Katalog

15OCAK1995PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11 sakhn • MOSKOVA(AA) -Türkiye'nin Moldova Büyükelciliğj'ne otomatik silahlarla saldıran iki kişiden birinin ökiürüldüğû, birinin ise tutuklandığı bildirildi. Cuma günü sabaha karşı 03.30 sıralannda Büyükelçilik bınasının yanındaki karanlık sokaktaki Moldovalı koruma görevlileri etkisiz hale getirerek bahçeye girmek isteyen saldırganlarm çıkan çatışmada öldürûldüğü öğrenildi. Jandarma yelkilileri, soruşturmanın sürdüğû gerekçesiyle saldıranlann kimliği ve amaçlan hakkjnda bügi vermedi. Büyükelçiliğin, önceki gün olayla ilgili olarak Moldova Dtşişleri Bakanhğı'na bir nota vererek resmi bilgi istediği. ancak henüz yanıt alamadığı öğrenildi. BüyükelçiHk yetkilileri, olayın gectiği sokaktaki güvenlik önlemlerinin arttınlması için uzun süredir Moldova makamlanna başvurduklannı, ancak bir sonuç alamadıklannı belirttiler. Rusya'da4€kUo geçırnoı IMOSKOVA(AA) -Moskova'da polis tarafından yapılan operasyonlarda 40 kilo elmas ele geçirildi. Interfax haber ajansının bildirdiğine göre. operasyonlarda elmas kaçakçılığı yapan şebeke de ele geçirildi. Elmaslann tahmini değerinin 4.5 milyon dolar olduğu belirtildi. Operasyonun, geçen yıl elmas ve değerli metal çalmmas) olaylanndan sonra başlatılan operasyonlann devamı olduğu bildirildi. Israil-Iünus yakmjaşmasi • KUDÜS (AA) - Israil ve Tunus"un mart ayında karşıltklı başkentlerde irtibat bürolan açacaklan bildirildi. Israil devlet televizyonunun haberinde, iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin irtibat bürolanmn açılması il«r ifc.* kurulacağı belirtildi. Haberde, Tel Aviv ve Tunus'ta irtibat bürolanmn açılmasına ilişkin karann iki ülke dışişleri yetkilileri arasında bu hafta yapılan toplantılar sırasında alındığı kaydedildi. Görcü-Abhaz sım*ı geı*9in • MOSKOVA(AA)- Gürcistan'da Milliyetçi Ulusal Kurtuluş Cephesi adlı grubun Abhazya'ya silahlı birlikler sokmak ve çatışmalan yeniden başlatmak istemesi üzerine sınırda dün gerginlik yaşandı. Eski Savunma Bakanı Tengiz Kitoyani ve Başbakan Tengiz Sigua liderligindekı UKC üyesi olan ve 6 otobüsü dolduran silahlı kişilerin Abhazya'ya geçmeleri üzerine, Gürcü güvenlik güçleri olaya müdahale etti. Çıkan çatışmada, bu gruptan 5 kişi yaralandı. Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze olayı şiddetle kınadı . Çeçenler destan yazıyorKorkunç bombardımana karşın Ruslar başkanlık sarayını yine alamadı GROZNİ (Ajanslar) - Rus or- dusu Çeçenya'nın başkenti Groz- ni'yi görülmemiş bir şiddetle bom- balamaya devam ediyor. lnterfax ajansı, Grozni 'nin önceki gece bo- yunca arahksız bombalandığını, Rus topçustınun özellikle Başkan- lık Sarayı'nın bulunduğu Minut- ka meydanını hedef aldığını bil- dirdi. Ancak Çeçenlerin yoğun bombardımana rağmen direnmeyi sürdürdüğü ve Başkanlık Sarayı'nı ellerinde tuttuğu bildirildi. Bir Çeçen direnişçi, amansız saldın karşısında "Bu Yeltsin'in can çeldşmesi" dedi. Çeçenler. sa- yılannın azlığı ve silah bakımın- dan çok zayıf olmalanna karsın Ruslara ağır kayıplar verdirmeye devam ettiklerini bildiriyorlar. Rus resmi rakamlanna göre 11 aralıkta başlayan Çeçenya operas- yonunda 394 Rus askeri öldü. Çe- çen yönetiminin sözcüsü ise Rus- lann kaybımn 3 bin ile 4 bin ara- sında olduğunu ileri sürüyor. Rus saldınsı yüzünden Çeçenya ve bölgedeki diğer yerleşim mer- kezlerini terk edereİc başka yerle- re göç edenlerin sayısımn 400 bi- ni bulduğu açıklandı. Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı kaynaklanndan verilen bilgiye gö- re Çeçenya'dan 260 bin, fnguş böl- gesinden 100 bin, Dağıstan'dan 30 bin, Kuzey Ossetya'dan 5 bin ve Rusya Federasyonu'ndan 5 bin ki- şi evlerini terk etti. Göçmenler, soğuk havanın etki- li olduğu bölgede su ve elektrik bulunmaması yüzünden çok zor koşullar altında yaşamlannı sür- dürüyor. Uluslararası Kızılhaç Teşkilatı göçmenlere yardım ulaş- tırmaya çalışıyor. Öte yandan Rusya Alt Meclisi (Duma), Rus Ordusu'nun Çeçen- ya'ya yöneük askeri müdahalesi- ne son vermesine ilişkin önergeyi reddettiği bildirildi. Interfaks ajansının haberinde, söz konusu önergenin 450 sandal- yeli Duma'nın Çeçenya için yapı- lan olağanüstü otunımunun üçün- cü ve son gününde verildiği belir- tilerek Rus ordusunun müdahale- ye son vermesi için yalnızca 172 oy verilirken, 226 milletvekilinin savaşa devam dedigi kaydedildi. Christopher'dan eleştiri ABD Dışişleri Bakanı \Varren Christopher, Rusya'ya 13 milyar dolarlık dış yardımın, Kongre'de mücadele sonucu geçeceğini söy- ledi. Christopher, biryayın organı- na yaptığı açıklamada. Ruslar'ın Çeçenya'daki saldınlannı sert bir dille eleştirdi. Christopher. "Hiç ayrun göstermeksizin kadın ve ço- cuklann kattedilmesi, doğal olarak dünya kamuoyunun sert tepkisini aMı" dedi. Rus meslektaşı Andrei Kozirev ile önümüzdeki hafta Cenevre'de yapacağı görüşmede bu konu- yu açıkça gündeme getireceği- ni ifade eden Christopher, "Cc- nevre'ye gitmemin nedenJerin- den biri, bizi anladıklanna emin olmaktır" diye konuştu. ABD Dışişleri Bakanı. Boris Yeltsin'in Çeçenya'ya müdahalesinin kötü tavsiyelere dayandığını ifade etti ve demokratik reformlar için kullanılması gereken kaynaklann başka yöne kaydığını belirtti. Chris- topher, "Çeçenya'daki yöntemleri Ruslar'ı yalnız bu-akıyor" de- di. Christopher, Rusya'nm nükle- er silahlannın sökülmesi ve reformların i l e r l e m e s i için dış yardı- mın gerekli ol- duğunu da ifade etti. Rus cumhuriyetleri | ' 1 Başkırdistan 2 Mare-EI I 3 Mordovya 4 Udmurtya 5 Çuvaşya KAFKASYA 1 Adıgey 4Kabardino-Balçık 2 Dağıstan 5 Karaçay-Çerkes 3 Inguşya 6 Kuzey Osetya X Kişi başına liJEtnik tornnln bölgeler Çeçenya 4 M Çuvaşya uagstan Inguşya : ı"«Jî&batay-Öafcar ra Karaçay-Çerkez Kuzey Osetya Tuva gelirJ Kasım1994 36.3 35.7 40.5 57.4 Zengin kaynaklı cumhuriyetler Karelya Komi Yakutistan 116.2 98.7 142.6 HÜİBS (bin kişi) 0cak1995 1.006 1.361 2.009 228 : 787' 435 664 308 789 1.203 1.035 Roslann yûzdesi 19M 22.0 26.7 92 23.0 320 42.4 29.9 32.0 73.6 57.7 âb.3 Volga cumhuriyetleri Başkırdistan Kahnukya Man-E Mordovya Tataristan Udmurtya Diğerleri Adıgey & Attay Burgatya ! • Hakasya Bütün Rusya Kişi başına gelir $ Kasım 1994 51.8 . 36.4" 41.7 37.0 48.7 47.9 B 36.2 70.6 H 45.2 56.9 89.9 Nufss (bin k«i) 0tak1995 4.077 320 767 959 3.754 1.641 450 200 1.052 583 148.200 Rıulann yüzdesi 1989 39.3 37.7 47.5 60.8 43.3 58.9 68.0 60.4 70.0 79.5 81.5 Yeni Çeçenyalar korkusuDış Haberler Servisi - Rusya Federasyonu 80'in üzerinde özerk cumhuriyet, bölge, eya- let ve idari birime aynlmış durumda. The Economist dergisi bu yapının son de- rece hassas olduğunu bildiriyor. Dergi Rus- ya Federasyonu içinde bulunan 21 'özerk cumhuriyeti" üç gruba ayınyor # Birinci grup, etnik bunaiım odaklan- nıoluşturan cumhuriyetlerden meydana ge- liyor. Çeçenya'nın başını çektiği bu cumhu- riyetlerden çoğu Kafkasya'da bulunuyor.The Economist'e göre Çeçenya. Rusya'dan aynl- mayı başarabilirse bu ömeği diğer Kafkas cumhuriyetlerinin izleyip izlemeyeceği bel- li değil. Kimi yetkililer, Çeçenya'nın aynl- masının Rusya'nın toprak bütünlüğünü boz- mayacağını ileri sürüyor. Örneğin milliyet- çi görüşleriyle tanınan ünlü yazar Alenander • The Economist Rusya federasyonun çok hasas bir yapıya sahip olduğunu bildiriyor. Soljenhzin,Güney Çeçenya'ya bağımsızlık verilmesi gerektiğine inanıyor. • Ikinci grup, zengin maden yataklanna sahip cumhuriyetierden oluşuyor. Bu cum- huriyetlerdeki huzursuzluk etnık değil, eko- nomik nitelikte. Örneğin elmas zengini Ya- kutistan'ın Devlet Başkanı Mihail Nikolaev ülkesinin elmas madenleri üzennde daha fazla hakkı olması için mücadele ediyor. An- cak Moskova'dan aynlmayı düşünmüyor. 0 Oçüncü grup ise Volga cumhuriyetie- ri'nden oluşuyor. The Economist Rusya'nın bütünlüğüne asıl tehlikenin bu cumhuriyet- lerden geldiğini öne sürüyor. Petrol zengini olmalannın yanı sıra Sibirya'yı Avrupa Rus- yası'na bağlayan demiryollan ve boru hat- lan da Volga cumhuriyetlerinden geçiyor. Aynca Rusya Federasyonu'ndaki 18 milyon Müslüman'ın çoğu bu cumhuriyetlerde ya- şıyor. Volga cumhuriyetleri 1993'te özerk- liklerini arttırmayı kararlaştırdılar. Örneğin Tataristan ve Barkırtistan 1993'te Mosko- va'ya hemen hiç vergi vermediler. Tataris- tan. 1992'de federasyon anlaşmasını imza- lamayı reddetti. The Economist, Çeçenya savaşının Volga cumhuriyetlerinde huzursuzluk yarattığını bildiriyor. Dergiye göre Çeçenya savaşının olumsuz ekonomik etkileri, Moskova'ya karşı zaten fazla yakınhk duymayan bu cum- huriyetlerde huzursuzluğun büyümesine ne- den olabilir. RUS ORPUSU Otomobil ehliyetli tankçüar Dış Haberler Servisi - Dış basında Rusya'nın Çeçenya harekatma ilişkin ilginç açıklamalar yer alıyor. Haftahk The European gazetesinin haberine göre Çeçenya'ya gönderilen, sonra da birliklerinden kaçan Rus askerleri bir kalaşnıkovu bile doğru dürüst kullanmayı bilmeyen ya da tankı zorlukla sürebilen askerlerden oluşuyor. The European'ın gerek birliklerinden kaçanlann gerckse halen Çeçenya'da bulunan Rus askerlerinin ifadelerine dayanarak bildirdiğine göre, Çeçenya harekatı inanılması zor bir gayri ciddilik içinde başlatıldı ve yürütüldü. Örneğin Çeçenya'daki birliğinden kaçan ve adının açıklanmasını istemeyen 18 yaşındaki bir Rus askeri şunlan anlatıyor: u Ben sadece 4 a> dır ordudaydım. Makineli tüfegi yainızca bir kez kullandım ve 8- 10 kez ateş etim. Bu havatunda kullandığım ilk ve son makineli tüfekti. Beni bu durumda Çeçenya'ya gönderdiler." Rus askerine göre aynı durum diğer erler için de söz konusuydu. Örneğin otomobil kullanma ehliyeti olan gençlere 1 hafta tank kullandınlmış, sonra da tankçı olarak savaşa gönderilmişlerdi. Rus askeri uzmanlar Çeçenya'ya gönderilen birçok zırhlı birliğin, banş zamanındaki kapasitesinin ancak % 50'si düzeyinde olduğunu belirterek bunlara "iskelet birtikleri" diyorlar. Öte yandan The European, Çeçenya'da Rus birliklerinin büyük zulüm yaptığmı bildiriyor. Örneğin Grozni yakınlanndaki Assinovskaya köyünün sakinleri, Rus askerlerin köyü basarak 9 köylüyü öldürdüklerini, kadınlann ırzına geçtiklerini ve evleri yağmaladıklannı öne sürdüler. The European bu gerçeklerin yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladığını belirtiyor. W~WT~^ E K O N O I V I İ K ABD'YE NASIL İHRACAT YAPILIR? BORSA ŞİRKETLERİNİN 1994 KAR TAHMİNLERİ • IMPnîn istıkrar pakerieri • Özelleştîrme SSICyı vuracak • Amerikalı sanayicileri 1995te neler bekliyor? • Dosya: Parasal göstergeler nasıl okunur? BAYINIZDE KIBRIS OZEL TEMSÎLCİSt BEATTİE; ABD'nin Kıbrıs için planı yok NEW YORK (AA) - ABD Başkanı BfflClinton'ın Kıbns'ta 22 ocakta Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve Rum Yönetimi lide- ri Glafkos Klerides ile görüşme- lerde bulunacak olan Kıbns öze! temsilcisi Rkhard Beattie ve ABD Dışişleri Bakanlığı Kıbns Koordinatörü James VVTlliamsa Türkiye ve KKTC'nin göruşleri aynntılı şekilde anlatıldı. Beattie ve Williams, önceki gün New York'ta Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükel- çi tnal Batu ve KKTC New York Temsikisi Büyükelçi Osman Er- tuğ ile ayn ayn görüşerek bilgi aldılar. "Kıbrts konusunu öğrenmeye gefdiJderini" ifade eden Beattie ve Williams, yaklaşık birer saat süren bu görüşmelerde genellik- le dinlemeyi tercih ettiler. Bununla birlikte Beattie ve Williams'ın Kıbns'a giderken basında yer alan haberlerin aksi- ne "Başkan Ointon'dan herhan- gi bir mektup götürmeyecekleri" ve Lefkoşa'dan sonra Ankara ve Atina'yı da ziyaret edecekleri öğrenildi. Beattie ve Willianıs görüştükleri Türk ve KKTC yet- kililenne, ABD'nin Kıbns konu- sunda bir planı veya öneri pake- POLITIKADA SORUTVLAR ERGUN BALCI Balkanlarda Yeni Bunaiım Odağı: Krayina Hırvatistan'ın Krayina bölgesindeki BM Koruma Gü- cü'nün (UNPROFOR), görev süresini 31 mart tarihinden iti- baren yenilemeyeceğini açıklaması, Balkanlarda çok teh- likeli yeni bir bunalımın habercisidir. Zagreb, gerçi BM bir- liklerinin güvenlik içinde çekilebilmesi için 31 marttan itiba- ren 3 aylık süre tanıdı. Ancak bu, tehlikenin azaldığı anla- mına gelmez. Hırvatistan, haziran 1991'de Yugoslavya'dan tek yanlı bağımsızlığını ilan etti. Bunun üzerine Yugoslav ordusuyla Hırvatistan arasında başlayan iç savaş sırasında Hırvatis- tan'ın Krayina bölgesinde yaşayan Sırp azınlık, Sırbistan'ın egemenliğindeki Yugoslav ordusunun yoğun desteği ile Hırvat askerierini bölgeden kovarak Zagreb yönetiminden aynldığını ilan etti. 1991 'in sonlanna doğru Hırvatistan'la Yugoslavya, daha doğrusu Hıvatistan'la Sırbistan arasındaki savaşın sona ermesinin ardından, Krayina bölgesine BM Koruma Gücü gönderildi. 15 bin dolayında askerden oluşan BM Gücü, Hırvat ordusuyla bağımsızlık ilan eden aynlıkçı Krayina Sırp- lan arasında yerleştirildi. Amaç, Krayina sorununu BM'nin gözetiminde görüşmeler yoluyla çözmek, Hırvatistan nü- fusunun % 12'sini oluşturan aynlıkçı Sırplan tekrar merke- zi yönetimin otoritesi altına girmeye ikna etmekti. Ancak Krayina Sırplan, Zagreb'le diyaloğa yanaşmadıklan gibi ge- çen yılın sonlanna doğru hedeflerinin Sırbistan'la birleşmek olduğunu açıkladılar. Krayina bölgesi, Hırvatistan'ın yaklaşık % 30'unu oluş- turuyor. Zagreb, Krayina Sırplannın tek yanlı olarak ilan et- tikleri bağımsıziığı hiçbir zaman tanımayacağını, bölgeyi gerekirse zor kullanarak geri alacağını sürekli vurguladı. Yörede BM Koruma Gücü'nün varlığı, şimdiye dekyeni bir savaşı önledi. Hırvatistan bir süredir BM Gücü'nün Krayi- na Sırplan için bir tür kalkan oluşturduğundan yakınıyor, UNPROFOR'un görev süresini uzatmayacağını belirtiyor- du. Nftekim Zagreb, 9 ocakta yaptığı açıklamada UNPRO- FOR'un görev süresini 31 mart tarihinden itibaren yenile- meyeceğini açıkladı. Bu ne demektir? Hırvat ordusu BM Gücü çekildikten sonra Krayina'yı sal- dırabılir demektir. Hırvatistan 2,5 yıldır yoğun biçimde silahlanıyor. Uçak ve füzeden tanka kadar her türlü modern silahı alıyor. Hırvat ordusu, Krayina'ya saldırdığı takdirde sınınn öte yanında Birhaç'a kadar uzanan Bosnalı Sırplarla çatışması kaçınıl- maz olur. Sırbistan ise böyle bir duruma uzun süre seyirci kalamaz. Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç, Krayina Sırplannın yardımına koşmazsa, aşın milliyetçiler ve ordu tarafından devrilir. Koşarsa, bu kez Sırp-Hırvat savaşı patlar. Böyle bir savaşın boyutlan, Bosna'dakinden çok daha geniş olur. Savaşın yol açtığı kargaşada Voyvodina'daki Macar azınlığın ya da Kosova'daki Amavutlann ayaklanma- sı, Macaristan, Arnavutluk, Makedonya, Bulgaristan ve te- tikte bekleyen Yunanistan'ın bunalıma sürüklenmesine ne- den olabilir. Bu çaptakı bir yangından Türkiye'nin de etkilenmemesi düşünülemez. Krayina, Balkanlar'da yeni bunaiım odağı olmaya aday görünüyor. TATAR LtDER ŞAYMÎYEV: Rusya'nın etnik siyaseti tutarsız LAHEY/MOSKÖVA (AA) - Rusya Federasyonu içinde yer alan Tataristan Özerk Cumhu- riyeti Devlet Başkanı Mintimer Şaymiyev, Çeçenya'da isyanın kınlmasından sonra Rusya'nın bu cumhuriyeti zorla federas- yon içinde tutacağını, ancak Çeçen halkının güveninin yeni- den sağlanmasının çok zaman alacağını belirtti. Eski SSÇB topraklannda et- nik çatışmalann önlenmesi ko- nusunda düzenlenen bir konfe- ransa katılmak üzere Hollan- da'nın Lahey kentinde bulunan Şaymiyev, Rusya'nın Çeçen- ya'yı askeri açıdan işgalini sür- dürmeyebileceğini, ancak kont- rolü sağlamak üzere siyasi bir iktidar yapısı oluşturarak polis ve istihbarat servislerini kulla- nabileceğini belirtti. Etnik azınlıklara ilişkin tutar- lı birpolitikası olmadıkça Rus- ya'nın Çeçenya'da olan türden çok çatışma ile karşılaşacağını ifade eden Tatar lider, etnik ve ulusal birpolitikaoluşturulduk- tan sonra bazı sorunlar olsa da- hi, önemli bir çatışma olmaya- cağını söyledi. Şaymiyev, birkaç yıl önce Ta- taristan'daki durumun bugün Çeçenya'daki gibi çok ağır ol- duğunu belirterek Moskova ile imzaladıklan aniasmaya harfi harfıne uyacaklannı kaydetti. ti bulunmadığını açıkladılar ve amaçlannı "BM Genel Sekrete- rinin misyonuna yardımct ol- mak" şeklinde açıkladılar. Rumlar silahlanıyor Büyükelçi tnal Batu ve Osman Ertuğ, Beattie ve Williams ile yaptıklan görüşmelerde, "Rum- lann Kıbns sorununu evrcnseJ- leşdrmeye çalıştıklanna"ışaret ettiler, "Rumlann şimdi tüm dik- katlerini Avmpa Biriiği'ne (AB) girtş konusuna jt)ğunlaştırdıkla- nnı ve ikili görüşmdere olan ugi- lerini kaybettiklerini''vurguladı- lar. Kıbns'ta müzakerelerin yeni- den başlayabilmesi için GAO pa- ketine Önem verilmesinin ve ta- raflar arasında güven yaratılma- sının şart olduğunun altını çizen Büyükelçi Batu ve Ertuğ, Türk tarafının görüşlerini anlatırken Rumlann yoğun bir silahlanma kampanyası başlattıklanna da dikkat çektiler. Büyükelçi Inal Batu. "Rum- lann adada iktidan Türk tarafi De paylaşmak ve KKTC'ye uy- guladıklan ambargoyu kaldır- mak istemediklerine" de değin- di ve anlaşmazlığın özünde bu noktanın yattığını vurguladı. TARİKAT SERMAYESİ NEREDEN GELİYOR? CUMHURİYETTEN BU YANA İSLAMİ SERMAYENİN YÜKSELİŞ AŞAMALARI VE SİYASİ İSLAM'IN GÜÇLENMESİNE ETKİLERİ. DEVLETİN, MÜŞLÜMAN KAPİTALİSTLERE DESTEĞİ. TARİKAT SERMAYESİNİN DIŞ İLİŞKİLERİ 94 YILININ DORUKTAKILER'I BELLİ OLDU TANSU CİLLER'E HAZIRLANAN BÜYÜK TUZAK! ÇILLERİN KURMAYLARI NEREDE HATA YAPTI? KÜSTÜRÜLEN 804 DELEGE OLAĞANÜSTÜ KONGRE İÇİN DİKEN ÜSTÜNDE "KARIMI DELİCESİNE SEVİYORUM" YHD LİDERI CEM BOYNER, POLITIKAYI, EŞİN1 VE AŞKI ANLATTI... GELECEĞİMİZDEN KOPARILMIŞ BİR ÇİÇEK: ONAT KUTLAR • SPOR TOTO \T LOTOYA GLaTNEN YANDI.. MİLYAR KAZANIP İKRAMn'ESİNİ ALAMAYAN BİR , -LOTOZEDLNİN" HAZİN ÖYKÜSÜ! _J • DEMOKRASINÎN PASLI KIÜDİ ANAYASANIN 135. MADDESİ TARTIŞIUYOR .