Katalog

1 HAZİRAN 1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 LordOvven istita ediyop • LONDRA (AA) - AB'nin "eski Yugoslavya" arabulucusu Lord Owen, Hazıran sonu itibariyle bu görevinden aynlacağını açıkladı. Londra'da Lordlar Kamarası'ndakı konuşmasında karannı bıldiren Owen, 3 yıldır arabuluculuk görevindeydi. KürUere • ANKARA (Cumhuriyet) -Tûrkiye, Kuzey Irak'taki Kürt gruplannın liderlerine, silahlı çatişmalan yeniden başlatmamalan uyansında bulundu. Ankara, taraflara bugün sona ermesi beklenen ateşkesi uzatmalan çağnsında da bulundu. Dışişleri Bakanhğı Sözcü Yardımcısı Nurettin Nurkan, geçen günlerde Ankara'da KDP ve KYB heyetleri ile yapılan görüşmelerde, her iki tarafa da aralanndaki sorunlan diyalog yoluyla çözürnlemeleri tavsıyesinde bulunulduğunu söyledi. Nurkan, her iki grup liderine de Ankara'nın bu değerlendirmesıne kulak vererek sağduyu içinde hareket etmeleri ve K.Irak'ta güveulik ve istikran daha da tehlikeye dûşürecek hareketlerden kaçınmalan çağnsında bulundu. Htztjullah'tan roket salArısı • KIRYAT SHMONA (AA) - lsrail'in kuzey kesimine dûn sabah erken saatlerde Katyuşa roketleri atıldığı, ancak ölen olmadığı bildirildi. Askeri kaynaklar. Lübnan'daki lran yanlısı Hizbullah gerillalannın, lsrail'in kuzeyindeki Galile bölgesini bombaladığını ve Katyuşa roketlerinin kullanıldığını kaydettiler. Aynı kaynaklar, dünkü bombardımanın bölgede fazla hasara yol açrnadıgını belirttiler. Velayeti'den ABD uyarısı • TAHRAN (AA) - tran Dışişlen Bakanı Ali Ekber Velayeti, ABD'nin 5. Filosunu Basra Körfezi'nde konuşlandırmasının bölge ülkelerinin zaranna olacağinı söyledi. Velayeti, resmı İRNA ajansmca çtkanlan "lran" gazetesine verdiği demeçte, Iran'ın, ABD askeri varlığına karşı muhalefetini komşulanna bildirdiğini kaydederek bölge ülkelerinin bunun olumsuz sonuçlannı düsünmeleri gerektiğini belirtti. Bırigaristan'a bozukitaç • SOFYA(AA)-ABD Sofya Büyükelçisi William Montgomery'nin eşi Lynn Montgomery'nin girişimi ile ABD'nin Bulgaristan'a yardım olarak gönderdiği ilaçlann kullanım tarihlerinin geçmiş ve bozuk olduklan ortaya çıktı. Yardım olarak gelen ilaçlann bir bölümûnûn verildiği Plevne Şehir Hastanesi'nde yapılan analiz sonunda, ilaçlann hepsmin kesinlikle kullanılamaz durumda oldugu belirkndi. "Çeçenya'da görevlimiz yok' • ANKARA (AA)- Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Elçi Nurettin Nurkan, Çeçenya'daki savaş bölgesi yakûunda tutuklandığı bildirilen Ishak Kendir ve Kâmil Öztürk adlı kişilerin "Türk casusu olduklan" iddialannı yalanlayarak Türkiye'nin bölgede hiçbir kamu görevlisinin bulunmadığını söyledi. Makedonya kaymyor • ÜSKÜP(AA)-Make- donya'da Amavut azınlık ile Makedon yönetimi arasrn- dafc gerginlik, aşın milliyet- çi Anıavut gruplann özerk- lik isteminı dile getirmele- riyle kriz boyutuna ulaşü. A ş n milliyetçı Demokra- tik Halk Partisi lideri tlyas Hahmi. Makedonya'da ya- şayuı Amavutlann sorunla- rtnn ancak sıyasi özerklik ile cözüme kavuşabileceğini iler sürdü. Makedon basını, öemokratık Halk Partisi'nin isteğinin Makedonya'nın bagîmsızlığına bir saldın ol- dugunu belirterek, partinin lcaptılması gerektiğini sa- vvııdu Belgrad'da Bosııa pazarlığı• ABD'li temsilci, Miloseviç ile görüşmek üzere Sırbistan'ın başkentine gitti. Bosnalı Sırplar, rehineler konusunda görüşme önerdi. Dış HaberferServisi-Batı, Bos- na bunalımını çözmek için diplo- matik girişimleri yoğunlaşrırdı. Batıh ülkeler, Baskan Clinton'ın temsilcisi Robert Frasure'yı, Sır- bistan Devlet Başkanı Stobodan Miloseviç'le dün Belgrad'a gön- derdiler. Bosnalı Sırplar ise rehi- ne krizini şartlı görüşmeye hazır olduklannı bildırdiler. Sözde Bosna Sırp Cumhuriye- ti'nin Enformasyon Bakanı Mi- roslav Tohory, "Temas Grubu* (ABD, lngiltere, Almanya, Fransa, Rusya) ile derhal görüşmelere başlamaya hazır olduklannı, an- cak görüşmelerde rehinelerle bir- likte, Sırplann istediği güvenlik garantilerinin de ele alınması ge- rektiğini söyledi. Miroslav Toholy, şöyle dedi: "Temas Grubu, sadece rehinele- rin serbest bırakrimasryla ilgüeni- yor. Ancak rehinelerle birlikte bi- zim istediğimiz güvenlik garantile- rini de görüşmeyi kabul ederterse biz derhal görüşmelere başlamaya hazınz. Bu görüşmeler, Pale'de ya da Saraybosna'da yapılabilir." ABD'li dıplomat Robert Frasu- re, dün gıttığı Belgrad'da Sırbistan lideri Siobodan Miloseviç'i, Bos- na - Hersek'i tanıması için ıkna et- meye çahşıyor. Bu konuda Rusya da gırişımler- de bulunuyor. Batı, Miloseviç'e Bosna'yı tanımasına karşılık Sır- bistan'a yaphnmlann askıya alın- ması önerisinde bulunuyor. Milo- seviç ise yaptınmlann kaldınlma- sını istiyor. Sırpiar şart koştu Bosnalı Sırplar, BM'ye mesaj göndererek, rehin aldıklan BM askerlerini serbest bırakmak için öncelikle Bosna'da güvenlı bölge ilan edilen yerlenn askerden ann- dınlmasını istediler. Bosnalı Sırplar'ın lideri Rado- van Karadziç imzalı mesaj. Fran- sız televızyonunun2'ncikanalın- da yayınlandı, ancak kime hitaben yazılmış olduğu konusunda aynn- 0 verilmedi. Mesajda, Bosnalı Sırplar'ın diğer iki şartı. bir daha hava akını düzenlenmeyeceğine ihşkin garanti venlmesi ve sılah ambargosuna en ıyı şekilde uyul- ması olarak belirtildi. Claes'in açıklaması NATO Genel Sekreteri Willy Claes, Bosna krizinde hedefleri- nin siyasal çözüm olduğunu söy- ledi. Kuzey Atlantik Konseyi'nin Sırplann elindeki BM rehineleri 8Kanadali * + 45 diğer • Hareketten •*• , sımrlandınlmış Ağırsilahlardan anndınlmış bölge 25 Ingiliz BOSNA L*? Vnegrad SARAYBOSNAB 4 BM göztemcisi • 7Ukraynalı ! 6 BM göztemdsi 6 BM göztemcisi %••••%..«• Hresa - , "o BMMAVİBERELİLER Boşnak bölgesi j/\ f^SHARPSTONE SSahsaveest tutukmlar r\ Abluka alttnda w fakaisHahh 3BMgözlemctsi BM ASKERİ GÖZLEMCİLERİ .«•fBUTMIR Sumarska U /KEsiryadav abluka altında Boşnak bölgesi Hollanda'nın Noordvvijk kasaba- sında yapılan dün sabahki toplan- tısında konuşan Claes, "Bu ama- ca ulaşabilmenin, koordinasyon içinde diplomatik çabalara ve BM koruma gücünün etkili \urlığına bağlı olduğuna' 1 dıkkat çektı. Bu arada,Almanya Dışişleri Bakanı Klaus Kinkel, dün No- ordvvjik'te toplanan Kuzey Atlan- tik lşbirliği toplantısmda yaptığı açıklamada, Bosna-Hersek'te Sırp laıvvetlerinin eline esir dü- şenBM Koruma Gücü askerleri- nin serbest bırakılması için surdü- rülen temaslardan sonuç alınama- dığını bildirdi. Yeni hava akını imkânstz Fransa Dışişleri Bakanı Herve deCharette,NATO'yabağh uçak- lann, Bosnalı Sırplara karşı yeni bir hava müdahalesinin. şu an için imkânsız olduğunu söyledi Charette, Kuzey Atlantik Kon- seyi Bakanlar Toplantısı sırasında gazetecilere yaptığı açıklamada, NATO'nun yeni bir hava müdaha- lesinin, 400 BM asker ve görevli- sinin rehın alınması nedeniyle im- kânsız olduğunu bildirdi. Charet- te, "Şu an için mevcut durumun hava müdahalesi için uygun olma- dığı kanaatinde>iz" diye konuştu. Fransa Basbakanı Alain Juppe ise u Bosna'da bugünkü durum de- vam edemez, değişikçözüm öneri- leri yaşama geçirilrnezse Bos- na'dan askerlerimızi çekmeyi dü- şünmemiz gerekecektir"dedi. .Bosna-Hersek De\let Başkanı Yardımcısı Eyüp Ganiç, lngılte- re'nin Bosna'ya gönderdiği takvi- yebirliklerinrolünün açıklığaka- vuştuğunu bildirdi. Ganıç, bası- na yaptığı açıklamada, BM Genel Sekreteri'nıneski Yugoslavya'da- ki özel temsilcisi Yasuşi Aka- şi'nin yeni Ingiliz bırlikleri konu- sunda Bosna hükümetine bir mek- tup gönderdiğini söyledi. Aka- şi, mektubunda, Ingiliz takviye birliklerinin BM Koruma Gücü çerçevesinde konuşlandınlacağı- nı bildirdi. Bosna-Hersek Devlet Başkanı Alia tzzetbegoviç, yeni tngiliz askerlennin UNPROFOR gücü olarak mı, yoksa Ingiliz bir- liği olarak mı geldikleri konusu- nun açıklanmasını estemişti. Yeltsin<den ABD'ye Bosna uyarısı • Amerikan yönetimi, ilk kez Bosna'ya kara birliği gönderme olasılığından söz etti. Bunun üzerine Rusya, ABD'yi 'Bosna'ya asker göndermemesi' içinuyardı. Dış Haberier Servisi - Bosna-Hersek'e asker gön- dermeye başmdan beri kar- şı çıkan ABD, ilk kez bu ül- keye kara birlikleri gönder- me olasılığından söz ettı. Rusya ise ABD'>i 'eski Yu- goslavyatopraklanna asker göndermemesi'konusunda uyardı. ABD Başkanı BiU Clin- ton, Bosna-Hersek'te BM askerlennin yeniden konuş- landtnlması için talep gel- diğinde, Amerikan kara bir- liklerinin yardımcı olabile- ceğini bildirdi. Clinton, Hava Kuvvetleri Akademi- si'ndekı diploma töreninde yaptığı konuşmada, Bos- na'ya Amerikan birlikleri gönderilmesi konusunda BM Koruma Gücü'nden özel bir istek gelmediğini kaydeden ABD Başkanı, "Başkomutan olarak, ka- ra gucümüzün geçici ola- rak kuUamlması yönünde herhangi bir istek gelirse. dikkatle inceleyeceğim" dedi. Amerikan Savunma Bakanlığı ve Beyaz Saray tarafîndan önceki akşam yapılan açıklamalarda da, ABD'nin Bosna'ya asker göndermesı. 'BM askerlen- nin kurtanlması için Avru- palı müttefıklerin yardun is- temesi' şartına bağlandı. Beyaz Saray Sözcüsü Mkhael McCurry önceki akşam oldukça dikkatli bir dille yaptığı açıklamada, "Şu an için UNPRO- FOR'un kuvvetlendirilme- sine ABD'nin yardun şekli- nin nasıl olacağıru bilmryo- nız. Ancak ABD, kendisine yapılacak bir baş\ııruya olumlu yanıtvermeye hazir- dn-"dedı. McCurry, gazete- cilerin, ABD'nin bugüne kadar Bosna'ya kara birliği göndermeme konusunda ıs- rarlı olduğunu hatırlatmala- n üzerine şöyle yanıt verdi: "Kara birliklerinin kullanı- mı ABD için iki durumda kabul edilebilir. Bunlardan birincisi, çarpışan taraflar Gomzde kenti cehenneme döndüSARAYBOSNA (A.A) - Bosna Hersek radyosu, ülkenin orta kesimlerindeki Gorazde kentinde durumun son derece kötü olduğunu bildirerek, kentin "tam bir cehennemi" andırdığını duyurdu. Bosna Hersek radyosunun haberine göre, Bosnalı Sırplar tüm Gorazde bölgesine top, havan topu ve roket bombardımanının yanısıra piyade saldmlan da düzenliyorlar. A.A muhabirinin haber üzerine göriîştüğü radyo yetkilileri, bölgedeki durumun ciddiyetini doğrularken, kente yönelik Sırp saldınlannın dün sabah 05.30'dan itibaren yoğunluk kazandığını ve en az 5 kişinin yaralandığını belirttiler. Radyo yetkilileri, Gorazde'de de bu sabahtan itibaren acil durum ilan edildiğinı ifade ettiler. Gorazde bölgesine dün başlayan Sırp saldınlan, bu sabahtan itibaren yoğunluk kazanırken, bölgedeki BM askeri gözlemcileri Bosnalı Sırplann tank ve ağır silahlar kullanmasına karşın, Boşnaklann son derece iyi bir direniş gösterdiklerini ve Boşnak mevzilerinde hiçbir değişiklik bulunmadığını belirtiyorlar. arasında bir banş anlaşma- sının yflrürlüğe konulmasu ikincisi ise BM Koruma Gü- cü'nün çekflmesi durumun- da acil bir planlama yapıl- masL" Savunma Bakanı VVUBam Perry ise Bosna'ya Ameri- kan kara birlikleri gönderil- mesinin. ancak tehlikealtın- da bulunan BM askerlerinin kurtanlması i durumunda söz konusu olabıleceğini söyledi. ABD'nin Bosna'ya kara birlikleri gönderme karan, uygulamaya konmadan ön- ce Kongre'ye sunulacak. Kongre'nin bu konudaki tavn ise Amerikan askeri- nin Bosna'daki harekâta sı- nırlı olarak katılması yö- nünde. Senato çoğunluk li- deri Bob Dole önceki gün yaptığı bir konuşmada, ta- vırlannı "BM askerinin kurtanlması için asker gön- dermeye evet, ama çatşma- lann içine sürüklenmeye ha- yır" şeklınde özetledı. Yeltsin'den uyan ABD'nin Bosna'ya kara birlikleri gönderme fıkrini dile getirmesi. Rusya Dev- let Başkanı Boris Yeltsin' in tepkisini topladı. Moskova bölgesindeki bir devlet çiftliğini ziyareti sırasında gazetecilerin so- rulannı yanıtlayan Yeltsin, Rusya'nın Bosna'daki kri- zin çözümü için güç kulla- nımma kesinlikle karşı ol- duğunu söyledi. Yeltsin, Bosnalı Sırplar tarafîndan rehin tutulan BM gözlem- cilerinin askeri operasyonla kurtanlabileceklerine inan- madığını belirtti. "Rehineler çok büyük bir alanda. Saraybosna'nm tepelerinde, kavalıklar ara- sına dağıtılmış durumda. Hepsinin kurtanlması münıkün değU" dıyen Yelt- sin, "Bu durumda 2000 Amerikan askeri bir şey ya- pamaz" dedi. Hn-vatistan'm başkenti Zagreb'de önceki gün kutlanan Egemenh'k Cünü için düzen- lenen resmi geçite kaülan ordu. ilk defa silahlannı sergileme fırsaö buldu. Bir Hırvat askeri törenin ardından sıröndaki beş otomatik rüfekle meydandan ayrüıyor. POLTTIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Bosna'da Rusya Önplana Çıkıyor Kuzey Atlantik Konseyi'nin önceki gün Hollan- da'nın Noordvvick kentinde yapılan toplantısı sonun- da yayımlanan ortak bildiride Sırplara, rehin aldıkla- n BM askerlerini derhal bırakmalan için çağn yapıldı; NATO'nun 'gûvenli bölgeleri' korumak için hava akın- lan düzenleme politikasından vazgeçmediği belirtil- di ve Bosna'daki BM Banş Gücü'nün takviye edile- ceği, saldınlar karşısında ateş açma yetkisinin tanı- nacağı kaydedildi. Kuzey Atlantik Konseyi'nin bildirisinde aslında bir gün önce Temas Grubu'nun Lahey'deki toplantısm- da aldığı karartar onayianmıştı. İki toplantıda ortaya çıkan gerçek, Batı'nın Bosna bunalımında 'diploma- tik çözüm'yolundan aynlmayacağıdır. BM Gücü'nün takviye edilmesi, bu askerierin kendilerini ileride bir Sırp saldınsına karşı daha iyi savunmasına yönelik- tir. 'Güvenli böigeler'tn korunması için hava akınlan düzenlenebileceğıne ilişkın madde ise yeni bir şey ge- tirmiyor. Batı, Bosna'da bu politikayı zaten uygula- maktadır. özetle, gerek Kuzey Atlantik Konseyi toplantısı, gerekse ondan bir gün önce yapılan Temas Grubu toplantısmda alınan kararlar, Sırplara karşı politika değişiklıği ve sertleşmeyi değil, Batı'nın prestijini kur- tarma (face saving) çabasını yansıtmaktadır. Ağırlık diplomatik çözüme verilmektedir. Peki bunalıma diplomatik çözüm nasıl bulunacak? Bu noktada Rusya'nın önplana çıktığı gözleniyor. Fransa Basbakanı Alain Juppe, pazar günü yap- tığı açıklamada bu gerçeği kabul ederek rehinelerin kurtanlması için Rusya'nın Bosnalı Sırplar ve Sırbis- tan üzerindeki etkisini kullanmasını beklediklerini söy- leyerek Bosna'da askeri seçenegi gerçekçi bulma- dıklannı belirtmiştir. Batı, Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'den iki şey bekliyor: önce Sırplann elindeki rehinelerin ser- best bırakılmasını sağlamasmı. Sonra da Sırbistan Devlet Başkanı Siobodan Miloseviç'i, Bosna-Her- sek'i tanımaya ikna etmesini. Böylece Yeltsin ve Mi- loseviç, bunalımın kilit adamlan konumuna gelmiş oluyorlar. Miloseviç'in Bosna-Hersek'i tanıması, 'Bûyük Sır- bistan' hedefinden vazgeçtiği anlamına gelecek. Bosnalı Sırplar da Sırbistan'la biıieşme umudunu yi- tirecek ve yalnız kalacaklar. Bu durumda masaya otu- rarak Temas Grubu'nun barış planını (Bosna'nın %51'i Müslüman ve Hırvatlara, %49'u ârplara) ka- bul etmek zorunda kalacaklan umut ediliyor. Ancak Miioseviç, Batı'nın önerisini kabul etmek için önce Sırbistan'a uygulanan yaptınmlann kaldınl- masını istiyor. ABD ve diğer Avrupalı ülkeler ise yap- tınmlann ilk aşamada 'askıya' alınmasını öneriyoriar. Çünkü yaptırımlar kaldınldığı takdirde, Miloseviç sö- zünden dönerse, Güvenlik Konseyi'nde yeni bir yap- tınm karannı Rusya ya da Çin'in veto edebileceğini düşünüyoriar. Miloseviç'le ABD arasında bundan önceki görüş- meler, düğüm çözülemediği için kesilmişti. Batı şim- di bu görüşmeleri Yeltsin'in aracılığıyla tekrar başlat- mak istiyor. Batı'nın umutlan, Yettsin'le Miloseviç'te. Yeltsin, rehineleri kurtarmayı ve Miloseviç'i ikna et- meyi başarabilirse, Rusya, Balkanlar'daağıriığınıtar- tışılmaz biçimde koymuş olacaktır. Olayın Türkiye'yi yakından ilgilendiren boyutuna gelince: Moskova, başanya ulaştığı takdirde, Batı'dan hiz- metine karşılık taviz isteyebilir. Bu istek AKKA'nın (Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvet Indirimi) değiştiril- mesi ya da Moskova'nın Azeri-Ermenı anlaşmazlığın- da tek arabulucu olması gibi konulan kapsayabilir. GaliBM için karanısar bu durumda bölgeye yeni kuvvet sevkinin öngörüldü- ğünü belirtti. Genel Sekre- teT buna karşılık kuvvet kul- lanımının UNPROFOR'un, mevcut görev yönergesiyle bağdaşmayacağı görüşünü de ortaya attı. Gali bu du- rumda UNPROFOR'un lağvedilerek yerine ulusla- rarası bir güç yerleştirilme- si önerisini getirdi. 4- UNPROFOR'un gö- rev yönergesi değiştirilerek Koruma Gücü'ne taraflar arasında görüşmeler yoluy- la anlaşmaya vanlmasım sağlama görevi verihnesi. Bu durumda UNPROFOR güvenhkli bölgelerdeki var- lığını sürdürecek, fakatbu- ralan savunmak için kuvve- te başvuramayacak. Rapor, Güvenlik Konse- yi''nce incelenmeye alındı. NEW YORK (A.A) - BM Genel Sekreten But- rosGali, Bosna'da bulunan BM Koruma Gücü'nün (UNPROFOR) görev yö- nergesinin değiştirilmesinin kaçınılmaz hale geldiğıni de belirtti. Genel Sekre- ter Gali, konuyla ilgili ola- rak dün Güvenlik Konse- yi'ne sunduğu raporda, 4 şık halinde özetlenen öne- riler şöyle: 1- UNPROFOR'un geri çekilmesi: Gali bu şıkkın tercih edilmesinin Bosna halkının kendi kadenne ter- kedılmesı anlamına gelece- ğini bildirdi. 2- Statükonun muhafaza- sı: BM'nin daha fazlakayıp vereceği ve prestij kaybına uğrayacağı kaydedildi. 3- Mevcut görev yöner- gesinin değiştirilmesi: Gali ELBİSELERİ ÇALDILAR BM üııifoıiııal Sırp askerleri NEW YORK (AA) - Sırplann, Bosna-Hersek'te UNPROFOR askerlerinin giydiği türden mavi bere ve üniforma giyerek Banş Gü- cü'nü aldatma yoluna gitti- ği ortaya çıktı. Bu husus New York'ta açıklama yapan BM sözcü- sü tarafîndan da doğrulan- dı. Srrp askerlerinin, Fran- sız Banş Gücü görevlilerin- den çaldıklan elbiseleri kullandıklannı ifade eden sözcü, bu durumun 'büyük sorun yararbğuu' sözlerine ekledi. Saraybosna çevre- sındekı 'silahtan aruıdınl- mış bölge' uygulamasının işlemediğini itiraf eden BM sözcüsü Pale, Sırp liderliği- nin BM kararlannın 'geçer- siz' olduğu yolundaki açık- lamasımn da uluslararası hukuk açısından kabul edi- lemeyeceğini ifade etti. Bu arada Bosnalı Sırplann UNPROFOR'a ait 33 zırh- lı personel taşıyıcısına el koyduğu bildirildi. BM sözcüsü, bu konuda yaptığı açıklamada, hırsızhklann NATO hava müdahalelerin- den bu yana gerçekleştiği- ni ifade etti. Sırplann, BM denetimindeki depolardan kendilerine ait ağır silahla- n çaldıklan da ifade edildi.