Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 NİSAN 1995 CUMARTESİ 14 KULTUR Dolardaki artış nedeniyle kasetler üç ayda yüzde 100 zam gördü Müzik de enflasyona yenîk diiştîi CUMHUR CANBAZOGLU Aladar Pege'den üç konser Dünyanın önemli basçılan ara- sında yer alan Macar Aladar Pege üç konser ıçin Türkiye'ye gelıyor. Konut sektörünün önde gelen isimlerinden MESA'nın sponsor- luğunu üstlendiği konserlerden il- ki 4 nisanda tstanbul Swissotel'de düzenlenecek. "Klasik ve Jazz~. Kent ve Do- ğa" adh konserler dizisinin ikin- cisi 6 nisanda Ankara Sheraton, üçüncüsü de Ankara Türkoca- ğı'nda gerçekleştırilecek. Budapeşte Franz Liszt Akade- misrnde klasik müzik ve caz dersleri veren Aladar Pege (56 ya- şında) konserlerde klasik müzik ve cazdan örnekler verecek. 'îstanbul Müzikleri' Yarın AKM Birim Tiyatro'da (15.30'da) îstanbul Devlet Tiyat- rosu'nun yan kültürel etkinlikleri kapsamında İstanbul Müzikleri başhğıyla bır konser düzenleni- yor. tstanbul'un çeşitli dönemlerin- de yapılan Ermeni-Rum- Musevi ve Islam-Osmanlı dini ve dindışı müziklerden örneklerin verileceği ve kültürel farklılıklann anlatıla- cağı konseri Cönül Paçacı suna- cak. Konsere katılan gruplardan Dersaadet Oda Müziği Topluluğu Meragı'den günümüze dini ve dindışı formdaki bazı eserleri ko- laj halinde. asıllanna sadık kala- rak seslendirecek. Ebru Gündeş'in kaseti hazır E b r u Gündeş, üç ünc ü k a s e t i Ben Daha Büyiime- dim'i pi- yasaya çı- karıyor. Altı aylık bır hazır- lıktan sonra müzikseverlere sunu- lan kasette Özkan Turgay, Selçuk Tekay, Müfit Bayraşa, Feyyaz Ku- ruş. Kadir Tapucu. Hakiı Yalçın, Ayşe BirgüL, Yalçın Benlican. Gö- niil Şen, LTkü Aker, Serdar Ortaç, Aşkın Tuna'nın söz ve besteleri yer alıyor. Güzellik kraliçesinden yeni çalışma ABD'nin tescilli güzellerinden eskı kralıçe Vanessa \ViHiams üçüncü albümü The Sweelest Dajs'de önceki çahşmalarından farklı olarak cazdan rocka, folk- tan ioula geniş bir rota izliyor. On iki parçadan oluşan albüm- de cazla hiphopun kanştığı EUa- mentaL Sting'in şarkısı Sister Mo- on, Patti Austin'in pop-caz yapıtı You Don't Have To Say You're Sorry, Brezılya melodisi Betcha Ne\er, You Can't Run adlı samba hernen dikkat çekiyor. \anessa AMllianıs, onunla tanış- mayanlar içın keşfedilmesi gere- ken önemli bir ses. Albüm ise yu- mujak mûzikten hoşlananlar için kalıteli bir toplu çalışma niteliğın- de. Üç ay önce yüzde 60 civannda zam gören kaset ve CD'lere bugünden itibaren yeni bir zam daha geliyor. Aralığın son haftasında fiyatı 60 bin liradan 100 bin lıraya yükseltilen yerli kasetin depo fiyatı 80 bin lira oldu. Bu artışm dükkândaki kasete 20 ile 30 bin TL arasında yansıması. kasetlerin Unkapanı ve dampıng yapılan yerlerde 100 bin. dükkânlarda 130 bine satılmasına yol açacağı beklenıyor Yabancı kasetin fiyatı da artıyor. Daha önce 225 bin TL fiyat konulan yabancı kasetler 300 bine yükseldı. 'Special Price" etiketıyle pıyasaya sürülen eski hitler de 225 bınden satılacak. Pink Floyd, Beatles gıbı ünlü isımlerin "lüks" etiketiyle pazarlanan ürünlerinin yeni fivatı ise 350 bin. Gelelim CD'lere. Compact- disclenn alıcısını fivat artışlan pek etkilemıyor ama bu kez zamlar bütçeye hayü yuk getireceğe Aralık zammından üç ay sonra kaset ve CD'ye gelen ikinci zam en çok genç tüketiciyi etkileyecek. benzer. Aralık zammından sonra 750 bin TUye satılan yabancı CD'lerin fiyatı 850-900 bin TL. oldu. 'Löks' sınıfına girenlerin bır milyondan satışa sunulması bekleniyor. Kaset ve CD'ye zamma tepki müzikseverden önce satanlardan geldi. Aralıktaki zamdan sonra kaçan müştennin yeni yeni dönmeye başladığı günlerde zammın kendılerine büyük darbe vuracağını belirten kasetçıler, bundan böyle fazla satış yapmanın hayal olduğunu söylüyorlar ve ekliyorlar: 'Korsan kasetcilik hortlarsa kimse şaşırmasın' Müzik Yapımcılan Derneğı Baskanı Şahin Özer ise üç ay içinde 35 binden 42 bine yükselen dolann maliyetleri arttırdığını. zammın kaçınılmaz olduğunu belirtiyor: "Aralıktan bugüne plastik. stüdyo maliyederi, prodiiksivon fiyatlan giderek arttı. Zam gerekiyordu. Bundan böyle ancak inandığımız sanatçılara prodüksiyon vapacağız. Piyasaya birçok ismin çıktığı günler geri kaldt O dönemde kaset ucuzken yeni isimlerin satış şansı vardı. Ancak şimdi firma olmuş isimlerden ve gelecek vaat edenlerden başkalannın kaset yapması zor." RAK.S Yönetım Kurulu üyesi Aydın Orhan ise geçen yıl yüzde 150 enflasyona karşın kaset zammının yüzde 40'ta kaldığını, bu fiyat artışııun Avnıpa'daki fıyatlarla dengeyi sağlamaya yönelik olduğunu. bundan böyle enflasyonun periyodik olarak etiketlere yansıtılarak büyük zamlara yol açılmayacağını söylüyor.Yeni zamdan en fazla perakendeciler etkilenecek şüphesiz. Bir yandan radyo ve TV'nın etkısiyle eski satışlan unutmaya mecbur kalan perakendeci, dığer yandan üç ay içinde yüzde 100 zam gören ürünleri rafta tutabilmek ıçin sermaye arrtırmaya çalışıyor. Patrondan nostaljik albüm 1994 yılını bol ödülle kapatan Bruce Springsteen'ın mart başında piyasaya çıkan Greatest Hitsadlı albümü Türkiye t de de yayımlandı. Grubunda vokalistlik yapan Patti Scialfa'yla evlendikten sonra Nevv York'tan Los Angeles'e giden Springsteen, yeni kentinde fazla başanlı olamamıştı. Bu arada grubu E-Street Band'i de dağıtmıştı. Springsteen'e taze kan gerekiyordu. Önce Streets Of Philadelphia'yla beklenen ateşi yaktı. Ardından yeni albüm için E-Street Band'i bir araya getirdı. Hayranlan sabırsızdı. Ancak besteler kolay çıkmıyordu. Streets Of Philadelphia'nın getirdiği başanyı uzatabilmek için bir Greatest Hits çalışması gerekiyordu.... Born To Run albümünden aynı adlı parçayı ve Thunder Road'u, The River'dan aynı adlı parçayı ve Hungry Heat'ı. Born In The USA'den aynı adlı parçayı, DancingIn The Dark'ı, My Hometown'ı ve Glory Daysi, Nebraska albümünden Atlantk City'yi, Darkness In The Edge Of Town albümünden Badlandb ı, Tunnel Of Love'dan Lucky Tovvn'dan Better Days'li, Human Touch'dan aynı adlı parçayı ve bol ödüllü Streets Of Fhiladelphiayı aldı. Ayrıca E-Street Band'ın eski dönemlerinde yaptıklan, ancak yayımlanmamış Secret Garden, Murder Incorporated, Blood Brothers, This Hard Land'i ekledi... The Boss (patron) lakaplı Springsteen ımzalı bu Greatest Hits müzikseverler iyi bir nostalji albümü. Ancak yeni bir şey arayanlar yaklaşık bir yıl daha rw»klevf:rekler ADINLARI Güzel, sert ve tehlikeli "Rock kadınlan'nı türlere göre incelerken 'rock'ın kendısinden başlamayı uygun gördük. Rock ve kadın deyınce akla ilk gelen isimlerden bınnı tanıtalım ön- ce: Maureen Tucker. Veivet Lnderground'da davul ça- lan, son derece basıt stihyle ekol yaratan ve punk da- vulculanna da yol açan biri Mo' Tucker. Sahnede ge- nellikle sıyah gıyen. minyon yapısına karşıhk son de- rece enerjik olan Tucker'ın geçmişte grubun dığer elemanlan Lou Reed ve John Ctac kadar degennın bı- lınmedığini belirtelım Sonralan Sonic Youth'dan Kım Gordon'la ıki albüm yapıp yoluna devam eden Tuc- ker, bugün beş çocuklu 'yorgun bir anne.' Tucker mutlu. çünkü Velvet L'nderground'un mirası Kım Gordon tarafından ileri taşınıyor Gordon, yalnız kadınlardan oluşan Harr) Crews ve sonra Youth'la grubun ızınden yürüyor. Rock müzikte kadının durumuna bakmak için Woodstock dışında neler gerçekleştırdıklerını ın- celetnek gerek. Lıstede Grace Slickvar örneğın. ""O'lerde JefTerson Airp- lane ile ABD'de 'psike- deUk'ı yerleştirmeye ça- lıştı Grace Slick. Ardın- dan grubu Plastick Ono BandMa Yoko Ono geli- >or. 1977'dc, sonralan tom Tom Club adlı ku- lübü kuracak. Talking Heads'ın ünlü basçısı Tına Wemouth ortaya çıkıyor. Punk-gothk ıle"new VVave'in yetıştırdıği bırkaç ısım o dönemde büyük ılgı çektı: X-Ray Spex'ten Poly Strene, Siouxie Sioux, X'ten Esene Cervenka, BJondie'nin güzel solıstı Deb- be Harry, Pretenders'in lıderı 44 yaşındakı Chrissie Hyndeve son olarak Patti Smith.Tabn onu ömek alan P. J. Harvey'i de lısteye katmakta yarar var. Son yıllarda çok güzel sesiyle, kısa saçı ve politik söylemleriyle yol alan Sinead O'Coonor'a özel bır sayfa açmak doğru olacak. Geçen yılın en büyük sürprizı ise iki albümlü, gerçek rockçı ruhuyla pıyasa- >a gıren Liz Phair. Kronolojik sıraya göre sonra 'grtınge' geliyor. Grunge'de kadın sayısı hayli fazla. Courtney Love'ın grubu Hole, Japon grup Shonen Knife. Seven Year Bitches. Bikini Kill ve L7 "grungecı kadınlar"ın bellı başlı ömeklerı. SÜRECEK Sinead O'Connor. The Breeders LastSplash(l993) Fıxıes'ın eskı basçısı Kim Deal tarafından yönetilen grup (üç ka- dın ve davulcu Mc Pherson'dan oluşuyor) pop, grunge ve country kanşımı bu uzunçalarla çok tutul- du. The Cranberries .Vo Need To Argue (1994) 1994'ün en güzel sesi Dolores O'Riordan'ın sesiyle sürüklediği grup dünyada olduğu gibı Türki- ye'de de bu ikinci albümleriyle lis- tebaşı oldu. Grubun konserleri O'Riordan'ın performan- sıyla büyük kitleleri çekiyor. P.J. Harvey Dry (1992) Rockçılar böyle bır çalışmayı Patti Smith'ten beklerken P. J. Har- vey'den geldi. Harvey çok yönlü bir sanatçı. Bu ılk albümüyle bir anda çok uzun mesafe kat etti. Sinead O'Connor / Do Want What I Haven 't Got (1990) Rock kalıplan içinde albümün en vasat çalışmalanndan biri Not- hıng Compares 2 You'yla 90'lann en flaş isimlerinden bin oldu O'Connor. Diğer parçalann güme gıttiği albüm her diskotekte buJun- ması gereken nitelikte. 'Türkiye'de şarla dinlemniyor, seyrediliyor' Sinan Erkoç yeni kaseti "Sinan ErkoçTa Na Mütena-i Muhabbefı medya için yüzünü gözünü toprağa bulayarak tanıttı. Bu pazarlama po- litikası, kasetin müzikal yönünü bi- raz gölgelese de sonuçta Erkoç'un iyi parçalarla geldiği geç de olsa anlaşıldı. Bir memurun gün boyu yaşadıklannı anlatan Na Mütena-i Muhabbet'i kasetine isım olarak se- çen Sinan Erkoç, ilgınçtir. kendı bestelerini diğer sanatçılara verip Selim Çaldıran. ağabeyi Fatih Er- koç, Feyyaz Kunış, Songül Erol, Sa- bih Cangil, Volkan Şanda. Mikail V'ekilov-'un yapıtlarını seslendir- miştı.. Caz söylemek isterdim - Sinan Erkoç'la Na \lütena-î Muhabbet'i bize nasıl tanıtırdınız? Türküden hard rock'a. arabik ko- kan parçadan pop caza kadar birçok türde parça olmasına karşın, anlayış açısından belli bir bütünlük var ka- sette. Türkiye'deki kütür mozayiği bunu gerektıriyor. Parçaların çoğu kalbımdekini dile getiren çalışma- lar, ama ticari endişe olmasaydı caz agırlıklı parçalar söylemek isterdim örneğin. Zaten bu ülkede gönlünde yatanla gerçek arasında önemli farklar yas.ıyor ınsan. Ben de şimdi popun en iyisini yapmaya çalışıyo- rum. 2000'e dek müzik oturacak - Geçmişte bir kaseti satin alan müziksever içinden hangi tür miiri- ğin çıkacağmı bilirdi. Şimdi kasetle- rin hepsi sürprizlerle dolu. Bu, tür karrnaşası neden doğuyor? Türk sanat müzığındekı, halk müziğindeki malzeme çok geniş, enstrümanlar ilginç. Bunları diğer türlerle birleştirip sentezlere gıtmek gerekiyor. Bu nedenle kasetler de- nemelerle dolu. Ancak değişimi bırden sunamıyorsunuz. Halk hazı- ra çok ahşmış. Kulaklanmız çok tembel. Çok basit olanı hemen alı- yoruz. biraz daha zor olanla uğraş- mıyoruz. Örneğin Adnan Saygun halk müziğimizi modern anlamda yorumlamış. Ancak aynı türküyü sazla dinleyen adam bunu algılaya- bılmek ıçin çaba sarfetmemiş, fazla ıtibar etmemış. Plakçılar da riske gırmekten kaçmmışlar, sonunda bu noktaya gelinmiş. Şimdi beni de caz yapmadığım diye eleştirebilir- ler ama piyasada çok adam var. Bir şekilde gündemde kalmak zorunda- sınız. Kafamızdaki müziği belki ge- ce barlarda yapabilinz ama oraya gelenlerin büyük bölümü de dans etmek içın hareketli parçalar istı- yor. müzik dinlemeyi düşünenlerin sayısı azalıyor. Ben 2000 ytlına dek Türkiye'de müziğın yerli yerine oturacağını, herkesın çizgisinin bel- li olacağını savunuyorum. Medya yakışıklıyı seviyor - 2000'e kadar Türkiye'de müzik pivasasının oturması için nelerin gerçekleşmesi gerekiyor? Şu anda Türkiye'de şarkı seyre- dilmeye başlandı, dinlenmiyor şar- kı. Popülariteyi medya belirliyor. halbuki bunu halkın yapması lazım. Medyanın dikkatini çekmek için yakışıklı mı olmak gerekiyor. ya da sanatçının illa kötü duruma düşme- si mi gerekiyor? Sanınm bu rüzgâ- nn geçmesinden sonra herkes olaya kuralına göre yaklaşacak ve ulusla- rarası müzik piyasasının kanunlan bizde de yerleşecek. Sinan Erkoç, Fatih Erkoç ve Ajlan-Vtine ile Houston Festivali'ne katüacak 'Cosndc mıısic'in babaLarı Tangerine Dream 30 yaşında. Edgar Froese 1965'te kurmuştu Tangerine Dream'i. Rock yapıyorlardı. Ancak Froese dört yılda rock'ın kalıplan içinde kalmaktan bıkıp araştırmaya ve müzikal deneylere girişti. lşte 70'lerin başında Tangenne Dream imzalı 'cosmk music' böyle doğdu. Berlin'de Edgar Froese ve Klaus Schulze, Pink Floyd ile Vetvet Undergroımd arası bir tür diye nitelenen sert müziklerinden vazgeçip elektronık müzığe adım attılar. Bir yıl sonra Schulze aynlıp kendine başka bir yol seçti. Onun yerine Froese'nin yanına Chris Franke geldi. 1972'de üçüncü albümleri 'Zeit'la Peter Baumann girdi Tangerine Dream'e. Tek kelimelik isimli albümler birbirini izlemeye başladı. 1974'te Phaedra albümüyle grup İngiltere listelerine girip Alman 'cosmic musıc'iğini uluslararast müzik piyasasına tanıtma olanağı buldu. lngilizler Tangerine Dream'i Pink Floyd'un 'bilimkurgu'yla uğraşan bır şubesı olanak nıtelendirdiler. Cosmic music. grup sayesinde Almanya'da büyük patlama yaptı. Bir anda Duul II, Krafbverk. Popol Vuh gibi başanlı gruplar çıktı ortaya. Tangerine Dream'in Rubycon ile Ricochet albümleri beklenenin üzerinde ilgi gördü. Bu arada Peter Baumann aynldı... 1980'de Joannes Schnoelling, Froese ve Franke'ye katıldı. Tangerine Dream bu tarihten sonra ünlü plak firması VTrgin'le ılişkisini gözden geçirmeye karar verdi. Endüstrinin fazla oyuncağı olmadan daha kısıtlı ama elit bir müziksever kitlesine seslenmek istiyorlardı. O tarihten sonra hep arayış içinde, bağımsız ve öncü oldular. Zaman zaman solo albümler de yaptılar. Tangram, Hyperboren, Cyclone, Rockkoon, Turn Of The Tides gibi çalışmalarla hep arayış içinde oldular. Tangerine Dream'in yine nitelikli çalışmalanndan Statosfear, Kent Plakçıhketiketiyle piyasaya çıktı. Grubu tanımak isteyenler için önemli fırsat Statosfear. Bügünkü new age'in nereden geldiği konusunda Tangenne Dream'in albümü tanhı belge nıteliğinde. Grubun şu anda yerli piyasada LUly On The Beach adlı bir kaseti daha var. GORÜŞ ANDAK Eurovision BuDeğil! Bu köşenin okurları arasında belki müzik çevrelerinden bazı kişiler, bugünkü yazımın başlı- ğında "Eurovision" sözcüğünü görünce şu yanılgıya düşebilir- ler: "TRT'nin sipanş verdıği besteciler arasında Eurovision Türkiye finaline katılan Selmi Andak, yanşmayı kazanama- yınca nerhalde tepkısını dile getırecek!" Hayır, koskocaman bır hayır... Öyle olsaydı 1975'ten ben çok kez katıldı- ğım Eurovision sonuçlannda sessiz kalmazdım! Nitekim, ül- keme Eurovision dışında ulus- lararası şarkı yarışmalarında bestecı olarak ödüller kazandır- dım... Şimdi bu yorumumda, bu yıl Türkiye'yi temsil etmek üzere seçüen ve seçilmeyenler konusunda hiçbir görüşme ve polemiğe girecek değilim. Sa- dece genel olarak; sistem, uy- gulama ve kural hatalarına de- ğineceğim. Bu da benim, bes- teci oluşum dışında, sanat eleştirmeni olarak basın mesle- ğindeki görevimdir. 1. Önce, "Eurovision", müzik yarışması olarak nedir? Tüm ül- kelenn benimsediği adından da anlaşıldığı gibi (Euroviston Song Contest) bir 'şarkı yarış- mas/'dır. Yani, 'beste ağırlıklı' ve en iyi besteyı seslendiren solist veya grubun uyum sağla- masına göre seçim yapılan bir yarışma. Çünkü salt şarkıcı ya- rışmaları ayrıdır. Eurovision'da jüriler, her şeyden önce "akılda kalıcı ve geniş dinleyiciye ef- kinlik yapabilecek beste "ye dikkat ederler. Acaba bizdeki seçim böyle mi sonuçlandı? Bizdeki Eurovision, izleyici açı- sından artık eski önemini kay- bettiği halde gene de, izleyen gerçek müzikseverlere sorar- sak sonucu beğenıp begenme- diklerını anlarız! 2. Jürinin oluşumu: Bu yıl, TRT'ce doğrudan ve tümüyle "müzik otohteleh" (dış ülkeler- den de birkaç üye) ile butünle- şen jüri oluşacaktı? Ne var kı TRT yetkilileri dışında, jüri ara- sında katılan yarışmacıların müziklerini, seslendirenlerin ni- teliklerini yakından tanıyanların oluşu, ister istemez psikolojik yönden hatalıydı. Halk jürisi ye- rine müzik jürisi olması da, asla "izleyici kitiesinin beğenisi dışı- na çıkılması" demek değildir?! 3. En büyük ve önemli hata ise: Jürinin puantaj usulüne ve- ya iki etapta seçime gitmeyıp her bir jürinin sadece beğendigi tek bir adaya oy vermesiydi. Dünyada, hiçbir uluslararası ya- rışmada bu yoktur. Nitekim, böylece oyların dağılımına ve 18 üyeden sadece 5 oy alanın seçilmestne yol açan garip so- nuca vanlmış olunuıi Kayahan. çıktığı günden bu yana M numara'da kalan Benim Penceremden adlı kasetiyle yıne zirvede. İzei, Adak adlı çalışma- sıyla lısteye ikinci sıradan girdi. Aşkın Nur Yengi, Kara Çiçe- ğun'le üçüncü. Türk Sanat Müziği'nde Bülent Ersoy, Aiaturka 1995'le bırinci, Nalan Altınörs, Sırası mı Şim- di'yle Ersoy'u izliyor. Muazzez Ersoy, Sensizlik Bu'yla üçüncü. Türk Halk Müziği dalında Burhan Çaçan, Neden Geldim ts- tanbul'ayla lider. Çaçan'ı Songül Karlı (Oralıyam Ben) \e Nuray Hafıftaş( Şimdi Oldu) izliyor. Yabancı popta Bruce Springs- teen, Greatest Hits'le listedeki ılk haftasında birincı sırada. İrlanda- lı grupThe Cranberries, No Need To Argue ile bır basamak inerken Bon Jovi, Crossroad'la listede kaldı. Klasik Batı müziğinde çe- şıtli orkestraların yorumlandığı parçalardan oluşan 'Best of Clas- sic '94' 1 numara. - O. Foot in the Blues - ZZ Top - Dummy - Portishead -Clear-*Bomb The Bass - \\aking Up - Elastica - Songs From The Victorious City - Anne Dubley, Jaz Coleman -Crisis-MikeÖldfıeld - The Original Flying Picked VoLI-FlyingPicked(CD) - Bab El Oued City - Rachid Bahri (CD) - Le Joueur De Molion (CD) - Miserere - Gorecki - Best Ballads - Toto - Pharao - Pharao - Yaki-Da- Pnde - Glory Glamour and Gold- Army of Lovers - To Being You My Love-P. J. Harvey - Conversation Peace- Stevie Wonder - King For A Day FooL Faith No More - Hovarda- Emel. - Dokuz Altı Yollarında- Efkan Şeşen