Katalog

İlbon Selcuk • DÜ$ÜNÜYORUM ÖYLEYSE VURUN Cumnuryer Kıtop Kutofcü Çog fagfano JL? M o a » Cod. 39/41 (34334) CojjolofrJslcnbui Cumhurlyefî H.fz.VeldeVVelidedeoğlo'" YOL MESİN IRMAK Ûıraftunyef Ofoc Kufûbü Çgg Püzaıfaıno A.Ş Tüıtocojı Cod. 39/41 (34334) CogalogWs1onW 71. YIL SAYI251B8 /10000 TL (KDV içinde) KURUCUSU YÜNUS NADİ11924-1945) BASYAZARI NADIR NAOI (1945-1991/ 3EYLÜL1994CUMARTESİ D YP ile ANAP, anayasa ve yasa değişikliğiyle Refah'ı devredışı bırakmayı planlıyor RP'yeseçimoyumı BINYIL'A ,DOĞRU • Ara seçim ve erken seçim olasılıklannın güçlenmesi üzerine seçim sistemini değiştirme çalışmalannı hızlandıran ANAP ve DYP kurmaylan, anayasa ve yasalarda partilerin seçim ittifakı kurmalannı yasaklayan hükürnJeri ayıklamayı amaçlıyorlar. OSMAN AYDOĞAN ANKARA - Seçim sistemini değiştir- mek için işbirliğine gıren ANAP ve DYP, RP'nin önünü kesmek amacıyla küçük partileri ittifaka yönlendirmeyi planlıyor. Anayasa ve yasalardakı. par- tilerin seçim ittifakı yapmalannı yasak- layan hükümleri değıştırmeyı hedefle- yen ANAP ve DYP kurmaylan. özellik- le Güneydoğu Anadolu Bö'lgesı'nde küçük partilerin ittifak oluşumlanna gırmesını sağlayarak DEP'ın boşluğu- nu doldurmaya başla> an ve verel seçım- lerde oy oranını arttıran RP\ ı engelle- meyı planlıyorlar. Czennde çalışılan formül, partilerin değışik bölgelerde farklı partilerle ittifak kurmasına ola- ÜC partide karşılıklı soz düellosu Ecevit, SHP veCHP'yi sarsıyor • SHP'dekanşıklık sürüyor. Parti içi muhalefet, Devlet Bakanı Sağlar ile Adalet Bakanı Moğultay'ın yanı sıra yeni bakanlardan Alpago, Sümer ve Köylüoğlu için grup gensorusu verilmesini istedi. Karayalçın'ın da yeniden kabine değişikliğine gıdebileceği belirtilıyor. M 5. Sayfada • CHP lideri Baykal, Ecevit'i 'tek adamlığa" soyunmakla suçladı ve sosyal demokratlan CHPçatısıaltında birleşmeyeçağırdı. DSP'yegeçen SHP'lileri de eleştiren Baykal, SHP'li Yenimahalle ve Gölbaşı belediyebaşkanlannın CHP'ye geçeceğini de ifade ettı. MS. Sayfada MARDİN'DE SHP VE DYP'LİLER ÇATIŞTI: 2 ÖLÜ, 17 YARALI • 17Sayfada • Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, küçük partilerin ittifak oluşumlanna girmesi sağlanarak DEP'in boşluğunu doldurmaya başlayan ve yerel seçimlerde büyük çıkış yapan Refah Partisi'nin engellenmesi hedefleniyor. nak tanımanın yanı sıra partılen ittifak kurmaya özendırmek ıçın Türkıye ba- rajında ındınm yapılması gıbı venıliklen öngörüyor. Seçim sıstemi üzennde calışan baa ANAP kurmaylan. "olası erken seçiın- den RP'nin yükselişinin ve koa- lisyon çıkmasının cngelJenmesi" temellenne oturan, ıkı turlu \e dar bölge seçim sıstemi, anaya- sa değışıkliklen. milletvekıli sayısı ve seçim ıttıfaklanna ola- nak tanıyan düzenlemeler ko- nulanndakı çalışmalannı Dev- let Bakanı Bekir Sami Daçe'ye aktardılar. Bu arada, Adalet Bakanı olduğu dönemde seçim sıstemi üzer.nde çalışmalar ya- pan ANAP Grup Başkanvekıli Oltan Sungurlu ile Eyüp Aşık, DYP grup yöneticilenyle, iki turlu seçim sıstemi ve Anayasa değışıkhğı konusundakı çalı- şmalannı sürdürüyorlar. Bu arada, Devlet Bakanı Daçe de mArkastSa.l7,Sü.6'da DSP hden Ecevit. daha I önce partısınden ıstıfa eden Nami Çağan ıçın "SHP'nin içyüzünü gördü. I daha iyi karar verme şansını yakaladı" dedi v e dönüşünü kabul ettı. Huzursuzluklannı gizlemeyen milletvekilleri Karagül, Yükselen ve Şahin'in de DSP'ye geçmeleri bekleniyor. • 5. Sayfada DÜNYAYI YÖNLENDİREN ÜNLÜLER CUMHURİYET İÇİN YAZDI Benazir9 dineilerdenkorkmadı Demirel: Sağbkveeğitim çağdaşhğın • Türkiye'nin sağbk ve eğitim harcamalannın 'gayri safi milli hasıla'nın yüzde 10'u olduğunu belirten Süleyman Demirel, bu oranı yüzde 25'in üzerine çıkaran ülkelerin 'çağdaş' olabüdiğini vurguladı. tstanbul Haber Senisi- Cumhurbaşkanı Sü- leyman Demirel, çağdaşhğın ölçütü olarak ka- bul ettiğı eğitim ve sağlık hizmetlerinden her- kesin eşit ölçüde yararlanabilmesi için Tür- kiye'nin bu konuda daha çok çaba sarfetmesi gerektiğini şöyledi. Sağlık ve eğitim hizmet- lerine, 'gayri safi rrullı hasılası'ndan yüzde 25'- in üzerinde kaynak ayıran ülkeleri 'çağdaş' olarak niteleyen Demirel, Türkiye'de ise bu oranın yüzde 10'lar rivannda olduğunu be- lirtti. Demirel, Türkiye'nin sö'z konusu alan- larda önemli adımlar attığını, ancak daha faz- la ilerleme için kaynağa ihtiyaç olduğunu da dile getirdi. İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastahklan Ana Bihm Dab'nın ünlü işadamı tbrahim Bo- MArkası Sa. 17, Sü. i'te tstanbul Tıp Fakültesi'nin tbrahim Bodur tarafından restore edilen servis la- boratuvarlannı hizmete açan Demirel, konuşması sırasında sıcaktan etkilendi vesık sık terini silmek zomnda kaldı. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU) • Kürtajın tartışılacağı öne sürülen ve radikal İslamcılar tarafından tepkı gören Dünya NüfusveKalkınma Konferansı'na Pakıstan Başbakanı Benazir Buttoda katılacak. NEW YORK (Ajanslar) - BM Genel Sekreten Butros Gali, 5-13 e>lül tarihlen arası- nda Mısır'ın başkenti Kahire'- de düzenlenecek olan Dünya Nüfus ve Kalkınma Konfe- ransı'na katılmak üzere bugün bu ülkeye gidiyor. Pakistan Başbakanı Benazir Butto'nun Mısır'ın başkenti Kahire'de başlayacak BM Dünya Nüfus Konferansı'na katılacağı bıldınldi. Pakıstan'ın Kahıre Büyükel- çiliği'nden yapılan açıklamada, Butto'nun bakanlar ve parla- menterler düzeyinde bir heyetle pazar günü Mısır'a giderek üç günlük zharet gerçekleştireceği belirtildi.' Başbakan Tansu ÇiIlerKahi- re'ye gitme>eceğini açıklamıştı. BM Genel Sekreteri Butros Gali adına dün Nevv York'ta yapılan açıklamada. bakanlar düzeyinde planlanmış olan konferansa gösterilen ilgiden duyulan memnuniyet dile geti- nldı. Gali'nin, konferans gün- MArkasıSa.l7,$üJ'te I,nsanhk, 31 Aralık 2000 Pazar gecesi ahşılmışın dışında bir yılbaşı gecesi yaşayacak. Çünkü yalnız "21. yüzyıl" değil. daha da önemlisi "3. Binyıl" kutlanacak. Dünya "3. BinyıT'a temiz ve savaşsız girebilecek mi? Demokrasi ve insan hakJarı 2000'li yıllara doğru hangi aşamada olacak? Irk aynmı, kadın hakları, toplumsal adalet, nüfus patlaması, bölgelerarası ekonomik denge, dinsel köktencilik, mikro milliyetçilik, AIDS, tarihsel ve kültürel mirasın korunması konulannda günümüz dünyasını yönlendiren insanlar, gelecek için ne düşünüyorlar? Cumhuriyet gazetesi, kuruluşunun 70. yılında dünyada şimdiye değin yapılmayanı yaptı. İ5te 70 ünlü yazardan bazıları IMF Başkanı Mkhel Camdesus. Film yıldızı Eusabeth Taylor. • BM Genel Sekreter Yardımcısı Dr. NafısSadık • OECD Genel Sekreteri Jean-Oaude Pave. • AB Göç Bölümü Başkanı Padraig Flynn.B Romanya Cumhurbaşkanı Ion Ibescu. • ABD eski Dışişleri Bakanı ve NATO Başkomutanı Alexander M. Haig Jr. • Fransa eski Dışişleri Bakanı Roian Dumas. • Fransa Komünist Partisi Genel Sekreteri Robert Hue. • Almanya Sosyalıst Demokrat Partı Başkanı Rudolf Scharping. • Nobel Ödülü sahibi beş bilimci:Prof. Garj' S. Becker (Ekonomi)Prof. Henn VV. Kendall (Fizik)Prof. Melvin Schwartz(Fizik)Prof.Donald J. Kram (Kımya)Prof. Gerard Debreu (Ekonomi). • Kristal Küre Ödülü sahibi üç bilimd:Kaptan Jacques Yves-Cousteau (Denizaltı bilimi)Prof. George Bass (Denizaltı arkeolojisinin kurucusu)Dr. Jane Goodall (Şempanzeleri araştıran bilim kadını). • "Savaş ve Banş"filmininRus yönetmeni Sergey Bondercuk. • Çeşitli film ödülleri sahibi Rus yönetmen Nikita Mihalko>. • Altın Flüt Jean - Pierre Rampal. • New York Metropolitan Müzesı Müdürü Philippe Montebello. • Kafka Ödülü sahibi Amerikalı romancı Mary Lee Set 11 • Japon Brother şırketının Başkanı Hiromi Gunji. 2.bolum yarın Cumhuriyet'te GUNDEM MUSTAFA BALBAY Ege'nin İki Yakası... ANKARA - Insanın başına her türlü şeyin gelebileceğini anlatmak için kullandığımız güzel birdeyim vardır: "Görürsün Hanya'yı Kon- ya'yı..." Konya'yı biliyoruz. Orta Anadolu'da, buğday ambarı, dümdüz bir ovanın üzerine serilmiş, orta büyüklükte bir ilirniz. Yıllarca Hanya'yı merak etmiştim. Sonunda öğrendim. Girit Adası'nın batı ucunda bir kent. 1992'de Hanya'ya gittim. Böylece Konya'yı da Hanya'- yı da görmüş oldum! Hanya, MArkasıSa.l7,Sû.3'te Genelkurmay Ege içinseıt • Yunanistan'ın, karasulannı 12mileçıkarmahazırlığı içinde olduğu haberleri üzerine Genelkurmay Başkanlığı "Umanz karşı taraf yanlış karar almaz" yorumunu yaptı. Genelkurmay Başkanbğı, olası durumlar için, "tüm tertip ve tedbirleri" gözden geçirmeye başladı. • Milli Savunma Bakanı Gölhan, Türk-Yunan ilişkilerinın f^rginleşmesi durumunda, NATO ve diğer uluslararası uruluşlar nezdinde girişim başlatılacağım söyledi. EVREN DEĞER ANKARA - Genelkurmay Başkanlığı, Yunanistan'ın ka- rasulannı 12 mile çıkarma ha- zırhğı ile ilgili olarak, "umarız karşı taraf bövle yanlış bir ka- rar almaz" uyansında bulu- nurken, Milli Savunma Ba- kanı Mehmet Gölhan da, ben- zer bir ifadeyle, "Umarmı Yu- nanistan bir çılgınlık yapmaz" dedı. Yunanistan'ın karasulannı 12 mile çıkarma hazırlığı için- de olduğu yolundakı bilgjler Ankara'nın ana gündem ko- nusu halıne gehrken, Genel- kurmay Başkanlığı ve Milli Savunma Bakanı Gölhan. sert uyanlar yaptılar. Genelkurmay MArkosıSa. 17,Sü.3'te Sorunçok, çözümyok • Eğitim sisteminde sorunlardizboyu. Sistem, okul öncesı eğitimden üniversite eğitimine kadar her alanda çağdaşlık çizgisinin çok gerisinde. Çözüm önerisi de çok. Ancak kimseilkadımı atmaya yanaşmıyor. Herkes topu birbirinin önüne atıyor. Okul müdürü, öğretmen, öğrenci. veli, öğretim üyesi eleştiriyor. Milli Eğitim Bakanlığı da eğitim sistemindeki yanlışlan, eksiklikleri kabul ediyor, ama bir arpa boyu yol gidilemiyor. EĞİTİM DOSYASIHozırlayonlar: Figen Atalay, Emine Kaplan, Mehem Fırotlı, Hölya Topçu • Ortaokul çağı nüfusunun okullaşma oranı, çağdaş toplumlarda yüzde 100'eulaşmışken, ülkemizde bu oran yüzde 62'yi ancak buluyor. Özel eğitime muhtaç çocuklar bütünüyle unutulmuş durumda. Büyük kentlerde bina sorunu var. Öğrenciler 6 yaşından itibaren yanş atına döndürülüyor. Eğitimde fırsat eşitliği sağlanamıyor. Cumhuriyet, "işin içindeki" yetkili ağızlardan sorunlan ve kaynaklannı ortaya koyuyor. Bi. Sayfada OLAYLAREV ARDINDAKI GERÇEK Düşünceye ÖzgürUik Ankara'da bugün çalışma- ya başlayacak olan "Düşün- ceye özgürlük Komisyonu" çağdışı "fikir suçu" kavramı- nı hukuk sistemimizden sil- me konusunda bir umut ışığı gibi görünüyor. Yeni Adalet Bakanı Meh- met Moğultay'ın girişimi ile oluşturulan komisyonacağrı- lanları iki kesime ayırmak olasıdır. Ülkemizin anayasa ve di- ğer hukuk dallarında uzman- laşmış yetkin kişileri kesim- lerden birindedir. öteki kesimde ise, gazete- cilik meslek kuruluşfan, ya- zarlar, kültür ve sanat adam* ları gibi fikirlerini açıklama- nın karşılığını uzun süreli ha- pis ve astronomik para ce- zaları ile ödeyen aydınlarımı- zın temsilcllerl yer almakta- dır. Komisyonun kurulmasını olumlu bir adım olarak de- ğerlendirirken, geç kalmdığı- nı belirtmek isteriz. Sayın Demirel başkanlı- ğında kurulan DYP-SHP koa- lisyonunun 19 Kasım 1991'de imzaladığı ortak hükümet protokolünde konuyla ilgili olarak belirlenen amaçlar şöyledir: "Basınla ilgili düzenleme- ler: Konu ile ilgili anayasa değişiklikleri sağlanıncaya kadar, Türkiye'nin taraf oldu- ğu uluslararası insan hakları MArkasıSa.l7,Sü.8'de TRT'den canlı yayın atağı TRT 1 yeni yayın döneminde 2 saatte bir haber bülteni yayımlayacak, bültenlerin bir önceki haber kuşağından farklı vetaze olmasınaçalışılacak. M15. Sayfada Güneydoğu sanatsoienl Küitür Bakanı Timurçin Savaş,Güneydoğu'da bir sanat şöleni etkinliği için tüm olanakları seferber ettiklerini söyledi. M13. Sayfada BORSA DOLAR MARK ALTIN Dün Dün 25.457.29 33.750 Oncekı Oncekı 25.795.70 34 000 Dün Dün 21.550 423.000 Oncekı Ûncekı 21.500 424.000 Seriatçı fIdyeclfere Idam IStemllzmirde 10yaşındakiçocuğu kaçırıpfidye karşılığı serbestbıraktıktan sonra yakalanan Islami HareketÖrgütü üyesi 5sanıktanbiri içinde 15 yılhapis cezası öngörülüyor. M17. Sayfada YazarCumalı'dan tepkl İstanbul ŞehirTiyatrolan'nın 10gün boyunca sergilediği 'Çalıkuşu' oyununun yazarı Necati Cumalı, oyunun bu biçimiyle oynanmasına izin vermeyeceğini bMudı.m 12. Sayfada Cln-Rusyayakınlasması Mao'nun 1957'deki ziyaretinden sonra ilk kez bir Çin devlet başkanı Rusya'ya gitti. Çin lideri Jiang Zemin ile Rusya lideri Boris Yeltsin iki ülkearasındaki ilişkileri geliştirmeyi planlıyorlar. • 9. Sayfada BILIM TEKNIK Cumhuriyet'le birlikte