyete ımkân verme- ıne' ilkesine kararlı bicimde bağlı- M2." TURNIKE SEMİH GÜNVER "Tüpk Kültüpünün Saga'sı" "Dışişleri Bakanlığı Mensuplan Eşlerinın Dayanış- ma Derneği"r\in başanlı teşebbüsleri oluyor. Geçen hafta. eski Ankara Palas'ta "Türk Kûltürünün Sa- ga's/"gecesıni tertiplediler. Saga; eski, tarihi öyküler anlamına gelir. Akşam saatlerinde büyük salon geniş bir izleyici kitlesi ile dolmuştu. Ev sahibi. Dışişleri Müs- teşarı'nın eşi Nedret Öymen, konukları güler yüzle karşılıyordu: Yabancı büyükelçiler ve eşleri, eski dip- lomatlar, dışişlerinin aktif kadrosu, Ankara'nın tanın- mış aileleri. Program ılgınç ve orijinaldi: İkı sanatçı, Profesör Talat Halman ve Yıldız Kenter, Türk küftü- rünü, slide'ların eşliğinde ingilizce olarak anlatacak- lardı. Kültürümüzün, Orta Asya'dan günümüze kadar olan Saga'sını Talat Halman kaleme almıştı. Şiirsel bir metin, tatlı bir üslup, ince bir zekâ ve mızah örneği, sürükleyicı bir maceranın öyküsü. Ortada büyük bir ekran, iki yanında konuşmacılann karşılıklı kürsuleri... Bu heyecanlı ve coşkulu öyküyü Yıldız Kenter ve Ta- lat Halman paylaşmışlar, bir diyalog haline getirmiş- ler. Klasık bir konferans degil, iki kişilik bir tiyatro ese- rini izliyorsunuz. Talat Halman, hepimizin tanıdığı kıy- metli bir kültür adamı, parlak bir yazar. Fakat, Yıldız Kenter'e eşlik edecek düzeyde bir tiyatro sanatçısı da. Yıldız Kenter, Izmir'ın Çine ılçesınden birkaç saat önce Ankara'ya dönmuş. Çine'dekı Yenı Tiyatro'da eşi Şükran Güngör, kendı ismıni taşıyan sahnede yeni' ve duygusal bir piyesi oynuyormuş. Athol Fugard'ın "Umut Şarkıları". Şükran'a çok yeteneklı bir genç kız, yapıtta eşlik ediyormuş. Eseri sahneye Yıldız koy- muş. Aklı kocasının başanlı olmasında. Sık sık saati- ne bakıyor. "Birazdan oyun bitecek" dıye tahminde bulunuyor. Kendi yorgunluğunu unutmuş bıle. Oysa biraz önce dramatik bir rolün altından kalkmış, şiirler okumuş, "ElıfElif" şarkısının bir kuplesinı ne kadar tat- lı ve hazin bir sesle söylemişti. Halman ve Kenter ikilısi Orta Asya'dan başlayarak Osmanlı ımparatorlarını, özellikle Fatih Surtan Meh- met'i. Mimar Stnan'ı, Kanuni Sultan Süleyman ı. Hürrem Sultan ı, I. Ahmet'i, IV. Murat ı. III. Ahmet'ı. Lale Devri'nı, Ingiltere konsolosunun eşi Lady Mon- tagu'yu, III. Selim'i, II. Mahmut'u, Fuzuli yı, Abdül- mecit'i, ne güzel, ne veciz, ne anlamlı bir yaklaşımla anlattılar. Bazen ayn ayrı konuştular. bazen bir ağız- dan hislerinı dile getirdiler: "Türklergeliyor, Türklerge- liyor". SelçukilerveSelçuk mimarisi, Konya. Celaled- din-i Rumi, dönen dervişler, Akşehir ve Nasreddin Hoca, daha öncelerı Dc-de Korkut'un öykülen ve he- le hele Prens Bansı Beyrek ile Prenses Banu Çi- çek'in sevgıye ulaşmadan önce aralanndaki aman- sız yanşma, lirik üslubun en nefis örnekleriydi. Gös- teri Atatürk ile bitti. Osmanlı Imparatorluğu'nun çö- küşü ve Cumhuriyet TürkiyesCnin Atatürk'le yeniden hayata dönüşü ve şahlanışı. Oyunun sonunda Kenter ve Halman, biri Türkçe di- ğeri İngilizce, dinleyicileri Yunus Emre'nin mısraları ile sevgiye çağırdılar: "Gelin tanış olalım I Işi kolay kılalım I Sevelim se- vilelim I Dünya kimseye kalmaz." Baki'nin: "Baki kalan bu kubbede bir hoş seda imiş" mısraını Talat Halman tekrarlamakta yarar gör- müştü. Yıldız Kenter ise son sözünde, Nâzım Hik- met'in 1940yılının karanlıklannda, geleceğe ait ümit- lerini kaybetmemış oldugunu belirtti. Halman'm son sözleri bir başka İngilizce şiir oldu. Bu mısralar Nâ- zım'ın iyimserliğinin devamı gibiydi: "Hayatımızın en güzel günleri bundan sonra yaşa- yacağımız günlerdir. I Size söylemek ısteyeceğim en sevgi dolu şeyler, henüz size söyleyemediklerimdir." İki sanatçı alkışlandı, çok alkışlandı. El ele tutuşup onlar da dinleyicileri selamladılar. Sonra Nedret Oy- menküçük bir grubu, sanatçılarla birlikte yemeğe tut- tu. Dışanda gece pınl pırıldı. Yollar tenhalaşmıştı. Re- nault eve koşarak döndü; ıçımde büyük bir mutluluk hissedıyordum. Demirelüzbon'dan aynı gün dön- müştü. Çiller Londra'ya uçmuştu. Erbakan yatınm- ların vaatlerıni tekrarlıyordu. Mesut Yılmaz elindekı belgeleri verebıleceginı açıklamıştı. Ecevit balayından geri gelmiştı. Baykalsuçlamalarına devam edıyordu. Dolar 103 bın lırayı geçmişti. Kasım ayında enflasyon yüzde 80'i aşmıştı. Dert mi? Teşekkürler Yıldız Kenter ve Talat Halman, her şeye rağmen hayatın yaşamaya değer oldugunu ıspat- ladınız. i ISMET SOYLER z <00 GÜZEL İNSAN, SEVGİLİ İSMET! 1YTL... SENStZ DE GEÇTİ BÎR BİLSEN SEINlNLE BİRLİKTE AĞIZ DOLUSUGÜLMEYİ NASIL ÖZLEDİK... ARKADAŞLARIN CECENİSTAN Bağınısız Devletler Topluluğu'nun kuruluşunda >er alan lideıier toplu halde: (soldan sağa) Leonid Kra\- çuk. Nursultan Na/arbavev. Boris ^eltsin. Stanislav Şuşkiveviç, Levon Ter Petrosyan, Mircea Snegur BDT 5 yaşındaSovyet Sosyalist Cumhuriyet- ler Bırlığı'nın (SSCB) 15 cumhu- nyetınden önce (1990'da) 3 Bal- tık ülkesı, ütvanya. Letonya. Es- tonya kopmuştu. Gen kalan 12 ülke, Bağımsız Devletier Toplu- luğu'na (BDT) üye. BDT, SSCB'nın tarıh sahne- sinden tümüyle kaybolmasından birkaç hafta once. 8 Aralık 1991 'de Rusya, Ukrayna ve Be- \arus lıderlen Boris Yeltsin, Le- onid Kravçuk ve Stanislav Şuşkiyeviç tarafından kuruldu. 21 Aralık 1991'de BDT'nin üye sayısı arttı; başlangıçta bırlığe yanaşmayan Azerbaycan ve GürcJStan'ın da katılımıyla BDT üyelerinın sayısı 12'yi buldu. BDT üyeiennm topluluğa yak- laşımları ve kendı aralanndaki ilişkileri farklı. Örnegin Azerbay- can ile Ermenıstan arasında ba- nş anlaşması ımzalanmadı. Uk- rayna, Ozbekıstan, Azerbaycan ve Gürcistan yönetımleriyle Rus- ya arasındaki ilişkiler zaman za- man gerginleşebılıyor. Ukrayna yönetımi Mosko- va'yla ve BDT'yle arasına mesa- fe koymayaçalışıyor. Kendinı ta- rafsız ülke ılan eden Turkmenıs- tan da zaman zaman BDT'yi gö- zardı eden tavırlar sergilıyor. Baştan BDT'ye gırmeyen. ancak ıç dengelerin değışmesı ve Mos- kova'nın etkisı sonucu topluluğa katılan Azerbaycan da bazen benzer tutumlar ıçınde. Seyrek de olsa Moldova'nın (Moldavya) BDT'ye yaklaşımında da benzer çizgiler görülüyor. Bu 4 ülke. özellikle askeri konularda BDT'nin ötekı üyelerınden farklı davranabıliyor. BDT'nin ışleyışı üzerine za- man zaman Ozbekıstan ve Gür- cistan'dan da eleştiriler duyulu- yor. Ermenistan'ın BDT'yle cıd- di bir sorunu yok. Moskova'yla iyi ilişkiler ıçınde olmaya dıkkat eden Tacıkıstan ve Rusya'yla bütünleşmeyı savunan Belarus ise topluluğun entegrasyon dü- zeyıni yetersız buluyor. Genellik- le birlikte davranan Kazakistan ve Kırgızistan da benzer yakla- şımlar sergıliyor; ancak bu ikı ül- ke. BDT'de Orta Asya'nın ağırlı- ğını hissettırmeye özen gösteri- yorlar. BDT içinde Kazakistan, Kırgı- zistan, Türkmenistan ve Özbe- kistan'ın kendi aralannda oluş- turduklan Orta Asya grubu za- man zaman bağımsız olarak toplanıyor. Başta gümrük birliği olmak üzere BDT içinde görece bağımsız bir işleyişe sahip olan öteki dörtlü birliğin üyeleri de Rusya, Belarus, Kazakistan ve Kırgızistan. Bunun dışında bırde Rusya ile Belarus'un 1998'e doğru bütünleşmeyı amaçlayan ıkıli birlik anlaşması bulunuyor. Ancak hem BDT kapsamında hem de BDT ıçındeki ayrı örgüt- lenmelerde ahnan kararların bü- yük bölümü kâğıt üzennde kalı- yor. Kimileri BDT'yi, "SSCB'nin yıkılmasından sonra Yugos- lavya'dakinden farklı ve daha uygar bir boşanma biçimi" olarak değerlendırıyor. Kimisı ise topluluğun, 1991-1993 yıllann- daki şaşkınlığını atan Rusya'nın, eski Sovyet cumhuriyetlerini ye- niden kendi egemenliği altında bırteştirme yolunda kullandığı te- mel araç oldugunu savunuyor. Savaştan demokrasiye kestirme yol27 Ocak 1997'de düzenlenecek Çe- çenistan devlet başkanlığı seçimlerine katılmak için aday olma süresi doldu. Resmen aday oldugunu açıklayan 19 kişi arasında Çeçen yönetiminin he- men hemen bütün önemli isimleri yer alıyor, Seçilme şansı en yüksek olan adaylar, şimdiki lider Selimhan Yan- darbiyev, Başbakan Aslan Masha- dov, askeri yöneticilerden Şamil Ba- sayev, Başbakan Yardımcısı Mavladi Udugov ve ulusal güvenlikten sorum- lu Başkan Yardımcısı AhmetZakayev. Moskova açısından en uygun lider, uzlaşmaya yatkın kimliğiyle tanınan ve hem ütke içinde hem de uluslararası alanda büyük otorite sahibi olan Mas- hadov. Adayların 28 aralığa kadar 10 bin seçmenden imza toplamaları ge- rekiyor. Bu arada eski Rusya parla- mentosu başkanı Ruslan Hasbula- tov, bu koşullarda Çeçenistan'da dü- rüst seçim yapılmasından kuşku duy- duğunu açıklayarak aday olması yo- lunda getirilen önerileri reddetti. Seçimlerle ilgili önemli bir sorun da son yıllarda Çeçenistan'dan ayrılmak zorunda kalan yüz binlerce insanın seçme hakkının güvence altına alın- ması. Rusya Güvenlik Konseyi Sekre- teri Ivan Rıbkin, sorunun çözülmesi amacıyla Çeçenistan'a komşu cum- huriyetlerde ve kentlerde de oylama yapılacağın< açıkladı.