Katalog

Cumhuriyel tmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmeni Orhan Erin<;# Genel Yayın Koordınatoru Hikmet Çetinkaya • Yazıışlerı Müdürlerı fbrabim Vıldız(Sorumlu), DinçTa>anç • Haber Merkezi Müdürü: Hakan Kara • Görsel Yönetmen: Fikret Eser Dı^ Haberter Ergun Balcı • tstıhbarat: Yalçın Çakır • Ekonomı Bülent Kızanlık # Kültur Handan Şenköken 0 Spor AbdülkadirYücelman •Makalder Sami Karaören • Çevın Se\fettin Turtıan • Düzeltme Abdullah Y«zıct 0 Bılgı-Belge Edibe Bugra # Fotoğraf: Erdoğan Köseoglu Yajın Kurulu tlhan Selçuk (Başkan). Orhan Erinç. Okta\ Kurtbökc Özgen Acar, Hikmet Çetinka\a. Şûkran Soner, Ergun Balcı. Dira; Ta\ anç. tbrahim Vıldız. Orhan Bursalı. Mustafa Balba\. ' AnkaraTernsıleısı: Mustafa Balbay# Haber Muduru.Doğan Akın Atatürk Bulvan No. 125. Kat*4. Bakanlıklar- Ankara Tel 4195020(7 hat). Faks. 4I95027 9 tzmır Temsıleısı Serdar Kıak.H.ZıyaBlv 1352 S 2 3 Tel:4411220.Faks.4419II 7 9AdanaTemsıleısı:ÇetinYigenoğlu,InönüCd. 119S No:l Kat: 1. Tel. 3522550. Faks. 3522570 Muessese Mudüni Erol Erkut 9 MEDYA C: • Yonetım Kurulu Koordınatör Ahmet Konılsan 9 Başkanı-Genel Mudür Gülbin Er- Muhasebe. Bülent Yener#tdare. duran • Koordınatör Reha Işıl- Hüs«>1nGürer9Uletıne. Önder man • Genel Mûdur Yardımcısı: Çeiik°9Bılgı-lşlem Nail Inal 9 Mine Akdağ 9 Halkla llışkıler Bılgısayar Sıstem. Müriivet Çiler Muduriı NurtenBerksoy Yı>ımla>aD ve Basan: Yenı Gun Haber Ajansı. Basm \e Yayıncılık A S T.rtocağıCad 39 41 Cagalogiu 34334 !st PK 246 Istanbul Tel (0 2121 512 05 05 120 hat) Faks (0 212)513 85 95 6AĞUSTOS1995 lmsak:4.15 Güneş: 5.57 Ögle: 13.17 Ikindi: 17-08 Akşam 20.23 Yatsı: 21.58 MEDYACTCI 5U0753-5i39580-5i38460-6i.Faks 511M66 Hava taksiciliği • ANTALYA (AA) - Helikopterler ve küçük uçaklarla, tarihi ve turistik yörelere turlar düzenleyerek gerçekleştirilen "hava taksiciliği" uygulaması_ gıderek yaygmlaşıyor. Ülke genelinde 50'nin üzerinde şirket, Pamukkale, Kapadokya. Efes, Antalya gibi tarihi ve turistik yörelere helikopter ve uçaklarla tur düzenleniyor. Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüfü yetkililerinin verdiği bilgiye göre turizm sektöründen gelen talepler doğrultusunda halen tstanbul'da 25, Ankara'da 15, Bursa'da 4. Izmir ve Antalya'da 2'şer, Eskişehır, Aydın, Trabzon ve Adana'da da birer fırma "hava taksiciliği'" hizmeti veriyor. Ağaçlandırma genelgesi • ANKARA (AA) - Içişlen Bakanı Nahit Menteşe, "Ağaçlandırma Seferberüği" konusunda valiliklere gönderilmek üzere bir genelge yayımladı. Menteşe, 79 il valiliğine gönderdigi genelgede, "Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu"nun 26 temmuzda yürürlü|e girdiğini hatırlattı. Yasanın, orman sahasını ve ağaç servetini çoğaltmayı, toprak, su ve bitki arasında bozulan dengeyi yeniden kurmayı, geliştirmeyi ve bütünüyle çevreyi korumayı amaçladığını belirten Menteşe, yasanın bu konuda atılan en Önemlı adım olduğunu ifade etti. Sıtmayta savaş • GAZİANTEP(AA)- Gaziantep Sağlık Müdürlüğü Sıtma Savaş Başkanı Mehmet Karataş, GAP bölgesindeki sulama projeleri tamamlandıkça sıtma riskının arttığını belirterek, "Alınan bütün önlemlere karşın, bölgenin alt \e üstyapısı en gelişmiş ili olan Gaziantep'te, sıtmalı sayısında yüzde 32 oranında artış oldu" dedi. Karataş, sıtmanın, önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ettiğini, coğrafi konum, iklim ve çevTe koşullannın, sıtmaya yol açan sivrisineklerin üremesine uygun ortam oİuşturduğunu söyledi. lassos kenti balık pazarı • MUĞLA (AA) - Muğla'nın Milas ilçesindeki antik lassos kentı içinde yer alan ve halk tarafından "balık pazan" olarak bilinen Roma anıt-mezan restore edildi. 1993yılında başlayan ve ftalyan arkeolog Prof. Fede Berti başkanlığında bir ekip tarafından gerçekleştirilen restorasyon çalışmalan için 2 milyar 240 milyon lira harcandı. Tarihi balık pazan, 11 ağustosta Kültür Bakanı Ismail Cem'in de katılacağı törenle açılacak. Argoslu kolonistler tarafından önderleri Iassos'un adına yaptınlan kentin tarihçesi, M.Ö. 3000'in sonunakadar uzanıyor. Bu nüldeerçılgmbkHiroşima ve Nagazaki'ye atılan atom bombalan sonucu 200 bin kişi yaşamını yitirdi. 50 yıl sonra Japonya'da hâlâ 300 bin insan sakat ya da kanserli. Hiroşima ve Nagazaki'nin dehşet verici sonuçlanna karşın dünyada nükleer silah teknolojisindeki çahşmalar ve denemeler son bulmadı. 1945 yılından bu yana dünyada 2 bin 36 nükleer deneme yapıldığı biliniyor. Nükleer deneme yapılan alanlarda canlı yaşam tümüyle sona erdi. "ölü bölgeler" yaratıldı. Bilim adamlan, dünyada bugüne kadar gerçekleştirilen nükleer denemelerin 29 bin Hiroşima bombası gücünde olduğunu belirtiyorlar. Bugün dünya üzerindeki nükleer silahlann miktan Hiroşima'ya atılan bombanın bir milyon katını aşıyor. Güvenilirliği artık tartışılan dünya üzerindeki 600'den fazla sivil ve askeri amaçlı nükleer santral ise, küçük bir dikkatsizlik sonucu dünya nüfusunun büyük bir bölümünü yok edecek güce sahip. Hazırlayanlar: tbrahim GiineL, Prof.Dr. Hayrettin Kılıç (Nükleer Fizikçi) Mekla Keskin (Greenpeace Sözcüsü) "Kapüan çalan benim/ kapılan birer birer./ Gözünüzegörünemem/göze görünmez ölfiler. Hiroşima'da öleli/ oluyor bir on yıl ka- dar./ Yedi yaşında bir kızım/ büyümez ölü çocuklar. Saçlarım tutuştu önce/ gözlerim yandı kavruldu./ Bir avuç kiil oluverdim/' kiiliim havaya savruldu." (Nazım Hikmet, 1956) Bundan tam 50 yıl önce Hiroşima'ya atılan atom bombası bugünlerde ancak, yıldönümle- rinde ya da nükleer karşıtı gösterilerle anım- sanıyor. Oysa bugün sadece Hiroşima'da 300 binin üzerinde insan, atom bombasından kay- naklanan hastalıklarla boğuşuyor. Hiroşima'da 12 sağlık kuruluşu radyasyonun neden oldu- gu hastalıklan tedavi etmeyi sürdürüyor. 50 vıl önce, atom bombasının insanlık üze- rinde denenmesi ve ortaya çıkan dehşet bellek- lerden silinmedi. Buna karşın devletler günü- müzde hâlâ nükleer silah teknolojısinden vaz- geçmiş değil. Teknolojiyi geliştirmek için ça- lışmalaryapılırken. nükleer denemeler sürdü- rülüyor. 1945 yılından bu yana dünya üzennde nük- leer güce sahip devletlerce çeşitli bölgelerde 2 bin 36 nükleer deneme gerçekleştirildıği bi- liniyor. Amerika'da yayınlanan "The Bulletin of the AtomicScientists''adlı bültene göre gerçekleş- tirilen nükleer denemelerin gücü 29 bin Hiro- şima bombasına denk. Diğer bir anlatımla dün- yada 1945 yılından bu yana 29 bin hiroşima bombası patlatıldı. Nükleer denemelerin yapıl- dığı yerler "ölü bölgelere" dönüştü. 1945 yılı- na göre çok daha gelişkin teknolojılere sahip atom bombalanyla yapılan denemeler dünya ekosistemlerine, canlılara zarar vermeyi sür- dürüyor. Güvenilirliği artık tartışılan dünya üzerinde- ki 600'den fazla sivil ve askeri amaçlı nükleer santral ise, küçük bir dikkatsizlik sonucu Çer- nobil ömeğinde olduğu gibi veya savaşta bom- balanması durumunda dünya nüfusunun bü- yük bir bölümünü yok edecek güce sahip. 6 Ağustos sabahı Tarih, 6 Ağustos 1945. Erken saatlerde bir- kaç kez alarm veriliyor. Sonra tehlikenin geç- tiği belirtiliyor. Halk biraz olsun rahatlıyor. Saat O8.15"de Hiroşima üzerinde B-28 tipi Amerikan ağır bomardıman uçağı beliriyor. Uçak, Amerikan bilim adamlannın geliştirdi- ği ve u KüçükÇocuk*'adını verdikleri 12.5 ki- lotonluk atom bombasını kentin üzerine bıra- kıp uzaklaşıyor. Bomba, Hiroşima'nın 580 metre üzerinde patlıyor. O an birkaç milyon derecelik sıcak- lık ortaya çıkıyor. Isı ve radyasyon bulutu dal- ga dalga çevreye yayılıyor. Demir köprüler erirken. binalar toz bulutuna kanşıp çöküyor. Binlerce insan buharlaşıp tümüyle yok oluyor, binlercesi de kömürleşiyor. Bomba 13.5 kilo- metrakarelikbiralanı etkisi altınaalıyor. Bom- banın düştüğü ve bugün "Banş Parkı" olan bölgenin çevresindeki iki kilometrelik alan- daki her şey yanıyor. Daha uzakta olanlar ve ilk etkiden kurtulanlar kaçmaya çalışıyor a- ma, kaçabileceklen yer yok. Su bulmak için yakın nehire koşanlar, kapkara bir görüntüyle karşılaşıyorlar. Tam bir cehennem. O an yara- lı kurtulanlann yüzde 65'i ise, daha sonra ya- şamını yitiriyor. Sonuç 160 bin ölü, bir o kadar yaralı ve en- kaz halınde bir kent. Üç gün sonra aynı cehennem Japonya'nın li- man kenti Nagazakı'de yaşanıyor. Burası dağ- lık olduğu için insan kaybı daha az. 40 bin ki- şi ölüyor. Hiroşima ve Nagazaki'den sağ ola- rak kurtulanlar yıllarca bombanın acısını çek- meye davam ediyorlar. Binlerce insan yüklen- dikleri radyasyon nedeniyle yıllarca tecritedi- liyor. Büyük çoğunluğu sakat kalıyor ya da kansere yakalanıyor. Japonya'daki resmi ista- tistiklere göre, halen atom bombasından kay- naklanan hastalıklara yakalananlann sayısı 300 binin üzerinde. 1 milyon Hiroşima Hiroşima ve Nagazaki'de 50 yıl önce yaşa- nan acılardan ders alınmadığını, bugünkü nük- leer silahlanma yanşında görmek olası. Bilim- adamlan dünya üzerindeki nükleer silahlann miktannın Hiroşima'ya atılan bombanın bir milyon katını aştığını behrtiyorlar. Kaldı ki bugün nüldeer silaha resmen sahip olduğu bi- lınen ABD, Rusya, Çin. İngiltere ve Fransa'nın dışında Hindistan. Pakistan, iran, lsrail, Güney Afrika Cumhuriyeti, Suriye. Japonya, Kuzey Kore'de de nükleer silah üretildiği ya da üre- tilmeye çalışıldığı öne sürülüyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na (1A- EA) göre güvenilirliği artık tartışılan dünya üzerindeki 600'den fazla sivil ve askeri amaç- lı nükleer santral atom silahlan için hammad- de kaynağı olma işlevini sürdürürken, Çerno- bil örneğinde yaşandığı gibi birer tehditunsu- ru. Bilim adamlan. küçük bir dikkatsizlığin binlerce insanın ölümüne neden olabilecek ka- zalara yol açabileceğini vurguluyorlar. Terörist saldınlar ise diğer bir tehlike. Ya Oklahoma olayı bir nükleer santralda gerçek- leştirilseydi sorusu yetkilileri kara kara düşün- düriiyor. Geçmişimiz güzelliklerle dolu CEMtL İPEKÇİ Merhaba Geçen gün. yaşadığımız yüzyıldan. etrafımı saran güncel giysilerden ve kumaşlardan, gazetelerdeki her gün yazılan felaket haberlerinden sıkıldığım bir an kendimi tüm bu yaşamak mecburiyetinde olduğum kurallar ve dekorlardan bir an bile uzaklaşmak için Sultanahmet'e attım ve tabii ki en kolay sığınak da geçmişin tüm güzelliğini hâlâ taşıyan Topkapı Sara- yı'ydı. Sarayın bahçesinden içeri girdiğim andan itibaren yüreğimin hafifiediğini, düşüncelerimin kendi halle- rine dönüp sevinçle birbirleriyle kıkırdaşarak sohbe- te başladığını duydum içimde tekrar. Geçmişin o sade ve gururlu sessizliğini sadece zi- yarete gelen insanlann ayak sesleri zaman zaman bö- lüyordu. Bahçede uzun bir süre oturdum; yaşamın sa- dece bugün olmadığını geçmişin kokusunu içime sin- direrek benimseyene kadar. Sarayı dolaşmayabaşladığımda ayaklarım beni is- tesem de istemesemde gene de mesleğimin ve yaşam biçimimin gereği olsa gerek, kostümler bölümüne sürükledi. O güzelim kaftanlan. kumaşlan dokunamadan koklayamadan camlann arkasından seyretmek ve in- sanlann bir zamanlar üzerlerini örtecekleri örtülere nasil da önem verdiklerini görmek. bugünkü, telaşla ve kimlere hazırlandığı bilinmeden yapılan giysiler- den ve insanlann moda uğruna yaptıklan densızlık- lerden bir kez daha üzüldüm. Her bir kumaş. bir başka hikâye anlatırcasına yu- muşak bir ifade ile ve karşısındakine bir aşk mektu- bu yazarcasına dokunmuştu. Giysileri; kesilişleri, biçimleri insanlan sıkmamak, boğmamak, sadece keyifle buluşmak için ne kadar da sade ve rahattı. K.umaşlann üstündeki; giyen kişilerin. kimlikleri- ni, inanışlannı, korkulannı yanı yaşam ve düşünce- lerini ifade eden desenler o kişiler artık aramızda ol- masalar da onlan sanki bire bir karşımızda gibi bize onlan tanıtıyordu. Hafıfledim, silkindim: yaşamın güzelliğini tekrar gönlüme zevkle sindirdim; o dışardakı dünyada niye ve niçin olduğu bilinmeyen koşuşmadan bir an bile olsa uzaklaşmış olmaktan. Düşünün. bugünün insanlarının şık olmak için giy- dilderi, adeta etlerine yapışan pantolonlannın veya nefes alamayacak kadar sıkı bellerini, ince göğüsle- rini büyük ve davetkâr göstermek için giydikleri kor- selerinin ya da ayaklanndaki topuklu topuksuz bin- bir manasızhktaki ayakkabılan düşünmek bile insa- nı sıkıntıdan terletiyor. Tevekkeli değil günümüzün insanı her an sinirsel buhranlar geçiriyor... Böylesi doğaya ters giysilerle ve bir de yüzyılın zamanla yanşında bence yaşama- mız bile mucize. Saraydan kendime gelmiş, yüreğim hafıflemiş çı- kıp zamanı unutup Beyazıt'a doğru yürümeye başla- dım. Ayaklanm kınlsaydı da oralara tam güzellikle- ri bulmuşken gitmeseydim.. birden gözlerimin etra- fi görmemek için kapaklanyla kavuştuğunu hissettim. Onlan açmaya zorlamak ve tüm çirkınlikleri isteme- sek de görme zorunlulugunda oldu- ğumuzu kabul etmek bir zaman al- dı. Alaca bulaca, şekli şemaili belli ol- mayan binlerce askılar dolusu giysi, çağımızın şekle ve yeniliğe doymayan insanlarca köle pazarlanndan alınmak üzere bekleyen kölelerin çaresizliği ve bakımsız- lığıyladükkânlann iç- lerinde ve önlerinde duruyorlardı. Hani kar- makanşık yemek yediğinizde mid- eniz nasıl bozulur, içiniz bayıhrsa. benim dezevksizlik ve bu giysi karmaşasın- dan yüreğim bozuldu, ; gönlüm bulandı bir / an. Tekrar saraya / dönmek için içim / " yanarken birden bir şeyi farket- tim istemesem de.. yaşamın güzelliği: günün getirdiklerinden hoş- nutolmamak. hepgeçmişi özlemek. böylece geleceğe güzelini. doğrusunu taşımak için çalışmak v e yenilenmek değil mi? O an rahatladım %e yaşamla banştım tek- rar. Evet.. geçmiş. hoşluklarla ve güzel- liklerle dolu ama, geleceğe biz de güzel- liklertaşıyabiliriz. Gelecek günlerde yeni güzellikleri doyasıya yaşamak dileğiyle iyi pazarlar. Dünya, Füroşima'yı animsayacak • Hiroşima'ya atılan atom bombası, üzerinden 50 yıl geçmesine karşın unutulmadı. Dünyanın böyle bir felaketle bir kez daha karşılaşmaması için çevreci ve nükleer karşıtı gruplar çeşitli eylemler düzenliyor. Haber Merkezi- Hiroşi- ma bu yıl sadece Banş Par- kı'nda büyük gösterilerle anılmayacak. 50. yıl dolayı- sıyla çevreciler, tüm dünya- da çeşitli etkinikler gerçek- leştirecekler. Hiroşima'nın 50. yılındaanti-nükleergös- teriîer yoğunlukta olacak. Greenpeace örgütü ise de- nemeleri engellemek üzere harekete geçti. Halen bölge- de 100 gemiyle geniş kap- samlı bir eylem gerçekleş- tirme hazırlığı sürüyor. Çevreciler, Fransa'ya karşı bütün dünyada aynı anda imza kampanyası baş- lattılar. 15-17 ağustos tarih- leri arasında tzmir limanına uğrayacak olan Greenpe- ace'in Altair gemisi imza kampanyasını Türkiye'de de yürütecek. Türkıye'de 5-6 ağustos ta- rihleri arasında başta Nükle- er Karşıtı BeledıyelerBirh- ği ve Dünya Dostlan Derne- ği. Silifke Akkuyu'da yapıl- mak istenen nükleer santra- lın arazisinde eylem gerçek- leştirecek. Nükleer Karşıtı Platform ise İstanbul'da, 5-9 ağustos tarihleri arasında nükleer karşıtı bir dizı etkinlik ger- çekleştirecek. Hiroşima"daki anma top- lantısında bu yıl da çeşitli etkinlikler düzenlenecek. Kentin, dünyaya vermek is- tediği banş mesajını sembo- lize eden güvercinler uçu- rulacak ve yaşam kaynağı- nı sembolize eden su için Motoyasu Nehri'ne bin adet kâğıt şemsiye bırakılacak. Japon Başbakanı Tomiichi Murayama ve Hiroşima Be- lediye Başkanı Takashi Hi- raoka. Banş Parkı'ndaki anıtın önünde yere yatarak saygı gösterisinde buluna- caklar. Hiroşima'ya atılan atom bombasının 50. yılında pat- lamada ölen 20 bin Koreli için de Japonya'da yaşayan Koreliler ayn bir anma top- lantısı düzenleyecek. Ünlü Beatles topluluğunun üyele- rinden Paul McCartney ile John Lennon'un eşı Yoko Ono, Hiroşima'ya atom bombasının atılmasının 50. yılı dolayısıyla Japon NHK televizyonunda, "HiroşJ- ma'nın Cöğü Her Zaman Mavidir" adlı şarkıyı bırlik- te seslendirecekler. Len- non'un oğlu Sean Lennon, McCartney ve çocuklannın da şarkıda vokalistlik yapacaklan belirtildi. Çılgmlık çağma tepki S S Hiroşima'nın 50. yılı dolayısı>la dün. lstanbul'daki Ame- rikan >e Fransız konsolosluklan önünde eylem gerçekleşti- rerek w Nükleer silahlanmayason" çağnsındabulundu. Plat- form adına basm bildirisini oku\an A>nur Tuncer, "Hiroşi- ma'nın, Nagazaki'nin 50. yıldönümünü insanlığımızdan utanarak kederte ve öfkeyle anıyoruz" dedi. Nükleer Kar- şıtı Platfonrn üyeleri olarak nükleerçağL, "çılgınlık çagı" ola- rak adlandırdıklarını belirten Tuncer, "Platform üyeleri olarak biz bugün, atom güçjeri olan ülkeleri protesto ediyo- ruz" diye konuştu. Nükleer denemeler tehdit ediyor Dünyanın atom harîtası Haber Merkezi - Dünyada 1945 yılından buyana 2 bin 36 nükleer deneme gerçek- leştirildi. Ülkelerin gerçek- leştirdikleri nükleer dene- meler şöyle: "ABD: 215'i atmosferde, 815'iyeralnnda.SSCB: 207'i atmosferde, 5O8'i\eraItında. İngiltere: 21'i atmosferde, 24'ü yeraltında. Fransa 45'i atmosferde, 159"u yeraltın- da. Çin: 23'ü atmosferde, 18'i yeraltında. Hindistan: 1 adet >eraltında." Çevreye milyarlarca küri- lik radyasyon serpintisi ya- yan nükleer denemeler tüm canlılann geleceğini tehdit ediyor. Amerikan Eneriı Ko- misyonu'na sunulan rapora göre (USAEC Report HASL-278: 41-66) sadece nükleer denemeler yüzün- den dünyada bir mily onu aş- kın insan radyasyon nede- niyle kansere yakalanacak. 1963 yılında imzalanan uluslararası "Kapsamlı De- neme Yasağı Anlaşması"na (CTBT) karşın nükleer de- nemeler sürüyor. Deneme- leri tümden durdurmak yeri- ne ABD. 2 kiloton ile sınırlı denemeler yapmayı öneri- yor. ingiltere 45 kilotonluk nükleer denemelerden yana tavır koyarken, Rusya en az 10 kilotonluk. Fransa 100- 200 kilotonluk. Çin de 1000 kilotonluk denemeler yap- mak istiyor. Dünyada nükleer deneme yapılan alanlar ve deneme sayısı şöyle: "Nevada 935, Kazakistan 496, Rusya 214, Mururoa 175, Enewetak 43, Çin (Lop Nor) 41, ChirstmasAdası 30, Bikini Adası 23, Cezayir 17, Joh nston Adası 12, Avustral- ya 12, Fangataufa Mercan Adası 12, Pasifik Okyanusu 4, Malden Adası 3, Güney Atlantik Okvanusu 3, Alas- ka 3, New \lexico 3, Missi- sippi 2. Colarado2, l krayna 2, Ozbekistan 2. Türkmcnis- tan 1. Hindistan 1." isviçre Slovenya f U } Atom bombas denemelennm yapıfc** afe>"far [5'j. Romanya (OÂ (2 F Bulgaristan (2 f Insaat halındek! * nükleer santraltaı Macaristan Q|| Slovakya û l ^ f Resmen açıManmayan anc3k Atom bombasına sahip oıduğu tahnın eüılen uikeler Potansıyel olarak atom bombasına sahip olabilecek uikeler