Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7AĞUST0S1994 PAZAR PAZAR KONUKLARI Avukathk Yasası değişikfiğisadeceinakyaj' Sunuş: Bütün Türkiye'de, barolarakayıth avukatlar, bugünlerde heyecan içinde. Heyecanlarının nedeni TBMM'de bekleyen Avukathk Yasası Değişiklik Tasarısı. Değişiklik avukatlara son derece tersgeliyor. Tasarıyı, meslek için adeta bir 'makyaj'olarakniteleyenpek çok avukat özlü değişiklikleryapılmadığı, avukatın yasada adaletingerçekleştirilmesinde bağımsız bir tasarısındayer alan kimi maddeler, mesleğiyürüten organ halinegetirilmediğisürece,pek azşeyin değişeceğigörüşündeler. Bu bekleyiş ve tartışmalardanyola çıkarak Avukathk Yasası Değişiklik Tasarısı nı İstanbul Barosu Disiplin Kurulu Başkanı A vukat Galip Yağcı ve avukat Haluk İnanıcı 'yla konustuk. Söyleşi Leyla Tavşanoğlu Konuklar Galip Yağcı Baro Disiplin Kurulu Başkanı Haluk inanıcı Avukat GALİP YAĞCI 1977 yûında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde yükseköğrenimini tamamladı ve avukatlık mesleğine başladı. 1990- 1992yıllarında İstanbul Barosu Disiplin Kurulu üyeliğiyaptı. 1992'den buyana da aynı kurulun başkanlığı göreviniyürütüyor. arguun hzlandmbnası veya hukukta reform gibi birçok ko- nuda TBMM'de bekleyenyasa tasarüan var. Bu aradayine Mecüs gündeminde bekleyen Avukathk Yasası Değişiklik Tasarısı avukathk mesleğine ne getiriyor? YAĞCI - Bireyler. hepten denetimsiz piyasada canhıraş bir ekonomik uğraşa düşmüş. Avukat bekleneni veremi- yor ve kamusal yargı erlcine mafya dadanmış. Kolaycıyız. "Yasa yapalım. Avukatlann yetki paylannı arttınp du- rumu dûzeltetim" diyoruz. Der demez, madâlyonun tersıni anımsıyor ve ekliyoruz: "Sorumlutuk paylanru unutmayabm." Işte, böyle iyi nıyetle, öncebkJe göruşülecek olan "demokratikleş- me paketT'ndeki yasalar içinde Avukatlık Yasası Değişiklik Tasansı TBMM gündemine girmiş bulunuyor. Temeli doğru atılmarruş her yapı, yanhş içermez mi.. Demek doğ- ruyu yapmak için önce sistemi, temeli doğru olarak koymak zorun- dayız. Avukatlık sistemimizi 1136 Sayılı Yasa'nın 1. ve 2. maddeleri verir. 1. madde "Avukatlık, kaımı hizmeti ve serbest bir mesiektir. Avukat, görevini yerine getirtnede bağnnsızdır" der. 2. madde ise. "Avukadıktan amacın, yargı organlan, hakemler, resmi ve özel kunıl ve kunımlara yardım" olduğunu belirtir. Avukatlık dÜ2enimiz 1. maddedekı "kamu hizmetT anlayışı üzerine kuruludur. Maddedeki "ve serbest bir mesiektir" kurahysa, vergj yönünden bağlı olunacak rejimi belırtmekten başka hiçbir özlü düzenlemeye kaynakhk etmez. Baro, iküdara; avukatın ücret ve iş ûstlenme haklan, görevini yapma biçimi, genei ilkeler dışında özel sınırlara bağlı değil mi? Serbest- lik bunun neresinde? Avukaü -her avukatın du- yumsadığı- ikinci derecede bir yargı üyeliği statüsüne sıkışüran ana düşünce şu: Yargılama, devletin bir ana işlevi. Kamu görevi. Yargılama sonunda ve- rilen bağlayıcı kararsa -yani yargı- devletin işe özel adam- lannca -mahsus makamlar ya da yargıçlar- verilir. Avukat, yargıyı vermez. Devletin adamı da değildir. Ama hizmeti, kamu düzeniyle ilgili ve kamuya ya- rarlı, yani kamu hizmeti. Öyley- se avukat, olsa olsa ikinci dere- cede bir kamu görevlisi. Dahası, kamu gücü kullanmadığından kamu hizmetlisidir. Yargıcın yardımcısıdır. Avukata taranan hak ve ödevler bundandır. Bu sistem, gerçeğe uymadığı- ndan. mesleğin gelişmesini kabız etmiş, düzeni avukaüığın mahpus damı olmuştur. Avu- kat haklan işlemiyor. Ödevleri, görevin gereğince yapılabilme- sini engelliyor. Ve yasal-gele- neksel nedenlerle zaten sırurlı olan hak arama temel hak ve özgürlüğü, avukathk hukuku dolayısıyla yeniden daralıyor. İş o durumdadır ki baro. kendisi- ne teslim edilen hakka kendi ya- ran için zarar veren avukaü meslekten çıkarmakta binbir zorluk çekmektedir; ama düşü- nüp yazan avukaü meslekten derhal çıkarmak zorundadır. - Peki, o yaman avukathfut gerçeğinedar?Demokrasi amaa, meslekte neyigerektirir? YAĞCI - Öncelikle, kamu adına karar vermeye yetkiü ma- kamlardan hak arayan bireyin hakkını ister. Hak arayanın manüğı, kamu görevlisinin, bu arada yargıcın manüğına benzemez. Donmuş bir önceye, yani yasaya ve uygulamaya bağlı düşüncenin karşıüdır. Oy- leyse avukat, hak arayanın düşüncesini anlayabilmeli ve kamu ma- kamlannı yasanın önünden giden, halk vicdanında üremiş bu yeniye tasıyabilmeli, zorlayabilmelidir. ikinci olarak, avukat, yalnızca yargıç önünde savunma yapmaz. Hukuksal inanç ya da görüş bildirir. Böylece, ilişkilerin yargı dışında belirli bir dengesine yol açar. Demek avukat, görüş bildirirken de sa- vunurken de bir öneri sunrnaz. Kanıtian, gerekçesi ve sonucuyla olay üzerine, sonımluluğıuRı taşıdığı kendi yargısını verir ve benirn- senmesini ister. Karşı avukat veya savcı da öyle... Ve yargıç, iki zıt önermeden bir yargıya değil, iki karşıt tezden bir senteze vanr. Bu süreçte her üç süjenin kanıtlara bir şey eklememesi, eşdeyişle bağımsızlığın korunması, doğruya varmak için gereklidir. - Doğruyargıya sadece bunkvrla m vaniabihr? YAGCI - Sözünü etüğirn, süjelerden birinin bağımsızlığını yitir- mesi durumunda diğerlerinin, bağırnhdan kaynaklanan olumsuz et- kinin yargıya veya yaşama yansımasını engelleyebilmesidir. Yargıla- maya kaulanlann eşit olanaklara sahip olmalan düşûncesinin kay- nağı budur, Her üç makamın yargısal sacayağı oluşturmalannın an- larru buradadır. Doğru yargı için birliktelik; yargıç, sava ve avukaün özdeş kişiler olmaayla değil, her birinin bağımsız ve birbirine karşıt biçimlenmelere kavuşturulmasıyla sağlanabilir. Bu bağlamda avu- kat, elbette adalete yardım eder. Ama bunu, yardımcılık görevinden değil, doğruyu göstermek için yapar. Avukaün bu işlevinden, doğal olarak kamu yararlanır. Ancak toplumda açlığın giderilmesiyle ilgili kamusal fayda, nasıl fınnanın hizmetiyle ekmek yiyen kişide gerçekleşirse avukaün ürettiği kamu- sal fayda da hizmetten doğrudan yararianan kişide gerçekleşir. Biri- ne "Adalet vanruş" dedirtirsiniz. Onun toplumsal uyumunu sağ- larsınız. Özetlersek, geçimini işiyle sağlayan avukat, bireysel istemle eyleme geçer. Avukathk mesleği, varhğiru devlete borçlu değildir. Devletin ihdası değildir. Devletin ve yargıeının varhğına karşın hakkın ezüebilmesinden doğmuştur. Hak arama hakkına bağh ola- rak gelişmiştir. Bu niteliğiyle avukathk, özgür bir meslekür. Ancak bilgjyle Ugüi olduğundan, ticari ve dolayısıyla rekabete elverişh değil- dir. Kurumlaşarak sayguüığını kazanmışür. Kurumlaşarak derken baro, avukat tanımında lazımdrr, yani, şart öğediı. Bilimsel oldu- Adaletsisteminin bağımsız organı •Avukatlık Yasası'nın amacı, kamu düzeni kaygısıyla avukatı sınırlamak değil, kamunun mutluluğu için avukatın sonuç alabilmesini ya da işlevselliğini sağlamaktır.# ğundan, bağımsızhğı devlete bağh olmadığjndan özgürlüğe gereksi- nir. Bu nedenlerle, avukatlığı kamu hizmeti saymak. gerçeğe de amacı da aykındır. Oysa değişiklik tasansı, mesleğin kamu hizmeti olduğu- na ihşkin 1. maddenin ilk fıkrasıru koruyor. Sadece ikinci fıkrayı şöy- le değişüriyor "Avukat, yargmm bağunsız bir unsuru ohıp görevim serbestçe yerine getirir." "Avukat, yargmın bağansız bir unsurudur" ne demek? Tasanya konuluş nedeni ne? Avukat olmazsa yargı olmaz mı; yoksa, "Avukat, yargıç ve savcı gjbktir" demek mi? Tasanyı hazırlayanlar, bu ikinci anlarru kastediyor olmahlar. Öte- den beri yinelenen sözlere benziyor "Sav, savunma, yargı; sacayağı oluşturur. Savunmasız yargı ofanaz" denirdi. Elbct savunma olmadan yargı olmaz. Ama bu, "Avukat olmazsa yargı ohnaz" demek olmaz. Çünkü herkesin kendi davasını açıp kovuşturabilmesini savunan ve gerçekleştiren, Türkiye Barolar Birhği"dır. Öyleyse amaçlanan. avukati, yargıç ve savcıyla aynı hizaya geçir- mekrir. Gerçekten tasan, eskisi gibi görevde bağımsızhktan değil, organ olarak bağımsızhktan söz ediyor. "Avukat, yargının içinde; ama yargıya bağnnlı değil" demeye getiriyor. Bir kez, avukaün bağımsızhğı yalruz diğer yargı makamlanna karşı bağımsızhktan ibaret değil; bu onun. hem kendi dogmalanna hem başta devlet ohnak üzere her türlü kişi ve kurumlara bağunh ol- mamasıru deyimler. Buyruk al- mamak, bihmsel düşünebihnek gibi... Öte yandan, unsur, ayn kimhği olan bir elemanı anlaür. Unsur elemana bağımsız demek de yersizdir. Dolayısıyla yargının bağımsız unsuru. eski düzende değişikhk yaratmıyor. Tersine, avukatı yargının içinde ve ikinci derecedeki eski yerine perçinli- yor. Tasannın, Türkiye Barolar Birliği Başkanı'nı protokolda Cumhuriyet Başsavası'ndan sonraya koyması, geleneksel dü- şüncenin tasanya sindiğinin açık kanıüdır. Devlet kaünda yer alan avukat, halk katından nasıl görünür acaba? Tasandaki, avukaün görevini serbetce yerine getireceği kura- hna gehnce.. Serbestlik kavramı değişiktir. Sorumsuza da serbest deriz. Bağımsızhğı içerir de, daha geniştir serbesthk. Ve esas oldu- ğundan, bunu söylemeye de ge- rek yok. Önemli olan, avukaün görevini yaparken bihmsel tavnnı koruması. ona buyruk verilememesi, buyruklara göre çahşmamasıdır. Avukaün işini yerine getirmesinde düzenlenme- si gereken. hem avukata hem de her türlü kişi ve kurumlara ödev yükleyen bağımsızhkür. Yerine serbesthği koymak, mesleği çıkar hizmetkarhğına yöneltir. Bu kural, debelenen mesleğin ölüm yasasıdır. - Sizce avukat deyincc ne an- lasıbnahdır? YAĞCI - Devlet gücünden yoksun kahna ve avukatlara tanınan sözde ayncahklan yiür- me kaygısıyla mesleğin kamu hizmeti olmadığını söylemeye dil zorlarur. Gerçekten avukatı, devletin yardımcı adamlanndan ya da kamu hizmetlisi sayanlar, meslek geçimi sağlamaz olunca, daha açık bir deyişle onur yitime yüz tutunca, avukatlann yapabi- lecekleri işlerin artünhnasını, vergilerinin indirilmesinı isterler. Daha az vergi verseler, avukatlar da noterler gibi tebligat yapsa, uyan yollasa, vekalet düzenlese onu- run kurtulacağmı samrlar. Böyle ucuz, sıradan işlerle uğraşan avu- kaün, hakkı genişleüne görevini yapamaz duruma düşeceğini göre- mezler. - Peki, avukatlar bu durumda neyapmahlar? YAĞCI - Para tek başına onur sağlamaz. Avukat, yaptığı iş bir işe yaradıkca. bir derde yama oldukca aranır. Arandıkça ne işi eksik olur ne de parası. Avukathk Yasası'run amaa, kamu düzeni kaygısıyla avukaü sınırlamak değil, kamunun mutluluğu için avu- katın sonuç alabilmesini ya da işlevselliğini sağlamakür. Avukaün hak ve ödevleri, tüm temel haklann temeli olan hak ara- ma hakkının gerçekleşmesi içindir. Hukukun üstünlüğünü, demok- rasiyi gerçekleştirebihrıek ve bu yoldan banşı, birliği korumak için; yoksa statükoyu korumak için değil. Siyasal iktidann, başhca bağı olan hukuku, yargıcı, avukaü iste- memesi doğaldır. Yargıç; yansız, istemle bağh bir hukukçudur. Halkın yanında, hak uzmanı olarak siyasal iküdan hukuka zorla- ması gereken hukukçu, özgür avukattır. Böyle yüce bir görevi olan avukat, adaleü'n üvey çocuğu değil, de- vinip gehşerek nesneyi ve adaleti üreten halkın koruyamdır. Ona bi- çilen düzen, onu kamu görevlilerine benzeünemehdir. Hür yargıç zaten var. Avukat da yargıç olursa hangi karşıthktan umutlana- cağız? Bu, yargıcı da avukatı da öldürmek ohnaz mı? Karşıthk, hem her iki mesleği hem de bunlann birbirlerini geüşürmelerini sağlaya- cakür. Elbette Baro İdaresi'nin içinde olamaz. Ama yargının içinde de olmamahdır. Savunma güç vekurumu olan baro, bağımsız anayasal yerini bulacakür. Yeter ki yeni engeller olmasın. Bu nedenle, avukatlığın kamu hizmeü olduğuna ihşkin kural, ya- sadan çıkarümah; avukaü yargının bir unsuru yaptıktan sonra onu görevde serbestliğe salan değişikliğe gidihnemeüdir. Avukathk Ya- sası'nın birinci maddesi için değişikhk önerisi şu ohnah ya da hiçbir değişikhk önerisi olmamalıdır: "AvukaÜık; bflimsel, özgür bir mesiektir. Avukat, adaletin gerçek- leştirihnesiiMİe bağunsu bir organdır." HALUK İNANICI ^ 1983 'te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 'ni bitirdi. A vukatlık stajını İstanbul 'da yaptı. lOyüdan bu yana İstanbul Barosu' nda kayıtlı avukat olarak çalışıyor. ] argınm hzUuuhnlması veya hukukta reform gibi birçok Y konuda TBMM'de bekleyen yasa tasarüan var. Bu arada yine Mechs gündeminde bekleyen Avukathk Yasası Deği- şikük Tasansı avukathk mesleğine ne getiriyor? İNANICI - Bu tasanyı anlayabilmemizin yolu, öncelik- le bu tasanya gelinceye kadar hangi evrelerden geçildiğini anlayabilmek ve bunu kısaca irdeleyebilmekür. Bugün Mechs gündeminde niçin böyle geniş kapsamh bir yasa değişikhk çahşması olduğu bunu anlamanın ön koşulu gibi gehyor. Ülkemizde avu- kaüık konusuyla ilgili yasal düzenleme 1876 Dava Vekilleri Beyan- namesi'yle gündeme gehr. Bunu 1924 yıhnda Muhamrnat Kanunu izler. 1938 yıhnda çıkanlan 3498 sayıh yasa ile yeni bir düzenleme eklenir. Ve nıhayet 1969 yıhnda bugünkü, nispeten ükanmış büyük değişimlere gebe yasamız gündeme gehr.Dava Vekilleri Nizamna- mesi'nde gerçek bir avukat kimliğınden. tanımından söz eünek biraz zor. Çünkü Dava Vekilleri Nizamnamesi'nde Adhye Nezareti'ne bağh olarak çahşan devlet memurlan anlamında dava vekılliği dü- zenlenmişür. Bu, uzun süre de uygulanamamışür. Abdüttıamit döne- minden sonra ancak Meşrutiyet döneminde kısmen uygulanabihniş- tir. O nizamnamedeki dava vekilliği Adhye Nezareti'ne bağh bir ve- kildir. Cumhuriyet döneminde 1924 tarihinde ilk kez baro ve avukat kavramlan. meslek açısından çok önemli olan Muhammat Kanu- nu'yla gündeme gehr. Bu yasada aynca, disiphn işleri düzenlenir. Ancak Muhammat Kanunu'nda da avukat, Adalet BakanhğYnın nezareti alünda çahşan kişi konu- mundadır. Bir anlamda Dava Ve- killeri Nizamnamesi'ndeki an- layış bu yasayla da kendisini sür- dürür. Muhammet Kanunu'yla birhkte Avukathk Yasası'nda çok karmaşık bir düzenleme de söz konusu olmuştur. 1938 yıhnda çı- kanlan 3499 sayıh Avukathk Ya- sası nispeten belli bir sistem getir- miştir. Kurallan bir bütün haline getirmiştir. 1938 yıhnda çıkan bu yasamıza göre Adhye Vekili; bü- tün avukatlar, idare meclisi ve baro reisliğj üzerinde nezaret hakkına sahiptir. Bu yasayla avu- kat. görevini halen. nezaret alü- nda bir kişi olarak yapmaktadır. Ancak disiphn konusunda ilk cid- di düzenlemenin bu yasayla geldi- ğini söyleyebihriz. Bu yasaya gö- re, belli davalan ahnayı itiyat hah- ne getiren avukatlann görevden ahnması, kanun maddesi olarak düzenlenmişür. Bu. dehşetengiz bir düzenlemedir. Bugün avukat- lar üzerinde gizli olarak sürdürül- meye çahşılan baskılar. o tarihte bizzat yasa hükmü olarak düzen- lenmişbiçimidir. - 1969 yıhnda çıkan yasa ne ge- tirdi? İNANICI - Bu 1136 sayıh yasa, bu inanışı ciddi ölçüde değiştir- mektedir. Modem dünya ya da Kara Avrupası hukuk sisteminde yer alan bazı müesseseler. baa ku- rumlar yasa biçimine gelerek dü- zenlenmişür. ilk kez avukat. baro, disiphn konulan gerçekten çok aynnüh, titiz bir şekilde yasa- laşünhnışür. Türkiye Barolar Bir- liği de ilk kez bu yasayla kurul- muştur. Bu da, Adalet Bakanhğı ya da devletin egemenhk alanı- ndan bir anlamda kurtulma, avu- katlann kendi meslek örgütlerini ve üst meslek örgütlerini yarata- rak nispi bir bağimsızhk elde et- meleri anlamına gelmektedir. Ama bu \asa da tam bir bağimsızhk vermemektedir. Ama ashnda bizim bir kadirşinashk ör- neği göstermemiz gerekiyor. Bu yasanın mayasmda bir İstanbul Ba- rosu avukaü vardır. Bunu da bizim açımızdan ayn bir önemi var. Bu kişi, Volf Çemis adında bir avukattır. Bugünkü 1136 sayıh yasanın özünde Volf Çernis'in tasansı vardır. Ancak bu, Volf Çemis'in yasa tasansının ürpanlanmış halidir. 1%9 yıhnda Voh°Çemis'in önerdiği bazı kurumsal düzenlemeler çıkanhnış. ama ana sistem olarak Çer- nis'in tasansı benimsenmiştir. 1961 yıhnda. Türktoplumu demokra- ükleşme yolunda birtakım değişikhlder geçirirken, demokratik top- luma yakışan bir savunma mesleği arayışı içine girildi. Çernis'in ta- sansı bir anlamda buna ışık tuttu. Bu yeni insan anlayışı. Osmanh"- dan gelen 'devtetin kuhı otaıa' noktasmdan. belki Demokrat Parti ile başlayan 'halkın kendi kendisini >önetmesi ve demokratikkşmeye doğru yol alma' harekeünden kaynaklandı. Bu anlamda toplumda birey, devletten bağımsızhğını, özerkhğini elde ederken avukat da bu yasayla Adhye Nezareti'nden uzaklaşarak bağımsızhğını elde etme doğrultusunda çok ciddi olanaklar ve yeni bir anlayış kazandı. Bu yasalara bir göz attıktan sonra, mevcut yasamızın ükanıkhğina gel- mek isüyorum. Yarulmıyorsam 1136 sayıh yasa, bugüne kadar 11 kez değiştirildi. - Arkasmdan geçirtSği değişikBkler negetirtST İNANICI - Bunlar olumlu yönde değildi. Hep avukaü ve avukat- lann mesleki kuramlannı cendere, baskı altma ahnayı amaçlayan uygulamalar oldu. Bunlar nedeniyle de arük avukathk mesleğinin bağımsızhğından söz eüne imkanı kısmen ortadan kalkü. Bugün ise yasadan bazı maddeler kaldınp baa maddeler ekleme yöntemıyle Avukathk Yasası'nın düzenlenemeyeceği, düzenlense bile sürekh ge- hşen mesleğimizin sorunlanna cevap veremeyeceği kanısındayım. - Peki o zaman avukatlann gerçeği neıBr? Demokrasi amaa, mes- lekte neyigerektiriyor? İNANICI - Yeni perspektif, yeni ınsan arayışı dedim. Bunun alünı biraz çizmem gerekıyor. İçinde bulunduğumuz 10 yülarda insanhk tarihinin ikinci sanayi devrimi gerçekleşiyor. Bilgisayarlarla gelen bu yeni dönem, sanıyorum Batı'da ikinci sanayi devrimi olarak niteleni- yor. İnsanın kendi üretici potansiyehni keşfeünesi de gündeme gel- miştir. Bugüne kadar insanın üretici yeteneğinin dışında sürdürmek zorunda olduğu baa işlevlerin bilgisayarlar tarafından üstlenihriesi Yasacendereden kurtanlmalı w Avukatlığın bağımsızlığından söz etme imkanı ortadan kalktı. Bugün yasadan bazı maddeler kaldınp bazı maddeler eklemekle yasanın düzenlenemeyeceği, kanısındayım. suretiyle, yeni insan tipine olanak taranmaktadır. Bu \eni insan üpi- nin genel hatlaria tanımlamasını yaparken k sonsuzdüşünme ve düşün- ce üretme yeteneğini keşfeden, yakalay an, onu gelistiren' dememiz ge- rekiyor. - Bu pobtik insan tipinin Türkiye'ye eikisi ne olabiEr? tNAN1CI - Bu msan yapısıyla birhkte Türk toplumsal yapılanrun, toplumsal kurumlannın yeniden eleşürel bakış açısıyla irdelenmesi ve bu kurumlarda yeni anlayışlar yaratılması gerekiyor diye düşünü- yorum. Hukuk. gerçekhği kendi içinde yorumlayan bir düşünce bü- tünlüğüdür. Adalet, ashnda. sadece hukuka sığmayan bir kav- ramdır. Hukukçular hep hukuk içinde adaletin sağlanabileceği yanılgısı içindedirler. Önce bu yanılsamadan kurtuhnamız gerektıği- ni belirtmek istiyorum. Sözünü etüğim politik insan üpi de bir yan- dan bunu kavramanın bir aracı olacakür. Hukuk. eşit ohnayan in- sanlan eşit varsayar. Ama insanlar gerçekte eşit değildir. Eşit ohna- yan insanlan eşit sayarak eşitliği sağlayamazsınız. Tam tersine ada- let, eşitsizhği varsayan bir kavramdır. Dolayısıyla adaletsizliğin ve eşitsizhğin diğer toplumsal kaynaklannı gömıeksian salt avukat ola- rak verdiğiniz mücadelelerle bunu değıştirebileceğinizi sanmak, buna uygun bir yasa yapılmasını beklemek ashnda çok ciddi bir yanılgıdır. - Yenipolitik insanripiylebirhkteyeni avukat tipi degerekiyor mu? İNANICI - Tabii. "Sejfi Oktay Tasansı" diye adlandıracağım bu son tasan, ashnda Oktay tasanlannın sonuncusu. Benim ehmde dört tanesi var. Muhtemelen yeni tasanlar da çıkabilir. Bu, gele- cek perspeküfi ohnayan, sade- ce somut sorunlan ve sıkıntılan aşmaya yönehk bir tasan. Aynca, anayasayla ilgili mev- zuaü da yok varsayıyor. Mesle- ğimizin sıkınülan sadece mes- lek yasasından kaynaklanmı- yor. Anayasamızın meslek ör- gütleriyle ilgih maddesi; mesle- ğimize siyaset yasağını. devletin maü ve idari denetimini. yargı denetımını. idarenın baro or- ganlannı meslekten uzaklaş- ürabihnesini, yani dört önemli konuda çok büyük sınırlama- lar getiriyor. Bu sınırlamalar Damoktes'in kıha gibi yukan- da varhğıru sürdürürken siz 80-100 maddeyi değişürseniz ne olacak... Öncehkle. meslek- teki tüm değişikhk tasanlan, anayasada baa değişikhk he- defleri ıçermeden bir sonuca varamaz diye düşünüyorum. Demin dediğim gibi, bunu tek- nik hukukçu uğraşılan olarak görüyorum. Böyle maddeler varken sadece mesleğimizdeki baa değişmelerle avukaün bağımsızhğının. kurumun bağımsızhğuun sağlanacağını sanmak. bence büyük yanılgıdır. - Peki sizce, avukat deyince neanlaşılmaluhr? İNAMCI - Genel kanıya göre. avukaün. yargı meka- nizmasında savcı, yargıç dışında üçüncü bir süje olarak kabulüyle sorun çözülecekmiş gibidir. Bu bana göre bir yanılgıdır. Avukatın yargı pro- sedüründe üçüncü bir süje ola- rak kabulüyle de sorun bitmi- >or. Bunu behrlemek için, avu- kaün ya da barolann ikili işlevi- ni irdelememiz gerekiyor. Avu- kat, ashnda iktidara karşı. ço- ğunluğa karşı bireyi. gruplan savunma hakkını, adalet arayışını bir anlamda temsil eden kişidir. Yani ashnda devlete karşı bır konumu vardır. Ama aynı zamanda avukat, devletin bir baskı avgıtıdır. Avukatın ash görevi. misyonuna göre tanımlanmahdır. Bu nedenle bugüne kadarki avu- kathk tanımlan. açıkçası beni pek cezbetmiyor. Tasanlardaki ve çahşmalardaki avukat tanımı, daha çok, tekni'k ve hukukçu kimhği- ne yönehk taramlamalardır. Ancak avukaün çok ciddi toplumsal görevleri var. Bu toplumsal görevlere yönelik tanımlamalar yap- mak. bana göre asıl önemh olan yan. Avukathk mesleğimizle ilgih olarak deontoloji kurallannı da yeniden oluşturmamız gerekiyor. - Örnek verir nûsiniz? İNANICI - Tasanda. sanıyorum kıyafetle ilgih bir madde var. İnsanlann kıyafetlerinin yasa maddesi ohnası herhalde Türk huku- kuna özgü bir şey. Bırakın yasa olarak düzenlenmesini. bunun bir yaah kural hahne gehnesine bile karşıyim. İstanbul Barosu'nda bu- gün sakah yüzünden belge alamayan avukat vardır. Bunlar bana çok garip gelen şeyler. Deontoloji kurallannı. gerek disiplin ilkeleri gerekse yasalarla girmiş baa maddeler açısından yeniden irdelemek, benim açımdan çok önem kazanıyor. Hukuk sorumluluk sigortasını da deontoloji çerçevesinde düşünmemiz gerekiyor. Yasa tasansında böyle bir konu bile yoktur. Oysa Batı ülkelerinde bugün en önemh konular, "hukuk sorumluhık sJgortalan"dır.Bir de şu açıdan karşı çıkıbnah: Sözünü etüğim ekonomik insan tipi, çıkar çerçevesinden hayata baküği gibi aynı zamanda iş bölümü çerçevesinden de hayata bakar. Herkesin bulunduğu meslekte. bulunduğu alanda başanh ol- masını önerir. O bakış açısının varabıleceği uç nokta; insanlann uz- manlaşarak ilerleyeceği. gitükçe hücreler hahne dönen baa odalar içine hapsedilerek bütünlükten uzak, sadece yapüğı işin belki de bir bölümünü düşünerek hayaü sürdüren insanhk fonksiyonundan yoksun insanlar hahne dönüşmesine kadar götürecekür. Meslekteki ihtisaslaşmayı bu yeni insan tipiyle düşünmemiz gerekmektedir. Bir de meslekte tekelleşme eğilimine de karşı çıkmak gerekiyor. Şu anki tasanda bu yok. Bu tekelleşme eğilimi büyük hukuk fırmalanna dö- nüşmeyi içinde banndınyor. Avukathk Yasası. özel baa yerlerde sa- dece eht insanlann haarladığı bir yasa olmaktan çıkanhnah; bu çah- şma. tüm avukatlann katıhmı sağlanarak ve avukatlara öncehkle kendi meslekkriyle ilgiU bilgileri vererek yapılmahdır.