Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 NİSAN 1995 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
CjÜNÜN .T ILMLERİ
TELEVIZYON 17
Sevgili Kuzenim 08.30 Kanal D Gençlik ©
Bir Kadın Kayboldu 10.30 Kanal 6 Dram <S)
Küçük Bey 10.40 Kanal D Duygusal ©
Çılgın Ikili 10.50 interstar Güldürü
(
Sivah Inci 11.00 Show TV Çocuk ©
Tek KoUu Kahraman 11.00 atv Karate
•Oı (Return of The One Armed Svvordman) - Bır dövüş yanşmasına
vC' katılacak ünlü 'silahşörler' tek tek öldürülmeye başlayınca tek kol-
lu kahraman devreye girer. Yön: Chang Cheuh. Wang Yu var.
KaçakKöpek 12.00 Kanal 6 Dram
/TT\ (Big Red) - Genç bir çocuk ile köpeğınin başından geçen olaylar.
v i ' Disney'in kontratlı yönetmeni Norman Tokar'ın yönetiminde Wal-
ter Pidgeon, Gılles Payant, Emile Genest var (1962).
Bağnmdaki Ateş 13.10 Kanal D Duygusal
/^\ Geneleve düşen bir genç kadınlaonuseven şarkıcının ilışkısini ko-
\& nu alan filmın yönetmeni Orhan Elmas. Selami Şahın ve Sevda Ka-
raca başlıca rollen paylaşıyor (1981).
Bitnieyen Kavga 13.10 TRT INT Dram
/J>> Ağanın düşmamnı vurup hapse giren Bulut'un başından geçenleri
KZs anlatan filmın yönetmenliğini Feridun Kete üstlenmiş. Bulut Aras
ve Nilgün Saraylı başlıca rolleri paylaşıyor.
Annem 13.10 atv Dram
®Kızı kaçınlınca şok geçiren bir kadın yıllar sonra kızına kavuşur.
Temel Gürsu'nun yönetmenliğini yaptığı fılmde Küçük Ceylan,
Canan Perver ve Ünsal Emre başlıca rolleri paylaşıyor.
14.301 Show TVI Santa Victoria'nın Sım Aynntı yanda
Modern Ask 14.40 Kanal D Güldürü
/f>v (Modern Love) - tşyennde. yürütemediği ilışkıler nedeniyle alay
*<zs onusu olan adam. 'hayatının kadını'nı bulunca, ailesiyle uğraşmak
zorunda kalır. Robby Benson, Karla de Vito oynuyor.
Bir Amerikan Cinayeti 14.45 Kanal 6 Dram
©(An American Murdef) - Evini terk etmiş genç, yıllar sonra kirlı
ışlere bulaşmış babası ıle karşılaşıp sevgilisine âşık olur. Doug
Campbell'ın yönetmenhğinde Michael Bowen, Ray Wise var.
Gizü Bahçe 15.30 TGRT Macera
/77\ (Secret Garden) - Aşın yaramaz olarak ün yapmış bir çocuğun ba-
v3/ şından geçen olaylar... AanGrint'in yönetmenhğinde GennieJames
ve Barret Olivier başlıca rolleri paylaşıyor.
Suçlu 16.00 atv Dram
/^7\ ustüne kuma getirdiği ıçin kocasından boşanan iki çocuklu fabri-
V3/ ka ışçisi ile hayatına giren militan genci konu alan fılmin yönetme-
ni Osman Seden. Oyn: Gülşen Bubikoğlu, Tank Tarcan.
Sörfcü 16.35 TRT 2 Macera
/Z~s (The Surfer) - Eski asker arkadaşı öldürülen bir adam. cinayetin
^z/ arkasında yasadışı işler ve bir kadın bulur. Frank Shields'in yönet-
tiği fılmde Garry Day. Gosia Dobrowolska oynuyor.
Fahriye AMa 16.50 İnterstar Duygusal
/^7\ Yavuz Turgul'un yönettığı filmde sevdigı adarnla birlıkte olama-
^Ö' yıp ailesınin zoruyla evlendirilen Fahriye"nin dramı konu ediliyor.
Müjde Ar ve Tank Tarcan başlıca rolleri paylaşıyor.
Kahkaha Marketi 17.00 Show TV Güldürü
/£> Dalgın bir avukatın başı bürosunun eski sahibı tarafından derdegı-
v 3 ' rer. Yıldınm Yanılmaz'ın yönettiği fılmde Mehmet Ali Erbil ve Oz-
türk Serengil rol alıyor (1987).
17.301 Kanal DI Mine Aynntı yanda
Çapkın Kızlar 17.30 Kanal 6 Macera
©Bir cınayete tanık olan iki arkadaş ile bir şarkıcı kızın öyküsü. Te-
mel Gürsu'nun yönetmenliğini yaptığı fılmde Ali Poyrazoğlu ve Bü-
lent Kayabaş başlıca rolleri paylaşıyor.
HızlıTakip 17.40 atv Güldürü
/T7\ (Cannonoall) - Genç bir futbol şampiyonunun eroinden öldüğü
*o/ açıklanınca annesi özel dedektif tutar. Enzo G. Castellan'nın yö-
netmenliğinde Bud Spencer, Philip Michael Thomas var.
Ah Bu Gençlik 19.40 Kanal 6 Macera
/^\ Paralan çalınan Cemile soygunculann peşine düşüp paralannı kur-
viv tarmaya çalışır. Erdoğan Tünaş'ın yönetmenliğini yaptığı fılmde
Gülşen Bubikoğlu \e Mesut Engin başlıca rolleri paylaşıyor.
Tatiı Dillim 20.35 Show TV Duygusal
/Ç^\ Çapkın bır basketbolcu ıle trafık kazası sonucu tanıştığı kızın iliş-
*İZ/ kisıni konu aian filmin yönetmenliğini Ertem Eğilmez üstlenmiş.
Filız Akın ve Tank Akan başlıca rolleri paylaşıyor (1972).
Muhteşem İkizler 20.40 Kanal D Macera
/77\ (Think Big) - Beceriksiz kamyon şoförü ikizler. işlerini kurtarmak
vS' içın kirli ışlere kanşmak zorunda kalır. Jon Turtletaub'un yönetti-
ği filmde The Barbarian Brothers, Michael Winslow başrollerde.
Cumartesi Pazar 21.00 TRT 3 Güldürü
/T7\ (Saturday, Sunday and Friday) - Üç ayn yönetmenin, Sergio
v i ' Mortıono, Pasquale Pesta Cavvparile. Castellano Pipolo'nun öykü-
lerinden oluşan bir çalışma. Edvvice Fenech, Barbara Bouchet var.
Ölümün Eşigiııde 21.45 HBB Gerilim
O | (Shadtm of Death) - Bir hapishanede, mahkûmlar kendı aralann-
v i ' da infaz yapmaktadır... Robert Krik'in yönetmenliğinde Deborah
Foraman. Claytoh Rohner, Anthony Perkins başrollerde.
Kana Kan - 2 22.00 interstar Karate
p , (King of The Kickboxer) - Ağabeyı. kıkboks şampıyonu olduktan
^Cs sonra rakibi tarafından öldürülen çocuk, büyüyünce polis olur. Lu-
cas Loewe'nin yönetmenliğinde Loren Avedon, Don Stroud oynuyor.
23.001 TRT21 İki Film Birden Aynntı yanda
Bir Küçük Bulut 23.30 TRT INT Macera
©Büyük kentte yaşayabilmek için mücadele eden taşralı aileyi konu
alan fılmin yönetmeni F. Bulut. Tank Akan ve Füsun Demirel fıl-
min başlıca rollerini paylaşıyor.
Bir Erkek İki Kadın 23.40 Kanal D Erotik
O ı (Lake Consequence, A Man and Two \Vomen) - Mütevazı bir ev
^Cy kadını, rahat ama tekdüze evliliğinin arkasında bastınlmış duygu-
lar besler. Yn: Rafael Eisenman. Billy Zane, Joan Severance var.
23.451 Show TV I Canavar Cafer Aynntı yanda
Talih Kuşu 00.15 HBB Duygusal
(Oı (Sticky Fingers) - Müzikle uğraşan iki genç kız, ün ve para sahıbi
*O/ olmayı hedeflemiştir. Catlin Adams'ın yönetmenliğinde Helen Sla-
ter, Melanie Mayron başlıca rollen paylaşıyor.
Ölümcül Yeminler 00.20 TRT 1 Gerilim
/77\ (Deadly Vows) - Orta yaşlı bir kamyon şoförü, genç bir kıza âşık
V3/ olunca, kansı ile onun arasında tercih yapmak zorunda kalır. Alan
Metzger'ın yönettiği filmde Gerald Mc Roney ve Jossıe Bissett var.
Çıplak Tango 00.30 atv Erotik
/77N (Naked Tango) - Genç ve güzel bir Fransız kadın zengin bır Ar-
Vİİ'jantinli yargıç tarafından tuzağa düşürülür. Leonard Schrader'in
yönetmenliğinde Vincent D'Onofrio, Mathilda May başrollerde (1991).
Can Pazan 01.00 TGRT Gerilim
•O) (Death House) - Azılı mahkûmlann gönderildiği bır hapishanede
vîy isyan çıkar. John Saxon'un yönettiği filmde Dennis Cole ve Mic-
hel Dotaki başlıca rolleri paylaşıyor.
Tuzak 01.15 Kanal 6 Macera
-Oı (Shadtm of The Raven) - Ortaçağda. lzlanda'dakı bir balıkçı kö-
v3/ yünde yaşayanlarbırbırleriyle garip ilışkiler içindedir. Hrafn Gunn-
laugsson'un yönettiği filmde Reine Brynolfsson. Egill Olafsson var.
Olüm Fisılüsı 01.20 Kanal D Gerilim ©
KamiDa ve Hırsız 03.00 Kanal 6 Dram ©
O Yerli
Orta Halli
Yabancı
TRT2 23.oo\ 'İki Film Birden'de bu kez farklı olarak bir röportaj ve bir film yer alıyor
îç ve dış dünyasıyla Van Gogh
Van Gogh / Yönetmen:
Maurice Pialat/ Görüntü:
Emmanuel Machuel, Gilles
Henri, Jacques Loiseleux /
Müzik.Arthür Honegger >
Oviincular: Jacques Dutronc,
Alexandra London, Gerard
Sety, Bernard Le Coq,
Corinne Bourdon '
1991 Fransa yapımı. 159dakika.
TV Servisi - Vecdi Sayar. hazır-
layıp sunduğu "İki Film Birden"
kuşağında önce, bu yıl on dördüncü-
sü düzenlenen Uluslararası fstan-
bul Film Festivali'nin konuklann-
dan ABD'li yönetmen ve yapımcı
Robert Wise ile bir söy ieşi yapacak
ve filmlerinden görüntüler sunacak.
Ardından, Maurice Pialat'nın bü-
yük ilgi görmüş bir yapıtı, "Van
Gogh" ekrana gelecek. 159 dakika-
lık bu çarpıcı fılmi, uykusuzluğu gö-
ze alarak izlemenizi, mümkünse kay-
detmenizi öneririz.
Robert Wise (1914). 1933'tesine-
maya başlamış, korku. serüven, bi-
limkurgu ve müzikal türlerinde il-
ginç yapıtlar vermişti. Sinemasever-
ler özellikle "Neşeli Günler" (The
Soundof Music, 1965), "Baü Yaka-
sının Hikâyesi" (1961) fılmlerini
hemen anımsayacaktır.
Fransız yönetmen Pialat'nın 159 dakikalık filminde ressam Van Gogh
Pialat'nın "Van Gogh"u, resim
sanatının devlerinden Hollandalı
Vincent Van Gogh'un (1853-1890)
hayatının son birkaç ayını anlatıyor.
Jacques Dutronc'un Van Gogh yo-
rumu. çağdaş sinema oyunculuğun-
da bir kilometre taşı sayılacak ölçü-
de beğenılmişti. Üç görüntü ustasının
izlenimci üsluptaki çalışması da, ay-
nca üzerinde durmaya değer.
Van Gogh, 1880'de sanata yönel-
miş, özellikle Millet'nin yapıtlannı
çok iyi incelemişti. Asıl ressam kışi-
liğini ve üslubunu Şubat 1888 - Ma-
yıs 1889 tarihleri arasında kaldığı
Kuzey Fransa'da geliştirdi. Bugün
'un yaşamı ekrana geliyor.
resimlerine paha biçilemeyen Van
Gogh, yaşadığı dönemde sadece bir
tek tablosuna alıcı bulabilmişti. Pı-
alat. ressamın iç dünyasında yaşadı-
ğı dram ve çevresi yüzünden çektiği
acılar aracılığıyla, izleyiciyi sanatın
ve var olmanın anlamı üzerinde dü-
şündürüyor.
ShowTV 14.3O\ Stanley Kramer yönetiminde
Uzun bir güldürü
TV Servisi - "Santa Victoria'
nın Sırn", iki saati aşkın uzunlu-
ğuna rağmen, hiç sıkmayan. eğlen-
celı bir güldürü fılmi. Özellikle ek-
ran başında hoş vakit geçirmek is-
teyenlere sesleniyor.
1945. Büyük savaştan küçük bir
anekdot: Bir Italyan köyü. Alman
kuvvetleri bölgeyi işgal ettiğinden,
milyonlarca şişe değerli şarap teh-
likededir Köylüler. 'hazinelerini'
kurtarmak içın çare düşünmeye
başlar... Robert Crichton'ın bir
romanından uyarlanan film, uzun,
aynntılı ve birtakım klişeler içer-
mesıne rağmen, ilgınç konusu ve
sempatik oyunculann >orumuyla,
rahatça izleniyor. ABD'li yapımcı
ve yönetmen Stanley Kramer, en
çok Tony Curtis veSidney Poiti-
er'in başrolünü oyTiadığı "Kader
Bağlayınca" (1958) adlı yapıtıylâ
The Secret of Santa Victoria
/ Yönetmen: Stanley Kramer
/ Senaryo: VV'illiam Rose, Ben
Maddovv •' Görüntü: Giuseppe
Rotunno / Müzik: Ernest
Gould Oyuncular: Anthony
Quinn, Anna Magnani,
Virna Lisi, Hardy Krüger
1969 ABD, 140dakika.
anımsanıyor. Yapımcılığını üstlen-
diği fılmler arasında, Fred Zinne-
man'ın yönettiği "Kahraman Şe-
nT' (1952) gibi klasikler var. (Cra-
mer, 1961de. "Filmlerinin Yük-
sek Kalitesi'" nedeniyle özel bır
Oscar'la ödüllendinlrhişti!
Anthony Quinn, 1969 yapımı güldürüde başrolde oynuyor.
TRT 2 22.45
'Ve FestivaT
festivale
rehberlik
yapacak
TV Servisi - TRT 2de
bugünden başlayarak 16 nisana
kadar sürecek 14. Uluslararası
Istanbul Film Festivali nedeniyle
"Ve Festival" adlı yeni bir
programın yaymı başlıyor.
Binnur Kılınçkaya tarafından
hazırlanan programın danışman
ve sunucusu ise Sevin Okyay.
Her gece TRT 2 de saat
22.00'deki ana haber
bülteninın ardından ekrana
gelecek programda, festival
programına göre bir sonraki gün
gösterilecek olan filmler
tanıtılırken "Altın Lale" için
yanşacak fılmlerle Ulusal
Yanşma bölümündeki filmler de
tanıtılacak.
Sınemaseverler için festival
rehberi niteliğini taşıyan
programda Atillâ Dorsay, Vecdi
Sayar ve Rekin Teksoy bir gün
sonra gösterilecek fılmlerle ilgili
önerilerinı de belırtecekler.
Aynca yurtdışından festivale
katılan önemli konuklarla
yapılan röportajlar program
aracılığıyla sinemaseverlere
sunulacak.
ShovvTV 23.45\ Erduran'ın yapıtından özüne sadık kalınarak filme alındı
Basın dünyasına eleştiri
Yönetmen: Temel Gürsu / Senaryo:
Alpay İzer Yapıt: Refik Erduran '
Görüntü: Cengiz Batuhan /
Oyuncular: Ali Poyrazoğlu, Arzu
Okay, Atıf Kaptan. Altan Karındaş,
Alpa\ İzer, Korhan Abay -
1975, Kadri Film yapımı.
TV Servisi - Canavar Cafer adlı eski bir
hükümlünün, bir gazetede yarattığı olayla-
nn gülünçlü öyküsü. Refik Erduran'ın
1960'ta Küçük Sahne-Dormen Tiyatro-
su'nda "tkinci Baskı", 1973te Ali Poy-
razoğlu Tiyatrosu'nda "Canavar Cafer"
adıyla sahnelenen basın dünyasını eleştir-
diği ünlü oyunu, 1975'te filme alındı. Er-
duran'ın toplumsal bozukluklan gütönç
yönlenyle ortaya koyup canlı bir anlatım-
la kaleme aldığı bu yapıtını Temel Gürsu,
özüne sadık kalarak sinemaya uyarladı.
Ancak "Canavar Cafer". oyunun başan
düzeyıni aşamayan bir kara mizah ve eleş-
tiri örneği olarak izlenebıliyor. Gözlemle-
re dayanmayan. ezbere hazırlanmış gaze-
te yaşantısı oldukça yüzeysel.
Bir gazetenin yazıişleri müdürü olan
Tuğrul. basın suçundan girdiği cezaevin-
de Canavar Cafer adlı dürüst, sevimli bir
hükümlüyle arkadaş olur. Hapisten çıktık-
tan sonra gazeteyi ziyaret eden palabıyık-
lı. kasketli Cafer yüzünden ortalık birbiri-
ne girer. Tuğrul, yasal olmayan yollardan
elegeçirdiği gazeteyi kendi politikasına ve
tecimsel çıkarlarına alet eden Hamdi
Bey'in yeğenidır. Canavar Cafer'le, gaze-
tenin büyük hisselerini satırr alan Adanalı
zengin ruh hastası Perihan, ikiyüzlü, geri
kafalı köşe yazan Ziya Kadir, sekreterNil,
palavra haberler yazan Bomba Ahmet
arasında ilginç olaylar yaşanır.
'Canavar Cafer', sahnedeki başanyı aşamamasına karşın iyi bir
kara mizah örneği. Filmde, Ali Poyrazoğlu başrolde oynuyor.
KanaiD 17.30 Atıf Yılmaz'ın 'kadın konulu' filmlerinden biri
Alılak kayramları kartnaşası
TURHAN GÜRKAN
Atıf Yılmaz'ın 1982 yapımı "Mi-
ne" filminde, hoşgörüsüz bir taşra
kasabasında evli ama onurlu bır ka-
dının, kendisini ahlaksızlıkl» suçla-
yıp aşağılayan. aç gözlü, hırçın bir
erkekler ordusuna karşı başkaldınsı
ve yazgısını değıştirme çabalan an-
latılıyor. NecatiCumah'nın 1959'da
Istanbul Şehir Tiyatrosu'nda sahne-
lenen oyunundan uyarlanan "Mi-
ne". kasaba gerçeklerinin ustalıkla
ele alındığı. ruhbilimsel ögeler içe-
ren, Şoray'ın erotizme dayalı bir
oyun sergilediği. yozlaşmış katı bir
anlayışla gerçek ah'lak kavramlannın
çatıştığı biredebiyat uyarlaması.
Bir taşra kasabasının istasyon şefi
Cemil'in kansı Mine, aile baskısıyla
Yönetmen: Atıf Yılmaz/ Senaryo: Necati Cumalı, Atıf Yılmaz,
Deniz Türkali/ Yapıt: Necati Cumalı/ Görüntü: Salih Dikişçi/
Müzik: Cahit Berkay/ Oyuncular: Türkan Şoray, Cihan Ünal,
Hümeyra, Kerim Afşar, Selçuk Uluergüven, Celile Toyon,
Orhan Çağman. Belkıs Dilligil / 1982. Delta Film yapımı.
evlendiği kaba saba kocasıyla mut-
suzbırevliliksürmektedir. Buuyum-
suzluğu sezen belediye başkanı, mi-
marTank, eczacı Halim gibi kasaba-
nın ileri gelen erkekleri, ondan pay
kapmaya çalışmaktadır. Bunalım
içindeki Mine'nin tüm dünyası. ken-
disıneyakın bulduğu öğretmen Peri-
han'ın yazarağabeyi İlhan'ın kasa-
baya gelişıyle değişir. Duyarlı birki-
şiliği olan İlhan'ın sevecen bır yak-
laşımla Mine ile dostluk kurması.
çevTede yanlış yorumlanır. Bu temiz
ilişkiyi fesat gözle gören "kasaba-
nın namus bekçileri"kılığındaki bir
avuç gözü dönmüş genç, cinsel açlık
ıçinde evinı bastıklan Mine'ye teca-
vüze yeltenirler.
Necati Cumalı'nın 1959 yılında tstanbul
Şehir Tiyatrosu'nda sahnelenen
_ oyunundan uyarlanan 'Mine'de Cihan
Ünal, Hümeyra ve Türkan Şoray başrolde
oynuyor. Filmde, hoşgörüsüz bir taşra
kasabasında ahlaksızhkla suçlanan evli bir
kadının erkeklere karşı verdiği savaşımın
öyküsü konu ediliyor.
KKRANSEPETI
Gerçekler, kitaplar ve fîldrier«
SEYFETTİN TURHAN
Bu sütunda sayın Aydın Gfin-
düz'ün, Can Dündar meslektaşımı-
zın "Atatürk'ün TKP'si"belgese-
li(!) konusunda yayımlanan mektubu
kuşkusuz yeterliydi. Ama ben de il-
gilı çalışmalanm dolayısıyla eşten
dosttan "Görmedin mi?", "Duy-
madın mı?*' türiinden haylı takaza
aldığım için bir şeyler söylemek isti-
yorum. Daha doğrusu, Atatürk'ün
söylemek ısteyebileceklerini aktar-
mak istiyorum. Diyeceğim, bir "Ata-
türk TKP'si" olmadığından ibaret-
tir. Atatürk. bu konuda Moskova Bü-
yükelçisi Ali Fuat Paşa'ya (*) gön-
derdiğı "kişiye özel" 16"9.1920 ta-
rihli mektupta şöyle diyor:
"Bolşevikler aynı zamanda 01-
kemi/de Bolşevık örgütü oluştur-
mak için olağanüstü çabalar har-
camaya başlamışlardır. Bakû'ye
gönderdikleri Mustafa Suphı ve ar-
kadaşları aracılığıyla Türkive Ko-
münist Merkezi Umumisi'ni kurdu-
lar. Tamamen Bolşevik yanlısı ola-
rak hazırlanan, kimi saf, kimi de
saf olma>an bazı adamları kıyının
her noktasına çıkardıkları gibi ül-
keiçindede EskışehirveAnkara'ya
kadar göndermişlerdir. Bunlann
amaçlan ülkede bir sosyal devrim
yaratmaktır. Bu durumda ülke
doğrudan doğruya Cçüncü Enter-
nasyonel'e, yani Rusya'ya bağlı
olacağından Bolşevikler hiçbir ta-
ahhüt ve yardıma gerek kalmaksı-
zın bizi kcndilerinden biri haline
getirecekkr ve Batılılarla sivasi
pazarlıklarında daha güçlü ola-
caklardır. Ülkemizin fikir sahibi
ve devrim yanlısı olan ya da bir
perde gerisinde tfirlü amaçlar pe-
şinde koşan bir kısım insanları da
bu tehlikenin farkına varmaksızıri
Bolşevık örgütlenmesini kolaylaş-
tirmaktadırlar. Biz bu durum kar-
şısında ülkcyi elimizde tutabilmek
ve ne gibi devrimler gerekiyorsa
bunları hükümet eliyle yapmak,
böyielikle anarşi ve devrim yoluy-
la Rus uyrııkluğuna girmeyi önle-
mek ve Moskova'daki heyetimize
görüşmelerin olumlu ya da olum-
suz. ama olabildiğince acele bir so-
nuca baglanması, Ruslar ne kadar
yardını yapacaklarsa miktanna
bakmadan kabul edilmesi, Erme-
nilerle uygun koşullarda bir savaş
vererek Azerbay can'la sınır kom-
şusu olmayı oldubitti haline getir-
mek için Rusların unayına bağlı
kalınmaması konusundaki karar-
lanmızı bildirdik..."
Atatürk. aynı mektupta Sovyet-
ler'den alınan yardımın miktan ko-
nusundaysa şu açıklamalan yapıyor:
"Önce ulusal topraklanmızı iş-
gal altında bulunduran emperya-
list kuvvetleri buradan atmak ve
sonra emperyalizme karşı yfirütü-
lecek ortak mueadelemiz için iç
güçlerimizi örgütlemek üzere şim-
dilik ilk taksit olarak beş milyon
altının ve kararlaştınlacak mik-
tarda cephane vb. sav aş araç ve ge-
reçleriyle sağlık malzemesinin,
yalnız doğuda harekât yapacak
kuvvetler için de yiyecek maddele-
rinin Rus Sovyet Cumhuriyeti'nce
sağlanması rica olunur."
"... Öte yandan Halil Paşa aracı-
lığıyla karadan bir elçilik heyeti ve
bunun yanı sıra üç sandık içinde
altın gönderilmiştir. Para, bu he-
yetle Erzurum'a varmış, oradan
Sıvas'a hareket etmişrir. Külçe ha-
lindeki altının miktan yflz bin li-
radır..."(**)
Ortaya çıkan gerçek şu: Ver para-
yı kurayım partiyi, iş bitince de sa-
vaşı ben kazandım dıye bir olay yok.
O günlerin olaylan tam aktanlabilse
bu gerçek çok daha açık seçik orta-
ya çıkar. Ama yer, buna elvermiyor.
Onun için de en iyisi, Sayın Aydın
Gündüz'ün dediğı gibi okumak.
(•) Ali Fuat Paşa, Kurtuluş Savaşı baş-
ladıgmda Garp Cephesı Komutanı'ydı.
Daha sonra Garp Cephesı Komutanlığı'na
Ismet Paşa getınldı ve Ali Fuat Paja da
Moskova") a büyükelçi olarak göndenldi.
(• *) Atatürk 'te Konular Ansiklopedisi.
Seyfcttın Turran, Yapı ICredı Yayınlan,
Istanbul 1994.