Katalog

4 NİSAN 1995 SALJ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Dünya Konseyi btanbul'da • Ekonomi Servisi- Dünya Seyahat Acentalan Birlikleri Federasyonu (UFTAA) tarafindan 29.'su düzenlenen Dünya Kongresi 2-7 Kasım 1995 tarihleri arasında tstanbul'da toplanıyor. Dünya turizminin geleceginin tartışılacağı kongreye 1000'inüzerinde katıhmcı bekleniyor. TÜRSAB merkezinde bugün kongrenin tanıtımının yapılacağı bir toplantı düzenleniyor. 4» " • ••••• Çevre odulu • Ekonomi Servisi- Istanbul Sanayi Odası çevrenin korunması, çevre kirliliğinin azaltılması, daha az atık üretilmesi, daha çok çevre dostu ürüne yönelinmesini teşvik etmek amacıyla üyelerine "Çevre Ödülü" veriyor. Ödül, haziran ayınm Dünya Çevre Günü'ne rastlayan haftada verilecek. "Altm hisse Entemir'i kuptaramaz" • tSTANBUL (ANKA) - Erdemir'de altm hisse uygulamasının kötü niyetleri önleyemeyeceği bildirildi. Doç. Sencer lmer, altın hisse ile devletin fon oluşturma ve yatınm mekanizmasının dışında kaldığını, onay ve denetimdeki belli yetkilerin de kamu hisselerinin azalması nedeniyle emniyet görevi yapamayacağını söyledi. Santral Holdmg'in Iflası kapamyor • ANKARA(ANKA)- Halil Bezmen'e ait Santral Holding'in geçen yılın sonlannda çıkan iflasının kapanma yoluna girdiği bildirildi. Holdingin iflas işlemlerini yürüten Kadıköy İflas Dairesi Müdürlüğü, holdingin masasına ait hiçbir malvarlığı bulunmadığını belirterek, tasfiyenin tatiline karar verdL ,_.9 ',., PTT, haber taşıma tekeline rağmen, gönderi taşıma işini ihale ile özel sektöre devrediyor R> T'den önce elden gidiyorAHMETÇELtK Hükümet "T"nin özelleştirilmesi için ca- balaya dursun, "P" yasaya aykın olarak par- ça parça özelleştirilmeye başlandı bile. Ha- ber niteliğindekı gönderileri taşıma tekelinin yasa ile sadece PTT'ye ait olduğu Tûrkiye'de, kurum dagıtıcı açığını ileri sürerek söz İconu- su hizmetleri özel sektöre yaptırmak ama- cıyla ihaleler açıyor. Konuyla ilgili olarak so- rulanmızı yanıtlayan bir kısım yetkililer gön- deri tekeli nedeniyle, ıhalelerin yasaya aykı- n olduğuna dikkat çekerken, kimi yetkililer ise ıhalelerin kiralık araç yönetmeliği çerçe- vesinde yapıldığını ve yasaya aykın olmadı- gını dile getiriyorlar. PTT'nin taşıma tekeli yasada "Açık kapah mektuplar, üzerlerinde haberieşme mahiyetinde yazı buiunan kart- lar" şeklınde yer alıyor. Taşıma ve kargo şir- ketleri ise taşıdıklan maddelerin PTT'nin ta- şıma tekeli dışındaki gönderiler olduğunu be- lirterek yasaya aykın hareket etmediklerini savunuyorlar. Adını açıklamak istemeyen üst düzey bir Kimi PTT yetkilileri ıhalelerin yasaya aykın olduğuna dikkat çekerken, kimi yetkililer ise ıhalelerin kiralık araç yönetmeliği çerçevesinde yapıldığını ve yasaya aykın olmadığını dile getiriyorlar. Taşıma ve kargo şirketleri ise taşıdıklan maddelerin PTT'nin taşıma tekeli dışındaki gönderiler olduğunu belirterek yasaya aykın hareket etmediklerini savunuyorlar. PTT yetkilisi, çalışmalann yasaya aykın ol- duğunu söyledi. Haber niteliğindeki gönde- rilerin yasaya göre PTT tarafindan taşınma- sının gerekli olduğunu belirten aynı yetkili, "Fosta gönderileri özellikk İstanbul'da çok zor sartlarda dağrtılıvor. Kunıma 10 yıldır dagıtıcı alınmıyor. Büvük bir dağıtia sıkınü- sı var. Cönderiİerhiçbirşekilde özel sektör ta- rafindan taşuiamaz. Ancak hizmetlerin aksa- maması için PTT şu anda bunlara göz vumu- yor" dedi. Yetkili şöyle konuştu: "Son olarak Aktif Dağrtıma PTT Teftiş Kuruln tarafindan mahkûm edüerek para cezasıverildi. Şirket halcn kontrolüınüzaltm- da, suçun tekran halinde üç a>a kadar hapts cezası verikbilecek." Kargo şirketlerinin durumlannın da şaibe- li olduğunu belirten yetkili, onlann ise adla- nnm sonuna kargo kelimesini koyarak yasal yaptınmlardan kurtulmaya çalışüklannı dile getirdi. Konuyla ilgıli bilgi veren PTT Zey- tinburnu Ana Dağıtım Merkezi yetkilileri ihalelerin kiralık araç yönetmeliği çerçeve- sinde yapıldığını belirterek, merkezler ara- sında yapılacak posta ringlerinin özel sektö- re verimesi konusunda ihale açıldığını belirt- ti. Taşımalann taşıma tekeli dışındaki mad- deler konusunda yapıldığını belirten yetkili, "Daha önce kendi olanaklannuzla yapıyor- duk. Ancak bu yöntem daha kârlı" dedi. Kamuoyunda CC olarak tanınan ve çeşit- li posta hizmetleri veren Communication Centre Genel Müdürü Haluk Çeçen de, ha- ber nitelıği taşıyan bir gönderinin mutlaka PTT tarafindan taşınması gerektiğıni belirte- rek. "Biz de aynen bunu yapıyonız. Biz hiç- bir zaman taşıma işini yapmıyoruz. Gönde- rileri işkdikten sonra PTT'ye aktanvoruz" dedi. Müşteri ile yaptıklan kutu kira sözleş- mesinde şirketlerinin müşterileri adına gön- derileri alma, gönderme, sekleme ve diğer haberleşme bağlantılannı kurma yetkisini al- dığını belirten Çeçen, "Dolayısı ile anlaşma- dan sonra gönderfler mfişterinin değfl bizim- dir. Yani şirketimiz kimse adına değil kendi adına hareket etmektedir. PTT bu aşamadan sonra artık bize 'Sen başkasmm gönderisini alıp bir yerden bir yere kanalize ediyorsun' dr/emez. Çünkü bizim eMmizde resmi yetki belgesivar" dedi. Müşteri istediğinde gelen bir gönderinin kendisine iletıldığıni de belirten Çeçen, bu- nu da kargo şirketleriyle yaptıklannı söyle- di. Çeçen, kargo şirketlerinin de artık realitc haline geldiğini belirterek, PTT'nin dahi bu şirketlerden yararlandığını söyledi. Kumarhaneler işi 'şansa' bırakmıyor ÖZGÜRULUSOY Gecede mılyarlann döndüğü bazı kumarhanelerın ücretliden bıle az ver- gi ödedıği, çoğunun da zarar göstere- rek vergi yükünden tamamen kurtul- duğunu tespıt eden Malıye Bakanlığı, kumarhanelere masa ve makine üs- tünden yeni vergilergetırilmesinı ka- bul ettı. Masa ve makineler üzerinden ver- gilendirmenin pek çok gazinoyu ka- panma noktasma getireceğini ileri sü- ren kumarhane işletmecıleri ise, yasa- nın Meclis'ten geçmemesi için lobici- lık faaliyetleri yürütmekte kararlı gö- rûnüyor. Talih Oyunlan Mahalleri lşletenler Demeğı Başkanı Erhan Akbuhıt, Ma- lıye Bakanlığı'nın ne kadar vergi ödendiğinin farkmda olmadığını ileri sürerek, bu konuda bakanlık nezdin- de bir hareket başlatmayı düşündük- lerini dile getirdi. Geçen yıl Türkiye genelınde yakla- şık 2 trilyon TLödediklerinı kaydeden Akbulut. "Bakanlık bile biziın ne ka- dar vergi ödediğimizj bilmirordur, söz- geümi yalnızca Kozmos grubu 576 mil- yar lira \ergi ödedi" dedi. Akbulut, "Casinolarda asgari bir masa ve makine sayısı vardır, özellik- le güneyde, bu me\ simde üç bes kişi- den fazlasını göretnezsiniz. Masalan azaltmak da çözüm değil, çünkü kim- se para kaybetmek için sırada bekle- mez" dıye konuştu. Yüzde 50 kurumlar vergısi, yüzde 25 KDV ve cıro üstünden yüzde 30 sa- vunma sanayi fonuna ek olarak, sos- yal güvenlik, ekonomik denge vergi- Kim nereyi işletiyor? lşletmeci Firma Otel Ismi: Turistik Tesisler İşlet. Aş. Tüm Dedemanlar Klassis Eğlence Tur. tşl. Aş. Klassıs, Aııkara Sheraton, Hol. Inn) Imperyal Otelcilik Tur. Tic. Aş. Seyhan Oteli, Akgün, Polat, Onur, Ofo, Saray Regency, Grand Kaptan, Hyatt, Hilton (Mersin), SevenSeas Özkanlar Elektronik San. Ürün. Tic. Ltd. Aş. Mövenpıck, Suadiye, Olcay, Marin, Kervansaray Uludağ. Kervansaray Termal, Karia Prin- cess, Grand Temizel Kozmos Tur. ve Tic. Aş. Merit Al- tınel, The Marmara, Antalya Rama- da, Grandazur (Marmaris), Hiera- polis (Pamukkale) Ero Tur. tşletmeleri Aş. Berksoy Holding Antalya Sezar, Tarabya. Maçka, Büyük Ankara, lmbad, Bod- rum Sezar Fame and Game Tur. End. Aş. Tüm Dedemanlar Okan Tur Yat ve tşl. Aş. Clup Marcopolo Anttur Tur. ve Tic. Aş. Falez Otelı Yeditepe Beynelmilel Otelcilik Conrad Hilton si ve SSK vergisı ödediklerini kayde- den Akbulut, "Türldye'de bir casino, otelin tamamlayıcısıdır, teşvik unsu- rudur. Cazino gelirleri olmaksızın, otellerin belli dönemleri atlatması mfimkun değüdir" dedi. Mil)arlarcaBranın döndüğü kumarhaneler azver^ödüyor. Derneklere vergi şokuANKARA (ANKA) - Danıştay, Tür- kiye Turing ve Otomobil Kurumu'nun triptik ve dığer belgeleri vermek sure- tiyle yaptığı hizmetleri, yabancı dil kursu düzenleyen ve bununla ilgili kı- tap satışı yapan derneklerin bu faali- yetlenyle kafetarya, büfe. düğün salo- nu, fotografçılık yapan derneklerin bu faaliyetleri sonucu elde ettikleri gelı- rin kurumlar vergısine tabi tutulması gerektiğıne karar verdi. Danıştay'm bazı dairelerinin aynı konuda farklı kararlar verme nedeniy- le oluşan aykınlığın giderilmesi ama- cıyla toplanan Içtüıadı Birleştirme Ku- rulu, dernek ve kulüplerin özkaynak- lan dışındaki gelirsağlayıcı faaliyetle- rinin vergilendirilmesini benimsedi. Kurul karan özetle şöyle gerçekleşti- nldi: • Kamuya yararlı demek statüsün- de buiunan ve ücret karşılığında trip- tik ve diğer belgeleri düzenleyen, bu faaliyeti nedeniyle ek gelır sağladığı anlaşılan Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu'nun bu faaliyetmin iktisadı işletme sayılması ve bu nedenle elde ettiği gelirin kurumlar vergisine tabı tutulması gerekir. •Ücret karşılığında yabancı dil kur- su düzenleyerek lisan eğitim, öğreti- mi yapan demeğin bu faaliyeti sonucu mutat gelirlen dışında elde ettiği ek gelirlerin vergilendirilmesi gerekir. • Bir spor kulübünün kafetarya, bü- fe, düğün salonu işletmeciliğı ve fotoğ- Taifçılık faaliyetlennin de kurumlar vergisine tabi tutulması gerekir. 70. YIL ZEYTİNOĞLU TOPLULUĞU ' NU N İNSAN'A VE İNSAN YERLEŞİ MLERİ'NE BAKIŞI "DÜŞÜNÜLMÜŞ. İNSANCA." Estetiği, işlevselliği, doğayı bir arada ele alan, konutu yaşam çevresiyle birlikte düşünen biryaklaşım... "DLJşünülmüş" evler, "düşünülmüş" kentler... Eston İnşaat'ın tüm projelerine yön veren bu anlayış, Zeytinoğlu Topluluğu'nun insana ve insan yerleşimlerine' bakışının da göstergesidir. Kurumsal hedeflerde, "insan"a hizmet sunmayı öncelikli olarak gözetmek... Bu anlayış, 70 yıldır Zeytinoğlu Topluluğu'nun tüm çalışmalarına yön veren duyarlığın somut ifadesidir Uluslararası kalite, dürüst üretim anlayışı, yüksek teknoloji... Zeytinoğlu imzasını taşıyan her ürün ve hizmet, bu ilkelerle üretilir, sunulur. Sanayiden finansa, ticaretten hizmet sektörüne çok çeşitli alanlarda bu ilkelerle faaliyet gösteren Zeytinoğlu kuruluşlarının tümü, ulusal kalkınmaya kendi ölçüsünde katılmayı hedef seçmiştir. Zeytinoğlu Topluluğu, çok yönlü ve güvenli gelişimini, artırarak sürdürmeye kararlıdır. ZEYTİNOĞLU Eston Teknık kalitesı mükemmel, insanı çevresiyle birlikte ele alan, duştınulmuş konutlar, kentler uretıyor Resmı ve özel sektore ınşaat ve taahhut ışlerı yâpan Eston Inşaat, yaürıma kımiığıyie de ön plana gkıyor. T O P L U L U \ ESTON 'ş ESMAŞ B U ÇVÇNTD r n ESTON İNŞAAT ESBETON • ZEYPA M KARADA & ESSU ©ZEYTİNOĞLU HA2» BfTOH CWŞ TKA«£T TURIZM • ESTRANS _W_ Q ZEYTİNOĞLU eCSBAMK ÖESLEASlNG 6ESFACTORING İgÇtNİN EVRE3NİNDEN ŞÜKRAN SONER Vahşi Kapitalizm Halk yığınlannı, çalışanları yoksultaştırarak ekono- miyi düze çıkarma projesi, 24 Ocak Kararlan'nın uy- gulanabilmesi, aylarla ertelenmiş, 12 Eylül gibi bir darbe yönetimini gerektirmişti. 5 Nisan Kararlan, askeri darbe yönetimi altında bir- kaç yıla yayılarak uygulanabilen acı reçetenin benze- rini, daha da acılaştınlmış olarak birkaç aya sığdırdı. Işleyen bir demokratik düzenden söz edilemese de 5 Nisan Kararlan'nın uygulamasında aynca bir baskı düzeninden söz etmeye olanak yok. Işin aslına bakı- lırsa, bu çok daha acılı reçetenin uygulanmasında, toplumun ve başta sendikalar, ilgili sivil toplum örgüt- lenmelerinin, yakınmalanna karşın, bir biçimde onay- lannın alındığı, en azından etkili karşı çıkışlannın olma- dığı da saptanabilir. 24 Ocak Kararlan ile birkaç yılda gerçekleşen yok- sullaşma ve işsizlik, 5 Nisan Kararları ile birkaç ay içinde, şok olarak gündeme geldi. 24 Ocak Kararla- n'nın uygulanması aşamasında, 12 Eylül ihtilal yöne- timi DlSK'i fiilen kapatmış; yöneticileri, işkenceden geçerek cezaevlerine kapatılmıştı. Türk-lş'in açık kal- masına karşın, toplu pazarlık ve grev haklan elinden alınmış, zoruniu tahkim sistemi ile toplusözleşmele- rin yenilenmesi hükümetin denetimındeki YHK'ye bı- rakılmıştı. Her tür sendikal faaliyet sıkıyönetim yasaklan kap- samına alınmış, çalışanların demokratik örgütlenme- leri tamamen susturulmuştu. Özal'ın öncülüğunde askerlere 24 Ocak Kararlan'nın uygulatılması benim- setilmiş, en küçük bir sapmaya izin verilmemişti. O ta- rihlerde Şişe-Cam işvereni, işkolunda verimi koruya- bılmek üzere, işçiye YHK ilke karannın üstünde zam vermek isteyince, askerlerin tepkisini çekmeden da- ha fazla para verebilmenin formülleri aranmak zorun- da kalınmıştı. Işçilerin, çalışanların, halk yığınlannın, yoksullaştırmaya karşı durmalan söz konusu değildi. Yine de 24 Ocak Kararlan ile gelen yoksullaşma, iş- sizlik verileri ile 5 Nisan Kararlan'nın sonuçlan karşı- laştınldığında, 24 Ocak Kararlan için "daha insaflı, yu- muşak"sonucu ortaya çıkıyor. Kitlelerin ağır bedel ödemesi, yoksullaşması sonu- cunda, hiç değilse enflasyonun aşağı çekilmesi gibi bir sonuç da yaşanmıştı. Ne yazık ki "özal mucizesi" olarak topluma yutturulan, "çağ atlama" adına serbest piyasa ekonomisinde gerçekleştirilen yapısal deği- şiklikler, kitlelerin yoksullaştınlması ile sermayede sağ- lanan bırıkimın yatınma değil doğrudan ranta ve vur- guna akmasına yaradı. Özal hükümetlerinden başla- yarak enflasyon yeniden hızla fıriadı. Sistemin yeni dünya düzenine ayak uydunma adı- na yaşadığı değişimle birlikte, krizlerin boyutu, acı so- nuçları, enflasyon rakamları, yatırımlardaki gerileme, işsizlikte büyüme, kitlelerdeki yoksullaşma, bütçe açıkları, kayıt dışı ekonomi, ranttan, vurgundan, yol- suzluktan haksız kazançlann, rüşvetin patlaması.. çok daha kısa zaman dilimlerinde çok daha çarpıcı olum- suzlukları içerecek biçimde katlandıkça katlandı. Dünyadakine paralel, ancak çok daha olumsuz, çarpıcı boyutlarla, kapitalizm, vahşi kapitalizme dö- nüştü. Bir zamanlar sosyal denge, sosyal banş, sos- yal devlet gibi kavramlarla gelişmiş sendikalizm, ka- munun üretim ve ekonomi içinde etkili, düzenleyici rol oynaması gibi kavram ve kurumlar istenmez oldu. 1980'li yıllarda sosyal devletten vazgeçmenin bir so- nucu olarak ideolojik anlamda dayatılan Dünya Ban- kası, IMF reçetelerinde, özelleştirme, ücretlerin aşa- ğı çekilmesi türünden çözümler öne çıktı. Dünya ve de özellikle ülkemiz düzeyinde krtleler, örgütleri teslim alındıkça kapitalizmin uygulanmas* çok hızla çok daha vahşi bir hal alıyor. Dünya Banka- sı'nın 1995 acı reçetelerinde, gelişmekte olan ülkele- re öngördüğü programda, asgari ücret de dahil emek lehineolan tüm araçlann kaldınlması, kamudaki istih- dama son verilmesi, işsizlik sigortası, kıdem tazmina- tının kaldınlması, sendikaların etkinliğinin azaltılması, eğitimin devletin değil, bireyin işi haline getirilmesi var. Prof. Korkırt Boratav'ın degeriendirmesi ile ulus- lararası mali sermaye, yoksul ve örgütsüz bir toplum modeli öneriyor. 5 Nisan Kararlan'nı biryıl geride bırakmış olarak de- ğerlendirdiğimizde sivil, üstelik solla ortak iktidar uy- gulamasında, birkaç ayda kitlelerin akıl almaz boyut- ta yoksullaşmasını, sermayenin kânnda krize rağmen patlama, ancak üretimde değil, faizde, rantta, haksız kazançta, vurgunda patlama yaşadığınızı görüyoruz. Sendikalarımız söylene söylene, işçilerin hızla sen- dikasızlaştınlmasına, ücretlerinin aşağı çekilmesine, işten atılmasına, ücretsiz izinlere..olumsuz her şeye, sonuç olarak "evef" demişler. Hem de başlannda as- kerier, yasaklan, cezaevleri yokken. Halk kitleleri, ça- lışanlar, işçiden de ağır bir yoksullaşmayı tevekkülle karşılamışlar. Ülke olarak "yeni dünya düzeni" adı al- tındaki "yeni vahşi kapitalizm" kurallanna çoktan tes- lim olmuşuz da algılamasında bile değiiiz. 1989-94'te çalışan sayısı azaldı Sanayide teknoloji istiİKİanıı gerîletiyor ANIC4RA (ANKA)- ima- lat sanayiinde son altı yıldır yoğun biçimde yaşanan oto- masyon. istihdamın hızla gerilemesine yol açtı. Üre- timde çalışanların sayısı 1989-1994 döneminde sü- rekli gerilerken, aynı dö- nemde imalat sanayisinin üretimi, ağır ekonomik kri- zin yaşandığı 1994 hariç tüm yıllarda artış kaydetti. Devlet Jstatistik Enstitüsü (DİE) verilerine göre, söz konusu altı yıllık dönemde imalat sanayiinde üretimde çalışanlar yüzde 28 azaldı. Personel sayısında 1989 yı- hnda yüzde 3.3, 1990'da binde9,1991'de yüzde 11.6, 1992'de yüzde 6, 1993'te yüzde 2 ve 1994 yılında yüz- de 6.9Tuk düşüş meydana geldi. Bu dönemde yalnızca 1994'te yaşanan istihdam azalmasmda ekonomik kon- jonktür etkili oldu. Geçen yıl yaşanan ağır ekonomik kriz birçok işyerinde işçi çıkanl- masına yol açtı. Söz konusu altı yıllık dö- nemde üretimde çalışan imalat sanayii personeli sa- yısının kamu kesiminde yüzde 27, özel sektörde yüz- de 29 oranında azaldığı be- lirlendi. Ait sektörler itiba- nyla en büyük gerileme yüz- de 38'le taş ve toprağa daya- lı ürünlerde meydana geldi. Bunu, yüzde 34 Te orman ürünleri izledi. Üretimde artij İmalat sanayiinde üretim- de çalışanların sayısında hızh bir gerilemenin yaşan- dığı 1989-1994 döneminde, ekonomik kriz nedeniyle sa- nayinin güçlükler yaşadığı 1994 dışındaki yıllarda üre- tim hep arttı. Dardanel'den uluslararası atak Ekonomi Servisi- Konserve ton balığı üretiminde dış pi- yasalarda da adını duyuran Dardanel, Ton Kinos ve Kap- tan Memo markalanyla yeni bir atağa hazırlanıyor. Satış bayileri, basın mensuplan ve rekJam ajanslan tem- silcilerinden oluşan yaklaşık üç yüz elli kişilik bir grubu K.ıbns'ta ağırlayan Dardanel'in Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Önen, Türkiye'nin istihdama ihtiyacı olan bir dö- nemde, 2 bin çalışanıyla Dardanel'in istihdam yaratan ilk 110 kuruluş arasında yer aldığına dikkat çekti. Önen, dondurulmuş gıdada bir yurtdışı fırmasıyla lisans anlaşması yapmak üzere olduklannı belirtti.