Katalog

10 HAZİRAN 1995 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Urfalı talibi Petlas'ın peşinde • ANKARA(ANKA)- Urfalı lastik bayii Abdûlcemal Taşçüar, daha önce şahıs olarak ihalesine girdiği, ancak kazanamadığı Petlas'ın peşini bırakmıyor. Abdûlcemal Taşçılar, bu kez, oluşturdugu şirketle Petlas'ın yeniden açılması beklenen ihalesine katılmayı planlıyor. Taşçılar ailesi, Şanlıurfa'da kendi adlannı taşıyan 1 milyar lira sermayeli bir şirket kurdu. ABDHe ANKARA(AA)- Ithalatı çok hızlı arttırdıgı gerekçesi ile Türk iç çamaşırianna kota koymak isteyen ABD ile kota görüşmeleri, 19-20 haziran tarihleri arasında VVashington'da yapılacak. Görüşmelere katılmak ûzere Anlaşmalar Genel Müdûr Vekıli îstemi Gürsal başkanlığında bir heyet ABD'ye gidecek. Yetkililer, görüşmelerin iki ülke hükûmet yetkilileri arasında yapılacağını, ancak görüşmeleri izlemek ûzere, konfeksiyon ihracatçi birliklerinin temsilcilerinin de ABD'ye gideceğini kaydettiler. ŞİRKETLERDEN • EMLAKBANKASI Bahçeşehir'in birinci etap, ikinci kısım konutlannm teslimine başlandı. • VORVVERK komple ev temızlığınde dünyanın en büyük markası olarak doğrudan pazarlama yöntemiyle Tûrkiye Bazannda. IIMPULSE VANILLA KISSES Amerika ve Avnıpa'dan sonra Türkiye'de de piyasaya sunuluyor. • DHLWORLDW1DE EXPRESS iletişim ağını geliştirmeye yönelik dev bir adım atarak, DHL ile British Telecommunication arasında yaklaşık 6.7 trilyon liralık bir anlaşma imzaladı. • REBLL kozmetik hanımlann duşlarda "kapabilecekleri her türlü Tıastalıktan koruyan Brflnö Biyasaya sundu. I KOMtLİ 22 mayıstan itibaren özel bir promosyon kampanyası başlattı. • EKTNCtLER HOLDLNG'e bağlı Ekınoba Konutlan'nın dövize endeksli ve geri alma garantili satışlan hızlandı. • FORD-OTOSAN üretimine başladıgı yeni Escort'u tanıttı. • DAEWOOotomobillerin Türkiye mümessili Omco A.Ş. faaliyetlerine başlıyor. • KOÇBANK'ın 27. şubesi Gebze'de hizmete Srdi. I METAN Ses-Görûntü teknolojisi ile ilgili olarak tüm yayın kuruluşlanna açık bir seminer düzenledi. • MOTOROLA'nm cep telefonu FLARE temmuzdan itibaren satışta. • FLET ÎNŞAAT doğa ile iç içe sloganı ile gerçekleştirdiği Çatalca Subaşı Evleri'ni satışa sundu. • IBM Türk'ün 95 yılı yazılım stratejisi ve önemli ürûnleri tanıtıldı. • MAGIC TANTITM VE İLETİŞİM Genel Müdürlüğü'nü Ayhan Tezcan üstlendi. • DODOKtDS müşterilerini taklitlerine karşı uyardı. • ZEGNA aksesuvar koleksiyonu Nişantaşı mağazasında sergileniyor. • I-BİMSA 20 yıh aşkın iş yaşamının ortaya çıkardığı ûrünleri, Istanbul Sabancı Center ve Ankara'da iş dönyasınııı yöneticilerine sergiliyor. • BEYMEN iç giyimden dekorasyora kadar uzanan geniş koleksiyonlannı özgün kataoglar ile tanıtıyor. MÜTEAHtiTLtK'in Rusya'da cşa ettiği alış- veriş merkezi en güzel yapı ÖKİülünü kzzandı. • SPECTRUM'un sponsorlufjnda Tûrkiye Genç Işadanlan Yüksek • KLurulu'nın II. Kurultayı, 9- 1 1 Hazirar tarihleri ajasında gjrçekleştirilecek. • GÜNES HAYAT Tûrkiye RLotary kulipleri tarafından Aüzenlene: müzik ve dans y-anşmasua sponsorluk yapıyor. • RENAILT mayıs ayı i«ibanylafcplam812.767 auraç satant, Fransa'da en ç=ok satanrtomobilmarkası csldu. • EYAP Eczacıbaşı Yapı Cjereçlerinn Artema Grubu, tan otomatik e=lektroliz laplama tesisi, kapasiteyıJd kat arttırdı. Niyet mektubunda bürokratlann uygulamalan kutlandı, hükümetin tavizleri eleştirildi EMF yapısal önleın istediESRAYENER ANKARA - Ekonomiyi incelemek üzere Türkiye'de bulunan Uluslararası Para Fonu heyetinin, makro ekonomik büyüklüklerde- ki gelişmeleri olumlu bulduğu, ancak emek- lilik yaşının yükselnlmesi, özelleştirme gibi yapısal önlemler programında ilerleme kay- dedilmediğine dikkat çektiği bildirildi. Heye- tin, niyet mektubunda istikrar önlemlerinin uygulanması konusunda bürokratlan kutladı- gı, hükümeti ise, programdan "ödün verikli- ği" gerekçesiyle eleştirdıği öğrenildi. Başbakan Tansu ÇUkr'in ekonomi konu- lanndakı başdanışmanı Emre Gönensay da, IMF'nin son ekonomik göstergelerden hoş- nut olduğunu belirtirken, "Ozefleştirmeyi de hızlandıracağız'*' dedi. Hükümetin niyet mektubunda sunduğu he- deflen denetlemek ve stand-by kredi an- laşmasının sûrdürülüp sürdüriilmeye- ceğini belirlemek üzere hafta başın- da Türkiye'ye gelen IMF heyeti, ilk olarak üst dûzey bürokratlarla bir a- raya geldi. Heyetin, görüşmelerde, mayıs ayında toptan eşya fîyatlannda yüzde 78 oranına kadardüşen enflasyon, öde- meler dengesi ve mayıs ayında fazla veren bütçe konulannda bürokratlan kutladığı bil- dirildi. Yetkililerden edinilen bilgiye göre, heyet- tekiler, sürdürülen önlemlerin kalıcı olma- dıgı yönünde eleştiride de bulunurken, özel- likle kamu borçlanma gereğini arttırdığım ve büyük finansman sorunu yarattığıru vurgu- ladıklan KlT'ler ve sosyal güvenlik kuruluş- lan konusundaki önlemlerde ilerleme kay- dedilmediğine dikkat çektiler. IMF'nin emeklilik yaşının yükseltil- mesini öngören tasannın Meclis'tebek- letildiğıne ve özelleştirmenın yavaşla- dığına dikkat çektiğini anlatan yetki- liler. "Heyet özetlikle siyasi otoıitenin istikrar paketinden taviz verdiği ıryan- sında bulundu" açıklamasmı yaptılar. Heyetin, yapısal önlemleralınmadığı süre- ce, açıklann iç borçlanmayla fınanse edilme- si zorunluluğu doğdugu yönünde uyanda bu- lunduğunu da anlatan yetkililer, "Top artık siyasilere anldı. Bürokrasi, pakeOe kendisûıe düşen göre\i yapryor" dedıler. Başbakanlık Başdanışmanı Emre Gönen- say da, IMF'nin makro ekonomik gelışme- lerden memnun olduğunu belırterek, şu açık- lamayıyaptı: "Şu andaönemli olan özeUeştirmeyidc çok çabuk vapabilmektir. Yüın son 3 ayında özel- leştirilecek olan kuruluşlan, yılın 3. fiç ayhk dönemine aktık. Yani. temmuz-eylül dönemi- ne aldık. Hızlı bir özelleştirme dönemi başlı- yor. Tüpraş, Petkim, Sümerbank, Erdemir, Fetrol Ofisi bunlann arasında yer alrvor." Özelleştirmenın yapısal reformlann bir ayağı olduğunu vurgulayan Gönensay, "Di- ğer neformlardan sosyal güvenlik ise parta- mentonun iradesindedir" dedi. PTT'nin T'si- nin, özelleştirmede ayn bir yeri bulunduğu- nu da vurgulayan Gönensay, "T'nin saöşı için Dünya Bankası'yla danışman firma için yapıian konsorsiyuınun sonuçlanması laznn" dedi. Türkiye'nin 500 mily on dolar sendikasyon kredisı aldıgını da anımsatan Gönensay, özel bankalann borçlanmaya başladığını, yap-iş- let-devret modeliyle yapılacak projeler için de dış kredi alınacağını söyledi. Türkiye için orta vadeli bir istikrar paketi öneren TÜSİAD, gelecekten endişeli Ekonomik fatııra gîderek kabarıyor Ekonomi Servisi- TÜSİ- AD, "Türkiye için yeni bir orta vadeli istikrar prog- ramı" önerdi. Raporun ta- nıtımında bir konuşma ya- pan Türk Sanayicileri ve Işadamlan Demeği (TÜSİ- AD) Başkanı Halis Komili 'yitirilen her günde eko- nomik ve sosyal faturanın kabardığım' belir- terek, "Kimse gele- cekte koşuUann da- ha iyi olmasını bek- lemesin. Eğer acil olarak orta vadeli bir istikrar progra- mını uygulaînava koymaz- sak yitirilen her gün bu umursamaz tutumun eko- nomik ve sosyal faturasım kabartacakfır. Çiinkü mev- cut Lstikrarsız ortam, eko- nomide olduğu kadar siya- sette «• toplumsal ha> arta da siddetü bir erozyona neden ^ 1 TtJSİAD olmaktadır'' dedi. Yapı Kredi Bankası Ge- nel Müdür Başyardımcısı Prof. Dr. Hasan Ersel'ın koordinasyonunda 7 kişilik bir bilim adamı grubu tara- fından hazırlanan "Türkrve İÇİn Yeni bir Orta Vadeli lV tikrar Programına Doğru" konulu rapor TÜSİAD tarafından tanıtıldı. Rapor hakkında bilgi veren Başkan Halis Komili artık Türkiye'de istikrar sözcüğünün anlamı- nı kaybetmeye baş- ladıguu ifade ederek. 5 Ni- san ekonomik paketinin da- hi istikrar programı olarak sunulduğunu söyledi. "Oysa bu paket asbnda ekonominin bozulan denge- lerinin kısa vadeli olarak ye- niden tesis edilmesini hedef- Byordu"dıyen Komili söz- TÜSIAD dünkü toplanüsında Türkiye için yeni bir istikrar programı önerdi. lerine şöyle devam etti: "5 Nisan programının Türkiye'nin yapısal sorun- larına çö/üm üretme hedefi ta^ımadığı, bu bakışla ha/jr- hnınnrtıgı beiiiydL Bunu uy- gulamada görmemiz de uzun sürmediT' Türkiye'de bir istikrar programı uygulanmasınm önündeki en önemli enge- lin mevcut popülist siyaset anlayışı ve bu anlayış çerçe- vesinde gelişen siyasi uygu- lamalar olduğunu kaydeden Komili, orta vadeli istikrar programının hayati önem taşıdıgına dikkat çekti. AI&T ürunü GlobaJyst™ PC&C, Kişisel Bilgi İşlem (Personal Computing) ve İletişım'in (Communications) olahaklannı birleştiriyor. Globalyst" 1 PC&C'nin sundugu olanaklarla PC'nizi fişe takıp, dünya}-» baglanmak mümkün. Örnegin, Globalyst™ PC&C bulundugunuz yerden tüm dünya ile vıdeo konferans yapmanıza ve sahip oldıgu standart donanımıvla vine dünyanın herhangi bir yerindeki kişiyle, karşılıklı aynı dosyada çalışmanıza imkan tanıyor. Üstelik, Globalyst™ PC&C ler, pek çok PC'den farklı olarak kolayca. ihtiyacınız oranında genişleyip, güncelleşebiliyor. İietışim ve bilgi işiem arasındaki mükemmel beraberligi şimdi daha yakından tanıyın. AI&Tnin, Globalyst™ PC&C ailesiyle sundugu "Note Book"tan "Mini Tower"a kadar zengin seçeneklerden sız de yararlanın. Aynntılı bilgi için lütfen 0 800 211 60 19 numaralı ücretsiz tüketici hattımızı arayın. Telekomumkasvonda dunya deı j ATScT{e btlgt iflemde en sa\-gm kurulu$tardan SCR arıık hır butün Bılgl ı$lem ı? ıleltşım bılgıvı elde eımernz (gett rfçtmenız fmotvj ı-e kuüanmamz (ttsef ıçtn btrartnagetdı ATfiT Orta vadede istikrar Türkiye için orta vadeli is- tikrar programının önerildiği rapordan yapısal önlemler çıktı. Raporun sonuç bölü- münde "borçlanmadan korkma, sıkışırsan basar parayı ödersin" zihniyeti ye- nne "borçlanmaktan kork, sıkışırsan ileride vergileri arttırmak zorunda kalır- sın" zıhniyetinin yerleşmesi gerektiğı ıfade ediliyor. Ankara Üniversitesi öğre- tim üyelerinden Prof. Dr Er- ean Uygur tarafından hazır- lanan ılk tebliğde ülkedekı enflasyonun yurtdışı enflas- yonu ile döviz kurundaki de- ğişimin toplamma eşıt olma- sı gerektıği vurgulanıyor. Makro Danışmanlık AŞ Yönetim Kurulu Başkanveki- li M.Ercan Kumcu teblığın- de, açık kambiyo rejimlerinin ekonomiyi knze götürdüğü- nü vurguluyor. Açık kambi- yo rejimınin yarattığı sorun- lann 1993-94 yılında Türki- ye'de âdeta bir laboratuvar gi- bi yaşandığını belirten Kum- cu, "Düşünülmesi gereken nasıl bir kambno rejimi uygu- lanacagı degiL bu kambiyo re- jimi altmda nasıl bir ekonomi pofitikası oiması gerektiğidir'' dıyor. Boğazıçi öğretim üyelenn- den Doç. Dr. Deniz Gökçe tebliğinde kamu açıklannın para basılarak finanse edil- mesinin önüne geçebılecek i- ki yol önererek bunlan şöyle sıraladı. "Tambağunsızvetek görevi fi>'at istikrannı koru- mak olan bir Merkez Banka- sı veya para basma imkânı ak- (ifindeki döviz varlıklan ile kı- sıtianmış bir parasal kurum oluşrurulmaİL" "Türkiye ve Avrupa Bir- liği" konulu_ tebliği hazırla- yan Bilkent Üniversitesi tktı- sadi, Idari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Sübidey Togan ve aynı üniversitede Ekonomi Bölümü'nde yük- sek lisan eğitimi yapan Alper Yılmaz, gümrük birliği son- rasında ortaya çıkacak vergı kaybı konusuna deginıyorlar. Yapı Kredi Bankası Genel Müdür Başyardımcısı Hasan Ersel'in Ercan Kumcu ile or- taklaşa hazırladığı "İstikrar Programı ve Kamu Denge- si" konulu tebliğinde bir is- tikrar programı uygulanabil- mesi için kamu açıklannın mutlaka denetim altına alın- ması öngrülüyor. Raporda bulunan çalışma- lan değerlendiren Merkez Bankası eski Başkanı Rüşdü Saracoğlu'nun tebltğinde ise istikrarsıziığın topluma mali- yetinin giderek arttığı belir- tiliyor. fŞÇİNİN EVRE3VÎNDEN ŞÜKRAN SONER ILO'yu Unuttuk Uluslararası Çalışma Örgütü ILO'nun Türkiye'ye ilişkin kararlan uzun bir zamandır başımızı ağntı- yor. Birleşmiş Milletler'e bağlı, her ülkenin işçi - iş- veren taraflan ile hükümetlerinin temsil edildikleri ILO, sendikal yasaklar nedeni ile Türkiye'ye hesap soruyor. Türkiye, 12 EylüPün anayasa ve yasalara sok- tuğu yasaklar, haklan kısıtlayan siyasi iktidarfann uygulamalan nedeni ile sürekli ILO'nun günde- minde. Yıl boyunca çalışan ilgili uzmanlık komite- lerinin raporlannda durumumuzu bir türtü düzel- temedik. Her yıl haziran ayında yapıian ILO Genel Kurulu ve sözleşme ihlallerinin görüşüldüğü uz- manlık komitesi "Aplikasyon"öa, uslanmaz, "iflah olmaz" yaramaz çocuklar gibi azarlanıp duruyo- ruz. 12 Eylül sonrası, ANAP hükümetlerinde, koalis- yon ortaklığında tabloda değişen, düzelen hiçbir şey olmadı. Şüphesiz hemen her ülkede yaşanan birtakım sorunlar oluyor. Ancak durumunda hiç- bir düzelme olmadan tekrar tekrar, aynı konular- dan uyanlan ülkeler belli. Sözde biz demokrasi- nin, sendikal haklann olmadığı, dışlanmış, horla- nan ülkeler konumundan çıkmak istiyoruz. ILO'nun bizden istediği de öyle atla deve, kolay kolay yapamayacağımız şeyler değil. ILO, Türki- ye'nin altına imzasını atmış olduğu, ileri sendikal haklan değil, sendikacılık için "olmazsa olmaz" asgari ılkeleri belirleyen sözleşmelerine uyum bek- liyor. Örnegin Atatürk'ün imzası ile üyesi olduğumuz ve imzaladığımız için yıllar öncesinden sorumlu ol- duğumuz 98 sayılı ILO sözleşmesi var. 12 Eylül ve- rilmiş haklan gasp edince, ILO Genel Kurulu'nun 98 sayılı toplu pazarlık hakkını düzenleyen bu söz- leşme ihlalinde suçlu duruma düşmüşüz. Bize "Kamu çalışanının sendika ve toplu pazarlık hak- kını vermememiz, sendikalann önündeki çifte ba- rajlar, yüzde 10bu sözleşme ilkelerine aykın, grev ertelemelennde zorunlu tahkim olmaz, grev ya- saklan kalkmalı.." demişler. Hükümetlerimiz, suçlu olduğumuzu, sözleşme ihlallerini kabul etmişler, "Zaman verin, düzelte- ceğiz" demişler. Biryıl-iki yıl sonra değişen hükü- metler ve çok bol değişen bakanlar "Haklısınız, söz venmiştik, yapamadık, bu seferyapacağız"tü- ründen savunmalarla 3-5-1Ö-13 yılı geçirmiş- ler. Bu yıl da ILO'ya değişen, düzelen hiçbir şeyin olmamasının ayıbı ile katılıyoruz. Galiba artık yüz- süzlükten de utanmıyoruz. Işin ilginci, artık ILO di- ye bir konu, bir sorun vannış gibi de davranmryo- ruz. Kedinin pisliğini örtmesi gibi, ILO'yu, genel ku- rul çalışmalannı, Türkjye'ye hesap sorulmasını gündeme getirmeyerek saklamaya çalışıyoruz. Sendikacımız, işverenimiz daha çok "usulen" ağır- lıklı turistik havada ILO Genel Kurulu'nda. Hükü- met umursamaz birtavırda. Ama pisliğin örtüldü- ğü yerden hafif de olsa bir koku geliyor. Türkiye'nin ILO'daki kötü konumu, sendikal haklar gaspı ayıbı olduğu gibi duruyor. j Tek vergi numarası temmuzda başhyor ANKARA (AA) - Maliye Bakanı İsmet Attila, Türkiye genelinde otc- masyonlu \ e otomasyonsuz vergi dairelenn- den, 5 milyon 165bin454mü- kellefe ait sicil bilgilerinin top- lanarak merkezi sicil kütü- ğüne aktanldığını belirte- rek, "Tek vergi numarası- na önümüzdeki temmuz ayında geçüecek" dedi. Ismet Attila, yaptığı açıklamada, tek vergi nu- marası projesinin bütün Türkiye çapında uygulana- bilmesi için bilgisayar ve fakslardan oluşan teknik altyapının geçen nisan ayında tamamlandığına işaret etti. Attila, birden fazla ver- gi dairesinde mükellefıye- ti olan kişi veya kurumlara ait mükerrer kayıtlann tes- pit edilerek mükerrerliğin giderilmesi için vergi de- nermenlerince çalışmalar yapıldığını ifade etti. Hatalı bilgi- lerin düzeltil- mesi ve müker- rerliklerin gi- dcrilmesi için yapıian düzelt- melerin sicil kütüklerine ak- tanldığını be- lirten Attila, şöyle dedi: "Bflgi akışı- nın sağlanması için gerekB altyapı hazırtanmıştır. Oto- masyonlu ve otomasv onsuz vergi dairelerindıe kullanı- lacak formlar ve kuUanun talimatlan hazuianmıştır. Bilgisayar programJama çaiışmalan tamamlanmış, Ankara'da 3 vergi dairesi kütüğü esas alınarak sis- tem testedümiştir. Vergi da- iresi mükeUeflerine verile- cek yeni vergi numaralan- nı bUdirmekiçin gerekli ça- lışmalar yapümışür." Attila, son çıkanlan 4108 sayılı Vergi Kanunu ile getirilen düzenleme ile gerçek ve tüzelkişilere bir vergi numarası verilmesi hükmüne işlerlik kazandı- nldığını bildirdi. Genç işadamlan hükümeti ve partileri uyardı: Suçlamayın, toparlamn OAT&T Glotal kıfafmatıon Soluüors. Bûtûn haklan sakMır. Get It, Move ıt. Use ıt, AT&T Glooa Informatıon So4utıons°>r Pızmet ve tıcan marfcasıdır. Globalyst AT&T Global Infocmatıoıi Solutıons'ın ttan mariıasıcjır Intel Insıde togosu Intel Cocporatıonın tescıllı markasKtır ; Ekonomi Servisi- Türkiye Genç tşadam- lan Dernekleri Yüksek Kurulu (TÜGİK) hükümeti ve siyasi partileri göreve çağırdı. Kriz ortamından sağhklı ve sürdürülebilir bir büyüme ortamına ve istikrarlı bir ekono- miye geçişi sağlayacak yasal değişikliklerin bir an önce yapılmasım isteyen TÜGÎK, Türkiye'nin dışandan görüntüsünü tüm bo- yutlanyla ortaya koymaya çalışacak. TÜGÖC'in «Türkiye'ye Dışandan Bakış" tcmalı ikinci kurultayı dün, Genç Yönetici- ler ve fşadamlan Derneği'nin evsahipliğin- de başladı. Kurultayın açılışı önce- sinde düzenlediği basın toplantında hükümet ve siyasi partileri göreve davet eden TÜGİK Yürütme Kuru- lu Başkanı Mehmet Bayraktar, "Herkesin hemfıkir olduğu görün- tümüzün kendi başına oluşmuş ya da Türkiye'nin düşmanlan tarafindan oluş- turulmuş bir göriinrü olduğu inancıyla ha- reket etmediğimizi hemen belirtmek istiyo- rum. Aksine biz,çeşitii nedenlerie zaman za- man deforme olsa da bu görüntünün esas olarak Türkhe içinde olup bitenlerin bir yansıması olduğu kanısındayız. Bu yüzden deöncelikle yapıbnası gerekenin' görüntüyü düzeltmek' değil, 'kendimizi düzeltmek'ol- duğunu büiyoruz" dedi. Bu bakış açısıyla TÜGlK olarak kurultay • öncesi gerçekleştirdikleri başkanlar toplan- TÜGİK tısında hükümete ve tüm siyasi partilere bir çağn yapmayı kararlaştırdıklannı belirten Bayraktar şöyle konuştu: "Türkrve'nin dışardaki imajını etkfleyen temel faktör, ekonomik ve siyasette istikran sağlayacak uzlaşma ortamını >-aratmayan, demokrasi ve insan haklan konusunda Ba- n standartlannı yakalamak için gerekli has- sasiyeti göstermeyen siyaset zihniyetidir.'" TUGİK'inçağnsı - Demokrasiyi tüm kurum ve kurallany- la yeıieştirecek anayasal ve \asal de- ğişiklikJcr zaman kaybetmeden ger- çekleştirilmelidir. - Türkiye oynamaya talip olduğu oyunun kurallannı yerine getirmeli ve gürnrük birliği ile ilgili mevzuat değişiklığı taahhütlerini süratle ger- çekleştirmelidir. - Kriz ortamından sağlıkb bir ekonomiye geçişi sağlayacak önlemler bir an önce dev- reye sokularak ekonominin iyileşmesi ve Türkiye'nin uluslararası itibannın yeniden artması sağianmaiıdu". - Türkiye'nin içinde bulunduğu kritik dö- nemi atlatabilmesi için, hükümetin ve siya- si partilerin tüm bu konularda hassas olma- sı ve özellikle dış politika konulannı, iç si- yasetin gündelik polemik malzemesi haline getirmemesi zorunludur.