Katalog

8 ŞUBAT 1995 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOM IMF heyeti Ankara'da • ANKARA (AA)-Avrupa bölümü başkanı Thomas Reichman başkanlığında Ankara'ya gelen IMF heyeti temaslanna başlayacak. Hazine Müsteşarhğı'ndan yapılan açıklamaya göre 17 şubata kadar sürecek temaslar sırasında, Reichman başkanhğındaki IMF heyeti, Türk tarafiyla, ekonominin muhtelif alanlannda 1994 yılında alınan sonuçlar ile 1995 yılı hedeflerini görüşecek. IMF yetkilileri, Türkiye ekonomisinde milli gelir, kamu maliyesi, para politikası ve ödemeler dengesine ılişkin verileri, ilgili kuruluşlarla yapılacak toplantılarda değerlendirecekler. Şeker fabpikalarına, çalışanları talip • UŞAK(AA)- Özelleştirilmesi gûndeme gelen şeker fabrikalanna, çalışanlann talip olduğu ve bu konudaki girişimlerin başlatıldığı bildirildi. Çalışmalan yûriiten komısyonun başkanlığını yapan Uşak Şeker Fabrikası Müdürü Hikmet Önder Yalçı, fabrikalann halen kâr ede'r durumda olduğunu belirterek "Bu nedenle işletmelerde çalışan 14 bin 500 işçi, 4 bin 500 memur ve sözleşmeli personelin, satışta öncelikle tercih edilmeleri gerekir" dedi. Gotupucuye kolayl* • .\NKARA (AA) - Maliye Bakanı Ismet Attıla, mükelleflerin götürü usule tabi olabilmeleri için, tşyeri Emlak Vergisi'nin 60 milyon liraya yükseltileceğini bildirdi. Attila, vergi mükelleflerinin götürü usulden yararlanabilmelerine olarak tanımak amacıyla işyeri emlak vergisi miktannın 40 milyon liradan 60 milyon liraya yükseltilmesine yönelik bir çahşma başlatıldığmı bildirdi. Yeni düzenlemeyle vergi değerinin bilinmediği durumlarda dıkkate alınan kira tutannın da 6 milyon liradan 9 milyon liraya yükseltileceğini belirten Attila, "Yenihadler, 31 Aralık 1994 tarihinden itibaren geçerli olacak" dedi. İLKSAN hoMhigH kapattı •ANKARA (ANKA) - Bazı yolsuzluk iddialanyla bir süre kamuoyunun gündeminde yer alan Ilkokııl Oğretmenleri Yardımlaşma Sandığı (İLKSAN), sahibi olduğu holdingi kapattı. İLKSAN Yatınm Holding A.Ş.'nin sürdürülmekte olan tasfîye işlemleri tamamlandı. Holdingin olağan genel kurulunda, tasfıye bilançosunun onaylandığı, yönetim kurulu ile tasfıye memurunun ibra edildiği bildirilerek, şirketin fesih ve tasfıyesinin kaparılmasına karar venldiğı belirtildi. Uzanlar iiç Hde elektrik dağrtacak •ANKARA (ANKA)- Uzanlann sahibi olduğu Çukurova Elektrik, görev bölgesi olan Adana, Hatay ve fçel'de elektrik dağıtımını da üstlenecek. Çukurova Elektrik'in Borsa Başkanhğı'na gönderdiği yazıda. şirketin söz konusu üç ildeki elektrik dağıtım işlerinin devri konusunda imzalanacak işletme hakkı devir sözleşmesi için Türkiye Elektrik Dağıtım A Ş ile anlaşmaya vardığı bildirildi. ŞİRKETLERDEN • NORDSTERNin Ege Bölgesi acentelenne yönelik yeri sigorta mevzuatını tantıcı toplantısı Büyük Efes Oteli'nde gerçekleşti. • TÜTÜNBANKyatınm forlannın getirisi yılın ilk aynda fonlama eıvlekslerinde Tütün Fon 1 (ATipi) ile 4. sırada, Tütün F«oı 2 (B Tipi) ile 8. sırada y-eı aldı. •lAKStGORTAyangın grü/enliği ve depremden k_<runma konulannda rkanrladığıeğitim p»r»gramının tanıtımı için Siajancı Center'da bir basın toılantısı düzenledi. Et Balık Kurumu'nun Hak-Iş'e torpilli satışını savunmak Ali Şevki Erek'e düştü 4 Işçileri korumak içîn satbk'ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Özelleştirmeden so- rumlu Devlet Bakanı AM Şevki Erek, Et ve Balık Kurumu'nun Hak-îş'e satılmasından sonra kamuoyunda oluşan tepkiyi yu- muşatmak için sendıkayı savun- du. Erek, sendika başkanhğında- ki Ortak Girişim Grubu'nun, iş- çi çıkanmlannı önlemek için kuruma talip olduğunu söyledi. Yaklaşık 7 milyon metrekare- lik arsa, 27 kombina ve 12 so- ğuk hava deposuna sahip olan EBK'nin bütün varlıklanrun, Hak-lş Konfederasyonu baş- kanhğındaki Ortak Girişim Grubu'na, 24 ay sonra ödene- cek 1.5 trilyon lira karşılıgında satılmasıru öngören Özelleştir- me Yüksek Kurulu (ÖYK) ka- ran dünkü Resmi Gazetede ya- yınlandı. Özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanı Erek, dün düzen- lediği basın toplantısında, sen- dika dışında, EBK'ye teklifve- ren diğer firmalann işçiler için garanti vermediğini belirterek, "İşçiçıkanmlannı, işsizüği önle- mek için kurumu sendikava sat- nk" dedi. Sendikanın, üretimi devam ettirme, çalışanlann işten çıkar- mama koşuluyla kuruma talip olduğunu anlatan Erek, "Bizbir sosyal görevi yerine getirdik. Sendika da bunun için teklif ver- di''dedı. Erek, sendikanın güvence vermemesinin önemli olmadı- ğını da savunarak, "Onlann te- minatj üretim. Üretinı yapmaz- larsa batarlar" dedi. Arsalann satışı ve rant geliri konusunda bir değerlendirme yapmayan Erek, Ortak Girişim •EBK'nin satış karan Resmi Gazete'de yayımlandı. Bu satışla 7 milyon metrekarelik arsaya sahip olan Hak-tş'in, tepkilere karşı Başbakan Çiller'den destek isteğine Devlet Bakanı Ali Şevki Erek'ten yanıt geldi. Erek işçi çıkanmlannı önlemek için kunıluşu EBK'ye sattıklannı ileri sürdü. Grubu'nun içinde, çalışanlann, birliklerin ve sendikanın payı- nın ne olacağı konusundaki bir soruyu da, "Onümüzde 1 ay var. Bu arada onlar betirtenecek" yanıtmı verdi. 7 milyon metrekare arsa EBK'nin, toplam büyüklüğü yaklaşık 7 milyorr metrekareyi bulan arsalan, 27 et kombinası, 12 soğuk hava deposu ve loj- manlanyla birlikte, "24 ay son- ra ödenecek" 1.5 trilyon lira kar- şılığında satılmasını öngören OYK karan, şu hükümleri içe- riyor: - Hisse devir tarihinden itiba- ren kunımun her türiü borçlan ve ödeme yükümlülüklerini ÖzeUeşdrme İdaresi Başkanu- ğı'nca (ÖtB) üstlenilecek. - Hisse devir tanhı itibanyla şirket bilançosundaki mevcut Önceki ihalelere Hak-îş karşı çıkardı, şimdi herkes Hak-tş'e satılmasına karşı Et Babk'ta tepld yöıı değiştirdi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Et ve Balık Kurumu'nun (EBK), bedeli 24 ay sonra ödenmek üzere 1,5 trilyon liraya Hak-lş Konfederasyonu'na satılması büyük tepki topladı. Eski Sanayi ve Ticaret Bakanı SHP Amasya Milletvekili Tahir Köse, özelleştirmede kimseye ayncalık tanınamayacağını. EBK'nin Hak-lş'e peşkeş çekılmemesi gerektiğini vurgularken, "thaleler şeffaf yapılmalı. En fazla parayı veren, kuruluşlan sann almab" dedi. SHP Grup Başkanvekili Ercan Karakaş, EBK'nin özelleştirilmesinin yeniden ele alınmasım istedi. DtSK Başkanı Rıdvan Budak da. EBK çalışanlannın haklannı korumak için, işletmeci olmayan bir sendikaya gereksinim bulunduğunu, bu sendikanın da DİSK olması gerektiğini bildirdi. Tahir Köse, Hak-lş için alınan ayncalıklı karann idari yargıda bozulabileceğine dikkat çekti. EBK benzeri kuruluşlann. toplu olarak satılmasına da karşı olduğunu dile getiren Köse. şunlan söyledi: "Ozeneştennenüı iki amacı var, masrafl kesmek ve gelir elde etmek. EBK'nin, çeşitli >erierde daireleri ve lojmanlan. arsalan, arazileri. araçlan var. Bence, buniar eklen çıkanlmalı. Yani kuruluşu alan kişiler, rantı için almasınlar. EBK, 1,5 trilyona satılmış. Belki gayrimenkulkrin. 1 trttyona hem de peşin olarak elden çıkarma imkanı olacak. Buniar satıldıktan sonra belki fabrikalar daha yüksek fhata gidecek. Aynca, böylesi kuruluşlan toplu olarak değfl, parça parça satmakta büyük yarar var." SHP Grup başkanvekili Ercan Karakaş. dün yaptığı açıklamada, EBK'nin arsalar ve otel gibi tesislerinin üretim birimleri ile birlikte satışa sunulmasını anlamanın olası bulunmadığına değindi. Karakaş, "Bu gibi işletmekrin, arsalara ve rantlanna talip olan kişi ve kuruluşlara verUmesinin, ekonomik geüşmeye ve ekonomik verimliliğe hiçbir katkısı olmaz. Önerimiz, önce EBK'nin arsalannın aynlarak, imar düzenlemeleri yapddıktan sonra ayn bir ihaleye çıkanlmasHÜr" dedi. ANAP Genel Başkan Yardımcısı Ekrem PakdemirlL Hak-tş'ın verdiği paradan daha fazla teklif ettığıni söyleyenlerin bıılunduğu bir ortamda EBK'nin sahşının yanlış olduğunu kaydetti. Pakdemirli, "Pis koku geüyor" savlanrun bulunduğu bir ortamda açık olmanın gerektiğini bildirdi. Pakdemirli, yazılı protokolle yasayı karşılaştıracaklannı belirterek, "Yûzde99 \-asa\a a> kınysa, bu konuyu meclise getireceğiz. Elimizde belge olmadığı için kesin söyleyemivorunı, ama yasaya uymadığı görülüyor" dedi. kasa, banka ve alacak hesapla- nndaki hak yûkümlülûklen ida- reye ait olacak. -60m0v-arlirahkmalstokn 18 ay sonra bedeli ödenmek üzere Ortak Girişim Grubu'na devre- dflecek. - Iş Yasası'na tabi olarak ça- lışanlann hizmet akitlerinin, bu kanuna ve toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykın biçimde ve- ya kendi nzalan dışında (emek- lilik süresi dolanlarhariç) feshe- dilmeme yükümlülüğü ile aynı yasaya tabi olarak çalışanlann ihbartazminatlan ile hisse devir' tarihine kadar birikmiş kıdem tazminatlannı ödeme yükümlü- lüğü Ortak Girişim Gnıbu'nca üstlenilecek. - Ortak Girişim Grubu, 3 yıl içinde kunımun arsalan ve tesis- lerinin yüzde 20'sini satabflecek. -Ortak Girişim Grubu'nun sermaye dağılımının en az yüz- de 5'i besiciler, en az yüzde 5'i demek ve kooperatifler olmak üzere, çalışanlar, sendika ve ti- carethane sahipleri arasında paylaşılacak. -Şirketin kuDammında bulu- nan Toprak Mahsulleri Ofisi ta- pusundaki arsalar kuruma dev- redilecek. - Şirket varhklannın önceki satış işlemleri nedeniyle doğa- bılecek zararlar ÖlB'ce-karşıla- nacak. - Hisse senetlerinin devir ve teslim tarihine kadar konulmuş bulunan ipotek, rehin ve haciz- ler idarece kaldınlacak, bunlar- dan doğacak sorumluluk idare- ye ait olacak. - Bu kurul karannın idarece, Ortak Girişim Grubu'na yazılı olarak bildınlmesinin ardından. 1 ay içinde şirket hisselerinin gruba devrinin sonuçlandınla- maması durumunda anlaşma iptal edilecek. - Aiacaklara karşıhk gayri- menkullare ipotek konulacak. 1 9 9 4 Y I L I N D A K İ B A S A R I M I Z 1 9 9 5 İ N G Ü V E N C E S İ Rakamlı Duygular! Bankacılıkta duyeular rakamlarla anlatılır. T o p r a k b a n k ' ı n b a ş a r ı d u y g u s u n u o r t a y a ç ı k a r a n b u r a k a m l a r ı , y e r l i y e r i n d e g ö r m e k i ç i n t a b l o y a b a k t ı ğ ı n ı z d a , n e k a d a r 31 . 1 2 . 1 9 9 3 3 1 . 1 2 . 1 9 9 4 %449 b ü y ü k ö n e m taşıd ıkl ar ı n ı 1.5 Trilyon TL. %459 >• 8 . 3 T r i l y o n TL. g ö r e c e k s i n i z ! Z o r b i r y ı l ı b a ş a r ı l ı k u r u l u ş l a r >• 5.4 Trilyon TL. 967 Milyar TL. LIKIT DEGERLER %50 ->• 1.4 Trilyon TL. 917 Milyar TL. TOPLAM AKTIFLER 3.3 Trilyon TL. %227 1 7 >-10.7 Trilyon TL. a r a s ı n d a t a m a m l a y a n , h ı z l a g e l i ş e n ama r i s k i s e v m e y e n T o p r a k b a n k ' l a t a n ı ş ı n , b u b a ş a r ı y ı s i z d e p a y l a ş ı n . B a n k a c ı l ı ğ ı n v e r i m l i t o p r a ğ ı T o p r a k b a n k , 1 9 9 5 ' t e \ 511 Milyar TL. GAYRI NAKDI KREDILER 2 Trilyon TL. >• 1 1 Trilvon TL ü l k e m i z e v e i n s a n ı m ı z a b a ş a r ı l %313 v e r i m l i , i y i b i r y ı l d i l i y o r . 8.2 Trilyon TL. TOPRAKBANK " B a n k a c ı l ı ğ ı n V e r i m l i T o p r a ğ ı " BENCE IZZETTIN ONDER Konsolidasyon Türkiye'nin gündeminde giderek üst sıralara yükselen bir konu, hiç şüphesiz, konsolidasyondur. Konsolidas- yon, bilindiği gibi, borçların vade yapısının yeniden dü- zenlenerek, uzun döneme yayıtmasıdır. Konsolidasyon iç borçlarda olduğu gibi, dış borçlarda da yapılabilir. Ne var ki, iç borçlarda konsolidasyona git- mek politik opportuniteye daha uygun olduğu halde, dış borçlarda bu iş o kadar kolay görülmemektedir. Ancak her iki halde de, ileride yapılacak borçlanmaları tehlike- ye atmamak için alacaklıları <jrkütmemek, konsolidas- yon yapılırken dikkat edilmesi gereken temel noktalar- dan biridir. Türkiye'nin şu anda konsolidasyonu yoğun olarak tar- tışmasını gerekli kılan iki ciddi neden bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, borçlarını yenilerken, yani "roll- over" yaparken dahi Hazine'nin sıkışmaya başlamış ol- masıdır. Hazine, adeta nefes dahi alamayacak aralıklar- la roll-over sürecini işletmek durumunda olduğundan, etkili bir borç idaresi politikası uygulayamamakta, fakat fiilen oluşan süreçlerin arkasından sürüklenmektedir. Gerçi konsolidasyon ile Hazine'nin sıkışıkhğı uzun dö- nemde azalmayacaktır, ancak kısa dönemli ayariamalar kolaylaşmış olacaktır. Konsolidasyon tartışmalarının ve gereğinin ikinci yönü ise borç mürettebatı ile ilgilidir. Borcun anapara değeri nominal olarak korunduğu sürece, uygulanan faiz de nominal olmakta ve içinde, reel faizle birlikte sermaye aşınmasını da taşımaktadır. Diğer bir ifade ile Hazine nominal faiz ödemesi yaptığında, hem reel faiz öde- mekte hem de anaparanın enflasyon yıpranma payını da alacaklıya geri döndürmektedir. Kısacası, enflasyona bağlı olarak nominal faizin yükseldiği dönemlerde büt- çeden faiz adı altında yapılan ödeme, sadece faizden oluşmayıp anaparanın da bir bölümünü ifade etmekte- dir. Bu durumda, faiz ödemesi ile birlikte, anaparanın enflasyon yıpranma payı da itfa edilmekte, eski borçtan giderek daha ufak bir bölüm için roll-over işlemi uygu- lanmaktadır. Bu da, hiç kuşkusuz, Hazine'yi olağanüstü bir biçimde sıkıştırmaktadır. Konsolidasyona gidilirken borcun anapara değeri dö- vize ya da sair bir sabit değere endekslendiğinde, faiz ödemeleri, sadece reel faizi içereceğinden dolayı, mik- tar olarak azalacaktır. Böylece roll-over edilecek borç miktarı ortadan kalkmış olacağı gibi, yıllık faiz yükümlü- lüğü de fevkalade azalmış olacaktır. Bu işlem bir çözüm mü? Tabii ki, hayır. Bu işlem, sa- d.ece kısa dönemli rahatlama ve bir soluk almadır. Böyle bir işlem sonucunda, sadece borç yönetimi ile ilgili ola- rak, kamu kesiminin kısa dönemli kaynak gereksinimi azalacaktır. Böylece para piyasalannda büyük bir talep baskısı kalkmış olacaktır. Ancak, yine bu faktöre bağlı olarak, faiz haddinin seyrini öngörebilmek için, bugün kamu borç senetlerini elinde tutanlann, bunları ne gibi bir işleme tabi tutacaklannın ya da tutmaya mecbur edi- leceklerinin ve bu işlem yapılırken de konsolide, borçla- nn faiz oranlannın ne düzeyde saptanacağının bilinmesi gereklidir. Konsolide borçlara uygulanan faiz oranı, genelde, kı- sa vadeli borçlardan daha yüksek olur. Konsolide edilen kamu borçlanna ait kâğıtlar, piyasada el değiştirir nite- likte dahi olsa, para piyasalanndaki toplam talep mikta- nnda, anaparanın enflasyon aşınması kadar bir azalma olacağından dolayı, faiz haddinde hafif bir gerileme beklenebilir. Kamu kâğrtlannın işleme sokulması ise liki- dite merkezlerini kaydırma işlevi görür. Konsolidasyon, kısa dönemli rahatlama sağlarken, uzun dönemli borç yükünü arttırır. Bu nedenle konsoli- dasyon, başvurulabilecek bir araçtır, fakat nihai ve kesin çözüm değildir. Kesin çözüm ise toplumsal tasarruflann arrtırılmasıdır. Bunun yolu da zorunlu tasarrufları yüksel- ten ve bunları kamuya aktarma işlevi gören vergidir. 'T' için Dünya Batıkası devrede •PTT'nin T'sinin satışma ilişkin danışmanlık hizmeti verecek firmanın seçimi için 4 milyon dolar kredi veren Dünya Bankası, ihalede ve firma seçiminde de görüş bildirecek. •Hızlanan özelleştirme çalışmalan çerçevesinde Havaş ve Sümerbank'ın da ihaleleri tamamlanırken, Metaş'm yüzde 42.5 hissesiyle, Sümer Holding'e ait arsalann bir bölümü satışa çıkanldı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - PTT'nin T'si olarak adlandınlan telekomünikasyon hizmetlennin özelleştirilmesin- de Dünya Bankası devreye gir- di. T'nin satışına ilişkin danış- manlık hizmeti verecek firma- nın seçimi için 4 milyon dolar kredi veren banka, ihalede ve firma seçiminde de görüş bildi- recek. Anayasa Mahkemesi'nin T'nin özelleştirilmesıne ilişkin yasalann bazı maddelerini iptal etmesinin ardından yeni hazır- lanan yasa tasansına göre; T'nin gelirleri Hazine'ye devredilir- ken, satışında uluslararası bir danışman fırma da görev yapa- cak. Danışman firmanın seçi- minde. ihaleyi açacak olan Dün- ya Bankasf yla anlaş- manın imzalandığı, ta- sannın yasalaşmasının hemen ardından işlem- lerin başlatılacağı öğ- renildi. Dünya Bankası'nın danışman firma için 4 milyon dolar kredi verdiğini anlatan yetkililer, özelleştirme için gereken altya- pı çalışmalannın eylül ayında tamamlanacağını, satış işlemle- rine ekim ayından itibaren baş- lanacağını İcaydettiler. KIT'ler satış yolunda Özelleştirme Yüksek Kuru- lu'nun satış karannı verdiği E- BK ile Petlas'ın ardından HA- VAŞ, Sümerbank'ın da ihalele- ri tamamlandı. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nca (ÖtB) teklifleri değerlendirilen bu ku- ruluşlann satış karannın nisan ayına kadar verileceği belirtildi. Eylül ayı itibanyla 153 milyar lirahk kân bulunan ve bünye- sinde 2 bin 306 kişi çalışan HA- VAŞ'a 14 fırma öneri verdi. Bu firmalann arasında kumar işlet- mesi sahibi olan AliTopal'ın şir- keti Emperyai Sanayi ve Otelci- lik A.Ş.'de bulunuyor. Bu arada Sümer Holding'e ait çeşitli gayrimenkul ve arsa- lar ile dinlenme tesislerine iliş- kin ihaleler de bu hafta içerisin- de başlayacak. Metaş saülıyor Metaş'ın satış ilanlan, dün yayımlandı. llanlara göre: halen idarenin elinde rehinde bulunan Metaş-lzmir Metarulji Fabrika- sı'mn ÖlB'deki yüzde 42.55 oranındaki, 300 milyar nominal değerli 60 milyon adet hisse se- nedi ihale yoluyla blok olarak satışa çıkartıldı. llanda, ihaleye katılmak istenenlerin 25 milyar lira tutannda geçeci te- minat mektubuyla bir- likte 23 şubata kadar ÖlB'ye tekliflerini ver- meleri gerektiği bildi- rildi. Bilindiği gibi tel halat ve kay- nak elektrodu gibi yüksek kali- tede çelik üriinleri imal etmek üzere 1956 yılında kurulan ve 1988 yılına kadar kârlı yapısı ile dikkat çeken Metaş bu tarihten sonra mali bir darboğaza gire- rek kapısına kilit vurrnak zorun- da kaldı. Bunun üzerine 1992 yılında Kamu Ortaklığı Fo- nu'ndan sağlanan 300 milyar li- ra tutanndaki kredi ile hayat bu- lan Metaş, şirketten alacakh bankalar arasınde yer alan T. İş Bankası adma açılan 7 yıl vade- li ve faizsiz kredinin tamamı va- de sonunda bir defada ödenmek üzere anlaştı. Halen Metaş'a açılan kredinin teminatı olarak' 300 milyar TL. nominal değer- li Metaş hisse senedi T. tş Ban- kası tarafından Özelleştirme İdaresi adına rehin turuluyor.