Katalog

11 MAY1S 1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Türkiye ve işkence süzleşmesi • STRASBOURG (AJL) - Türkiye, Avnıpa Işkence ile Mücadele Sözleşmesi'ne ek iki protokoledün imza koydu. Türkiye'nin. Avrupa Konseyi nezdindeki daimi temsilcisi Büyükelçi Ismet Birsel'in imzaladığı birinci protokol, Avrupa Konseyi'neüye olmayan ülkelerin de sözleşmeye taraf olmasına imkan sağlıyor. Ikinci protokol ise Işkenceyi Önleme Komitesi'ne seçilen üyekrin bir kez daha seçilmesine olanak sağlıyor. Işkenceyi Önleme Sözleşmesi çerçevesinde kurulan Işkenceyi Önleme Komitesi, üye ülkelerdeki hapishaneleri önceden haber vermeden denetleyerek rapor hazırlama yetkisine sahip bulunuyor. Balladup istifa etti • PARİS (A.A) - Fransa Başbakanı Edouard Balladur, ülkede geçen hafta sonunda yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimini Jacques Chirac'ın kazanmasının ardından, dün istifa etti. Balladur'un istifa mektubunu, görevini bir hafta sonra Chirac'a teslim edecek olan Cumhurbaşkanı François Mitterrand'a gönderdiği bildirildi. Chirac'ın göreve geldikten sonra Dışişleri Bakanı Alain Juppe'yi Başbakanlığa ataması beklenıyor. Ermenistan Azeri savaş esirlerini bırakıyor • ERİVAN (A.A) - Ermenistan'ın, Azeri- Ermeni savaşında ele geçirilen tüm savaş tutsaklannı serbest bırakacağı bildirildi. Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan, yayınladıgı bir bildiride, bu karann, iki ülke arasında tartışma konusu olan Dağlık Karabağ yüzünden çıkan çatışmalar sonrasında yürürlüğe giren ateşkesin birinci yılı nedeniyle alındığını belirti. Petrosyan, ne kadar Azeri tutsağın ellerinde bulundugu ve bunlann ne zaman serbest bırakılacaklan konusunda ise bir açıklama yapmadı. Niikleer tesister özellestipiiyor • LONDRA(AA)- Ingiltere, önümüzdeki yıldan itibaren 8 modern nükleer tesisini özelleştirecek. Hükümet tarafından yapılan açıklamaya göre ülkenin en modern nükleer güç istasyonlannın 3.5 milyar sterline (5.6 milyar dolar) satılması planlanıyor. Nükleer sanayide çalışan 6 bin kadar işçiyi temsil eden GMB Sendikası ile muhalefetteki Işçi Partisi, özelleştirme planına karşı çıkıyor. Avrupa'nm en yaşlı kadım • SOFYA(AA)- Avrupa'nın en yaşlı kadım unvanını taşıyan ve Bulgaristan'ın Razgrad bölgesinde Sinya Voda (Mavi Su) köyünde yaşayan Hatice Alieva Starkova iki gün sonra 120 yaşma basacak. En az 10 yıl daha yaşamaya kararlı olduğunu söyleyen Hatice nine hareketliliği ile herkesi şaşkına çeviriyor. Dünyada torununun torununu görme şansını yakalayan ender insanlardan biri olan Hatice nine, uzun ömrünü dağ havasına ve dengeli beslenmeye borçlu olduğunu söylüyor. McDonalds Kolombiya'da • BOGOTO(AA)- ABD'nin önde gelen fast food zinciri McDonalds, Kolombiya'da temmuz ayından itibaren 10 restorant açacak. McDonalds temsilcisi Diego Ascencio, Kolombiya Devlet Başkanı Ernesto Samper ile görüştükten sonra yaptığı açıklamada, ilk aşamada McDonalds'ın 20 milyon dolar yatınmda bulunacağını söyledi. Kuzey îrlanda sorununun çözümü için İngiliz hükümetiyle Sinn Fein masaya oturdu Belfast'ta tarihi buhışmaDış Haberier Servisi - İngiliz hükümeti ile Kuzey trlanda Cum- huriyetçi Ordusu'nun (IRA) siya- si kolu olan Sinn Fein, dün masa- ya oturdu. 'Tarihi' olarak tanımlanan gö- rüşmede Ingiltere'yi Kuzey trlan- da işlerinden sorumlu bakân Mk- had Ancram, Sinn Fein'i ise par- tinin iki numaralı yöneticısi Mar- tin McGuinness temsil etti. Taraf- lar, Kuzey Irlanda'nın başkenti Belfast'ta eskiden Kuzey Îrlanda Parlamentosu'nun binası olarak kullanılan Stormont Kalesi'nin alt katında. 23 yıl aradan sonra ilk kez bir araya geldiler. İngiliz bakan Michael Ancram toplantı öncesinde yaptığı açıkla- mada bu görüşmeyi 'dinamik ve vaptcı bir getişme' olarak nitelen- dırdi ve çözüme ulaşacakianndan umutlu olduğunu söyledi. Sinn Fe- in temsilcisi Martin McGuin- ness'in ise görüşme öncesinde da- ha kötümser olduğu görüldü. Jngiltere-Sinn Fein görüşmeleri sırasında Ingiltere, IRA'nın silah- lannı bırakması konusunda baskı yaparken Sinn Fein karşıhklı bir silahtan anndırma ve ve İngiliz as- kerlerinin K.lrlanda'dan tamamen çekilmesi konulannda ağırlığını koydu. Gözlemciler, görüşmeler- de istenen gelişme sağlanamasa bi- le iki tarafın bir araya gelmesinin de K.lrlanda'da eski kötü günlere dönülmeyeceği yolunda önemli bir gösterge olduğunu savunuyorlar. 23 yıl önceki görûşme İngiliz hükümetiyle Sinn Fein arasında dün gerçekleştirilen top- lantı, taraflar arasındayapılan ikin- ci görüşme oldu. IRA ile İngiliz ordusu, Kuzey lr- landa'da iki yıl süren çatışmalann ardından 1972'de iki haftahk bir ateşkes ilan etmiş, 7 Temmuz 1972'de İngiliz Hava Kuvvetleri uçaklan tarafından Londra'ya ge- tirilen 6 Sinn Fein lideriyle İngiliz hükümeti masaya oturmuştu. 23 yıl önceki randevuda, Sinn Fein"in bugünkü lideri Gerry Adams ve dün yapılan görüşmede partiyi temsil eden Martin McGu- inness yer almıştı. O zamanlar 22- 23 yaşlarında olan Adams ve McGuinness, görüşmede tngiliz askerierinin Kuzey îrlanda'dan ta- mamen çekilmelerini ve tüm IRA üyeleri için af ilan edilmesini iste- mişlerdi. Son derece gergin geçen görüşmede Sinn Fein temsilcileri kendilerine ikram edilen içkileri bile içmemişlerdi. Hatta o zaman- lar partinin lideri olarak görülen McGuinness daha sonra yaptığı bir açıklamada, görüşme sırasında tu- zağa düşürülme tehlikesine karşı cebüıde bir tabanca taşıdığını ve en az bir İngiliz yetkiliyi öldürme- yi göze aldığını söylemişti. Görüşmeden iki gün sonra Ku- zey Îrlanda'da İngiliz askerleriyle IRA yandaşlan arasında patlak ve- ren çatışmalar banş girişimlerine darbe indirmiş ve 25 yıldır süren çatışmalarda 3.173 kişi ölmüştü. BM: Sırpları dıırduramıyoruz • Saraybosna'ya yönelik Sırp saldınsı dün de sürerken BM yetkilileri kenti koruyamadıklanm kabul ettiler. • Cumhurbaşkanı îzzetbegoviç, • Bosna politikasını yeniden değerlendirmesi için Güvenlik Konseyi'ni toplantıya çağırdı. • Hırvatistan'da hükümet birlikleri ve Sırplar askeri yığmık yapıyor. SaraybosnaHa vöneiik Sırp sakbnlan son günJerde yeniden brmandı. Serseri kurşunlara hedef oimak istemeyen halk evinden çıkmıyor. Dış Haberier Servisi - Saraybos- na'ya yönelik Sırp saldınlan sü- rerken Birleşmiş Milletler (BM), NATO hava saldınsı gerçekleşme- diği için, kenti koruyamadıklanm itiraf etti. Bosna-Hersek Cumhur- başkanı ABa İzzetbegoviç. BM'nin Bosna politikasını yeniden gözden geçirmesi için Güvenlik Konse- yi'ni toplantıya çağırdı. BM, Bosna-Hersek konusunda bir kez daha sınıfta kaldı. Sırplann Saraybosna'yı bombalamasına mi- silleme düzenlenmesini kabul et- meyen BM Bosna'daki güvenilir- liğini yitirdi. Şiddetie lonandı Bosnalı Sırplar geçen pazar gü- nü Saraybosna'yı bombalamış. ABD ve Bosna hükümeti tarafın- dan şiddetie kınanan saldında 11 kişi hayatını yitirmişti. Dün düzen- lenen yenı saldında ise dört kişinin yaralandığı bildirildi. ABD hükümeti, Sırplar üzerin- de caydıncı etkiye sahip olacağını öne sürerek hava harekatı düzen- lenmesini önerdi. Washington, ha- va harekatı düzenlediğinde Sırpla- nn bu türden saldınlar gerçekleş- tirdiklerinde sonucunun ne olaca- ğını kavramalanna yol açacağını belirtiyor. Yetkililer, BM Sözcüsü ve BM'nin Bosna özel Temsilcisi Ya- suşi Akaşi'nin, Saraybosna'daki BM komutanının Sırplara hava ha- rekatı düzenlenmesine ilişkin öne- risini reddettiğini bildirdiler. Misifleme korkusu Akaşi'nin hava harekatını red- detmesine gerekçe olarak Sırplann banş gücü askerlerine misilleme düzenleyebileceği ve hükümet bir- likleri ile Hırvatistan'daki aynlık- çı Sırplar arasındaki ateşkesi sona erdirecebileceğini gerekçe göster- diği kaydedildi. Sözcü Alexander lvarko tt Gü- venli bölgeleri koruyabilecek bir 18 Mayıs Perşembe günü Bu gazetede "herşeyi bilen" ve size akıl öğreten köşe yazarları yok. Ama herbiri kendi alanında uzman, geniş bir yazı kadrosu var. Bu gazete ne bir sermaye grubuna, ne de siyasi bir akıma angaje. Ak ve kara bu gazetede olduğu gıbi görünecek, halkımızın deyişine uygun! Haber ve yorum birbirine karışmayacak. Bu gazete size yalnızca doğrulan çıplak yazan bir gazete verecek. Karşılığmda kendisine vakit ayırmanızı isteyecek. Bu gazete, rengini boyasından değil, içeriğinden alacak. Bağırıp çağırmayacak, moral hocahğı yapmayacak. Bu gazete okuyucu "avlamayacak". Tiraj için kimseye kur yapmayacak. Bu gazete, referans gazetesi olacak. DOSYASr Kurulu'ndavdı ==2 konumda olmadığımızı anladık" dedi. BelgradUa gazetecilere yap- tığı açıklamada son tutumunu ak- lamaya çalışan Akaşi ise "Böigede çok gergin bir ortam yaşanıyor ve şu koşullarda hava harekatının iyi bir çözüm olabileceğini düşünmü- yonız* dedi. BM"nin son karan Bosna'da büyük tepkilere yol açtı. Izzetbeoviç, Güvenlik Konse- yi'ne bir mektup göndererek üye ülkeleri toplantıya çağırdı ve Bos- na hükümetınin ülkeren aynlmak isteyen BM askerlerine engel olmayacağını kaydetti. BM 'nin ve NATO'nun Saray- bosna'ya saldıran Bosnalı Sırplan durdurmakta başan- sız olduğunun son saldınlar karşısında bir kez daha kanıt- landığını belirten İzzetbego- viç, "Ban de\letlerin Bos- na'daki askeıierini geri çek- me tehdidindt bulunduklan- nı duymoruz. Bizim smleye- ceğimîz tek şey bu askerterin gftmelerini durdunnayacağı- mızdır. Ancak bu askerterin Bosna'da kalması istenirse, iş- btrüğimizi sürdürecegiz'" de- di. Bosna Temas Grubu, eski Yugoslavya sorunu ile Bos- nalı Sırplara NATO'nun hava harekatı düzenlemesi konu- sunu görüşmek için yann Londra'da bir araya gelecek. SORUNLAR ERGUN BALCI Balkanlar'da Büyük PatJama Yaklaşıyor Balkanlar'da büyük bir patlama olasılığı giderek yaklaşıyor. Durumu bu denli tehlikeli yapan temel et- ken, BM ve büyük devletlerin Bosna bunalımına si- yasi çözüm bulma çabalarının tümüyle iflas etmiş ol- ması. Nitekim BM yetkilileri Saraybosna 'Güvenli Bölgesi'ri\ Sırplara karşı koruyamadıklannı açıkça iti- raf ettiler. 8 mayıs tarihli The VVashington Post gazetesi, "Bosna 'da artık çarpışan taraflar geleceklerini sap- tayacaklar" diyordu. Yani gazete Batı'nın yapacağı bir şey kalmadığını ifade ediyordu. Hırvat ordusunun geçen hafta ayrıhkçı Krayina Sırplan'na karşı gerçekleştirdiği başarılı saldında, Batı Slavonya bölgesini ele geçirmesi ile Bosna'da- ki kanlı savaş Hırvatistan'a sıçramış oldu. Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman ger- çi Batı Slavonya bölgesini ele geçirdikten sonra ha- rekâtın sona erdiğini açıkladı. Ancak açıklama kim- seyi rahatlatmadı. 0 Gerek Hırvatistan gerekse Bosna'da savaşan ta- raflar, aylardır hızla silahlanıyordular. Nitekim geçen yıl eski ABD Başkanı Jimmy Carter'ın çabalanyla imzalanan 4 aylık ateşkesin süresi.1 mayısta sona erer ermez çatışmalar başladı. Ateşkes tahmin edil- diği gibi taraflara büyük kapışma için silahlanma fır- satı vermekten başka bir işe yaramadı. • • • Franjo Tudjman, Hırvatistan topraklannın yaklaşık % 27'sini oluşturan Krayina'nın geri alınması için içe- ride yoğun baskılara hedef oluyordu. Geçen haftaki saldırıyla gerçi bu toprakların % 7-8'ini ele geçirdi. Ama % 20'si hâlâ Krayina Sırplan'nın denetiminde. Sırbistan lideri Siobodan Miloseviç ise Hırvat sal- dınsı karşısında şimdilik harekete geçmedi. Ancak Hırvatlar Krayina'nın geri kalan bölümünü de ele ge- çirmek amacıyla yeni bir saldırı düzenledikleri takdir- de, Miloseviç Sırp ordusunun ve aşırı milliyetçilerin baskısı altında duruma müdahale etmek zorunda kalabilir. Bu da Hırvatistan'la Sırbistan arasında sa- vaşın patlaması anlamına gelir. Miloseviç'in şu sıralarda en önemli hedefi, Sırbis- tan'a karşı uygulanan yaptınmlann kaldınlmasını sağ- lamak. Bu nedenle Hırvatistan'ın geçen haftaki sal- dırısını sineye çekmiş görünüyor. Ama Sırbistan başka yoldan da savaşa sürükle- nebilir. Nasıl? Şöyle: Sırbistan'ın uyguladığı ambargo nedeniyle büyük yakıt sıkıntısı çeken Bosnalı Sırplar zırhlı araçlannı ra- hatça hareket ettiremiyor. Bu yüzden Müslümanla- nn Orta Bosna'da giriştikleri saldınlar karşısında ba- z\ önemli mevzilerini terk etmek zorunda kaldılar. Ge- niş bir cepheye yayılmış bulunan, yakıt sıkıntısı çe- ken Sırplar bocalarken Müslümanlar silah ve eğitim bakımından giderek güçleniyor. Güçlendikleri oran-. da da topraklannı geri alma konusunda hırs ve umut-i ları artıyor. Bu durumda zamanın kendi aleyhlerine işlediğini düşünen Bosnalı Sırplar topyekün saldın- ya geçebilir. Şubat ayında Bosnalı Sırplaria askeri rt- tifak anlaşması imzalamış olan Krayina Sırplan da ça- tışmaya katıldığı takdirde, Müslümanlarla Hırvatlar, Sırplara karşı ortak askeri harekât düzenleyebilir. Bu duruma seyirci kalamayacak olan Sırbistan, Bosna ve Krayina Sırplannı desteklemek için savaşa katıla- bilir. • • • "Temas Grvbu" üyelerinin ise (ABD, Ingirtere, Fran- sa, Almanya ve Rusya) her biri başka telden çalıyor. Rusya, Miloseviç'in Bosna-Hersek i tanımasınakar- şılık Sırbistan'atüm yatırımların kaldınlmasını istiyor. Rusya, Ingiltere ve Fransa'nın Sırbistan'a fazla yu- muşak davrandığına inanan ABD, ilk aşamada Belg- rad'a yaptınmlann 'kısmen' kaldınlması gerektiğini savunuyor. Fransa ile Ingiltere ise ABD Kongresi 15 mayısta Müslümanlara silah ambargosunun tek yanlı olarak kaldınlmasına izin verirse UNPROFOR'daki askerle- rini geri çekme tehdidinde bulunuyorlar. Bosna'da Batılılar konuşuyor, taraflar silahlanıyor ve tüm Balkanlar'a yayılabilecek bir savaşın bulutla- n hızla yaklaşıyor. CIA'nın yeni patronu örgütü gençleştirecek FUATKOZLUKLU WASHINGTON - Tüm dünyada büyük ilgi uyandı- ran ajan Aldrich Hazen Ames'in Rusya hesabına ça- Iıştığının ortaya çıkmasıyla sarsılan ve beş aya yakın bir süredir 'vekiDe'yönetilen Amerikan Merkezi Haber Alma Örgütü'nün (CIA) ye- ni patronu nihayet belli oldu. Dünyanın bir numaralı haber alma servisi olarak bilinen CIA'nın başma, Belçika asıllı savunma ba- kan yardımcısı John M.Deutch getirildi. Başkan Bfll Clinton tarafından mart ayın- da aday gösterilen Deutch'un atamasını se- nato önceki gün oybirliğiyle onayladı. Sü- resi kısıtlamasız görevlerden olan CIA baş- kanlığı koltuğunun yeni ismi, son yıllarda sürekli kan kaybeden örgütte 'genç kadro- nun'görev alacağını söyledi ve 'hızh degişim sürecini kan kaybına yol açmadan gerçekleş- rinebUeceğini' vaat etti. Clinton tarafından kabine üyesi de yapı- lan Deutch'un, ilk kez 'bakan' düzeyıne ge- tirilen 'CIA başkanı' olduğu bildirildi. Merkezi Haber Alma Örgütü'nün 56 ya- şındaki 17'inci başkanının özgeçmişinde, yedi yaşında Amerikan vatandasi olduğu da yer alıyor. Çiller'le görüşmfiştû CIA'nın yeni 'patronu', geçen ay Was- hington'a gelen Başbakan Tansu Çiller ve mart ayında başkentte temaslarda bulunan ANAP Genel Başkanı Mesut Yıtaıaz'Ia da görüşmûştü. Bütçesi bilinmeyen, ancak yaklaşık 28 milyar dolar olarak tahmin edilen CIA'nın, • Amerikan Merkezi Haberalma Örgütü'nün yeni Başkanı John Deutch aynı zamanda bilim adamı unvanına da sahip. Soğuk Savaş döneminın aksine 'öncelikler' çerçe- vesinde yeniden yapılan- ması öngörülüyor. CIA, bugüne dek kendi öncelik- lerini belirleyebiliyordu. Soğuk Savaş döneminde eski SSCB üzerinde yo- ğunlaşan CIA'nın istihba- rat toplama faaliyetleri, şimdi daha geniş bir alana yayılmış buîunuyor. Başban Bill Clinton'ın istihbarat öncelikleri, nük- leer tehditler. uluslararası terörist örgütler, Iran, Irak, Kuzey Kore ve Balkanlar olarak gösteriliyor. Yönetim. Iran ve Irak'da rejim değişikliği gerçekleştirebilmek amacıyla muhalıf gruplann güçlendirilmesi için CIA'ya 'özel' bir bütçe ayırmış durumda. Yeni başkanın öncelikli dosyasının da Iran ve Irak olduğu ifade ediliyor. PKK CIA yetkilileri, örgütün dünyadaki ayn- lıkçı ve ernik terör örgütleriyle mücadeleyi yoğunlaştıracağıhı beîirterek "PKK'ninsöz konusu örgütlerin başında geldiğini" söyle- di. Adının yazılmasını istemeven istihbarat uzmanı "PKK ve benzeri aynlıkçı terör ör- gütlerinin ABD'nin yurtdışındaki tesisleri ile çıkarian için de önemli bir tehdit oluşrur- duğunu" bildirdi. Aynı kaynak. PKK'nin taktiklerinin eski Yugoslavya ve SSCB'de- ki aynlıkçı hareketlere 'model'oluşturma- sından kaygı duyduklannı da kaydetti. ABD Başkanı, kongrenin 'yeniden yapı- lanma'baskısının. Savunma Bakan Yardım- cılığı görevi sırasında adından başanyla söz edilen bilim adamı unvanlı John M. Deutch yönetiminde aşılabıleceği inancında.