Katalog

6 NİSAN 1995 PER$EMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Yapı bîrim maliyeti • ANKARA (AA)- Bayindırlık ve lskân Bakaniığı, yapı yaklaşık maliyet oranının hesaplanmasında kullanılacak olan 1995 yılı birim maliyetlerini belirledi. Bayındırlık ve tskân Bakaniığı'nın konuyla ilgili tebliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Tebliğe göre yapı birim maliyet fiyatı 1. sınıf yapılar için 1 milyon 934 bin 700 lira, 2. sınıf yapılar içın 3 milyon 817 bin lira olarak belırlendi. Meksika'da çiftçiler banka bastı • CHIHUAHUA (AA) - Meksika'da ağır borç yükü altında bulunan çiftçiler, bankalann topraklanna el koymasını protesto amacıyla, 14 banka şubesini işgal ederek çalışmasını engellediler. -Meksika'da bankalar, aldığı kredileri geri ödeyemeyen çifçilerin topraklanna el koyuyorlar. 'Fak-Fuk-Fon'a koruma • ANKARA (ANKA) - Kamuoyunda Fak-Fuk-Fon olarak bilinen Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'nun, zamanında ödenmeyen gelirleri için amme alacaklannın tahsili usulü hakkındaki kanun hükümlerine göre işlem yapılacak. Resmi Gazete'de yayımlanan değişıklikle, vergi dairelerine yatınlan akaryakıt tüketim vergısinin onda 2'sinin Fak-Fuk-Fon'a aktanlması öngörüldü. Tarımda fon desteği kaMiPildı • ANKARA (AA) - Küçük ve orta boy tanmsal yatınmlann, 1986 yılından beri devam eden K.aynak Kullanımını Destekleme Fonu'ndan (KJCDF) desteklenmesi uygulamasına bu yıl son verildi. Türkiye'nin Alman ekonomisini ticaretle değil, silah alımını durdurarak zora sokacağı belirtiliyor Sflah ambargosu geri teperÖZGÜRULUSOY Almanya'nın Türkiye'ye uygulamasının söz konusu olduğu 150 milyon dolarlık si- lah ambargosuna karşılık Türk işadamlan- nın "Almanya'ya ticari boykot" çağnsının işe yaramayacagı belirtilirken, Türkiye'nin Almanya'dan silah alımlannı durdurabıle- ceği tehdidinin daha etkilı olacağı ileri sü- rülüyor. Merkezi Essen 'de bulunan Türkiye Araş- tırmalar Merkezi Başkanı Fanık Şen, Tür- kiye'nin uygulayacağı bir ticari ambargo- nun Alman ekonomisine çok küçük birdü- zeyde etkisi olacağını dile getirerek. "Tur- kiye'nin yapacağı tek boykot, silah alımla- nnı başka bir yere yönlendirmek. Alman si- lahlan zaten çok pahak Almanya'dan silah alımlannı'kınnta tiste'ye alsak çok daha et- kili olur. Almaırya'da büyük bir silah en- düstrisi var ve önemli bir istihdam alanı ya- raüyor. Sözgelimi, bir fırketeynin yapınu, yılda bin dört yüz kişiye istihdam sağlanma- sı demek" dıye konuştu. • Türkiye Araştırmalar Merkezi Başkanı Faruk Şen, silah sanayiinin, önemli bir sektör olduğuna dikkat çekerek, "Silah alımlannı durdurmak ticari ambargodan çok daha etkili olur" diye konuştu. Şen, Türkiye'nin bu karanmn, Alman sosyal demokratlan ve yeşiller tarafından da hoşnutlukla karşılanacağını belirtti. Bu tip bir ambargonun, güneydoğuda si- lah kullanılmasına karşı olan Alman sosyal demokratlan ve yeşiller tarafından da hoş- nutlukla karşılanacağını söyleyen Şen, "Leopard tanklanndan rufun, çeşitli zırhh araçlara kadar hemen her türlü silah ihale- sini Almanya'ya veriyoruz. Alman>a'dan silah alımlannın durdumlması Türkiye'nin imajının degişmesine de yardımcı olacak- tor" dedi. Soğuk savaşın sona ermesinden sonra as- keri yatınmlar bir ölçüde azalmaya başla- sa da. silah sanayii halen Almanya'nın en fazla istihdam yaratan ve devlete yüklü mıktarlarda vergi ödeyen sektörleri arasın- da yer almayı sürdürüyor. Türkiye'nin si- lah alımlannda da Almanya, ABD'den son- ra ikinci sırada yer alıyor. Bunun yanı sıra, firkateyn yapımı gibi bazı projelerde iki ül- ke ortak çalışmalar yürütüyor. Türk deniz kuvvetleri Alman MTU motorlu Türkiye'de bütün denız kuvvetleri gemi- leri Alman MTU motorlan ile donatılmış durumda. Firkateyn, denizaltı ve hücum botlan da büyük ölçüde Almanya'dan tah- sis ediliyor. Yaklaşık dört yılda tamamlanan bir de- nizaltının yapımı da, binlerce kişiye istih- dam yaratılması anlamına geliyor. İki Almanya'nın birleşmesinden sonra, Almanya'nın Türkiye'ye malzeme bazın- da yardımlannda bir artma oldu. Türk Si- lahlı Kuvvetleri, bu malzeme yardımlan çerçevesinde, onsekizer aylık dilimler ha- linde Leopard tanklan, BTR 60, Dogu Al- man miğferleri, kamyon, tank ve çeşitli zırhlı araçlar almışü. 'Bindiği dalı kesmek' Alman Tıcaret Odası Genel Sekreteri Dr. Wulf Martin de Cumhuriyet'e yaptığı açık- lamada. ticari ambargonun hem satıcı hem alıcı için, "kendi bindigi dalı kesmek" an- lamını taşıdığına dikkat çekti. Bu tip bir boykotun, normalde en ucuz ve en iyi ma- 1ı satın alan işadamının satınalma kalıpla- nnda bir değişiklik anlamına geldiğini be- lirten Dr. Martin, "Türklerin boykot kara- nnı anhvorum. Bir Ahnan olarak, bu karar- dan hoşlandığımı smleyemem. Bir ekono- mist olarak da, her iki tarafa zaran doku- nacağını ileri sürüyonım" dedi. Gelecek ay yaşanacak şok düşüş hükümetin başansı olmayacak Enflasyon aldatmacası ANKARA (ANKA) - Başbakan Tansu Çiller, 5 Nisan K.ararlan'nın biryıl- lık dönemini değerlendır- mek için mayıs ayında dü- zenleyeceği toplantıda, 'enflasyonu 50 puan düşfir- düm1 süksesı yapacak, an- cak nisan ayı sonunda yıllık bazda enflasyonda kayde- dilecek düşüş ne bir ekono- mik başandan ne de fiyat- lardaki gerçek düşüşten kaynaklanacak. Düşüş tü- müyle matematiksel olarak gerçekleşecek. Geçen nisan ayında KİT ürünlerine yapılan yüksek oranlı zamlardan sonra top- tan eşya fiyatlan endeksin- de aylık bazda yüzde 32.8 oranında bir artış yaşanmış, yıllık enflasyon da üç hane- li rakamlara oturmuştu. Mayısta yapılan zamlarla birlikte mayıs ayı toptan eş- ya Fıyat endeksindeki artış da yüzde 9'u bulmuştu. Bu nisan ayında toptan eşya fiyatlan yüzde 6 ora- nında bir artış gösterirse, mart sonunda yüzde 144.3 olan toptan eşya fiyatlann- daki son bir yıllık artış ni- san sonunda yüzde 95'e ge- rileyecek. Nisan sonunda enflasyonda yıllık bazda mart sonuna göre 49.3 pu- anlık ani bir düşüş yaşana- cak. Bu düşüş geçen yıl ni- sanda kaydedilen yüksek artış devreden çıkıp öncekı yılın bazını oluşturacağı için gerçekleşecek. 12 ay- lık ortalamalara göre enf- lasyon ise mart sonuna gö- re 5.2 puanlık bir düşüşle yüzde 134.1 gerileyecek. Nisanda toptan eşya fi- yatlan yüzde 5 artarsa mart sonuna göre yıllık enflas- yonda 51.2 puanlık bir ge- rileme kaydedılecek ve enflasyon yüzde 93.1 sevi- yesine inecek, yıllık enflas- yon da 5.5 puanlık düşüşle yüzde 134'e gerileyecek. Eğer nisanda toptan eşya fiyatlan yüzde 7 artarsa bu durumda da yıllık enflas- yon yüzde 96.8"e düşecek. Mart sonuna göre düşüş 47.5 puan olacak. Ortalama yıllık enflasyon ise 134.5'e gerileyecek. Nisan 1994'ten bu yana üç haneli olarak seyreden yıllık enflasyon bu ayın so- nunda yeniden iki haneliye dönecek. T için yabancı tekel uyansı Tansu Çiller, 5 Nisan Kararlan'nı değerlendirmck için mayısta düzenleyeceğj toplantıda, 'cnflasyonu 50 puan düşürdüm' süksesi japacak. ANKARA (CumhuriyetBü ro- su) - DSP Istanbul Mıîletvekili Prof. Dr. Nami Çağan, PTT'nin T'si olarak adlandıralan Türk Te- lekomûnikasyon A.Ş.'nin yüzde 49 oranındaki hıssesınin satılma- sını düzenleyen yasa tasansıyla. telekomünikasyon hızmetlennde yabancı tekellenn oluşturulması- na olanak tanındığı uyansında bulundu. Çağan, "Bu, ulusal çt- karlar açısından çok tehlikebdir. Yasavla, telekomünikasyondaki tfim yeni teknolojikr ya- bancılara devrediliyor" dedi Çağan. özelleştırme Yasası'nm Anayasa Mahkemesı'nin denetımınden geçmedığini anımsatarak. "Bu yasada da yetki Ozelleştirme Yüksek Kurulu ile ÖzeUeştirme İdaresi Başkanüğı'na devredil- miş" dedi. Lisans hizmetlerinın kıralan- ması için yürütülecek hızmetlerin detasanylaÖlB'ye devredıldığt- ne dikkat çeken Çağan, "Ancak, bu konudaki bilgi birikimi ve tec- rübc Telekomiünikasvon AŞ'de var. Aslında ÖzeUcştirme Yasa- sı'yla da böyle bir ilişld kurukiu" değerlendirmesini yaptı. Türk Te- lekomünikasyon AŞ"nin Avru- pa'daki 4. büyük telekomünikas- yon şirketi olduğunu vurgulayan Çağan, T'nin hat kapasitesinin dünya fiyati olan 2 bin dolarla çarpılması durumunda, toplam değerinin 28 mılyar dolara ulaş- tığını vurguladı. Tasandaki, şırketın hısselen- nın satışından ve hizmetlenn ki- ralanmasından elde edilecek ge- lirlerden, posta ve telekomiüni- kasyon hizmetlerinın geliştıril- mesı ıçın yüzde 10"a varan oran- larda payİar aynlmasını ve geri kalan gelırlerin Hazine'ye de\Tedılmesıni öngeren maddeye de dikkat çeken Çağan, şu değerlendırme- yi yaptr "Bu miktariarve kullanım alanlan l laştırma Ba- kanı'nın öncrileri ve Bakanlar Kunılu'nun kararryla belirienir diyor. Bu çok ilginç. Burada belir- tilen oranlar sabit değil. İdari ya- pıya bırakılıvor. Telekomünikas- yon hizmetierinin geliştirilmesi için belirsiz bir ifade. Hazine'ye kalan pay ise yüksek. Yani hükü- met hoNardaca rükt'ttigi Hazine kaynaklannı özelleştirme ilkele- rine aykın bir yoldan ünaracak." Ozelleştirme ilkelerinin teme- lınının, zarardan kurtulmak oldu- ğunu belırten Çağan. •'T'ninyüz- de 20'si 5 railyar dolar. Öyle saüp kurtulunacak bir pay yok" dedi. 70. YIL ZEYTİNOĞLU TO PLU LU Ğ U ' N U N G İ R İ Ş İ M ANLAYIŞI "ÖLÇÜLÜ VE CESUR" Ülke kaynaklarını değerlendirmede, ekonomik yaşamın temel alanlarında, özellikle geniş insan topluluklarını ilgilendiren işlerde ölçülü bir yarışma hırsı, inançlı bir mücadele cesareti... Tedbirli, kararlı, uzun erimli bir koşu... Tıpkı Esbank'ın sorumlu hizmet anlayışı gibi. 70 yıldır pek çok alana yayılan faaliyetlerinin tümünde, Zeytinoğlu Topluluğu'nu bu görüş yönlendirdi Uluslararası kalite, dürüst üretim ve hizmet anlayışı, yüksek teknoloji... Zeytinoğlu imzasını taşıyan her ürün ve hizmet, bu ilkelerle üretilir, sunulur. Sanayiden finansa, ticaretten hizmet sektörüne çok çeşitli alanlarda bu ilkelerle faaliyet gösteren Zeytinoğlu kuruluşlarının tümü, ulusal kalkınmaya kendi ölçüsünde katılmayı hedef seçmiştir. Zeytinoğlu Topluluğu, çok yönlü ve güvenli gelişimini, artırarak sürdiirmeye kararlıdır. a] Z E Y T İ N 0 Ğ L U T O L U Istıkrartı buyüme çızgısı ve etkın hızmet anlayıvy'â sektorun ıttbarlı, guvenıhr bankalan arasında yer alan Esbank, gerek yurtıç, gerekse yvırtdışı ıştemlerde modern bankacılık ılke ve teknıklerını kullanmaktadır Esbank, Turkıye genelırv de 50 şubeye sahiptır ZEYTİNOĞLU © ESBETON • ~ ENTİL J, ESTON • ESMAŞ S ESEN • ESTRANS £ ESYEM L ESTON İNŞAAT • JAMAK X * L , M 5t T 0N SASAY 'IN j i A T WAL/EM^ F- «.^N~tV\?P 1.E MAK Kî ~A^MAC -K rEV SAhAYH KOWT jAN" Vt MAKINE KARADA 5 ESSU 0 ZEYTİNOĞLU ^ T T C QZEYTİNOĞLU 0ESBAHK eESlEASlNG 6ESFACTORING DIŞKAT tŞÇtNİN EVRENİINDEN ŞÜKRAN SONER İş İşten Geçmeden Gazete sahipleri, "Gazefe Sahipleri Demeği" adı ile yeni bir dernek kurdular. Medya patronlannın örgüt- lenmede, toplumun bu kadar gerisinde, geç kalabt- leceği sonucunu çıkarmadınız herhalde. Gazete Sahipleri Derneği, Gazete Sahipleri Sendi- kası'nın işlevsiz hale gelmesi sonucu bir boşluğu dol- durmak üzere kuruldu. Medya patronlan, daha önce sendikal örgütlenmenin olduğu büyük gazeteleri ta- mamen sendikasızlaştınp televizyon kanallannda, de- ğil sendikalı, sigortalı işçi çalıştırmaya btle kapılan ka- patınca, Gazete Sahipleri Sendikası, üyesiz, yönetici seçemez konuma düştü ve fiilen kapandı. Gazeteci- ler cemiyetleri, çalışanlar ile işverenlerin ortak örgüt- leri konumunda olduğu içın de, gazete sahiplerinin özel sorunlanna yönelik yeni bir derneğin kurulması gereksinimi doğdu. Bu çarpıcı olay, Türkiye'de sendikal haklardaki gi- dişin, daha doğrusu yokoluşun tipik bir sonucu. 1 ^ - muoyu pek algılamasında değil, ancak bütün işveren sendikalan ve konfederasyonlan, o arada TİSK, yıllar içinde aynı nedenle eriyip, giderek daha işlevsiz ko- numa geliyor. Işverenler adına TÜSİAD ve benzeri iş- veren dernek örgütlenmelennin öne çıkması, söz ko- nusu dernek yönetimlerinin daha iyi çalışması, TİSK yönetiminin pasif kalmasından degıl, işveren sendi- kalannın işveren ağırlığını temsil edememesinden, iş- yerierinin önemli bir çoğunluğunda sendikal haklann olmamasından kaynaklanryor. Çarpıcı bir rakamın bir kez daha altını çizmek gere- ğini duyuyoruz: Türkiye'de özel sektörde sendikal haklannı kullanabilen işçi sayısı, krizden önce 300 bin çivannda idi. Yeni taşaronlaştırma, sendikasızlaştırma, işten çıkarmalarla bu rakamın daha da küçüldüğünü biliyoruz. Kamuda özellestirmeden sonra, bu gtdişle Türki- ye'de sendikal yaşam ve örgütlenmeler fiilen işlevsiz kalıp ortadan kalkacak. Sonra ne olacak, boşluğu ne dolduracak? Büyük bir vurdumduymazlık, aymazlık ve sorum- suzluk içinde olan işçiler, sendikacılar, siyasetçiler ve de işverenler, iş işten geçmeden benzer sorulara ya- nıt aramak durumundalar. Evet, işverenler bile, bu tabloya sevineceklerine, kara kara düşünmeliler. Iş- verenlere bugün için çok çekici gelen ucuz işçilik, "Ucuzdur, vardır illeti" gerçekliğine uygun, ciddi so- runolabilir. Önceki gece Meclis'ten geçen sendikalar yasası değışiklikleri; siyasetçinin, sendikacının aymazlığının, ucuz çıkar hesaplannın çok çirkin bir örneği daha ol- du. Zaten sendikal özgürlüklerle ilgisi kalrnamış, "şen- dikacıya rûşvet, ışçiye haya aldıracak" nitelikteki ya- sa taslağı, Meclis'te eski Türk-lş yöneticisi ANAP'lı Emin Kul'un katkılan ile, düzenin sendikacıları için "ballı börek", ışçiye daha da ağır bir "kazık" atılmış nitelikte olarak Meclis'ten çıktı. Sendikacılann emeklileri dahil, tamamını kapsayan sınırsız seçilme haklan elbette özgürlük anlamında savunulabilir. Ancak işçiye ait tüm yasaklar, sendika içi demokrasiye gidecek, kötüyü ayıklamaya yaraya- cak tüm yollar tıkalı dururken, çok haksız bir denge bozma olabilir. Ince bir hokus-pokusla genel kurulla- nn 3 yıldan 4 yılda bire çıkarılması, delege seçimlerin- deki sendikacı hileleri, yasa ve hukuk dışı uygulama- lannın yargı dışı bırakılması da ışın ıçine katılırsa... Bir de sendikacının bu hali ile her tür parasal kirliliğe bu- laşmasının önlenememesi yetmiyormuş gibi, yasa ile sendika parası ile ticaret hakkı, özelleştirmeye bulaş- ma olanağının tanınmasının ne sonuçlar getireceğini vann siz hesaplayın. "Nasılsa hükümetin yeni ortaklanyeniden anlaşma- ya vardılar. Anayasa ve sendikal yasalardaki yasaklar yakındaçiddiboyuttaortadan kalkacak"düşünü gör- meyin. Öyle ciddi bir niyet, umut olsa bu sendikal öz- gürlükler anlamında gerçekten "çiritin bir aldatma- ca"niteliğindeki yasa, yangından mal kaçırıhr gibi Meclis'ten geçirilir miydı? Sendikacı, diğer yasaklar kaldınlırken kurtarılır, daha az ayıp bir iş yapılmış olur- du. Işçinin emeklilik hakkı uzerinde de, iş işten geçme- den, el konması gereken bir çirkin oyun oynanıyor. SSK'nin iflasta olduğu, Türkiye'dekı dünyaya göre daha düşük emeklilik yaşı için, başta Dünya Bankası olmak üzere uluslararası sermaye örgütlerinden, fi- nans güçlerinden, çok ciddi bir baskı geldiği, artık herkesçe bilinen gerçekler. Çiçeği burnunda bakan Aydın Güven Gürkan'ın diretmesi, işçi açısından bi- raz daha insaflı bir ölçüye vanlması ile sınırlı. "65-60 yaş emekliliğine, işçinin sigortalılıkta doldurduğu yıl- lara göre, yumuşak bir geçiş olsun "diyor. Ve yıllardır hazır bekleyen, daha doğrusu atlatılan işsizlik sigor- tası, iş güvencesi ile birlikte bir paket içinde ele alın- masını istiyor. Aslında uzun polemiklerden ve tartışmalardan son- ra, çok sınırlı düzenlemeler getıren işsizlik sigortası ve iş güvencesine, kıdem tazminatı fpnu ile de birlikte bir paket içinde, işveren örgütleri TÜSİAD ve TİSK bile "evef" demiş konumdalar. Türkiye; işçilerin sendikal, hatta sigortalılık haklan- nı kullanamadıklan, emeklilik haklannı hiç kullanama- yacaklan bir çizgiye doğru hızla çekiliyor. İş işten tüm- den geçmeden, birilerinin, bir yerlerde, bir şeylere "dur" demeye çalışmalan, aslında bir kahramanlık fa- lan da değil. Olsa olsa, "bıraz insaf, sağduyu" ölçü- sü olabilir. ŞİRKETLERDEN HABERLER • BAŞAK SİGORTA Izmir Büyükşehir Belediyesi ESHOT Genel Müdürlüğü'ne ait tüm gayrimenkul ve araçlan toplam 2.5 trilyon lira üzerinden tüm risklere karşı güvence altına aldı. • EREĞLİ DEMİR ÇELİK FABRIKALARl'ndaboş bulunan yönetim kurulu üyeliğine Oktar Coşkuner atandı. • ARENA BİLGİSAYAR tarafından düzenlenen Hewlett Packard Kampanyasında "MS-Windows 95" uyumlu PC'ler satışa sunuldu. • ER1CSSON GH 337 geleneksel Celinet Caesar Odüllerinden "1995 Yılının En İyi Telefonu' ödülünü kazandı. • SHOVVPA şirket genel merkezinde gerçekleştirdiği 1994 yılı genel kurulunda, 1995 yılında gayrimenkulde 2.5 trilyon, otomobil ve diğer mallarda 750 milyarhk ciro hedeflediklerini açıkladı. • tGSAŞ 1994 yılında yüzde 86 oranında kapasite kullandığını belirterek, kaynaklann rantabl kullanılması sonucunda vergi öncesi 1 trilyon 848 milyar lira kâr sağladığını açıkladı. • KOÇ UNİSYS ile Malezya Havayollan arasında imzalanan 2.2 milyon dolar tutanndaki anlaşma uçuş işlemleri yönteminin yeniden tasarlanmasını öngörüyor. • MİGROS 40'ıncı yıl genel kurul toplantısında satışlannın bir önceki yila göre yüzde 160 oranında büyüdüğünü vurgulayarak, 1994 net kânnın 395 milyar lira olduğunu bildirdi. • AKBANK son reklam kampanyasında masraf ve komisyonlara dikkat çekiyor. • TEMPLE KOZMET1K doğrudan pazarlama yöntemini seçen kozmetık şirketleri arasına katıldı. • TURKCELL ve ERJCSSON firmalan düzenledikleri basın toplantısında imzalanan ortak yatınm anlaşması uyannca 1995 yılı sonuna kadar yapılacak yatınmm miktannın 1994'te yapılanla birlikte 150 milyon dolan bulacağını açıkladı.